Quvasoy shahar 8-maktab ona tili va adabiyot fani o'qituvchisi Hilola Soipovaning "She’riyat kechasi: Iste’dodim qalbim sizlarga" tadbir ssenariysi

1. She’riyat kechasi: Iste’dodim qalbim sizlarga
Adabiy kechaning maqsadi yosh kitobxonlarda shoira ijodiga qiziqish yanada kengroq,
chukuroq bilishlariga yordam berish. O‘quv zaliga 6-7 sinf o‘quvchilari taklif etiladi. Zalga
kerakli jihozlar, Zulfiya haqida kitoblardan ko‘rgazmalar tashkil etiladi. Zulfiya she’rlarini
tarqatish uchun chiroyli qog‘ozlarga yoziladi va ifodali o‘qigan o`quvchi shoira haqidagi
qiziqarli savolga javob beradi. Bolalaga raqamlar tarqatiladi va raqamlar bo‘yicha bolalar
davraga chiqadilar.
1- boshqaruvchi:
Asarlarning nidosi yangragan har parda satring kim
Xayotiy shoir maqomlardir yurak zarbiga teng so`zing
Uvaysiy, Nodira, Zebiniso, Mexri moxastiylar
Tuzatgan anjumaning mash’alidir fikri mumtozing
Hamisha sen qalam olganda xalqlar tolein ko‘zlab
Uzun tonglar mussafo aql-u idrok bo‘ldi hamrozing
Ko`ngillarning jilosidir rubobi mavzun ijoding
Ajib nozik tabiat, zarshunosdir poqiza joningda
Bu bizningdir, sening axloq-u iffatga to‘liq nozing.
Assalomu alaykum, aziz o‘quvchilar! Bugun biz o‘zbek xalqining sevimli shoirasi,
she’riyatimiz malikasi Zulfiyaxonimni bu yil 100 yiligini keng nishonlaydilar. Shu
munosabat bilan bizning maktabda ham Zulfiyaning tug‘ilgan kuniga bag‘ishlab
“ISE’DODIM QALBIM SIZLARGA” nomli she’riyat kechasini taqdim etamiz. Zulfiya XX
asr o‘zbek she’riyatining yorqin yulduzidir. She’rlari doimo yangi chuqqillarni ko‘zlaydi,
yangi ijodiy yuksalishlarga intiladi. Shoira sifatida u hamisha she’rdan she’rga, kitobdan
kitobga kamolot kasb etib borgan.
2- boshqaruvchi:
Hurmatli o`quvchilar! Endi Zulfiya hayoti va ijodi haqida tinglasak. Zulfiya Isroilova
1915-yil 1- marta Toshkent shax-hrida hunarmand – degrez oilasida tug‘ilgan. 1928- yilda
boshlangich maktabni tugatgan. So‘ng Zulfiya xotin – qizlar pedagogika bilim yurtiga
o‘qishga kiradi. Ana shu yillardan boshlab “ISHCHI”, “YOSH LENINCHI” gazetalari,
“KOLXOZCHI BOLALAR”, “YANGI YO‘L” jurnallarida yosh shoirani she’rlari
ko`rindi.1932 -yilda 17 -yoshli shoiraning birinchi she’rlar to‘plami “HAYOT
VARAKALARI” bosilib chiqdi.
Zulfiya doimo izlanishda. O‘qish o‘rganishda davom etdi. U bilim yurtini tugatgach,
Nizomiy nomli Davlat Toshkent pedagogika institutida tahsil ko`radi. 1935- 1938- yillarida
esa A.S.PUSHKIN nomidagi til va adabiyot Oliy Tekshirish institutini aspiranturasida
o`qiydi.
Mana Zulfiya ijodi hakida qisqacha ma’lumotga ega bo‘ldik. Endi shoiraning she’rlaridan
tinglasak. Mana bu kitobni oralariga gullar qistirilgan. Kim qaysi gulni tanlasa shu betdagi
she’rni ifodali qilib aytib beradi.Marhamat
P A L A K
Senga maftun bo`lib sevib qolganim
Ishqing olovida o`rganganim rost
Sening yuzing bilan nafas olganim

2. Isming takrorlashga o`rganganim rost
Dedin-ku, ey yigit,yozimga boqding
Sendan uzolmadim men nigohimni
O‘sha go‘zal bahor bag‘rimni yoqding
Endi o‘zing tingla tortgan ohimni!
Qizlar bo‘yi yetsa, tikarda palak
Men seni sevdim-u, oldim qulimga
Savatda tovlanar rang -barang ipak
Bahor nusxa tashlar chizgan gulimga
Dushman ajal tortib keldi Vatanga
Bizning sevgimizga tashladi hijron
Sen ketding yarog‘ing olib yelkangga
“Qaytaman, kut- dedim, yov bitgan zamon”
D U G O N A L A R I M
Salom mening aziz dugonalarim
Azizim, lobarim, chevarim qizlar
Ey toza qalbining oshnolari
Kuylarim, ilhomi, sevarim qizlar!
Hormang paxtakorlar muborak bo‘lsin
Mehnat va tinchlikning mo`l- hosil to`yi!
Hattoki quyoshga yeta olguday
Dur bo`lib uyilmish hirmonlar bo`yi
Kumushday ochilgan paxtalarda
Sizning kulingizning hissasi ulug‘
Jon dildan ishlaymiz chunki qalbingiz
Ezgu umid bilan sevgiga to`liq
O`z yeri, o`z erki o`z xur mehnati
O`qib yod olgan aziz kitobday
Ne baxtdir, ham damgi mehnat mahsuli
Qalbingiz yoritsa huddi oftobday.
Bu kun erk bayramimiz. Sevinch to‘la dilimiz,
Dilda sevinch tosharkan, senga yo‘llaymiz salom.
Sening o‘zing erk bergan, xusn bergan , bo‘y bergan,
Tanglar qatorida teng turib deymiz assolom!
Tarixdan so`zlaymiz, kim edig-u, bo‘ldik kim?
O`zbekning qizlarini quyoshga tutgan sensan.
Zulmatning atir toshin yelkamizdan irgitib,
Zaxil jamolimizni mangu yoritgan sensan!
1. Boshqaruvchi:
Rahmat! Hurmatli o`quvchilar kechamiz qizikarli chiqishi uchun biz o`yinlar ham kiritganmiz.
Hozir sizlarning bilimingizni sinash uchun “ O‘YLAB TOP” nomli o‘yinni o‘ynaymiz. O‘rtaga
raqam bo‘yicha 2ta o`quvchini taklif qilaman. O‘yinimiz sharti shundan iboratki, mana
kartochkalarimizda shoirlarimizning 3ta bolalar uchun yozilgan she’riy to‘plamalari yozilgan.
Shularning ichida Zulfiyaning she’riy to`plami kitobini topib bering.
/Kitoblar: “QUSH BO‘LIB UCHGAN ONA”, “FAXRIM”/
L O LA Q I Z G‘ A L D O Q
Yana 2ta o`quvchini chiqaramiz. Ssu kitobi bo`yicha YULDUZLI SOAT o`yinini o`ynaymiz.
Shu lolaqizg‘aldoq so`zidan kim ko`prok so‘z tuzadi. LOLAQIZG‘ALDOQ – lola, qiz,
qizg‘aldok, alla, dala, g‘oz,ola, ko`k,ok, iz, ol.
G‘olib chiqqan o`quvchilar sovg‘a bilan taqdirlanadilar.
2 Boshqaruvchi: Bolalar! Zulfiyani ijodini tinglashni davom ettiramiz. 1938-1940 yillarda

3. respublika bolalar va yoshlar adabiyotini nashriyotida redaktor bo‘lib ishlaydi.Ulug‘ Vatan
urushi yillari Zulfiyaning ijodi yanada mazmundor bo`ldi. Bu yillarda “UNI FARXOD DER
EDILAR” 1943, “HIJRON KUNLARIDA” (1944) she’riy to`plamlarni hamda rus tilida
“VERNOST” to`plamini nashr ettirdi.
Urush! Noming o`chsin jahonda,
Hamon bitmas sen solgan alam.
Sen tufayli ko`p xonadonda,
Ota nomli buyuk shodlik kam.
Bas, bas ezgu onalar kabi,
Yashay olsin bexavf baxt bilan.
Mehnatsiz g‘azab sevgimiz,
Tinchlik deydi butun xalq bilan.
1. Boshqaruvchi: Zulfiyaning urushdan keyingi yillarda ijodi yanada gurkirab ketdi. Uning
“MEN TONGNI KUYLAYMAN”, DUGONALARIM BILAN SUHBAT”, “Yurtimni
kuylayman” she’rida vatanparvarlik zo‘r ifolanadi. Zulfiyaxonim o`zbek she’riyatini jahon
minbaridan jaranglatganlaridan biri va balki birinchisi. Qozoq ham, arman ham, tojik, arab ham,
ukrain ham,hind ham shoiramiz ijodidan bahramand va uning odamiyligiga, san’atiga,
mahoratiga, jasoratiga shaydo.Chingiz Axmarov Zulfiyaga shunday she’r bag‘ishlagan.
Bukur tog‘lar ko`kka cho`zdi qad
Portlab qaynar yer beosoyish
Million yillar o`zni tabiat
Bezay- bezay topdi oroyish
Jamoling ko`r- oddiy va go`zal
O`rmoni tog‘, kecha- kunduzning
Olam qanday barkamol misol – mana, sen uzing
Sevikli shoiramiz Zulfiyaning bolalar uchun yozgan she’rlari “GULLARIM”,
“LOLAQIZG‘ALDOQ”, “KAPALAK” kitoblarida jamlangan.Ular barcha bolalar ruhiga yaqin,
aksariyati o`quvchilarga yod bo‘lib ketgan. Zulfiyaning she’rlari bolalarni vatanga sadoqat,
odamlarga mehr, tabiatga muhabbat ruhida tarbilaydi.
Davraga 3-4 ta bolajonlarimizni taklif qilsak. Ular hozir bizga Zulfiyaning bolalar uchun “MEN
TUGILGAN KUN” she’rini badiiy kompozitsiya asosida aytib berishadi.
1. O`QUVCHI: Qizik, har yil yanvarda Men tugilgan bir kun bor Kelishadi mehmonlar Yog‘ib
turganda hamkor Endi urilgan sochin Bo‘lganman o`quvchi qiz
2.- O`QUVCHI: Bu kun tugilgan kuni Maktabdan qolar?-dersiz O‘ylamang bunday deb hech
Ketib issiq kiyinib Bu kun sakkizga kirib Maktabda Gulnor, Dilbar Meni kutib olishdi.
3-O`QUVCHI: Tug‘ilgan kunni qizlar Qanday bila qolishdi Ha kecha aytdim o‘zim
Chorlagandim barchani Katta uy o‘rtasida
Bezatganmiz archani O‘yinchoklar osilgan YOkilgan har xil chiroq
4- O`QUVCHI: Archa xuddi mevalar Pishib etgan kum-kuk bog‘ Ayam keltiradi bizga Turli
sovg‘alar ancha Dedi – a’lo o`qisang Har yil bezayman archa So‘z beraman ayamga Guvoh
bo`lsin qorbobo
O`saman soat sayin
O`qiyman doim a’lo
2.BOSHQARUVCHI: Zulfiyaning ijodiy kamolatida o‘zbek she’riyatining yorqin yulduzlaridan
biri H.Olimjonni ta’siri, shubhasiz katta bo`ldi. Shoira H.Olimjon haqida shunday deydi:
Hayotimni un yili H.Olimjon bilan ham nafas va hamqadam o‘tgani uchun baxt bo‘ldi.
H.Olimjon qalbim va ruhimga uygan va sezgir maslaxatchi ham edi. Men undan fikrlashni,
mehnat qilishni va she’r yozishni o`rgandim. Uning ijod maktabida ta’lim oldim.

4. 1944-yil 3 -iyulda H.Olimjon halok bo‘ldi.Taqdir Zulfiya bilan H.Olimjon kabi ikki ulkan
shoirni juflashtirib, o‘zbek she’riyatiga ajib bir koshona qurdi-yu, ajal to`satdan uni harob etdi.
Baxtsizlik sharobidan sarmast shoira g‘am xasrat bila to`la firoqnomalar yozdi.
Hijroning qalbimda, so`zing qo`limda
Hayotni kuylayman, chekinar alam
Tunlar tushimdasan, kunduz yodimda
Men hayot ekan, hayotsan sen ham!
Bolalar zerikib qolmadilaringmi? Sizlarni zerkitirmaslik uchun yana alterrnativ o`yin
o`ynaymiz.Raqam buyicha chakiriladi. Stolda 6ta kubik ko‘yilgan. Kubikda harflar yozilgan.
Shu harflarni tartib bilan terilsa Zulfiya redaktor bo‘lib ishlagan xotin- qizlar jurnalining nomi
kelib chiqadi.
S A O D A T
1 BOSHQARUVCHI: Zulfiyaning yangrok poyetik ovozi jahon kezib yuribdi. U Hindiston va
Yaponiyada, Shri- Lankanda, Yugoslaviya va Bolgariyada boshqa mamlakatlarda bo`ldi. Shoira
va mamalakatlarda taniqli adabiyot va san’at ahillari bilan oddiy kishilar bilan
uchrashdi.Tinchlik va do‘stlik tuyg‘ularini ifodalangan she’rlarini o`qib berdi. Tinchlik va
xalqlar do`stligi g‘oyalari bilan sug‘orilgan “MUSHOIRA” tushunchasining o‘zi tarjimasiz ko‘p
tillarda tushuniladigan so‘zga aylandi.
Yangi kuy, yangi uyolib shoirlar
Davraga kelardi, kelardi hamon
Dillarni payvandlar edi satrlar
Do‘stlik qarindoshlikning ko‘prigisimon
Zulfiya 1941-1950-yillarda O‘zbekiston SSR Davlat bo‘limi mudiri, 1950-1954 yillarda
O‘zbekiston xotin-qizlari (Saodat) jurnalining adabiyot va san’at bo`limi vazifasida ishladi.
Zulfiyaga Javohirlal Neru nomidagi va “NILUFAR” mukofotlari berilgan. Bolgariya hukumati
esa Zulfiyani 1 darajali “KIRILLva MEFODIY” ordeni bilan mukofotladi. Zulfiyaning qudratli
ovozi, mayin va mehr to`la qo`shiqlari, o‘zbek xotin -qizlarning bugungi baxtiyor taqdirini
tinchlikka va ozod mehnatga tashna insonning orzularini ifodalangan harorati she’rlari baland
yangramoqda.
2.BOSHQARUVCHI: Kardosh ulkalar va diyorimizning turli viloyatlarida bo‘lib o‘tayotgan
adabiyot bayramlarida Zulfiya opaning millionlab muxlislari borligi va ularning nechog‘lik
katta muxabbat bilan kutib olganlarining shohidi bo‘lamiz. Ha, ulug‘ zotlarni yaratgan yurt
hamisha e’zoz va hurmatda buyuklarning yulduzlaridir. Ayni paytda Zulfiya opa tabarruk 85
bahorni qarshiliyaptilar. Bu yoqda hali H.Olimjonni ham 85 yoshlarini kechmoli kerak. Zero,
bir tanda ikki jon, ikki she’riyat yashamoqda.
Eng yuksak, eng yorqin, eng yaqin yulduz
Ko`kning Zuhrosi-yu she’r Zulfiyasi
Ikkingiz egizak, bir yokimli so‘z
Mangulikning sevgan juft madhiyasi
Bugun yoshingizni etar ekanmiz to‘y
O`rik gullaridan bitdim gul doston
Sizning qalbingizda oqsa xushnud bo‘y
Demak bu o`zingiz yaratgan bo`ston
Hurmatli o`quvchilar! Mana Zulfiya hayoti va ijodi bilan chuqurrok tanishib chiqdik.
Kechamizni Zulfiyaning chiroyli she’rlari bilan yakun yasasak. Hozir quyiydagi savollarimga
javob bergan o`quvchilar bizni o‘yinimizda ishtirok etishga muyassar bo`ladi. DIQQAT!
1. Dunyoda eng katta boylik nima? /Bilim, kitob /
2. “Zaynab va Omon”, “Semurg‘” dostonning muallifi? /H.Olimjon/
3. Farg‘onalik yozuvchilardan kimlarni bilasiz?
/Y,Sulaymon, X.To`xtaboev, A.Obidjon, E.Rahimov/
Mana savollarimiz orqali o`yinimizda ishtirok etadigan o`quvchilarni aniqlab oldik. Endi

5. sizlarni o`yinimiz sharti bilan tanishtiraman. Shartimiz shundan iboratki, mana bu aylanmaga
Zulfiyani she’rlaridan quyilgan.Shu aylanma aylantirganizda qaysi she’rda to`xtasa shu she’rni
olib ifodali ma’noli qilib o`qib berasizlar. Marhamat! Birinchi ishtirokchimiz aylanani
aylantirishingiz mumkin.
B A H O R
Inson qo`llarida orzuga ayb yo‘k
Shu kunlarda qalb qo`shiq qator
Kunda bitta yozaman she’r
Ma’nosi ham, yorqini ham bor
Tuproq, hayot, yurak bu axir!
Faqat dilga solaman quloq
Buzib, yasab misoli zargar
Borin to`kib nuqta quyiboq
Bir tinglovchi qolaman izlab
Va orqaga tortar yuragim
Uyg‘otibmi, chorlabmi bo`zlab
Tolib,fikring kelar so`ragim
B A X T I M B O R
Baxtim bor ajoyib kishilar aro
Tug`ilib, gurkirab keksayar umrim
O‘shalar she’rimga baxsh etgan sado
Hayotim nurini yoritgan nurim
Keding-ey, Istiqlol, istiqbol
Qalbimga nasling bilan yo‘l solding
Sen shu xur nazmga ixtiyor berib
Men og‘ir bulutdek bir yog‘ib oldim
Hurriyat, kelding-ey, so`zlari kuchar
Seni qalbim. Ko`zim. So‘zlarim quchar
Vaqt yetsa shu xalqda qolar daftarim
Vaqt yetsa bu yoqda qolar dardlarim
O L T I N K U Z
Sevaman, oltn kuz, sevaman jondan
Atlas tabiatli go`zal chog‘ingni
Daraxtlar libosi rango-rang, gulgun
Kuzni erkalagan chaman bog`ingni
Sevaman, yerlarga rangdor yaproqlar
Yumshoq va rang-barang gilam to`shasa
Gul terganday gurpanglab yayrab o‘ynasa
Dalada paxtalar kumush porlab
Momix yuzlarini quyoshga tutsa
Terimchi chechanlar yetaklab, ko`plab
Tog‘day xirmonlar keltirib to`ksa
Sevaman, oltin kuz, sevaman jondan
Tovusday bezangan daraxt, bog‘larni
Yomg‘irlim oqshoming. Quyoshli tonging
Hayotga cho`mgani go`zal onglarni!
Raxmat! Aziz o`quvchilar! O`йigan bo`lsalaring kerak bu yil Zulfiya 100 yilligi munosabati
bilan Prezidentimiz I.A.Karimov bir qator ijodkor xotin-qizlarga Zulfiya mukofotini ta’sis etdi.
– Hurmatli o`quvchilar! Mana bugun sizlar bilan sevimli shoiramiz Zulfiya tavalludi

6. munosabati bilan ushbu she’riyat kechasini o`tkazdik. Biz o‘ylaymizkiб bu kechamiz sizlarda
Zulfiya ijodiga kengroq kirib borishga yordam beradi. Sizlar yana ham kengroq o`rganmoqchi
bo`lsangiz kutubxonamizga kelib kitoblardan foydalanishingiz mumkin. Sizlarga
o`qishlaringizda muvaffaqiyatlar tilayman. Hayr, sog‘ bo‘linglar!