1. E DREJTA ADMINISTRATIVE Fatmir Berisha
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
1. E drejta dhe normat juridike - E drejtanënkuptonnjë sistemnormashjuridiketë cilati
sanksiononshteti me qëllimtë mbrojtjessë renditshoqëror.NËshoqërinëe civilizuarnjerzit
sillensipasnormave (rregullave) shoqëroretë cilati krijojnë vet.Kjodmthqë njeriunukmundtë
silletashtusiqdotë dëshironte ai vetndaj antarëve tjerë të shoqërisë mirëponë bazë të
rregullave shoqërore.Normatshoqërore janë të ndryshëme,ndërsamë të njohuratjanë:morali,
zakoni dhe e drejta.
Normatjuridike përbëhenngadyelemente:dispozicionidhe sanksioni.Dispozicioni përmban
rregullëne sjelljesme të cilënurdhërohetose ndalohetdiqka.Mosrespektimi i asaj rregulle dmth
dispozicionitshpiederi të aplikimii sanksionit,përkatësishtdhunësshtetërore,dënimitetj.
2. Nocioni i pushtetit - Pushtetiparaqetraportinmidisdysubjekteve në të cilinnjëri subjekti
urdhëronsubjektittjetër,ndërsakyi dyti atë urdhëre kryendhe e respekton.Pushteti shtetëror
është i mveshurme aparatine dhunës.Pushteti shtetërorpërbëhetngadhëniae urdhërave mbi
sjelljene njerzëve në shoqëri,prapatë cilëve në rastmosrespektimittë tyre,qëndronaparati I
shtetërorIdhunës.Në këtë mënyrë shteti ushtronpushtetine tij në dhëniene urdhëravembi
sjelljen(dispozicionin) dhe mbi sanksioninqë nënkuptonkrijimine së drejtës.Atyedhekrijohet
lidhjae shtetitme të drejtën.
3. Përkufizimi i administratës shtetërore - Administratashtetërore përfaqësonnjërinnga
instrumentete aparatitshtetërorpërmestë cilitshtetiushtronveprimtarinë e vet.Ajo
veprimtari shtrihetnë fushatë ndryshëme të jetësshoqërore,politike dhe ekonomiketë një vendi.
Një nga formate veqantatë ushtrimittë veprimtarisë së shtetitështë administratashtetërore.Nga
pikëpamjajuridikeadministratashtetërore edhevetparaqitetnë formatë ndryshëme,ndërsady
janë formatthemelore të shprehjessë saj.Epara administratashtetërorene formëne instrumentit
shtetërordhe e dytaadministratanë formëne veprimtarisështetërore.Përkëtë arsye nganjë
kuptimi përgjithëshëmi administratësshtetërore burojnë dykuptimetë veqanta:
I pari,kuptimi formal ose organizativIadministratësshtetëroredhe
I dyti kuptimi material ose funksional Iadministratësshtetërore.
Me administratënshtetërore në kuptiminformal“organizativtregohettërësiae sistemittë
posaqëmtë atyre organeve shtetërore,të cilatnjihensi organe të administratësshtetërore dhe të
cilatngarkohenme ushtrimine pushtetitshtetërornë formë të veprimtarisë së administratës
shtetërore.
Me administratënshtetërore në kuptiminmaterial-funksional tregohetjomë aparati
administrativeIshtetit,porvetveprimtariashtetërore që zhvillonkyaparatdmthtregohet
veprimtariaqë zhvilohetnë bazë dhe përzbatimtë ligjit.
4. Akti juridik dhe akti administrative - Aktetjuridike mundtë jenëtë:përgjithëshme dhe
individuale.Me aktine përgjithëshëmjuridikkrijohennormatë përgjithëshme juridike,me të
cilatrregullohenmarrëdhëniete caktuarashoqërore.Midisaktevetë përgjithëshme juridike
kushtetutaparaqetformënjuridike me përmbajtje më të lartë sepseme të mvishennormat
kryesore juridike të cilatrregullojnëmarrëdhënietmë të rëndësishëme në shoqëri.SIligj
themelorKushtetutaështë akti juridikme fuqi më të lartë ngaaktettjera.Përveqkushtetutës
është edhe ligjiIcili paraqetnjë formë tjetërjuridike,burimtjetërIrëndësishëmjuridik(formal)
2. fuqiajuridike e të cilit,në raporte me kushtetuën,është më Iulët,kurse në raportme aktettjera
juridike ështëmë e lartë.Prame aktet e përgjithëshme juridike krijohennormatjuridike dhe
përgjithësishtrregullohenmarrëdhënietshoqërore,me aktetjuridike individualebëhet
konkretizimi Ityre.
Akti administrative“Mundtë vështrohetnë dyaspekte:atë formal dhe material.Si akt
administrative,në kuptiminformal,konsiderohetakti Iorganitshtetëror,Icili nxirretsipas
procedurëssë caktuar(proceduaadministrative),ndërsaakti administrativenë kuptiminmaterial
paraqetshprehjene vullnetittë organitshtetëror.
5. Nocioni I marrëdhënies juridike dhe kuptimi I përgjithëshëm I marrëdhëniesjuridike
administrative - Në kuptiminmë të përgjithëshëm, marrëdhëniajuridike përfaqësonnjë pozitë
shoqërore të rregulluar,sipassë cilësnjerëzitduhettë sillen.Marrëdhëniajuridikeështë
marrëdhënie shoqërore,ndërsandryshonngamarrëdhëniettjera,sepse pasmarrëdhënies
shoqërore qëndronshteti,përkatësishtdhunashtetërore,ndërsapasmarrëdhënieve tjerajo.Qdo
marrëdhënie juridike është marrëdhënie midispersonave.Ketapersonaemërtohennë të drejtën
subjekte juridike,të cilatnukjanë elemente,pojanë bartëstë marrëdhëniesjuridike.Qdo
marrëdhënie juridike kadyelemente:autoriziminjuridikdhe detyriminjuridik.Autorizimi dotë
thotë mundësinëe marrjessë veprimeve të caktuara,sjelljene caktuartë cilati mbronnormat
juridike.Ndërsadetyrimi juridiknënkuptonse një subjektështë i obliguarqë të silletsipas
mënyrësqë e kërkonsubjekti tjetërprej tij.Autorizimi juridikmundtë jetë i trajtuarsi e drejtë
subjektivedhe si kompetencë.
E drejtasubjektive nënkuptonautorizimine subjektittë së drejtësqë ai të vlerësojinteresine vet
dhe të ndërrmarë masaadekuate të mbrojtjessë interesittë vet.
Me kompetencë kuptohete drejtadhe detyrae subjektittë së drejtësqë të veproj sipasnormave
juridike.Përdallimngae drejtasubjektive kusubjekti vetcaktoninteresine vet, dhe veti
ndërmerrdrejtpërdrejtmasate nevojshme përmbrojtejene të drejtave të veta,kompetenca
përmbanedhe obligiminqë të veprohetsipasnormave juridike.Prandaj kompetencaështë
autorizimqë të mbrohetinteresi i subjektittë caktuar.
Marrëdhëniajuridikeadministrative është një marrëdhënieshoqërore specifike,e cilaështë e
rregulluarme normë juridike.Këtomarrëdhënie krijohenpërmesaktitadministrative dhe në këto
marrëdhënie palëtparaqitensi bartë të drejtashe detyrashtë vendosuradhe të mbrojturaprej
shtetit.
6. Rendi juridik dhe sistemi juridik - Uniteti i normave juridike dhe sjelljete njerëzve sipas
atyre normave përcaktojnë nocionine renditjuridik.Rendi juridikpërfshinë vetëmatë pjesëtë
renditshoqëror,e cilaështë e rregulluarme të drejtën,kurse rendishoqërorpërveqrenditjuridik,
përfshinë edhe atë moral,ekonomike politik.Përngastrukturae tij rendi juridikmundtë ndahet
në pjesënnormative,e cilapërbëhetnganormatdhe pjesënfaktike e cilapërbëhetngasjellja
konkrete e njerëzvesipasnormave.
Përdallimngarendi juridik,sistemi juridikpërfaqësontërësinë e të gjithanormave të
përgjithëshme dhe të veqantatë sistemuaranë atë mënyrë që paraqesinnjë unitetlogjiktë
ndërlidhurdhe jote kundërthënëshëm.
Qdo systemjuridikkadyelemente kryesore:institucioninjuridikdhe degënjuridike.Institucioni
juridiknënkuptontërësinëe te gjithanormave,të cilatIpërkasinmarrëdhëniessë njejtë
3. shoqërore ose grupitmë të vogël të saj dhe të cilatkanë bazat e njëjtasi dhe janë pjesë përbërëse
e ndonjë tërësie të caktuarmë të lartë.Degë juridike quhettërësiae institucioneve të cilat
rregullojnëtë njëjtënfushë të marrëdhënieve shoqërorembi bazate njëjta.
7. Subjekti juridik - SubjektIsë drejtësështë titullari Itë drejtave dhe detyrave në marrëdhëniet
juridike.Në fakt,subjektete së drejtësjanë titullarëte të drejtave dhe detyrave në rendinjuridik:
personatjuridikdhe personatfizikë.
Personatfiziknukjanë konsideruargjithmonësubjekte të së drejtës.Në kohënbashkohoretë
gjithnjerëzittë posalindurbëhensubjektetë së drejtë.Qdopersonkaaftësinë juridike porjo
edhe përtë vepruar.Përdallimngaaftësiajuridike,aftësiapërtë vepruarnënkuptonushtrimin
faktiktë aftësisë juridike,përkatësishtrealizimine saj.
Aftësiapërtë vepruarfitohetnë moshënmadhore.Personi juridikpërdallimngaai fizik
nënkuptonshoqatëne organizuartë qytetarëve,organinpunues,institucioninapobashkësinë
tjetërtë cilave me ligj ose me aktine bazuar në ligj është njohure drejtaqë të jenë titullarë të
drejtave dhe detyrimevenë rendinjuridik.Aftësiajuridike e personave juridikështë aftësi
juridike specifike,ndërsaaftësiae personavejuridikpërtë vepruarështë e barabartë me aftësinë
juridike të këtyre personave.
8. Organizata administrative - E vështruarpikërishtsi dukuri reale shoqërore,organizata
administrativeparaqetatë lloj organizate,në të cilënnjerëzitkryejnëpunë të përgjithëshm
shoqërore të cilatkonsistojnë në ushtrimine pushtetit,në njërënanë,dhe në ushtrimine
shërbimevetë caktuarapërsubjektetjuridikeme mundësinëe shfrytëzimittë autorizimitpublik
në anëntjetër.Mirëpovështirsitë lindinme rastine përcaktimittë kuptimitpunë të përgjithëshme
shoqërore.Se qkanë të vërtetë janë punëte përgjithëshme shoqërore,varetngarregullimet
shoqërore të vendevetë ndryshëme që përcaktojnë përmbajetjene tyre.Zakonishtmendohetse
një punë merrkaraktertë përgjithëshëmshoqëroratëherkuratë punë nukmundta ushtrojë secili
përvete ose,së paku,nuk mundta ushtroj mirë një individ,siqe ushtronkëtë,p.shnjë
organizatë administrative.
9. Veprimtaria administrative - sipasnjë koncepti shumicae autorëve veprimtarisë
administrativeIjapinnjë kuptimmë të gjerë se saqë ai ka në të vertetë dhe e pËrkufizonsi
veprimtari ekzekutive,kuveprimtariae organeve të administratësparaqetvetëmnjë dimension
të ushtrimittë saj.Ataqë përfaqësojnëkëtë concept,kanë parasyshse me ushtrimine kësaj
veprimtarie nukmerrendyllojetë veqantaorganeshshtetërore“organetekzekutive,në njërën
anë dhe organetadministrative në anëntjetër.Veprimtariaekzekutiveështë sipastyre veprimtari
e njejtë dhe e vetme e pushtetit,e cilashfaqetnë të njëjtënkohë në dyaspekte:në aspektin
ekzekutivdhe në atë administrative.Të dyjakëtoaspekteIkonsiderojnë si dyanë të së njejtës
veprimtari shtetërore,të ushtruarngaI njëjti systemorganeshshtetërore.Konceptitjetër,
veprimtarinë administrative e shkëputë ngaveprimtariaekzekutivenë kuptimine gjerë dhe
kështunganjë veprimtari e përbashkët,në faktshfaqendylloj veprimtarishshtetërore,siq
shfaqendysisteme organeshqë Iushtrojnë atoveprimtari me përmbajtje të ndryshme.
10. Procedura administrative - Një ngaelementet që përmendetnë teorinë juridike
administrativelidhurme procedurënadministrative është:garanciapërpalënse dotë nxjerret
vendimIligjëshëmdhe Idrejtë përputhjë në mesgjendjesfaktike dhe juridike;mbrojtjajuridike
e të drejtave subjective;ndjenjae sigurisë së palës;zbatimi Inormave juridikemateriale etj.
4. Përkufizimi më Ingushtë Iprocedurësadministrative është ai që përfshinë në vete elementine
zbatimittë normave juridikemateriale përrregullimine materievetë veqantaadministrative.
11. E drejta administrative dhe shkenca e saj - E drejtaadministrativepërdoretnë dykuptime:
1. Si degë e sistemitjuridikkupërfaqësonnjë tërësi normashjuridike,me të cilatrregullohen
marrëdhënietshoqëroretë caktuara
2. Si degë e shkencësjuridike,kumerretme studimine normave juridike me të cilatrregullohen
marrëdhëniete caktuarashoqërore.
E drejtaadministrative përgjithësishtmundtë përkufizohej si tërësi normashjuridikeme të cilat
rregullohenmarrëdhënietshoqërore që krijohennë fushëne veprimtarisëadministrative.
12. Objekti I së drejtës administrative - Normatjuridike që rregullojnë marrëdhëniet
shoqërore,të cilatpërbëjnëobjektine së drejtësadministrative quhennormajuridike
administrative.Rregullimiqë ubëne drejtaadministrative marrëdhënieveshoqërore që hyjnë në
objektine saj quhetrregullimjuridikadministrative.
Në literaturënadministrativeshfaqenpikëpamje të ndryshëme lidhurme përcaktimine objektittë
së drejtësadministrative.ObjectIsë drejtësadministrativeparaqesinnormatjuridike të caktuara,
si dhe marrëdhënietqë krijohenpërmesatyre normave ose lidhurme to,edhe pse problemet
paraqitenme rastine përcaktimitse cilatnormajuridike konsiderohennormajuridike
administrativedhe cilatmarrëdhëniejuridikejanë marrëdhënie juridike administrative.
Ekzistojnë së pakudygrupe përkufizimeshtë objektittë së drejtësadministrative:Përkufizimet
negative sipastë cilave e drejtaadministrative studionnormatqë Ipërkasinadministratësdhe
nukI përkasin,përkatësishtnukstudiohenngandonjë degë tjetëre së drejtësdhe përkufizimet
positive që përcaktojnë normatqë studiohenngae drejtaadministrative.
Përkufizimetpositive poashtumundtë klasëfikohennë dygrupe:në atoqë përobjecttë së
drejtësadministrativekonsiderojnë të gjithanormatqë Ipërkasinadministratës,pamarrë
parasyshkarakterine marrëdhënieve,përkatësishttë veprimtarisëqë ushtronadministrate dhe në
përkufizimetqë përobjecttë së drejtësadministrativekonsiderojnëvetëmatonormatë cilat
rregullojnëorganizatatadministrative dhe veprimtarinëadministrative,si dhe veprimtarinëe
organeve të tjeralidhurme marrëdhënietjuridike administrative.
13. Burimet e së drejtës administrative - Teoriambi shtetindhe të drejtëne trajtonkuptimine
burimeve të së drejtësnë dydrejtime:si burime në kuptiminmaterial dhe si burime në kuptimin
formal.Si burime të së drejtësnë kuptiminmaterial,teoriambi shtetindhe të drejtënkupton
forcenqë shkaktonshfaqjen(krijimin) e së drejtës.Si burimformal,teoriambi shtetindhe të
drejtënkuptonfromënme të cilënmvishennormatjuridike,me fjalëtë tjerakuptontë drejën
positive,respektivishtatë që është në fuqi.
Burimetthemelore të së drejtësnë përgjithësi dhe të së drejtësadministrative në veqanti janë:
kushtetuta,ligji,dekreti dhe aktetnënligjore.
Kushtetutaparaqetformënjuridikeme përmbajtje më të lartë,sepse siqështë e njohur,me të
mvishennormatjuridike kushtetuesemë kryesore të cilatrregullojnë marrëdhënietmë të
rëndësishëmetë shoqërisë.
Ligji është një formë tjetërjuridike,burimtjetërjuridiknë kuptiminformal,fuqiajuridike e së
cilësnë raport me kushtetutënështë më e ulët,ndërsanë raportme aktettjerajuridike është më e
lartë.Ligji në të vërtetë rregullonnjë marrëdhënieshoqërore të caktuardhe si I tillë ai nxirretnga
5. organi legjislativsipasprocedurëssë caktuar.
Dekreti poashtuparaqetnjërinngaburimete së drejtësnë kuptiminformal poqë se me të
rregullohetnjë marrëdhëniee caktuarshqërore.Kurdekreti kakarakternormative dhe kur
rregullonmarrëdhënieshoqërore në fushëne administratësshtetërore,ai bëhetedheburimIsë
drejtësadministrative.Në disavende dekretetparaqesinaktetmë të shpeshtashtetërore për
vendosjene normave juridike administrative(në atovende bëntepjesë edheSHqipëria).
Aktetnënligjore janë gjithashtuburime të së drejtësnë përgjithësidhe të së drejtësadministrative
në veqanti,mirëpofuqiajuridike e tyre është më e ulëtse ajoe ligjit.Atojanë të tillakur
përmbajnë normajuridikeme të cilatrregullojnë marrëdhënietshoqërore.Nëse atonorma
rregullojnëmarrëdhënietnë fushënadministrative atëheratobëhenburimi rëndësishëmpërtë
drejtënadministrative.
Megjithatë pjesënmë të madhe të burimeve të së drejtësadministrative e përbëjnëaktete
organeve të administratësshtetërore.Aktete organeve të administratësmbajnë emërtime të
ndryshme varësishtngaorganetqë i nxjerrindhe vendikujanë të themeluarae veprojnë ato
organe,respektivishtpozitësqë kanë atoorgane në aparatine përgjithëshëmtë pushtetit
shtetëror.
14. Sistemi I së drejtës administrative - Në sistemine së drejtësadministrativetë një vendi
përfshihen,së pari,normatjuridikeqë përmbankushtetutae atij vendi,të cilatsanksionojnë
organizimindhe veprimtarinë e organevetë administratësshtetërore.Në radhtë dytë,në sistemin
e së drejtësadministrative përfshihenedhe normate akteve të tjerajuridike,të cilatsanksionojnë
marrëdhënietshoqërorenë fushëne administratësshtetërore.Këtumendohet,si rregull,në
normat juridike të ligjeve të veqanta,dekretevedhe aktevetë tjera.
15. Organizatat administrative (nocioni IpërgjithëshëmIadministratës).Autorëtë ndryshëm
më së shumti përqendrohennë këtopjesë të organizatës:a)njerëzit,b)qëllimiIcaktuar,c) mjetet
(materiale dhe juridike),q) strukturaorganizative dhe d) mvetësianë punë.
Termi organizatë mundtë kuptohetsë pakunë dy aspekte:si punë e organizuarpërtë arritur një
qëllimtë caktuardhe organizatë;si institucionqë kaelemente të caktuaradhe që është themeluar
që të realizoj qëllime të caktuara.Njërinngapërkufizimete organizatëse bënSajmon.Me
organizatë,ai nënkuptonnjë formate sjelljeskolektive.Me rastine këtij përkufizimi, nocioni I
organizatëspothuajse njehsohetme nocionine institucionitshoqëror,siqjanë bie fjala,martesa,
familja,shoqëriaetj.Një përkufizimtë gjerë të organizatësIbënedhe XhemsMuni.Ai nocionin
e organizatëse përdorë pothuajsenë kuptiminuniversal.Muni e përkufizonorganizatënsi formë
të qdoshoqate njerëzore përarritjene qëllimittë përgjithshëm.
Parimetthemelore të organizatësjanë:1.Parimi i ndarjessë punëve,2.Parimi Ikoordinimit,3.
Centralizimidhe decentralizimi dhe 4.Koncentrimidhe dekoncentrimi.
Ndarjae punëve në organizatë,bëhetmbi bazëne vendittë punës,respektivishtpunëve dhe
detyrave të zbatuesit.Elementete vendittë punësjan:
a) punëtdhe detyrat
b) punëtori-zbatuesiIpunës(një ose më shumë punëtorë)
c) Mjetete punësdhe
d) Hapësirapër punë
15 a. Ndarjae punëve mundtë bëhetnë shumë mënyra:ndarjafunksionale,ndarjaresoriale,
6. ndarjavertikale,ndarjahorizontale dhe ndarjaoperative.Ndarjae punëve kandikimnë dukuritë
e specializimit,tipizimitdhe të standardizimit.Specializiminënkutpontërësinë e thirrjeve të
veqantadhe të nevojshme përushtrimine punëveprofesionaletë caktuara,ose të më shumë
punëve të ngjashme.Tipizimi konsistonnë ushtrimine atyre punëve,pastë cilave qëndron
produkti I njëjtë ose Ingjashëm.Standardiziminënkuptonatë ndarje të punëve,në të cilën
operacionet(veprimet) e thjeshta(të rëndomta),kryhenmë lehtë e më shpejtëdhe me sukses
kontrollohen.
15b. Koordiniminë faktë është korelatIndarjessë punës.Koordinimi paraqetnjë ndër
parakushtetesenciale të strukturëssë organizatës,Icili dotë bëjë të mundëshëmsigurimine
unitetittë veprimtarisë në organizatë.Koordinimi paraqetvetëmatë lloj të ndërlidhjes,e cila
siguronveprimine harmonizuartë njësiveorganizative,përkatësishttë njësivetë organizatëspër
realizimine qëllimittë përgjithëshëmtë organizatës.
Me fjalëncentralizimnë kuptimine përgjithëshëm, shorehetgjendjakurme një organizatë
qeverisetnjë qendër.Së këndejmikarakteristikë themelore e centralizimitështë se ai gjithnjë
paraqetnjë hierarki të caktuar,që do të thotë se vendosjadhe rregullimiIqështjeve thelbësore
përqëndrohetnë majëne piramidëssë strukturësorganizative.Ndërkaqdecentralizimi nënkupton
dobësimine ndikimittë qendrëssë organizatësnë pjesëtë organizatës.Pradecentralizimishpreh
bartjene autorizimeve të caktuaraprej organeve udhëheqëse në bartësfunksional të caktuar,në
të cilënnjëkohësishtbartetpërgjegjësiae caktuarnë përpjestimmë autorizimete dhëna.
15c. Parimi I koncentrimitështë Indërlidhurme parimine centralizimit.Koncentrimi në fakt
paraqettendencënqë vendimettë ncirrensamë afër që është e mundur,ngamaja e piramidës
hierarkike.Ndërsadekoncentrimi nënkuptontendenxënqë vendimettë nxirrenngaanae
organeve varëse,natyrishtgjithnjë në kuadërtë rregullimittë caktuarjuridiktë së drejtës,
detyrimevedhe përgjegjësivetë subjekteve të caktuara.
16. Nocioni I organizatës administrative - Në literaturënjuridike së pari kërkohentiparet
specifikeqë e përkufizojnëorganizatënadministrative.Atotipare janë të shumtadhe më së
shpeshti përmendenkëto:kontinuiteti,profesionalizimi Inënpunësve,autorizimet,punët
shoqërore dhe të tjera.Si një lloj Iveqante Iorganizatave,organizatatadministrativedallojnënga
organizatate tjera në bazë të dykarakteristikave themeloretë tyre:
E para në organizatatadministrative kryhenpunëte përgjithëshmeshoqëroredhe
E dyta punëte përgjithëshme shoqërore konsistojnënë ushtrimine pushtetit,përkatësishtnë
ushtrimine shërbimeve përsubjektetjuridike dhe mundësinë e shfrytëzimittë autorizimeve
publike;që nënkuptonnjë pushtettë deleguar.
17. Llojet e organizatave administrative - Organizatatadministrativemundtë klasëfikohennë
shumë grupe.Grupine parë e përbëjnë organizatatadministrative,punëte të cilave konsistojnë
në ushtrimine pushtetitkunënkuptonorganete pushtetitshtetëror,përkatësishtorganete
administratësshtetërore.Grupine dytë e përbëjnëorganizatatadministrative që ushtrojnë
shërbime të caktuara,duke shfrytëzuarmundësinë e ushtrimittë një pushtetitë deleguar
nëpërmjetautorizimevepublike,Grupi i dytë i organizatave administrative nënkutpron
organizatatdhe institucionet,të cilatushtrojnëshërbime të caktuaraduke shfrytëzuarpërkëtë
autorizimetpublike.
Në literaturënjuridikeadministrative,ndeshimshperhjenorganizatae administratëspublike e
7. cilanë vete përmbledhdygrupete organizatave administrative.KështuMaksVebertheksonse
organizatatadministrative shërbejnë nganjëraanë si instrumentpërushtrimindhe mbajtjene
pushtetit,ndërsangaanatjetërsi sistemorganizatashpërushtrimine shërbimitpublik
17a. Organet e administratës - Fjalaorgankady kuptime:kuptiminsubjektivdhe kuptimin
objektiv.Në kuptiminsubjektivfjalaorgannënkuptonnjerëzit,qoftë si individë,qoftë si grupi
tyre,nëpërmjettë cilëve shteti ushtronpunëte veta.Në kuptiminobjektivfjalaorgannënkupton
vëllimine veprimtarisësë individëveapotë grupeve të tyre,nëpërmestë cilëveshteti,
përkatësishtbashkësiae caktuarshoqërore,ushtronpunëte veta.Profesori Kërbekbën
njëpërkufizimqë naduketmë i afërtdhe më i pranueshëm.Sipastij organi shtetërorparaqetnjë
institutreal konkretdhe të organizuarjuridik,i cili duhettë kryej rrethtë caktuartë detyrave dhe
të punëve shtetërore.
Organete organizatësshtetërore përbëjnë atë pjesëtë aparatitshtetërore cilaështë ngarkuarme
veprimtarinadministrative,si njërënngaveprimtaritëe përgjithëshme që ushtronshteti.
Karakteristikathemelore,e cilabënqë organete administratëstë cilësohensi organe shtetërore
është mveshjae tyre me tagra të pushtetit.Tagrate pushtetittë organeve të administratës
shtetërore,shprehennë të drejtatdhe detyrate tyre që:a) të nxjerrinakte juridike administrative
me të cilatmanifestojnë vullnetine shtetit,përkatësishttë pushtetitshtetërordhe b) të mbrojnë
dhe të zbatojnë ligjete tij ngaqdoshkelje,duke përdoruredhe fuqinë shtrënguese.
Karakteristikëtjetëre rëndësishme e organevetë administratësshtetërore janë kompetencate
tyre të përcaktuarame ligj.Organete administratëskanë një numërveqorishspecifike në bazë të
të cilave atodallohenngaorganettjeratë pushtetitshtetëror.Këtoveqori të tyre përcaktohennga
karakteri i veqantë që kaveprimtariaadministrativee shtetit.Shpesherorganete administratës
njejtësohenme persinatzyrtarë.Shprehjetorganadministrativdhe personzyrtarupërkasindy
nocioneve të ndryshme,prandaj edhe kanë kuptimtë ndryshëmjuridik.Me shprehjenorgan
administrativtregohetnjë formacionindividual ose kolektiv,me organizimine tij të brendëshëm,
që është pjesë përbërësee aparatitadministrativ,ndërsashprehjapersonzyrtartregonindividin,
njeriunkonkret,personine caktuarqë kryenkëtë apoatë funksionadministrativ.
17b. Klasëfikimi i organeve të administratës - Klasefikimi organeve të administratësshtetërore
është në varësi të drejtpërdrejtëprej sistemitshoqërorpolitikdhe juridiktë një vendi.Kalëfikimi
i organeve administrative ështëi ndryshëmvarësishtabëhetfjalëpërshtetinunitarapofederativ,
të centralizuarapotë decentralizuarejt.
Sipaskriterittë shtrirjessë veprimtarisësë organeve të administratësshtetërore,organetqendrore
shtrijnë veprimtarinëe vetbrendatërë territorittë vendit,ndërsaorganetlokale të administratëse
kanë të kufizuarshtrirjene vetp.shbrendanjë komune.Lidhurme këtë ështëedhe ndarjanë
organetqendrore dhe regjionale të administratësshtetërore.
Kriterthemelorpërndarje në organetindividualedhe kolegjialetë administratësështë mënyrae
vendosjes.Organetindividuale të administratësjanë organe në të cilatsi rregull shprehetvullneti
I individit,Iatij që është në krye të organit,përkatësishteprorittë organit.Organetindividuale
shtetërore janËp.shministritë.Organe kolegjiale të administratësshtetërore janëatoorgane në të
cilate drejtae vendosjesItakonnjë grupi personash.Vendimi merretme mbledhje më shumicë
votash.Mbledhjabrenanjë afati të caktuar quhetsesion,ndërsanumri Ianëtarëve përpunë dhe
marrjene vendimevetë organitkolegjial quhetkuorum.Ekzistojnëdyllojetë kuorumit.:
8. kuorumi Itë pranishmëve dhe kuorumi Ivotuesve.KuorumiItë pranishmëveështë numri I
anëtarëve që nevoitetpërhapjen,përkatësishtfillimine punësdhe mbajetjene mbledhjes,ndërsa
kuorumi Ivotuesve është numri Ianëtarëve që nevoitetpërmarrjene vendimeve në mbledhje.
Kriterpërndarjene organeve aktive dhe këshilluesetë administratësshtetëroreshërbenlloji I
punëve që kryejnë,përkatësishtushtrojnë atoorgane.Organetaktive janë të mvetësishme në
ushtrimine punëve administrativedhe ndryshemundtë emërohenedhe si organe të cilatnxjerrin
vendime (ministritë).Organetkëshilluesejanë si rregull atotë cilatbëjnë këshilla,prashfaqin
kryesishtmendime profesionale përorganettjeradhe këtonë esencëdallohenprej organeve
aktive.Kriterthemelorpërklasifikimine organevetë mvetësishme dhe në organetnë përbërjene
organeve të mvetësishmetë organizatësështëshkallae mvetësisënë punë,përkatësishtnë
ushtrimine saj.Organete mvetësishme janë atoorgane që janë në raporttë drejtëpërdrejtë me
parlamentetdhe themelohenprej tyre p.shministritë .Organetnë përbërjene organeve të
mvetësishme të administratësshtetërore janë në raporttë drejtëpërdrejtë me organete
mvetësishme dhe themelohenme ushtrimine punëvetËcaktuara nga rrethveprimiItyre p.sh
inspektoratetnë përbërjene ministrive.Këtoorgane kërkojnëshpërbimtë veqantë dhe të
organizuar,poredhe një shkallë të caktuartë mvetësisnë ushtrimine punëve.
Kriterthemelorpërndarjennë organe të lartadhe të ulëtatë administratësshtetëore ështëraporti
ndërmjettyre.Ai raportshprehetsi raportI organeve eprore dhe varëse,si raportIkoordinimit,
përkatësishtbashkrendimitdhe si raportI lidhjeve vertikale ndërmjettyre,përkatësishtItë
drejtave dhe detyrave të ndërsjellta.
Klaësfikiminë organete administratëssë shkallessë lartë dhe të ulëtështë shprehjee shkallëve
të ndryshëme të njësiveterritorialepolitike,praedhe shkallëve të ndryshme të organeve të
pushtetitshtetërornë përgjithësidhe të organeve të administratësshtetërore në veqanti.
Kriterthemelorpërndarje në organete përgjithshme dhe organe të veqantatë administratës
shtetërore është vëllimiIpunëve.Organe të përgjithëshme të administratësshtetërore janë ato
organe të cilave uështë dhënë në kompetencëushtrimiItë gjithapunëve administrative,të cilat
në përgjithsi mundti kryejnë organetadministrative.Organe të veqantaadministrative janë ato
organe veprimtariae të cilave është e kufizuarnë fushë të caktuaradministrative,përkatësishtnë
shërbimtë caktuar administrativsi p.shseksione,referateetj
18. Parimet e organizimit të administratës shtetërore - Parimete organizimittë administratës
shtetërore kushtëzohendrejtpërsëdrejti ngarendi shoqërorInjë vendi dhe organizimiItij
shtetërorIndërtuarmbi këtë bazë.Ndërparimetthemelore të organizimittë administratës
shtetërore janë atotë cilatjanë me interespërshqyrtime komparative:parimine ndarjessë
funksionitekzekutivngafunksioni administrativ,parimine kushtetutëshmërisë dhe ligjshmërisë,
si dhe parimine federalizmit,si tri ngaparimetkryesore.
Disavende bëjnë ndarjene funksionitekzekutivngaai administrativpërdallimngadisavende
ku nukndeshimnë ndarjene këtyre funksioneve.Funksioninekzekutive ushtrojnë organet
ekzekutive,ndërsaatë administrativorganete administratësshtetërore.Funksioninadministrativ
mundta ushtrojnë edhe organizatat,të cilatushtrojnËpunëtme interespërnjësinë administrative
politike përkatëse,si dhe organizatatdhe institucionettë cilatkanë autorizime publike.
Parimi I kushtetutshmërisëdhe ligjmërisëparaqetpariminpolitike juridik,që dotë thotë se
organizimi Iadministratësshtetërore bazohetnë parimete përgjithëshmetë organizimittë
9. pushtetitshtetërortë përcaktuarnë kushtetutë dhe në ligje.Kyparimpërveqqë ështëparimI
organizimit, ai është edheparimIpunëssë organeve të administratësshtetërore.
Në vendetme rregullimfederativqështjae organizimittë administratësshtetërore shtrohet
ndryshe ngavendetme rregullimunitar.Prandaj në vendetme rregullimfederativnukkemi
përqëndrimtë veprimtarisëadministrativevetëmnë një hallkë organizative,pornë më shumë
hallka(komuna,krahina,republika,federata).
20. Shërbimet publike dhe institucionet për ushtrimin e tyre
20a Nocioni Ishërbimitpublike - Shërbimi publiksi nocion uzhvilluanë vendete Perëndimite
sidomosnë Francë.LeonDigi që është përfaquesIsë ashtuquajturësteori e funksionevesociale
zhvillonteorinë se e drejtapublike është në të vërtetë e drejtë e shërbimevepublike dmthse nuk
ka karaktertë urdhërit, veqse përmbannormambi rregullimindhe drejtiminpërkatësisht
qeverisjene shërbimeve publike.Sipastij shërbimpublikparaqetsecilaveprimtari ushtrimiIsë
cilësdotë duhettë sigurohej dhe të kontrollohej ngaataqë qeverisin,sepse ushtrimi Ikësaj
veprimtarie ështëIdomosdoshëmpërrealizimindhe zhvillimine reciprocitetitshoqërordhe ky
shërbimështë Iasaj natyre që nuk dotë mundtë realizohej paintervenimine forcëssunduese.
Nga kypërkufizimkuptojmë se shërbimipublikështësigurimIreciprocitetitshoqëror,ndërsa
mjetinme të cilinarrihetai qëllim,paraqetforcae atyre që sundojnë,përkatësishtatyre që
qeverisin.
Moris Orju,shërbiminpublike konsideronsigurimine interesittë përgjithshëmdhe si mjet
pushtetinpublik.
21. Klasifikimi I shërbimeve publike - Kryesishtmerrendykritere të klasifikimittë
shërbimevepublike:objekti Ishërbimitpublikdhe mënyrase si sigurohetinteresi publik.
Profesori Riveriosipasobjektitshërbimetpublike Iklasëfikonnë tri grupe:shërbimetpublike të
administratës,shërbime publike të industrisë dhe të tregtisë dhe shërbimepublike sociale.Sipas
mënyrësse si sigurohetinteresi IpërgjithshëmInjëjti autordallontri grupe:së pari shërbimet
publike të cilatkanë qëllimtë drejtëpërdrejtë dhe individualisht,ti plotësojnënevojate
individëve,së dyti shërbimetpublike të cilatnë mënyrë indirekte Iofrojnë dobiindividëve,së
treti shërbimetpubliketë cilatnukjanë të destinuaradrejtpërsëdrejti përdobinë personaletë
individëve,veqse Ishërbejnë interesittë përgjithshëmnë kuptimine drejtë të fjalës,dmth
interesittë tërë bashkësisëshoqërore.
Në Francë ndërformate rejatë shërbimeve publike veqohen:
a)ndërrmarjetpublikedhe
b)ndërrmarjetmikse,përkatësishtndërrmarrjete përziera
Në shërbime publike në industri dhe tregti gjithnjë e më shumë aplikohenrregullate së drejtës
private dhe në atë mënyrë atotransformohennë kategori të veqntë juridike në ndërrmaje publike.
Përveqkësaj si organe të veqantaqë ushtrojnë veprimtarinë e shërbimitpublik,ekzistojnë
ndërrmarjetmikse,përkatësishttë përziera,aksionarëte të cilave janë në njërënanë kapitalistët
private,ndërsanë anëntjetërshteti,përkatësishtpersonatpublikëjuridikë.
22. Autorizimet publike - Autorizimetpublike me një pjesë të vetIpërkasinushtrimittë
veprimtarisë administrative.Derisaorganete administratësdhe organettjeratë pushtetit
ushtrojnë pushtet,organizatatshoqërorenukushtrojnë pushtet(burimor),veqsekurjanë me ligje
të autorizuara,ushtrojnë autorizimepublike,pranjëfarë pushteti të deleguar.Në sistemet
10. kushtetuesejuridiketë vendeve të ndryshëme janëpërcaktuarsubjekte joshtetrore përushtrimine
veprimtarisë administrative.Në Shqipëri këtoishinorganizatashoqërore gjendjajuridike e të
cilave përcaktohej me kushtetutë,ndërsanë mënyrëmë të hollësishme ajorregullohej me normat
juridike administrative,të vendosurame akte juridiketë organeve përkatëse shtetrore.Element
kryesorqë përcaktonte gjendjenjuridike administrativetë organizatave shoqëroreishte zotësia
juridike administrativeqë dmthtërësiae të drejtave dhe e detyrimeve,me të cilatshteti Ipajisë
dhe I ngarkonato në fushëne veprimtarisë ekzekutive urdhërdhënëse dhe së dyti zotësiae tyre
përtu paraqiturvet në marrdhënie të caktuarajuridike si bartëse të drejtashdhe detyrimeshme
karakteradministrativ.
23. VEPRIMTARIA E ORGANEVE TË ADMINISTRATËS SHTETRORE
A) VEPRIMTARIA ADMINISTRATIVE
23a. Funksionetthemelore të shtetit - Organete administratësshtetërore janë pjesë përbërëse e
aparatitshtetërortë një vendi.Organete administratësshtetërore mbi të gjithaushtrojnë pushtet
shtetëror,me të cilinjanë pajisurnganormatjuridike në fuqi të atij vendi.Nëpërmjetatyre
normave ushtrimi Ipushtetitshtetërornga anae organeve të administratësshtetërore merrformë
dhe përmbajtje të caktuar,si dhe të shprehure të konkretizuarnë aktetjuridike që nxjerrinato.
Veprimtariae shtetitështëshumë e gjerë.Formae parë e veprimtarisë që ushtronshtetiështë ajo
ligjvënësedhe këte bënë Parlamenti.Veprimtariae dytë është ajoekzekutivedhe ushtrohetnga
organete pushtetitshtetërorQeverjadhe ministritë.Veprimtariaekzekutivepërkufizohetnë dy
kuptime të sajathemelore:në kuptimine gjerë në të cilinpërveqfunksioneveekzekutive
përfshihenedhe funksionete organeve administrativedhe në kuptimine ngushtë në të cilin
përfshihenvetëmfunksionete organeve administrative.Me kushtetutëne Republikeëssë
Kosovës(1990) dhe amandamentete saj është përcaktuarse pushtetinshtetërorekzekutivdhe në
kuadërtë tij edhe atë administrative ushtronQeveriadhe ministritë përkatëse të Republikësdhe
organete organizatattjeraadministrative,ndërsafunksionetë caktuaraadministrative mundtë
ushtrojnë edhe subjektet tjera,kurkjouështë besuarme ligj.
24. Përkufizimi I veprimtarisë së organeve të administratës shtetërore - Si formë e veqantë e
veprimtarisë shtetërore në kuptimine gjerë administratashtetrore,shprehetnë dydrejtime:Si
veprimtari ekzekutive dhe si veprimtari administrative në kuptimine ngushtë.Veprimtaria
ekzekutive e organeve të administratësshtetërore qëndronnë kujdesinpërzbatimine ligjeve,
ndërsaveprimtariaadministrative qëndronnë zbatimine drejtëpërdrejtë të ligjevedhe akteve
tjeratë bazuaranë to.Në bazë të përmbajtjeskonkrete të qëllimit,që administratandjeksi dhe
veqorive juridikee politike që atë e karakterizojnë si formë e veqantëe ushtrimittë pushtetit
shtetëror,administratashtetëroremundtë përkufizohetsi:veprimtari administrative,që ushtrohet
nga organetadministrative,në bazë dhe përzbatimtë ligjit.Kypërkufizimvë në dukje se tipari I
parë kryesorjuridikIadministratësështëkarakteri nënligjorIsaj.Me fjalë tjeraadministrata
shtetërore si formë e veqantë e veprimtarisështetërore varetngaligji,Inënshtrohetligjitdhe
ushtrohetgjithmonënë bazë dhë përzbatimtë ligjit.
25. Llojet e punëve, përkatësisht funksioneve të administratës shtetërore - Organete
administratësshtetëroreushtrojnëdyllojethemeloretë punëve:Punëtadministrativedhe punët
profesionale,shoqëroredhe punë të tjera.
a) punët administrative në kuptim të ngushtë konsistojnë në nxjerrjene akteve normative dhe të
11. akteve administrative,ushtrimine mbikqyrjesadministrativedhe ushtrimine veprimtarisë
represive.Këtojanë të ashtuquajturatpunë autoritative.
b) Punët profesionale shoqërore dhe punët tjera janë punëtjoautoritativedhe atosi rregull,
organete administratësIushtrojnëpërnevojatë organeve të tjeratë pushtretit,në radhë të parë
përorganetligjvënëse dhe ekzekutive.
26. Parimet e punës së organeve të administrates - Parimi Iligjshmërisë“Parimi I
ligjshmërisëdhe zbatimi Itij kanë rëndësijashtëzakonishttë madhe sidomospëradministratën
shtetërore.Parimi Iligjshmërisështronkërkesadhe gjenë zbatimsi në veprimtarinë ashtuedhe
në organizimine aparatitadministrativ.Në fushëne veprimtarisësë këtij aparati zbatimi I
përpikëtIsaj kërkonqë të gjithaorganetdhe personate tij zyrtare të udhëhiqen ngaajosi në
kryerjene veprimeve të tyre juridike ashtuedhetë veprimevejojuridike (materiale-teknike).
Parimi I ligjshmërisë gjenë zbatimtë plotë edhe në fushëne organizimittë administratës
shtetërore.Itërë ndërtimi Isaj në të gjithastrukturat dhe hallkate tij mbështetetfuqimishtmbi
këtë parim.Kjopërmbënnjë ngafaktorëtkryesore të aparatitadministrativdhe është në gjendje
që ta realizoj me suksestë plotë përmbajtjene administratësshtetërorenë kuptimine saj material
funksional dhe parespektimine këtij pariminukmundtë ketë veprimtari të rregullt
administrative.ParimiIligjshmërisë konsiderohetsi parimi më Irëndësishëmdhe Iparë juridik,
që në kuptimtë përgjithshëmnënkuptonlidhshmërinë e organeve të administratëspërnormat
juridike,përkatësishtpajtueshmërinë e normave juridiketë ulëtame atotë larta, ndërsanë
kuptimtë veqantë,parimi Iligjshmërisë së punëssë administratësnënkuptonse të gjithaaktete
organeve të administratësduhettë jenë të ligjshme,përkatësishtnë përputhjeme ligjindmthtë
bazuara me ligj dhe akte të tjera që janë nxjerrë në bazë dhe përzbatimtë ligjit.Rastetmë të
shpeshtatë paligjshmërisë që shfaqennë punëne administratësjanë:
- inkompetenca
- cenimi I të drejtave në procedure
- cenimi I të drejtave materiale juridike
- vërtetimi I gabueshëm I gjendjes faktike dhe
paligjshmëria në oportunitetin ose qëllimin e aktit.
26a. Inkompetenca - Organete administratësduhetti përmbahenkompetencëssë caktuar.
Mospërmbajtjae të drejtave dhe detyrave të përcaktuara,përkatësishtautorizimevengaanae
organeve nënkuptoninkompetencëne tyre dhe në këtë mënyrë një rasteklatanttë paligjshmërisë.
Paligjshmëriamundtë shfaqetme cenimine të drejtave mbi kompetencënlëndoredhe
territoriale.Ngainkompetencaduhettë dallojmëuzurpimine kompetencës,Icili paraqitetatëher
kur individiapogrupi Iindividëve,përkatësishtorgani farë nukkanë cilësinë e titullarit,ndërsa
nxjerrinaktinadministrativ.Kyështë Iashtuquajturi aktinxistent(Ipaqene) të cilinpalanuk
duhetta godas,por thjeshttainjororë.
26b. Canimi I të drejtave në procedure - njihetedhesi gabimformal apoprocedural I
administratës.Ai cenimmundtë shkaktohetme cenimine normave me të cilatrregullohetforma
e aktit.Gabimetformale ose procedurale ndahenne dygrupe:në gabime esenciale dhe
joesenciale.Esenciale janë atogabime që ndikojnë në vendosjene qështjes,ndrësagabime
joesenciale janë atogabime që nukkanë pasurndikimnë përmbajtjene aktit.
26c. Cenimi I ligjit material - mundtë shkaktohetnë dymënyrathemelore:që në rastinkonkret
12. të mosaplikohetnorma,e cilaështë dashurtë aplikohetose kurështë aplikuarnorma,mirëpo
aplikimi ështëbërë gabimishtpërkatësishtnë bazë të interpretimittë gabueshëm.
26d. Gabimi në gjendjen faktike - Bëhetatëhernëse nukvertetohentë gjithafaktetqë janë
relevante përnxjerrjene aktit.Kygabimmundtë bëhetqoftë nëse faktetnukjanë vertetuar
plotësishtose nëseështë nxjerrë përfundimIgabueshëmmbi gjendjenfaktike.
26e. Paligjshmëria në oportunitetin ose qëllimin e aktit - ekzistonatëhernëse organi i
administratësnxjerraktinmbi realizimine një qëllimi tjetërdhe jotËatij që buronnga ligji.
Normaadministrative është aplikuardrejtëvetëmnëse aplikimi Ipërgjigjetoportunitetitose
qëllimittë vet.
27. Parimi I diskrecionit (parimi Iqmuarjessë lirë) - Esencae tij konsistonnë atë që normat
ligjore nukpërmbajnëzgjidhjenkategorike,porialënë mundësinëorganittë administratës,në
rastinkonkrettë zgjedhndërmjetdyamë shumë alternativave përkatësishtmundësive,atë që
është më oportune.Kyparimburonnga parimi Iligjshmërisë dhe paraqetkonkretizimine denjë
të tij,veqanërishtnë procedurënadministrative me rastine vendosjessë qështjeskonkrete
administrative.
28. Parimi I mvetësisë - Edhe parimi Imvetësisëparaqetzbatimtë denjë të parimittë
ligjshmërisë,sepseai nënkutponse administratamundtë punojë vetëmatë përtë cilënështë e
autorizuar.Kështukonsiderohetse asnjë organtjetër,nukmundtë përzihetnë rrethveprimine
administratëse në anëntjetëradministrataështë përgjegjëse përkryerjendhe ushtrimine
detyrave që Ijanë përcaktuar.Kjomvetësi e organeve të administratësështë relativeqë dotë
thotë mundësi veprimi brendapërbrenakompetencavetë përcaktuarame kushtetutë e
ligj.Rrethveprimidhe kompetencaparaqesininstrumentetkryesore të përkufizimithorizontal
ndërmjetorganeve të administratësshtetërore.
Rrethveprimi nënkuptonfushëne caktuartë veprimtarisë ngatërësiae funksioneve të organeve
të administratës,që Itakonnjë organi të administratës.Kompetencapërkufizohetsi e drejtë dhe
detyrë e organittë administratësnë ushtrimine punëssë caktuaradministrative.Kompetenca
ndahetpërnga përmbajtjae veprimtarisë,përkatësishtllojiIpunëve,të cilatushtrohendhe
kompetencënpërngaterritori në të cilënshtrihetmundësiae veprimittë organittë administratës.
Ekzistojnë dydrejtimetë ndërrimittë kompetencës:delegimi dhe substitucioniIkompetencës.
Delegimi Ikompetencësnënkuptonbartjene kompetencësngaorgani Iadministratëssë shkallës
më të lartë në organine administratëssë shkallësmë të ulët,ndërsasubstitucioni Ikompetencës
nënkuptonmarrjene kompetencësprej organitmë të ulëtngaorgani më I lartë.
29. Parimi I efikasitetit - Ekzistojnë shumëparakushte që ndikojnë në mënyrëtë drejtëpërdrejtë
në shkallëne efikasitetittë administratës.Ndërtoështë edhe ligjshmërianë punëne saj.
Parakushte tjeratë rëndësishme,ngatë cilatvaret efikasitetinë punëne administratësjanë:
organizimi funksionalIadministratë,përkatësishtpërcaktimi Ikompetencavetë administratës,
modernizimiIpunësnë administratë,ngritjaprofesionale e kuadrove në administratë,dhe
informimi e komunikimi në administratë.
30. Parimi I punës së hapur të administratës - Kyparimnë esencë nënkuptonhapjene
administratësparashoqërisë,përkatësishtinformimine qytetarëve mbi punëne saj.Informimi për
punëne administratësmundtë behetnë vëllimtë ndryshëmdhe në formatë ndryshme.Përkëtë
si rregull shfrytëzohenmjetete informimitpublik.Realizimi praktikIkëtij parimi kamundësi të
13. kufizimitnë rastete ruajtjessë sekretit,përkatësishtfshehtësisësë punësnë administratë.Secilat
punë apo shërbime ngakompetencae administratëskonsiderohensekret,përkatësishtfshehtësi,
caktohennë legjislaciontë qdovendi.
31. MARREDHENIET JURIDIKEADMINISTRATIVE
- Pëufizimi Inormave juridikeadministrative dhe dallimi Ityre nganormat tjerajuridike.Norma
juridike administrativequhenatorregullatë detyrushme të sjelljeve që vendosenose
sanksionohenngashteti përrregulliminjuridiktë marrdhënieveshoqërore të cilatkrijohennë
procesine veprimtarisësë tij administrative.Në aspektine përgjithshëmjuridiknormat
administrativenukdallojnë ndaj normave të degëve të tjeratë së drejtësprakanë përmbajtjedhe
natyrë të njejtë.Normatadministrativenganormate degëve tjeraIdallonobjekti Iveqantë I
rregullimitjuridiktë tyre.Në këtë objektsiqështë thënëhyjnëvetëmmarrëdhënietshoqërore që
krijohennë procesinveprimtarisë adminsitrative të shtetit.Vetëmduke unisurngakykriterne
mundtë dallojmë se një normë juridike ështëe së drejtësadministrativeapojo.
a) Normajuridike administrativeështë bazë përlindjene marrëdhëniesjuridikeadministrative.
Megjithatë vetmarrëdhëniaadministrative atë nuke krijon.Ajopërmbanvetëmmundësinë
abstrakte të krijimittë kësaj marrëdhënie,duke Iparashikuarrastete mundshme dhe në përgjithsi
të lindjes së të drejtave e detyrimeveadministrativepërsubjektete së drejtësadministrative.
b) Normat juridike administrative si rregull kanë karakterimperativ.KykarakterIsaj shfaqet
nënurdhërimine detyrueshëmqë ajopërmbanpërsubjektete së drejtësadministrative.Në
pjesënmë të mardhe të tyre normat juridike administrative e bëjnë rregullimine marrëdhënieve
shoqërore përmesurdhërimevekategorike,të cialtudrejtohensubjektevepërkatëse.
c) Elementetpërbërëse të strukturëssë normësjuridike administrative karakterizohenngadisa
ndryshime në krahasimme normate tjeratë së drejtës.Dispozitivi Inormësjuridike
administrativedmth,pjesae struktrësqë përcaktonvetrregullimine sjelljessë përcaktuarprej
saj zakonishteshtë shprehurnë mënyrë shumëtë qartë.SaI përketsanksionitkonkretdmthasaj
pjese të strukturëssë normësjuridike administrative,tregohenmasate ndikiminshtetërore
shoqërorkundëratyre që shkelindispozitivine saj që mungonfare.
Sipaspërmbajtjeskonkrete normatjuridikeadministrativendahennë normaqë rregullojnë
marrëdhënie shoqërore(këtonormapërbëjnëPjesëne përgjithëshmetë së drejtësadministrative)
dhe norma që rregullojnëmarrëdhënieshoqërore të një dege të veqantëtë administratës
shoqërore ose disadegëve të saj (këtonormapërbëjnë Pjesëne posaqme të së drejtës
administrative).
Sipasfuqisë juridike normate së drejtësadministrativendahennë normatë organeve shtetrore
eprore dhe normatë organeve shtetërorevarëse.Realizimi Inormave juridike administrative nga
subjektete së drejtësbëhetnë dyforma:formëne ekzekutimitdhe atë të zbatimit.Ekzekutimi I
normËs juridike administrative nënkuptonnënshtrimine sjelljessë subjektittë së drejtësndaj
kërkesave që Idrejtonatij kjonormë.Ekzekutimiështë Idetyrueshëmpërtë gjithë subjektete së
drejtësadministrativepapërjashtim.Në zbatimine normësjuridike administrative kuprojmë
zgjidhjennë bazë të saj të qështjevekonkretengaanae organeve kompetenteshtetërore dhe
personave të tyre zyrtarë.
- Zbatimi Inormësjuridike bëhetvetëmngaai subjektIsë drejtësadminsitrativeIcili është I
autorizuarnga ligji përnjë gjë të tillë dmthvetëmorgani shtetëror,personi zyrtarejt.
14. - Zbatimi Inormësjuridike administrative në rastetkonkrete bëhetnë përputhjeme përmbajtjen
e vërtetë të saj dmthvetëmpërti arritur ato qëllime,përtë cilatështë vendosurnorma.
- Zbatimi Inormësjuridike administrative bëhetduke Irespektuartë gjitharregullate procedurës
që ka parashikuarnjë shtetpërnjë gjë të tillë.
32. Kuptimi dhe veqoritë kryesore të marrdhënieve juridike administrative.
Në kuptimtë përgjithshëm,marrëdhënie juridike administrative quhenatomarrëdhënie
shoqërore që krijohennë fushëne veprimtarisë administrativedhe në të cilatpalëtparaqitensi
bartëse të drejtashdhe detyrashtë vendosurae të mbrojturangashteti.Marrëdhënietjuridike
administrativedallohenpërngakëtoveqori:
a) Atojanë marrëdhënie shoqërore juridike.Si të këtillaatodallohenngamarrëdhënietshoqërore
në përgjithësi,sepserregullohennganormatjuridike administrative,ndërsangamarrëdhëniet
tjerashoqërore juridike atodallohensepsekrijohënnë fushëne veprimtarisëadministrative të
shtetit.
b) Njëranga palëtnë marrëdhënietjuridike administrative duhettë jetë doemosshteti I
përfaqsuarngaorgnai I tij.Si rregull kyI funditështë organIadministratësshtetËrore.Me
cilësinë e palëstjetërmundtë paraqitentë gjithë subjektete tjerë të mundëshëmtë këtyre
marrëdhënieve dmth.Personatfizikedhe juridike.Qeniae organitshtetërorsi palë e
domosdoshme përkatësishte detyrueshme e marrëdhënieve juridikeadministrative,shpjegohet
me faktinse veprimtariaadministrative realizohetgjithnjënë emërtë shtetit,të cilinmundta
përfaqsojnë vetëmorganete tij.
c) Mërrëdhënietjuridike administrative nukkrijohenvetvetiu,krijimi Ityre bëhetatëherkur
vërtetohenatorrethaname të cilatnormat juridike administrative krijojnëlindjenndryshimindhe
shuarjene tyre.Atorrethanaquhenfakte juridike administrative.
d) Subjekte të marrëdhënieve juridike administrative janë atapersonafizikëe juridikqë duke
qenë të mveshurme të drejtadhe të ngarkuar me detyranë fushëneveprimtarisë administrative të
shtetithyjnë në marrëdhënieme organetshtetrore.Këtosubjekte duhettë kenë zotësinëjuridike
dhe zotësinë përtë vepruarpërtë hyrë në këtomarrëdhënie.
33. Llojet e marrëdhënieve juridike administrative - Marrëdhënietjuridike administrative
mundtë ndahennë lloje të veqanta.Si rregull kriteretkryesore përndarje të tillë janë:përmbajtja
konkrete e marrdhënieve juridike administrative;karakteriIvetmarrëdhënieve;karakteri I
subjekteve të saj dhe metodate mbrojtjessë marrëdhënieve juridikeadministarive.
34. Aktet administrative shteterore - Dyvërejtjeduhettheksuar:Epara akte të organeve të
administratësnukjanë vetëmaktetadministrative,të cilatnë fakt,janë vetëmnjë ngallojete
akteve që nxjerrinorganete administratësshtetërore në ushtrimine funksionevetë përcaktuara të
tyre me kushtetutë dhe ligje
E dyta, akte administrativenukjanë vetëmaktet,të cilati nxjerrinorganete administratës
shtetërore,veqsenxjerrinedhe organizatatdhe bashkësitë në ushtrimine autorizimeve publike,
do të thotë kur janë të pajisura me të drejtadhe të ngarkuara me detyrime në marrëdhëniet
juridike administrative.Organetadministrativenxjerrin:akte juridike dhe akte materiale,
35. Aktet juridike të administrates - Aktetjuridike të administratësmundtë klasëfikohennë:
akte normative ose të përgjithëshmedhe akte konkreteose individuale.
35a. Aktet normative ose të përgjithshme - Aktetnormative ose të pergjithshme janë aktetqë
15. organete administratësshtetërore Inxjerrinnë veprimtarinë e vetdhe me të cilatrregullojnë
norma të sjelljesnë mënyrë abdstraktepërkatësishttë përgjithëshme.Këtonormajupërkasin
numrittë pacaktuar të njerzëve dhe rasteve.Aktetnormativetë pergjithëshmetë cilatInxjerrin
organetadministrativejanë:rregullore,urdhëresatdhe udhëzimet.
35a1. Rregullorja - Rregullorjaështë aktjuridiknormativose aktIpërgjithshëmIorganeve të
administratës.Kyaktkakarakternormativ,sepse përmbandispozitatë përgjithëshme,të cilat
duhettë zbatohenngasubjektetjuridike administrative në fushatpërkatësetë administratës
shtetërore.Rregullorjanxirretpërdyqëllimetë caktuara:e para përtë përcaktuarorganizimine
brendëshemtë organitdhe e dyta,përtë përcaktuarrrethveprimine tij.
35a2. Urdhëresa - Urdhëresaështë aktjuridiknormativose aktIpërgjithshëmIadministratës,
me të cilinbehetzbatimi Idispozitaveligjore dhe Iakteve të përgjithëshmetë kuvendevetë
bashkësive shoqërore-politikedhe të organeve ekzekutive të tyre.Marëdhënietkryesore që
krijohennë jetëne një vendi,si rregull rregullohennë mënyrë primareme akte ligjore (ligje dhe
dekrete) SIpërjashtimpërrastetkurvetligji e lë rregullimine marrëdhënieve të caktuara
shoqërore në kompetencëne organevetë administratësshtetëroredhe kryesishtnë kompetencën
e Qeverisë ajoIrregullonatome Urdhëresa.Prandaj urdhëresatnganatyrajuridike janë akte me
karaktertë përgjithshëm.Atozakonishtpërcaktojnë rregullatë detyrueshme sjelljejepërnjë rreth
të gjerë personashdhe përzbatimine këtyre rregullave zakonishtparashikojnëedhe sanksione
administrative.
35a3. Udhëzimi - Udhëzimi është aktjuridiknormati ose aktIpërgjithshëmIadministratësdhe
nxirretme qëllimtë drejtimit,këshillimitose dhëniessë instrukcioneve të ndryshme,lidhurme
zbatimine ligjeveapo dispozitave tjeradhe të akteve të përgjithshëme të kuvendeve e organeve
ekzekutive të tyre.Udhëzimikakaraktertë detyrueshemporedhe fakultativ.UdhëzimiI
detyrueshemzakonishtnxirretngaorganete administratësmë të lartë dhe udrejtohetorganeve të
administratësmë të ulëtkështuqë atyre undihmonpërtë zbatuarmë lehtdispozitate ndryshme
ligjore.Udhëzimi fakultativnxirretsi instruksionprofesional nëpërmjettë cilitnjë organmë I
lartë I udhëzonorganittjetërmë të ulëttë administratës se si duhettë kryej një punë profesionale.
36. Aktet administrative - Peraktinadministrativjanë me rëndësi këtokarakteristika:
konkretësia,autoritetësiadhe veprimi Itij juridik.Akti administrativmë së shpeshtipërkfizohet
si akt juridikme të cilinnë mënyrë autoritative vendosetnjë qështje konkrete.Atributi juridik
ose veprimi juridikshërbenpërtudalluarngaaktetmateriale të cilatnuke kanë këtë cilësi,
ndërsaatributi konkretshërbenpërtadalluarngaaktete përgjithshme juridike,përkatësishtnga
aktettë cilatI përkasinnjë numri të madhtë rasteve.
37. Llojet e akteve administrative - Aktetadministrativemundtë klasëfikohensipaskritereve
të ndryshme.
- Aktet individuale dhe gjeneraln - Ndarjae akteve administrative në akte individualedhe akte
gjenerale bëhetnë bazë të kriteritthemelorse akti i përketpersonave individualishttë caktuar
apo të pacaktuar. Përaktinadministrativindividualështë karakteristikë se personipërkatësish
personatjanë të shënuarme emërp.shlejaqë i ipetpersonitkonkretpërhapjene punëtorisë
zejtare.Akti gjeneral upërketshumë personave të cilëtnukshënohenme emërnë akt.Edhe pse
në akt nuk shënohenemrate personave të cilëve upërketakti atamundtë caktohenp.shakti me
të cilinbanorëve të një lagjejeapotë nje rruge I urdhërohetqë të marrinpjesë në shuarjene
16. zjarrit.Akti gjeneral ndryshonprej ati të përgjithshëmsepsenukështë Ikarakterittë
përgjithshëmmeqë nukpërbmannormëne përgjithëshme porpërmbannoremënvetëmpërnjë
rast (shuarjene zjarrit,evitimi Ivërshimitetj).
38. Aktet konstitutive dhe deklarative - Aktetme të cilatformohenmarrëdhënietjuridike,pra
ato akte me të cilatkrijohen,ndryshohenaprishenmarrëdhënietjuridike quhenakte konsitutive
p.shvendmimi me të cilinlejohetndërtimi Iobjektittë caktuarnë një pronësi toksore,lejapër
bartjene armësetj Këtuështë karakterisikese marrëdhëniajuridike më parë nukkaekzistuar
ndërmjetorganitdhe palës.Përmesaktitnë faktformohetmarrëdhënia.EfektiIkëtij akti është
nga momenti Inxjerrjessë tij praex nunc.
Akte deklarativequhenaktetme të cilatvetëmvërtetohetekzistimi Imarrëdhënieve juridike
administrative.Këtumarrëdhëniajuridikemë parë kaekzistuarprandaj me aktvetëmbëht
vërtetimi Iekzistimittë saj.Veprimi marrëdhëniesjuridike ështëngamomenti kurështë krijuar
marrëdhëniapraex tunc.Akt deklarativështëp,shakti mbi pushimine shërbimitpersonit
ushtaraktë caktuar me fuqinë e ligjitetj.
39. Aktet pozitive dhe negative - Aktetpozitive janë atoakte administrativetë cilatprodhojnë
ndonjë ndryshimnë marrëdhënietekzistuesejuridike,qoftënëse krijohenmarrëdhëniete reja,
qoftë nëse ndryshojnë atoekzistueseapoprishen.Aktpozitivështëp.shvendimime të cilin
personittë caktuarI përcaktohetlartësiae tatimit.
Akte negative Iquajmë atoakte administrative me të cilatrefuzohetndryshimi Imarëdhënies
ekzistuesejuridike.Këtoakte nxirrensipaskërkesëssë palës.Kështuakte negative janë aktetme
të cilatrefuzohetkërkesapërnxjerrjene lejeve përbartjene armës,përhapjene punëtorisë
zejtare etj.Këtupraorgani nxjerraktinme të cilindeklaronse nukdëshirontandryshoj gjendjen
ekzistuese.Ndodhqë të mosdeklarohetfare meqrastkemi të bëjmë më heshtjene administratës.
Heshtje të administratëskemi atëherkurorgani kompetentnuknxjerrvendiminnë afatine
caktuar. Nëse proceduraështë hapurme kërkesëne palës,ai afatështë tridhjetditë ngaditae
dorëzimittë kërkesës,ndërsanëse procedurahapet me kërkesëne organit,afati është
gjashtëdhjetditë.Nëse organi kundërvendimittë të cilitankesaështëe lejueshme,nuke nxjerrë
këtë brendaafatittë caktuar, atëherpalaka të drejtë ankese në organmë të lartë.Nëse organi I
shkallëssë dytë nuke nxjerrvendiminnë afatine caktuarprej gjashtëdhjetditëshdhe asnë
afatinplotësuesshtatë ditësh,paramundtë hapë konfliktinadministrativsikunërtë jetë refuzuar
ankesae saj (sipaslegjislacionittë Jugosllavisë).
40. Aktet juridiksht të lidhura dhe aktet në bazë të qmuarjes së lirë - Aktetjuridikishttë
lidhurajanë atoakte administravie te të cilatqë më parë është përcaktuarse duhettë nxirrendhe
se qfarë do të jetë përmbajtjae tyre.Iniciativapërnxjerrjene aktitdhe përmbajtjae tij
shprehimishtështë përcaktuarme ligj.P.shvendimi mbi dhëniene lejespërndërtim.
Aktetnë bazë të qmuarjessë lirë janë atoakte te të cilatorganitme ligj I është dhënë mundësia
që sipasbindjessë vettë lirë dhe vlerësimittë interesittë përgjithshëmtë vendosnë rastin
konkret.P,shDhëniashtetësisë,mbi dhëniene ndihmave të caktuaraetj.
41. Aktet e një organi dhe aktet e përbëra - Aktetadministrative mundtë klasëfikohennë akte
administrativetë një organi dhe aktetadministrativetë përbëra përkatësishttë shumë organeve.
Rast më I shpeshtë është që aktinadministrativtanxjerrnjë organqoftë individualose kolegjial.
Përjashtimishtnjë aktadministrativmundtanxjerrindyamë shumë organe.P.shnxjerrae
17. përbashëte akeve administrative, nxjerrjae aktitme pëlqimine mëparëshëmtë organittjetër,
nxjerrjae aktitme vërtetiminose lejene organittjetërose nxjerrjae vendimitpasi të jetë marrë
mendimi ngaanae organittjetër.
42. Elementetpërmbajtësore të aktit administrative - janë:konkretizimi Ilëndësdhe I
subjekteve të aktit,dispozitivi,arsyetimi dhe udhëzmetpërmjetinjuridik.Akti administrative në
radhë të parë përmbanlëndënpërtë cilënbëhetfjalë edhe subjektet,përkatësishtpalëttë cilave u
përket.Esencae përmbajetjessë aktitadministrative ështëdispozitividmthvendimi me të cilin
vendosetlënda.Prandaj dispozitivi përmbanshprehjene vullnetittë organittë administratësme
rastine vendosjessë lëndëssë caktuar,përkatësishtmarrëdhëniessë caktuar.Dispozitivi është
elementimë përmbajtësordhe patë nuk ka akt administrative.Në asryetimshënohetpse është
vendosurashtusiqështë thënë në dispozitivine vendimit.Arsyetimi shprehparimine
ligjshmërisëdhe në të palësIpasqyrohetgjendjafaktike dhe dispozitatmateriale,në bazë të të
cilave është vendosurqështja,përkatësishtështënxjerrë vendimi.Në udhëzimmbi mjetin
juridik,palainformohetmbi mundësinë përkatësishtpamundësinë e përdorimittë mjetittë
caktuar juridik.Nëse palakamundësi atëhernë udhëzimshënohetse paracilitorgan mundta
shfrytëzoj këtë të drejtëdhe në qfarafati mundtë bëjë këtë.Udhëzimi kagjithashtunënshkrimin,
datëndhe vulëne organit.
43. Aktet materiale të administrates - Aktetmateriale janë akte në të cilatmbahenshënime të
ndryshme mbi dukuritë e ndryshmeose kumtohenshënime e të dhënadhe provohenfaktetmbi
ato të dhëna.Aktetmateriale nukjanë akte në kuptiminteknikporveprime të thjeshta
administrativeprofesionale.Aktetmateriale janë të ndryshmedhe ndahennë:
43a. Aktet e evidentimit ose dokumentacionit - Këtupërfshihenaktetnë të cilatmbahetevidenca,
përkatësishtdokumentacioni i dukurivedhe i të dhënave të ndryshme p.shregjistratprotokollet
librate ndryshme etj.
43b. Aktet e dhëniese të marrjes së deklaratave - Organetadministrative përdukuritë të
ndryshme në bazë të kërkesëssë subjekteve të ndryshme marrindeklaratatë ndryshmesi p.sh
deklaratame të cilat pasqyrohetgjendjaekonomike dhe personalee subjekteve të ndryshme.
43c. Aktet e lajmërimit ose kumtimit - Këtupërfshihenlajmërime,kumtesae tregonjëstë
ndryshëmmbi të dhënate caktuara përsubjektete ndryshme.
44. Marrëdhëniet ndërmjet organeve të administratës dhe marrdhëniet e sajme organet
tjera të pushtetit
- Klasëfikimi I veprimtarisë së organeve të administratës - Veprimtariae organeve të
administratësshtetëroreështë mundurtë klasëfikohetnë mënyratë ndryhsme p.shsektore,degë,
fushë dhe shërbime administrative.
44a. Sektorët - Si rregull përfshijnëpunëtadministrativenë degë të adminsitratësshtetërore.
Varësishtngavendete ndryshme sektorëtorganizohennë mënyratë ndryshme.Kështup.sh
sektorëte veprimtarisësë administratësshtetërore në ish-Jugosllavi klasëfikohennë tre më
kryesoret.SektoriIadministratëspolitikeqë përfshinpunë e administratësnë degëte mbrojtjes,
punëve të brendshme,të jashtme në fushëne administratësgjyqësore dhe të përgjithshme,pastaj
Sektori Ipunëve ekonomikedhe Sektori Iadministratësshtetërore në fushëne veprimtarisë
shoqërore.
44b. Degë të administratës - konsiderohenpunët,përkatësishtgrupi Ipunëve administrative,që
18. kanë një ndërlidhje,kanë ngjajshmëri dhe përmbëjnënjë tërësitë vetme.
44c. Fushë të administratësshtetërore - emërtohendegë të copëtuaratë saj dmthtërësi më të
ngushtase ajo. Kështup.shdegë të administratësparaqetindustria,ndërsafushae saj janë:
industriandërtimore,industriametalike etj.
44d. Shërbimet administrative - paraqesinnjë nocionende më të ngushtë se safushae
administratës.është fjalapërpunëtadministrative të specializuara,të cilatnë rastetmë të
shpeshtajanë të organizuaranë organe të mvetësishmedhe në përbërjene organevetë
mvetësishme,siqjanë p.shinspektoratet.
45. Marrëdhëniet ndërmjet vet organeve të administrates - Marrdhënietndërmjetorganevetë
administratësndahennë tri grupe themelore:
Në të parinpërfshihenmarrdhëniete të gjithaorganeve të administratëspamarrë parasyshsë a
bëhetfjalë mbi marrdhënietndërmjetorganevetë një njësie territoriale,ose ndërmjetorganevetë
njësive të ndryshmeterritoriale.Këtomarrdhënieshprehennë dhëniene ndihmësjuridike.
Në të dytinbëjnë pjesë marrdhënietndërmjetorganeve të administratëssë njsivetë ngushtadhe
të gjeraterritoriale.Këtojanë të ashtuquajturatmarrëdhënietvertikalendërmjetorganeve të
administratës.
Në të tretinhyjnë marrëdhëniete ndërsjellta,përkatësishtatoreciproke të organeve të së njëjtës
njësi territoriale.Këtojanë të ashtuquajturatmarrëdhënie horizontale ndërmjetorganevetë
administratës.
45a. Dhënia e ndihmës juridike - nënkuptonushtrimine veprimeve të caktuaratë një organi për
një organ tjetërtë administratës,pamarrë parasyshsë a bëhetfjalë mbi marrdhënietndërmjet
organeve të një njësie territoriale,apotë ndryshme territoriale.Në procedurënadministrative
njihendyrastë të ndihmësjuridike:
Kur organi duhettë kryej ndonjë veprimnë procedurëjashtë territoritnë të cilinshtrihet
kompetencae tij (e ashtuquajturandihmëjruidikee obligueshme).Dhe
Kur organi kryerjene ndonjë veprimi në procedurëiabesonorganittjetërpërkatësIautorizuar
përndërrmarjene veprimittë tillë(e ashtuquajturandihmëjuridikefakultative).
45b. Mardhëniet vertikale - ndërmjetorganevetë administratë zhvillohennë bazë të dyparimeve
themelore:Parimittë mvetësisë së njësisëterritoriale,parimittë renditkomunal.
45a. Parimi I mvetësisë së njësisë territoriale - nënkuptoninteresatspecifike,përkatësisht
shkallëne interesave të secilësnjësi,vendosje e mvetësishmembi atointeresadhe ekzistimine
organeve të administratësnë secilënnjësi territoriale.
45b. Parimi I rendit komunal - ështëIrëndësishëmpërmarrdhënietvertikaletë organeve të
administratëspërshkakse në parimtë gjithaaktete përgjithshme (publike) ushtrohennë
komunë,si njësi themelore territoriale nësenukgjendenshprehimishtnë kompetencë.
PYETJE DHE
PERGJIGJE++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++
http://www.facebook.com/pages/fakulteti-juridik/
SI e kuptojmë termin E Drejta Administrative?
Termi E Drejta Administrative e kuptojmë në dy kuptime:
1. Si e drejtë e sistemit juridik dhe
19. 2. Si degë e shkencësjuridike.
E Drejta Administrative përkufizohet si tërësi e atyre normave juridike me të cilat
rregullohen marrëdhëniet shoqërore që krijohen në fushën e veprimtarisë
administrative.
2. Çka paraqet E Drejta Administrative si degë e sistemit juridik?
E Drejta Administrative paraqet tërësin e normave juridike që rregullojnë
marrëdhënie të caktuara shoqërore.
3. Qka studion E Drejta Administrative si degë e shkencës juridike?
E Drejta Administrative përfshin tërësinë e studimeve që i referohen rregullimit
juridik të marrëdhënieve të caktuara shoqërore.
4. Qfarë rëndësie e ka administrata, në sistemin juridik edhe tiparet e saj?
Administrata radhitet si degë shumë e rëndësishme në sistemin juridik së bashku
me drejtën civile dhe drejtën penale.
Tipare që e dallojnë pikërisht tek objketi i veqantë që e studion dhe karakteri i
veqantë i këtyre mërrëdhenieve që i referon këtijobjekti.
5. Dallimi i drejtës administrative si degë e sistemit juridik dhe e shkencës juridike?
E drejta administrative si degë e sistemit juridik dhe si shkencë juridike nuk mund
ti identifikojmë.
Dallimi është se e Drejta Aministrative si degë e sistemir juridik përfshin në vete
vetëm një kategori të caktuar të normave juridike që kanë të bëjnë me organizimin
dhe veprimtarinë e org. të administatësshoqërore,kurse si dëgë e shkencës juridike
përfshin në mënyrë më të përgjithshme që ka të bëjë me objektin, burimet dhe
sistemin e përgjithshëm.
6. Çfarë rëndësie ka objekti i një dege?
Me rastin e përcaktimit të kriterit të përgjithshëm dhe përmbajtjes themelore të një
dege duhet të përkufizohet objekti.
7. Kush është objekt i një dege?
Objekt studimi i së drejtës paraqesin normat juridike të cilat rregullojnë veprimtari
administrative varësisht se çfarë nënkupton me të rregullimi shtetëror një vendi të
caktuar në kohë të caktuar.
8. Sa përkufizime njihen lidhur me objektin e drejtës administrative?
Dy përkufizime 1. Përkufizimet Pozitive – Përcaktojnë normat që studiohen nga e
drejta administrative dhe 2. Përkufizimet Negative – sipas të cilave e drejta
administrative studion normat që i përkasin administratës dhe nuk i përkasin,
përkatësisht studiohen nga ndonjë degë tjetër e së drejtës.
9. Si ndahen përkufizimet pozitive?
Përkufizimet pozitive ndahen në dy grupe:
1. Në ato që për objektin e drejtës administrative konsiderojnë të gjitha normat që i
përkasin, përkatësisht studiohen nga ndonjë degë tjetër e së drejtës.
2. Përkufizimet që për objekt të administatës konsiderojnë vetëm ato norma të cilat
rregullojnë organizatat administrative, veprimtarinë administrative dhe
veprimtaritë tjera lidhur me marrëdhëniet juridike-administrative.
10. Me cilat degë të së drejtës ka raporte e Drejta Administrative?
Me të drejtën kushtetuese,civile,penale,të drejtën e punës, familiare, ekonomike,
20. financiare etj.
11. Si ndahen burimet e së drejtës administrative?
Burimet e drejtës administrative ndahen në
1. Burime formale dhe
2. Burimet materiale.
12. Cilat janë burimet formale të drejtës administrative?
Kushtetuta, ligji, dekretligji dhe aktetnënligjore.
13. Cilat janë burimet e dorës së dytë?
Zakoni, praktika gjyqësore,shkenca juridike.
14. Çka është sistemi i drejtës administrative?
E Drejta Administrative përfshin normat juridike që rregullojnë marrëdhëniet
shoqërore në fushën e administatësshtetërore, tërësia e këtyre normave paraqet
sistemin e drejtës administrative.
15. Çka përfshin në vete sistemi i drejtës administrative?
Në sistemin e Drejtës Administrative përfshihen normat që përmbajnë kushtetutën
e një vendi të caktuar që sanksionojnë organizimin dhe veprimtarinë e
administratës.
Në radhë të dytë janë normat që sanksionojnë marrëdhëniet shoqërore në fushën e
administatës shtetërore si: ligji, dekreti dhe aktet tjera.
16. Si sistemohen shkenca e drejtës administrative dhe pjesa e përgjithshme?
E Drejta Administrative sistemohet në:
1. Në pjesën e përgjithshme – organizimi dhe veprimtaria e organeve administrative
shtetërore.
2. Pjesa e veqantë – normat juridike që rregullojnë zbatimin e parimeve të
përgjithshme në degë konkrete të administatësshtetërore.
17. Çka studion pjesa formale e çka ajo materiale?
Pjesa formale studion normat juridike që i përkasin procedurës administrative,
kontrollit gjyqësor mbi ligjshmërinë e akteve administrative dhe së drejtës në
kundërvajtje.
Pjesa materiale studion normat që rregullojnë organizimin dhe veprimtarinë e
organeve shtetërore.
18. Ç’është organizata dhe elementet e saj?
Organizata paraqet një grup njerëzish në lidhje të ndërsjelltë mes tyre që ushtrojnë
punë të përbashkëta për të arritur qëllimin e caktuar.
Elementet e organizatës janë: 1. Njerëzit; 2. Qëllimi i caktuar; 3. Mjetet materiale
dhe juridike 4. Struktura organizative dhe 5. Mevëtësia në punë.
19. Në sa kuptime e kuptojnë termin organizatë?
Termi organizatë kuptohet ne dy aspekte:
1. Si punë e organizuar për tia arritur qëllimit të cakruar dhe
2. Institucione që kane elemente të caktuara që të realizojnë qëllime të caktuara.
20. Cilat janë parimet e organizatës?
1. Parimi i ndarjes së punëve; 2. Parimi i koordinimit;
3. Centralizimi dhe Decentralizimi 3. Koncentrimi dhe Dekoncentrimi.
21. Çka është organizata administrative dhe tiparet e saj?
21. Organizatat Administrative paraqesin at llojtë organizatës të cilat hyjnë në mënyrë
autoritative në marrëdhënie juridike me subjektet juridike.
Tiparet kryesore janë kontinuiteti, profesionalizimi i nënpunësve, autorizimet,
punët shoqërore.
22. Pse dallojmë organizatat administrative nga organizatat e tjera?
Organizatat administrative dallojmë nga organet tjera në bazë të dy
karakteristikave 1.Në organizatat administrave kryhen punëte përgjithshme
shoqërore; 2.Punët e përgjithshme shoqërore konsistojnë në ushtrimin e pushtetit,
ushtrmin e shërbimeve për subjektin juridik me mundësi të shfrytëzimit të
autorizimeve publike që nënkupton pushtet të deleguar.
23. Si ndahen organizatat sipas punëve që ushtrojnë?
Organizatat ndahen në 2 grupe:
1. Punët e të cilave konsistojnë në ushtrimin e pushtetit dhe
2. E përbëjnë organizatat administrative që përbëjnë shërbime të caktuara duke
shfrytëzuar mundësinë e ushtrimit të një pushteti të deleguar përmes autorizimeve
publike.
24. Çka janë organet administrative dhe pse ato konsiderohen shtetërore?
Fjala organ nënkupton njerëzit qoftë si individ apo si grup përmes së cilave shteti
ushtron punët e veta. Organet e administratës shtetërore përbëjnë atë pjesë të
aparatit shtëtëror e cila është e ngarkuar me veprimtarinë administrative si njëri
nga vetitë e përgjithshme që ushtron shteti. Ato konsiderohen shtetërore-m’veshja e
tyre me targa të pushtetit.
25. Si ndahen organet administrative?
Sipas kriterit të shtrirjes e veprimtarisë së organit adminstrativ:
Organet qendrore dhe komunale,
Sipas mënyrës së vendosjes
Organe individuale dhe këshilluese,
Sipas kriterit të llojit të punëve që kryejnë
Organe aktive dhe këshilluese,
Sipas kriterit të shkallëssë m’vetësisë në punë
Organet e m’vetësisë.
Sipas kriterit të raportit ndërmjet administratës shtetërore në
Organe të larta dhe të ulta:
Sipas veprimit të punëve
Organet e përgjithshme dhe të veqanta.
26. Parimet e organizimit të administratës?
Parimi i ndarjes së funksionit ekzekutiv nga funksioni administrativ, parimi i
kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë si dhe parimi i federalizmit.
27. Ç’janë shërbimet publike sipas Digit dhe ku lindi ky intitucion?
Digi është përfaqësuesi teorisë së funksioneve sociale. Sipas tijky shërbim publik
paraqet secilën veprimtari, ushtrimi i së cilës do të duhejtë sigurohejtë rregullohej
dhe të kontrollohet nga ata që qeverisin.Ky institucion lindi në Francë.
28. E qka janë sipas Lobadenit?
E përcakton si aktivitet të trupave kolektive publike (shteti, departamenti, komuna)
22. i cili është i drejtuar kah plotësimi i ndonjë nevoje me interes të përgjithshëm.
29. Si ndahen shërbimet publike?
Shërbimet publike klasifikohen sipas objektit të shërbimit publik dhe mënyra se si
sigurohet interesi publik.
30. Kujt i takojën autorizimet publike?
Autorizimet publike i përkasin ushtrimit të veprimtarisë administrative,
përkatësisht funksioneve administrative.
31. Si caktohet gjendja juridike e organizatave?
Gjendja juridike e organizatave caktohet me kushtetutë?
32. Cilat janë fuknsionet apo veprimtaritë themelore të shtetit?
Janë veprimtaritë ligjvënëse, ekzekutive dhe gjyqësore ligjvënëse, (parlamenti
nxjerr ligje; qeveria ekzekuton në dy kuptime
Kuptimi i gjerë-funksioni ekzekutiv dhe funksioni administrativ
Gjykatat ndajnë drejtësinë dhe janë funksione shkallës të ndryshme.
33. Si përkufizohet veprimtaria ekzekutive?
Veprimtaria ekzekutive ushtrohet nga organet e pushtetit shtetqror që themelohen
në bazë të ligjit dhe për zbatimin e ligjit.
Veprimtaria ekzekutive përkufizohet në dy kuptime:
1. Në kuptim të gjerë në të cilin përveq funksioneve ekzekutive përfshihen edhe
funksionet administrative dhe
2. Në kuptimin e ngushtë ku përfshihen vetëm funksionetekzekutive.
34. Çështë administrata shtetërore dhe pikëpamjet lidhur me të?
Administrata shtetërore është veprimtari shtetërore që ushtrohetnga organet
administrative të shtetit.(Administrata shtetërore mund të përkufizohet si
veprimtari administrative që ushtrohet nga organet administrative në bazë të ligjit).
Kemi dy lloje pikëpamje:
1. Formale
2.
35. Në kuptimin e gjerë si shprehet administrata shtetërore?
Shprehet në dy drejtime, si veprimtari ekzekutive, (qëndron në kujdesin e zbatimit
të ligjit) dhe veprimtari administrative (qëndron në zbatimin e drejtëpërdrejtë të
ligjit).
36. Tiparet kryesore të administratës shtetërore?
Tipare kryesore është karakteri i tijnënligjore dmth administrimi shtetëror si
veprimtari administrative që ushtrohet nga organet e administtratës në bazë të ligjit
dhe për zbatimin e ligjit.
37. Cilët janë parimet e punës në administratë?
Parimi i ligjshmërise, parimi i m’vetësisë, parimi i oficialitetit, parimi i punës së
hapur.
38. Çka nënkupton parimi i ligjshmërisë dhe pse është i rëndësishëm për
administratën?
Parimi i lighshmërise nënkupton zbatimin e ligjit, dhe të gjitha aktet e tjera
nënligjore të jenë në pajtim me ligjin. Parimi i ligjshmërisë në kuptim të gjerë është
parimi më i rëndësishëm që nënkupton ligjshmërisë e akteve, pajtueshmërisë e
23. normave më të ulta me ato më të larta – në kuptim të ngushtë më të gjitha normat e
përgjithshme duhet të jenë në pajtim me ligjin.
39. Kur kemi raste apo veprime të kundërligjshme?
Çdo veprim i kundërt i administratës me ligjin nënkupton veprim të
kundëligjshëm.
1. Inkompetenca 2. Cenimi i të drejtave në procedurë 3. Cenimi i të drejtave
materiale-juridike 4. Vërtetimi i gabueshëm i gjendjes faktike
5. Paligjshmëria në aportonitetin ose qëllimin e aktit.
40. Ç’është inkompetenca?
Mospërmbajtja e të drejtave dhe detyrave nga ana e autorizimeve të organeve
nënkupton, inkompetencë. Shfaqet edhe me cenim e kompetencës lëndore dhe
funksionale.
41. Çka është cenimi i drejtës në procedurë dhe si ndahet?
Njihet edhe si gabim formal apo procedural. Ndahet në gabim formal esencial-që
aplikojnë në vendosjen e qështjes dhe gabime formale joesenciale që ndikojnë në
vendosjen e aktit.
42. Çka është cenimi i të drejtës materiale – juridike?
Në dy mënyra: në rastin konkret të mos aplikohen norma e cila është dashur të
aplikohet ose kur është aplikuar norma por aplikimi është bërë gabimisht në bazë të
interpretimit të gabueshëm.
43. Kur keni vërtetim të gabueshëm të gjendjes faktike?
Vërtetim të gabueshëm të gjendjes faktike kemi atëherë kur nuk vërtetohen të
gjitha faktet relavante për nxjerrjen e aktit.
44. Çka kuptojmë me paligjshmëri të opurtunitetit?
Ekziston kur organi i administratës nxjerr aktim mbi realizimin e qëllimit tjetër e jo
të atij që buron nga ligji. Shkenca juridike franceze merret me këtë qështje –
keqpërdorimi i autorizimit. Në shtetet që bazohen në parimin e ligjshmërisë
zhvillohet edhe parimi i diskrecionit apo çuarjes së lirë.
45. Çka paraqet parimi i m’vetësisë?
Parimi i m’vetësisë paraqet zbatim të dënjë ta parimit të ligjshmërisë sepse ai
nënkupton se administrata mund të punojë vetëm për atë të cilën është e autorizuar
me kushtetutë dhe me ligj.
47. Çka kuptojmë me m’vetësi të organit administrativ?
Paraqesin hapësirë të veprimit të sajbrendapërbrenda kompetencave të caktuara
me kushtetutë dhe ligj.
48. Si ndahen apo caktohen kompetencat?
Kompetencat përkufizohen si e drejtë dhe detyrë e organit administrativ për
ushtrimin e punës së caktuar administrative. Kemi dy ndarje: lëndore dhe
territoriale.
49. Çka kuptojmë me parim të efikasitetit dhe kush ka ndikim në rritjen e tij?
Fjala efikasitet nënkupton raportin optimal të parashtruar të detyrave dhe
rezultateve të arritura.
Ndikim në rritjen e efikasitetit kanë:organizimi funksional i administratës,
modernizimi i punës, ngritja e kuadrave profesionale, informimi dhe komunikimi
24. në administratë.
50. Çka kuptojmë me parim të punës së hapur?
Me parim të punës së hapur nënkuptojmë hapjen e administratës para shoqërisë
përkatësisht informimi i qytetarëve mbi punën e saj
(Kjo bëhet përmes mjeteve të informimit publik).
51. A munden disa punë të jenë sekrete dhe cilat janë ato?
Disa punë në administratë duhet të mbahen sekrete,ato caktohen në legjislacionin e
çdo vendi.
52. Ç’janë normat juridike administrative?
Normat juridike administrative janë ato rregulla të detyrueshme të sjelljes që
vendosen ose sanksionohen nga shteti për rregullimin e marrëdhënieve shoqërore.
Krijohen në procesin e veprimtarisë administrative.
53. Pse dallojnë këto normat juridike administrative nga tjerat?
Këto norma dallojnë nga objekti i veqantë i rregullimit juridik.
54. Kush janë karakteristika e normave juridike administrative?
Norma juridike administrative është bazë për lidhjen e marrëdhënieve
administrative.
Norma juridike administrative ka karakter imperativ ose urdhërime kategorike që i
bëhen subjekteve përkatëse.
Elementet e normës juridike administrative karakterizohen nga disa ndryshime në
krahasim më normat tjera.
55. Si ndahen normat juridike administrative?
1. Nomat juridike administrative që rregullojnë marrëdhëniet shoqërore të cilat
janë të përbashkëta për të administratën shtetërore.
2. Normat juridike administrative që rregullojnë marrëdhëniet shoqërore të nje
dege të veqantë të administratës shtetërore.
56. Si realizohen normat juridike administrative?
Realizohen në dy forma kryesore: 1. Në formën e ekzekutimit dhe 2. Në formën e
zbatimit.
Ekzekutimi është i detyrueshëm për subjektet e drejtës administrative.
57. Si bahet zbatimi i normave juridike administrative?
1. Vetëm nga ai subjekt i autorizuar me ligj,
2. Në rastet konkrete në përputhje me përmbajtjen e vërtet
3. Duke respektuar të gjitha rregullat e procedurës që i ka caktuar një shtet
58. Çka janë marrëdhëniet juridike administrative?
Marrëdhëniet juridike administrative janë ato marrëdhënie që krijohen në fushën e
veprimtarisë administrative.
59. Cilat janë veçoritë kryesore të marrëdhënieve juridike administrative?
Ato janë marrëdhëniet shoqërore juridike si të tilla dallohen nga marrëdhënia
shoqërore në përgjithësi sepse rregullohen nga normat juridike administrative,
ndërsa nga marrëdhëniet tjera shoqërore dallohen se kryhen në fushën e
veprimtarisë administrative.
60. Kush është paë në këto marrëdhënie?
Njëra nga palët duhet të jetë doemos shteti i përfaqësuar nga organi i tij.
25. 61. Si lindin “ndryshohen” e shuhen këto marrëdhënie?
Faktet që shkaktojnë lindjen, ndryshimin dhe shuarjen janë aktet me karakter
administrativ.
62. Si ndahen marrëdhëniet juridike administrative?
Si kriter kryesor për ndarjen janë:
Përmbajtja konkrete e marrëdhënieve juridike administrative,
Karakteri i vetë marrëdhënieve,
Karakteri i subjekteve,
Metodat e mbajtjes së marrëdhënieve administrative.
63. Si ndahen aktet administrative?
Organet e administratës:aktet juridike dhe matet materiale.
64. Ç’janë aktet juridike dhe si ndahen?
Aktet juridike të adminsitatës nënkuptojmë shprehjen e vullnetit të organit me
rastin e ushtrimit të punëve që janë besuar dhe me qëllim të shkaktimit të
ndryshimeve,ndahen në të përgjithshme ose individuale.
65. Çka janë aktet aktet normative dhe llojet?
Aktet normative janë akte që organet shtetërore i nxjerrin me veprimtarinë e vet
më të cilat rregullohne normat e sjelljes në mënyrë të përgjithshme.
Llojet janë: rregullorja, rdhëresa dhe udhëzimi.
66. Ç’është rregullorja?
Rregullorja është akt juridik normativ i përgjithshëm i roganeve të administratës.
Rregullorja nxirret për dy qëllime:
1. Për të caktuar organizimin e brendshëm të organit dhe
2. Pet të përcaktuar rrethveprimin.
67. Ç’është udhëzimi?
Udhëzimi është akt juridik normativ dhe nxjerret me qëllim të drejtimit, këshillimit
ose dhënies së instrukcioneve të ndrsyhme lidhur me zbatimin e ligjit apo
dispozitave tjera.
Udhëzimi ka karakter detyrues por në masë më të dobët se urdhëresa apo
rregullorja,
Ekziston udhëzimi fakultativ apo i padetyrueshëm si instruksion profesional.
Udhëzimi nxirret nga organet më të larta që iu drejtohen organeve më të ulëta.
68. Ç’është urdhëresa?
Urdhëresa është akt juridike normativ me të cilin bëhet zbatimi i dispozitave ligjore
dhe i akteve të përgjithshme të kuvendeve të bashkësive shoqërore-politike dhe
organeve ekzekutive.
69. Ç’janë aktet konkrete administrative?
Shpehja ajt administrativ ka prejardhjne franceze. Akti administrativ pëkufizohet:
“Si akt juridik me të cilin në mënyrë autoritative vendoset një çështje konkrete”.
70. Si ndahen aktet konkrete administrative?
1. Akte individuale dhe
2.
3.
4.
26. 5.
71. Cilat janë elementet përmbajtësore të aktit kushtetues?
Elementet përmbajtësore janë konkretizimi i lëndës dhe i subjekteve të aktit:
Dispozitivi, arsyetimi, udhëzimi për mjetin juridik.
Akti administrativ përmban lëndën dhe subjektet.
Esenca e aktit administrativ është dispozitivi.
Pa dispozitiv nuk ka akt administrativ.
Në arsyetim shkruhet pse është vendosur ashtu si në dispozitiv.
Në udhëzim informohet pala për mundësinë ose pamundësinë e përdorimit të mjetit
juridik.
72. Çka janë aktet materiale dhe si ndahen?
Me akte materiale nuk shprehet autoriteti i organeve te administratës.
Këto akte ndahen në tri pjesë:
1. a
2. b
3. c
Disa veprime nuk mund të përfshihen në kategorinë e larpërmendu si “puna më
palë”.
73. Cili është dallimi në mës organit administrativ dhe personit zyrtar?
Me shprehjen organ administrativ tregohetnjë formacion individual ose kolektiv
me organizimin e tij të brendshëm që është pjese përbërëse e aparatit
administrativ.
Me shprehjen person zyrtar tregon njeriun konkret që kryn funksion administrativ.
74. Si klasifikohen veprimtaritë administrative?
1. Sektorët,
2. deget,
3. fushat,
4. shërbimetdhe
5. makroorganizimi i administratës.
75. Ç’janë sektorët?
Sektorët paraqesin punë administrative në degë të administratës :
Ato ndahen:
1. Sektorët administrative
2. Sektorët administrative gjyqësore dhe
3. Fusha e veprimtarisë shoqërore.
76. Ç’janë degët?
Degët e administratës konsiderohen punët që kanë ngjajshmëri dhe përbëjnë tërësi
të vetme.Për degë të ngjajshme formohen organe të m’vetësishme.
77. Ç’janë fushat?
Fushë ë administratës shtetërore emerohen si rregull degë të copëtuara të sajp.sh.
degë të administratës paraqet industria ndersa fusha janë industria ndërtimore
metalike.
78. Ç’janë shërbimet administrative?
Puna administrative të specializuara të cilat janë të organizuara me organe të
27. m’vetësishme p.sh. inspektorateve.
79. Çka paraqet mikro dhe makroorganizimi?
Mikroorganizimi i takon vetëm administratës në legjislacionet e vendeve të
ndryshme, organeve ligjvënëse dhe ekzekutive t’u takojë e drejta e përcaktimit e të
parimeve të përgjithshme mbi organizimin e brendshëm të administratës.
Makroorganizimi i administratës nënkupton organizimin e përgjithshëm të
administrimit të cilën e bëjnë organet të cilat janë edhe themeluese të administratës.
80. Si vështrohet marrëdhëniet mes organeve të administratës?
Marrëdhëniet mes organeve të administratës mund të vështrohen në tri grupe:
1. Përfshihen marrëdhëniet e të gjitha organeve të admnistratës pa marrë parasysh
marrëdhëniet mes një tërësie territoriale.(Këto marrëdhënie shprehen me dhënien e
ndihmës juridike).
2. Bëjnë pjesë marëdhëniet juridike ndërmjet organeve të njësive të ngushta dhe të
gjera territoriale.(Këto janë të ashtuquajtura marrëdhënie vertikale).
3. Hyjnë marrëdhëniet e ndërsjellta, përkatësisht ato reciproke të së njëjtës njësi
territoriale.(Këto janë të ashtuquajturat marrëdhënie horizontale).
81. Çka kuptojnë me dhënie të ndihmës juridike?
Dhënia e ndihmës juridike nënkupton ushtrimin e veprimeve të caktuara të një
organi për një organ tjetër të administratës pa marrë parasysh a është fjala për
organin e një njësie apo të ndryshme territoriale.
82. Cilat janë parimet kryesore në bazë të cilave zhvillohet marrëdhënia vertikale
mes organeve administrative?
Marrëdhënia vertikale zhvillohet në bazë të dy parimeve:
1. Parimi i m’vetësisë së njësisë territoriale nënkupton interesat specifike ndërmjet
organeve të njësive të ndryshme territoriale administrative mund të vendosen
marrëdhëniet kierarkike – detyrimin e organeve më të ulëta dhe kontrollin e aktit
lidhur me ligjshmërinë, zgjedhjen e konflikteve.
2. Parimi i rendit komunal është i rendësishëm për marrëdhëniet vertikale të
administratës, se në parim të gjitha punët publike ushtrohen në komunë si njësi
themelore territoriale nëse nuk gjenden në kompetencë të njësisë më të gjerë.
83. Çka është sabordinimi?
Sabordinimi paraqet detyrimin e organeve të nënshtruara që ti kryejurdhëresat
konkrete të organeve eprore.
84. Çfarë marrëdhënie kanë organet administrative me ato ligjvënëse?
Marrëdhëniet e organeve administrative shtetërire me organet ligjvënëse
vështrohen në kuadër të disa grupeve (qështjeve).
1. Të drejtat e karakterit organizativ (shprehen në autorizimet e organit ligjvënësqë
ti përcaktojnë parimet e përgjithshme të organizimit të tyre)
2. Të drejtat e karakterit organizativ (shprehen në autorizimiet e organit ligjvënës
të nxjerra dispozitat të cilat janë të detyrueshme për organin e administratës
shtetërore sepse paraqesin bazën për punën e tyre).
3. Të drejtat e karakterit organizativ (shprehen në autorizimet që të emërojnë dhe
të shkarkojnë funksionet e organeve të administratës. Funksionetemërohen në
funksione për periudhë të caktuar, mund të shkarkohen ende pa i skaduar mandati
28. për shkaqe të ndryshme.
85. Çfarë marrëdhënie kanë organet administrative me ato ekzekutive?
Këti marrëdhënie mund të vërtetohennë disa grupe:
1. Të drejtat e karakterit organizativ (shprehen në autorizimet e organit ekzekutiv
që ti përcaktojnë parimet e përgjithshme të organizimit të mbrendshëm të organeve
të administratës shtetërore.
2. Të drejtat e karakterit funksional (shprehen në autorizimit e organit ekzekutiv që
të përcaktojnë të drejtat dhe detyrat e organeve administrative shtetërore që
realizohen përmes nxjerrjes së akteve për zbatimin e ligjeve).
3. Të drejtat e karakterit personal (shprehen në autorizimet e organit ekzekutiv që
ti emërojnë funksionet e organeve administrative shtetërore administrative që nuk
emërohen dhe shkarkohen nga organi ligjëvënës.
4. Të drejtat e karakterit financiar (shprehen në autorizimet e organit ekzekutiv që
të përcaktojnë masat për shfrytëzim të mjeteve për punën e organeve të
administratës).
5. Të drejtat e ushtrimit të kontrollit ( shprehen në autorizimet e organeve
ekzekutive që të ushtrojnë kontrollin ndaj organeve të administratës shtetërore).
86. Pse organet gjyqësore mund të kontrollojnë organet administrative dhe çfarë
mund të jetë?
Me gjithë parimin e m’vetësisë së gjykatave ato ushtrojnë forma të caktuara të
kontrollit mbi punën e organizatës shtetërore. Kjo e drejtë e tyre buron nga
detyrimi i administratës që të punojë në bazë dhe zbatim të ligjit. Ekzistojnë disa
forma të kontrollit të gjykatave:
1. Kontrolli i kushtetutshmërise dhe ligjshmërise së akteve të përgjithshme të
organeve administrative.
2. Kontrolli i ligjshmërisë së akteve administrative.
87. Çfarë mund të jetë kontrolli i punës së administratës?
Mund të jetë 2 llojesh:
1. Kontroll administrativ i jashtëm dhe
2. Kontroll adminsitrativ i mbrendshëm.
88. Çka kuptojmë me kontroll administrativ (të brendshëm).
Me kontroll administrativ kuptojmë ndikimin që ushtron organi administrativ
epror mbi organet varëse,lidhur me kryerjen e suksesshme të detyrave të tyre
zyrtare.
89. Çka kuptojmë me kontroll administrativ (të jashtëm).
Ndikimi i organit të specializuar administrativ mbi organet administrative dhe mbi
zbatuesit tjerë me qëllim të siguritmit, të zbatimit të rregullt nga ana e atyre ligjeve
e akteve nënligjore të organeve më të ulëta.
Ushtrimi i kontrollit të brendshëm është kontrolli i organeve më të larta ndaj
organeve më të ulëta.
90. Çfarë karakteri juridik kanë kontrollet e jashme dhe të brendshme?
Të dyja kto kontrolle kanë karakter juridik të pushtetit.
91. Cili është qëllimi i kontrollot administrativ?
Qëllimi kryesor është që të sigurohetzbatimi i plotë dhe në kohë i ligjeve dhe i
29. vendimeve në fushën e administratës shtetërore.
92. Çfarë është kontrolli i brendshëm dhe si zhvillohet?
Kontrolli i brendshëm në organet e administratës shtetërore në esencë është kontroll
i organeve më të larta ndaj organeve më të ulta të administratës. Kontrolli i
brendshëm zhvillihet në 2 forma:
1. Kontrolli instancional dhe
2. Kontrolli kierarkik.
93. Cilat janë format kryesore të decentralizimit?
Format kryesore të decentralizimit janë: ndarja e sovranitetit përkatësisht federata,
konfederata, decentralizimi territorial, vetëadministrimi lokal.
94. Cila është e drejta e ministrave që të lirohen nga përgjegjësia?
Që të lirohen nga përgjegjësia ministrat kanë vetëm një akt-DORËHEQJA