2. Τι είναι τέχνες;
Με τον όρο Τέχνες εννοείται η ψυχική δραστηριότητα ή δημιουργία που είναι σημαντική εξαιτίας της έλξης
που προκαλεί στα ανθρώπινα συναισθήματα, διεγείροντας τον νου ή και το συναίσθημα. Είναι η δημιουργική
έκφραση που μέσα στο έργο αποτυπώνει την ψυχική κατάσταση, τα συναισθήματα, τις ιδέες, την αίσθηση ή
τον οραματισμό του καλλιτέχνη.
The Accolade, 1901 The Veiled Virgin of Giovanni Strazza (1818-1875)
by Leighton, Edmund Blair (1853-1922)
3. Τι είναι ωραίο;
Με τον όρο Ωραίο εννοείται η αισθητική αξία που
μπορεί να εντοπιστεί στη φύση, σε αντικείμενα, στην
τέχνη, στον άνθρωπο ή ακόμα και στη στιγμή.
4. Αισθητική στη φιλοσοφία
Ο όρος "αισθητική" απέκτησε φιλοσοφικό νόημα τον 18ο
αιώνα χάρη στους θεωρητικούς του Βρετανικού
Διαφωτισμού, όπως ο Shaftesbury (1711), ο Hutcheson
(1725) και ο Hume (1757). Ανέπτυξαν θεωρίες του
αισθήματος της ομορφιάς και της ικανότητας γεύσης - εκείνες
τις ιδιότητες που υποτίθεται ότι μας επιτρέπουν να κρίνουμε
την ομορφιά ή την ασχήμια.
5. Το ωραίο εκτός και εντός της τέχνης
Το ωραίο εντός της τέχνης
Για τον Kojève (1936), το ωραίο είναι η ουσία της
τέχνης. Ο ζωγράφος που επιλέγει να ζωγραφίσει ένα
ωραίο δέντρο, ζωγραφίζει το Ωραίο μέσα σ’ αυτό.
Δημιουργούμε το Ωραίο στην Τέχνη απλά και μόνο για
να δημιουργήσουμε το Ωραίο, δηλαδή μόνο γιατί το απλό
γεγονός της ύπαρξης του Ωραίου έχει αξία.
Το ωραίο εκτός της τέχνης
<<Είναι αυτονόητο ότι το φυσικό περιβάλλον του
ανθρώπου συμπεριλαμβανομένου και του ιδίου,
αποτελεί μια ηθική αξία με βάση την αισθητική, όπως κι
αν έχει, ακριβώς λόγω του ηθικού της βάρους (δηλαδή ο
άνθρωπος μαθαίνει να του αρέσει ο κόσμος μέσα στον
οποίο βρέθηκε), και όλες οι αισθητικές μορφές γίνονται
αποδεκτές και αποκτούν αξιακή υπόσταση, ή αλλιώς ο
υπαρκτός κόσμος αποκτά αισθητική αξία μέσω της
ηθικής…>>
• Τζόρτζ Τζόζεφ Πάουλους (G. J. Paulus): «Περί του
ανθρωπίνου κάλλους ή μια άλλη κωμωδία»
6. Hannah Höch Jan van Eyck,
The Arnolfini Portrait, 1434
yoshitomo nara peace of mind
7. «Σχετικά με το κριτήριο του γούστου»
Το κριτήριο του γούστου ή αλλιώς και αισθητική
χαρακτηρίζεται αρχικά από το υποκειμενικό
ζήτημα. Δηλαδή από τον άνθρωπο (υποκείμενο)
που καθορίζει με τη γνώση και την αντίληψη την
αισθητική αξία, καθώς παρατηρεί και κρίνει με το
συναίσθημα και τις σκέψεις που τον κατακλύζουν.
Επίσης το κριτήριο του γούστου μπορεί να
χαρακτηριστεί και ως αντικειμενικό ζήτημα.
Καθώς ο άνθρωπος δεν τροποποιεί το ερέθισμα
που δέχεται από τις προσωπικές του απόψεις
και το παρουσιάζει όπως είναι.
Για παράδειγμα: ένα έργο τέχνης Χ το παρατηρούν δυο
αποδέκτες, ο Α αντιλαμβάνεται διαφορετικά το Χ από
τον Β. Επομένως το έργο τέχνης Χ παραμένει
αντικειμενικά όμορφο καθώς η ασυμφωνία αντιλήψεων
δεν επηρεάζει την ουσία και την αξία του έργου.
8.
9. Προσέγγιση του ωραίου
Η ασάφεια που δημιουργεί η αντίφαση του υποκειμενικού
και το αντικειμενικού στην αντίληψη του ωραίου έχει
δημιουργήσει και τις αντίστοιχες φιλοσοφικές θεωρήσεις.
Αρχικά αν θεωρήσουμε το ωραίο ως αντικειμενική
ιδιότητα τότε θα βρισκόμαστε στην πλευρά του ρεαλισμού
ή υλισμού. Δηλαδή το ωραίο θα μπορεί να περιγράφει
ποσοτικά και ποιοτικά τα πράγματα του εξωτερικού
κόσμου.
Αν όμως θεωρήσουμε το ωραίο ως αποτέλεσμα της
υποκειμενικής αντίληψης τότε θα βρισκόμαστε στην
πλευρά του ιδεαλισμού. Δηλαδή ψάχνουμε την
εξήγηση στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον
εξωτερικό κόσμο και όχι την ίδια την
πραγματικότητα.
10.
11. Ποια πράγματα έχουν αισθητική αξία;
Σταδιακά, τα γεγονότα οδήγησαν στην επέκταση της κατηγορίας
αισθητικής. Έτσι, οι αισθητικές αξίες δεν είναι μόνο τα τυπικά
χαρακτηριστικά των έργων τέχνης, αλλά όλο και περισσότερο
πιστεύεται ότι εξαρτώνται από άλλες ιδιότητες ή μπορούν να
αλληλεπιδρούν με διάφορες άλλες πτυχές, κυρίως με
συμφραζόμενους, γνωστικούς και ηθικούς παράγοντες.
Μια άλλη τάση είναι η ανάπτυξη της αισθητικής της αρετής, η
οποία διερευνά τις ψυχολογικές και συμπεριφοριστικές
διαθέσεις που συμβάλλουν περισσότερο στην αναγνώριση και
παραγωγή αισθητικής αξίας. Αναδυόμενες περιοχές της
περιβαλλοντικής και καθημερινής αισθητικής επεκτείνουν το
εύρος της αξίας πολύ πέρα από τις τέχνες για να
συμπεριλάβουν σχεδόν οποιοδήποτε αντικείμενο. Δεν είναι
μια απλή θεωρητική επιχείρηση, το κεντρικό πρόβλημα αυτών
των πρόσφατων γεγονότων είναι να κατανοήσουμε πλήρως
τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η αισθητική αξία στην
περιβαλλοντική πολιτική και τη μέθοδο με την οποία
συμβάλλει στην ευημερία και στην καλή ζωή.