1. 2ο Διδακτικό σενάριο: Βυζάντιο και Καστροπολιτείες
Ο Μυστράς - σε σύνδεση με τη Φιλαναγνωσία κλικ εδώ.
ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: 4ο-5ο-6ο
-7ο
Βυζάντιο και Καστροπολιτείες Σχέδιο Εργασίας - Διδακτικό Σενάριο.
Εκπαιδευτικοί στόχοι
Οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα:
• να κατανοήσουν την πολεοδομική οργάνωση της μεσαιωνικής πόλης και να
γνωρίσουν τη θέση, τις λειτουργίες και τη χρήση των κτιρίων της,
• να εντοπίσουν τους τύπους κτισμάτων που κατεξοχήν οικοδομούνται κατά τη
βυζαντινή περίοδο,
• να κατανοήσουν το ρόλο που παίζει το φυσικό περιβάλλον στην επιλογή της
θέσης ενός οικισμού,
• να κατανοήσουν τη σχέση που υπάρχει μεταξύ φυσικού και δομημένου
περιβάλλοντος και τη σημασία που έχει αυτό για τον άνθρωπο,
• να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη σεβασμού και προστασίας του
ανθρωπογενούς και του φυσικού περιβάλλοντος και να αναγνωρίσουν τη
σημασία που έχει η ορθολογική διαχείριση του,
• να αντιληφθούν τις διαφορές και τις ομοιότητες μιας μεσαιωνικής και μιας
σύγχρονης πόλης.
Διδακτική προσέγγιση
Η συγκεκριμένη ενότητα μπορεί να συσχετιστεί με την ιστορική γεωγραφία. Στη
θεματική αυτή θα γίνει μια παρουσίαση από το δάσκαλο των ιστορικών και των
αρχαιολογικών δεδομένων, από τα οποία αντλούμε τα στοιχεία που αφορούν στην
οργάνωση και τις λειτουργίες μιας βυζαντινής πόλης. Επισημαίνουμε κατ’ αρχήν τη
θέση που χτίστηκε. Καλούμε τα παιδιά να διερευνήσουν τους λόγους που επιλέχτηκε
ο συγκεκριμένος λόφος και τους σκοπούς που εξυπηρετούσε η επιλογή αυτή
(ασφάλεια, φυσικό οχυρό, ύπαρξη ζωτικού χώρου κ.ά.). Εξετάζουμε το ευρύτερο
φυσικό περιβάλλον και βοηθάμε τους μαθητές να εντοπίσουν στοιχεία που
συντέλεσαν στην ανάπτυξη της πόλης (καλλιεργήσιμη γη, άφθονα νερά, οικοδομικά
υλικά κ.ά.). Στη συνέχεια διερευνούμε τα στοιχεία της: οχύρωση, αστικές οικίες,
διοικητικά κέντρα, εκκλησιαστικά μνημεία, ρυμοτομία, πολεοδομική οργάνωση κ.ά.
Τα αναλύουμε το καθένα ξεχωριστά.
2. Μπορούμε να αναζητήσουμε ανάλογα παραδείγματα στις γειτονικές προς το σχολείο
περιοχές (πύργος Γαλάτιστας) και μετά από έρευνα των μαθητών να πραγματοποιηθεί
στην τάξη μια παρουσίαση των αποτελεσμάτων, σε συσχετισμό πιθανόν με την
καστροπολιτεία του Μυστρά και της Θεσσαλονίκης. Η παρουσίαση αυτή θα
μπορούσε να τεκμηριώνεται και από το ανάλογο φωτογραφικό ή σχεδιαστικό υλικό.
Τα θέματα που καλούμε τους μαθητές να διερευνήσουν είναι:
• ένα κάστρο της περιοχής τους και τα μνημεία που διασώζει στο εσωτερικό
του, καθώς και η κατάσταση διατήρησής τους,
• τα παραδοσιακά σπίτια, ο τρόπος κατασκευής τους και τα μέρη που τα
αποτελούν,
• ένα παλαιό μοναστήρι, που λειτουργεί μέχρι σήμερα,
• μια σύγχρονη πόλη και τα στοιχεία που συγκεντρώνει, καθώς και οι λόγοι που
οδήγησαν στην επιλογή της συγκεκριμένης θέσης και στην ίδρυσή της (π.χ.
Γαλάτιστα - Θεσσαλονίκη),
• η ρυμοτομία ενός παραδοσιακού οικισμού ή της περιοχής όπου κατοικούν,
• οι διάφοροι τρόποι προμήθειας και αποθήκευσης του νερού, ώστε να
καλύπτουν οι άνθρωποι τις ανάγκες τους καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου
κ.ά.
Επίσης, με αφορμή ένα κάστρο της περιοχής τους ( Πύργος Γαλάτιστας) ή ένα
παραδοσιακό οικισμό θα μπορούσαν τα παιδιά να γράψουν μια φανταστική ιστορία
που εκτυλίσσεται μέσα ή αφορά σε αυτό (ένας ξένος επισκέπτεται το κάστρο ή τον
οικισμό την εποχή της ακμής του και περιγράφει τι βλέπει/ η πορεία μιας λιτανείας
μέσα στους δρόμους του οικισμού/ πώς θα έβλεπε το κάστρο από έξω ένας ξένος
στρατιώτης κατά τη διάρκεια μιας πολιορκίας και τι συναισθήματα θα του
δημιουργούνταν κ.ά.).
Τέλος, συνδέοντας την ενότητα της πόλης με το μάθημα των καλλιτεχνικών, θα
μπορούσαμε να παροτρύνουμε τους μαθητές να κατασκευάσουν τη μακέτα ενός
μνημείου ή ενός συνόλου κτισμάτων, χρησιμοποιώντας απλά υλικά (πλαστελίνη,
πηλός, σπιρτόκουτα, σπίρτα, οδοντογλυφίδες κ.ά.). Οι μαθητές μας ανέλαβαν τη
δημιουργία μακέτας ενός βυζαντινού κάστρου. Η καστροπολιτεία του Μυστρά θα
μελετηθεί από τους μαθητές του Ε1 και από το μάθημα της Αγγλικής Γλώσσας με την
συνεργάτη - εκπαιδευτικό κα Κακαρίκου Άννα.
Εποπτικά μέσα
• Διάγραμμα δορυφορικό από το Google Maps της βυζαντινής καστροπολιτείας
του Μυστρά της Μονεμβασίας και της Θεσσαλονίκης.
3. • Κατόψεις και όψεις των σημαντικότερων μνημείων του αρχαιολογικού χώρου.
• Μικρογραφίες χειρογράφων όπου απεικονίζονται οικοδομικές εργασίες ή
απόψεις μεσαιωνικών πόλεων.
• Κείμενα παλαιότερα ή σύγχρονα στα οποία εμπεριέχονται περιγραφές
μεσαιωνικών πόλεων (ιστορικά, ταξιδιωτικά, ιστορικά μυθιστορήματα κ.ά.).
Προτεινόμενες δραστηριότητες
Οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να εκμεταλλευτούν με ποικίλους τρόπους μια
εικονική επίσκεψή τους στον αρχαιολογικό χώρο του Μυστρά ή σε άλλους
ανάλογους χώρους όπως στο Βυζαντινό Μουσείο και τα κάστρα της Θεσσαλονίκης
και ακόμη τον Πύργο της Γαλάτιστας.
Κατά την εικονική επίσκεψή μας στον Μυστρά βοηθάμε τους μαθητές να
ανακαλύψουν μόνοι τους τα διάφορα χαρακτηριστικά που εντοπίζονται σε αυτόν και
συναποτελούν την πολιτεία. Τα παιδιά θα μελετήσουν συγκεκριμένα μνημεία ή
τμήματα της πόλης: μία βυζαντινή οικία, ένα ναό, μια πύλη της πόλης, ένα τμήμα του
τείχους, έναν πύργο, ένα καλντερίμι κ.ά.
Επίσης οι σχολικές ομάδες θα παρακολουθήσουν τα εκπαιδευτικά προγράμματα που
πραγματοποιούνται:
α) από τη σχολή Αγιογραφίας Γαλάτιστας
β) από το Βυζαντινό Μουσείο της Θεσσαλονίκης
Υποστηρικτικό υλικό
Βιβλιογραφία
• Κ. Αρμενόπουλος, Πρόχειρον Νόμων ή Εξάβιβλος, Αθήνα 1971
• Μ. Αχειμάστου-Ποταμιάνου, Μυστράς, εκδ. Έσπερος, Αθήνα 2003
• Π. Χ. Δούκας, Η Σπάρτη διά μέσου των αιώνων, 1922
• Δ. Ευγενίδου, Κάστρα της Μακεδονίας και Θράκης, Αθήνα 1997
• Η Σπάρτη ανάμεσα σε τρεις αιώνες, 1834-2002 , (επιμ.) Φ. Λάδης, Σπάρτη
2002
• Χ. Α. Καλλιγά, Η Βυζαντινή Μονεμβάσια και οι πηγές της ιστορίας της, Αθήνα
2003
• Π. Καλονάρος (εκδ.), Χρονικόν του Μορέως, Αθήνα 1966
• Ε. Καρποδίνη-Δημητριάδη, Κάστρα της Πελοποννήσου, εκδ. Αδάμ, Αθήνα
1990
• Φ. Κουκουλές, Βυζαντινών βίος και πολιτισμός, τ. 1-5, Αθήνα 1944-1950
• Μονεμβάσια. Αντικείμενα-Περιβάλλον-Ιστορία. Η Αρχαιολογική Συλλογή ,
Αθήνα 2001
4. • Χ. Μπούρας, Κατοικίες και οικισμοί στη βυζαντινή Ελλάδα, Οικισμοί στην
Ελλάδα, επιμ. Ορ. Δουμάνη - P. Oliver, Αθήνα 1974, σ. 30-52
• Α. Ορλάνδος, Ταπαλάτια και τα σπίτια του Μυστρά, Αθήναι 2000
• Β. Τουρπτσόγλου-Στεφανίδου, Περίγραμμα βυζαντινών οικοδομικών
περιορισμών, Θεσσαλονίκη 1998
• Μ. Χατζηδάκης, Μυστράς. Η Μεσαιωνική πολιτεία και το Κάστρο, Αθήνα
2005
• Η Πολιτεία του Μυστρά, Μυστράς Αύγουστος 2001 - Ιανουάριος
2002, Κατάλογος έκθεσης Ώρες Βυζαντίου. Έργα και ημέρες στο Βυζάντιο,
Υπουργείο Πολιτισμού, 5η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Αθήνα 2001
• St. Runciman, Μυστράς, μτφ. Π. Κορρέ, Τζ. Καπατσώρη, Αθήνα 1986
• St. Sinos, Mistras, Reallexikon zur byzantinischen Kunst, B. V, Stuttgart
1999, σ. 380-518
• D. Zakythinos, Le Despotat grec de Morée, Ι-ΙΙ, London 1973
Έρευνα στο Ίντερνετ
• www.culture.gr (ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, στην οποία
εμπεριέχονται όλα τα εκπαιδευτικά προγράμματα που πραγματοποιούνται από
τις Εφορείες Αρχαιοτήτων, καθώς και το διαθέσιμο εκπαιδευτικό
υλικό) http://odysseus.culture.gr/h/2/gh20.jsp
• Προσπέλασις http://www.prospelasis.com/monument/info/64
• Google Maps Θεσσαλονίκη εντός των τειχών
https://maps.google.com/maps/ms?ie=UTF8&hq=&hnear=%CE%9A%CE
%B1%CF%83%CF%83%CE%AC%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%BF
%CF%85,+%CE%98%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE
%BF%CE%BD%CE%AF%CE%BA%CE%B7,+%CE%95%CE%BB%CE
%BB%CE%AC%CE%B4%CE
%B1&t=k&oe=UTF8&msa=0&msid=211419342126971463142.00049aaf0d5
d61f0523b2&dg=feature
• Ευρωπαικό κέντρο Βυζαντινών
Μνημείων http://www.exploringbyzantium.gr/EKBMM/Page?
name=monument =gr⟨ &id=5⊂=637&sub2=282
• www.ypepth.gr (ιστοσελίδα του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και
Θρησκευμάτων)
• www.hellenichistory.gr (ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μείζονος Eλληνισμού)
• www.english-heritage.org.uk (ιστοσελίδα του English Heritage της Μεγάλης
Βρετανίας)
• www.benaki.gr (ιστοσελίδα του Μουσείου Μπενάκη)
5. • Ηλεκτρονικό παιχνίδι http://www.culture.gr/culture/mystras-
edu/history/game/game1.html
Παρακολούθηση εκπαιδευτικών βιντεοταινιών
• Μυστράς (Υπουργείο Πολιτισμού/Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και
Απαλλοτριώσεων)
• Μυστράς (Ίδρυμα Μελετών Λαμπράκη)
Εκπαιδευτικά CD-ROM
• ΣΟΦΙΑ. Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Τέχνης (Ίδρυμα Μελετών Λαμπράκη)
• Portraits of Byzantium. Faces and Aspects of Byzantine Culture (Lambrakis
Research Foundation)
Εκπαιδευτικό επιτραπέζιο παιχνίδι
• Μυζηθράς, παιχνίδι σε μια καστροπολιτεία, ΥΠ.ΠΟ./Δ.Β.Μ.Μ.-5η Ε.Β.Α.,
Αθήνα 2001
*Οι σύνδεσμοι αφορούν στο Wiki της τάξης
4ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΣΤΡΟΠΟΛΙΤΕΙΕΣ-ΚΑΣΤΡΑ
«Ο τόπος μας είναι γεμάτος κάστρα και πύργους. Τα πιο πολλά από την
πολυκαιρία έχουνε γίνει ένα με το βράχο και δεν τα ξεχωρίζει το μάτι από
μακρυά πως είναι χτισμένα από τον άνθρωπο.Το χτίσμα τ΄ανθρώπου έγινε
ένα με το χτίσμα του Θεού.» Φώτης Κόντογλου
Στην Ελλάδα υπάρχουν περισσότερα από 600 Μεσαιωνικά &
Νεότερα Kάστρα, Φρούρια και Πύργοι
6. Τα σημαντικότερα κατά γεωγραφικό διαμέρισμα είναι:
1) Μακεδονία: Καβάλα (Ανακτορούπολη, Ακρόπολη), Σέρρες
(Βυζαντινή Ακρόπολη), Θεσσαλονίκη (Επταπύργιο, Λευκός Πύργος),
Πιερία (Πλαταμώνας)
2) Θράκη: Ξάνθη (Καλύβα), Έβρος (Πύθιον)
3) Ήπειρος: Ιωάννινα (Ιτς Καλέ), Άρτα, Πρέβεζα (Βουχέτιο)
4) Στερεά Ελλάδα: Εύβοια (Κάστρο Καράμπαμπα), Φθιώτιδα
(Αχινός, Δρυμαία, Μενδενίτσα, Λαμία), Βοιωτία (Λειβαδιά), Φωκίδα
(Άμφισσα, Σάλωνα), Αιτωλοακαρνανία (Ναύπακτος)
5) Πελοπόννησος: Κόρινθος (Ακροκόρινθος, Ρίο), Λακωνία (Γεράκι,
Μονεμβασιά, Μυστράς), Ηλεία (Χελμούτσι, Κυλλήνη), Αρκαδία
(Καρύταινα, Άκοβα, Αράκλωβο, Άστρος Παράλιο, Ωριάς), Αχαϊα
(Πάτρα), Αργολίδα (Λάρισα Άργους, Παλαμήδι & Μπούρτζι
Ναυπλίου), Μεσσηνία (Πύλος, Μεθώνη, Κορώνη)
6) Ιόνια νησιά: Κεφαλονιά (Άγιος Γεώργιος, Άσος), Ζάκυνθος
(Ενετικό φρούριο), Κέρκυρα (Παλαιό και Νέο Φρούριο)
7) Κρήτη: Ρέθυμνο (Φορτέτζα), Ηράκλειο (Κούλες), Χανιά
(Φραγκοκάστελο), Λασίθι (Σπιναλόγκα)
8) Δωδεκάνησα: Αστυπάλαια, Καστελόριζο (Κάστρο Μεγίστης),
Κάλυμνος, Κως (Κάστρο Νεραντζιάς), Ρόδος (Λίνδος, Μεσαιωνική
πόλη)
9) Κυκλάδες: Αμοργός (Χώρα), Σέριφος (Χώρα), Νάξος (Πύργος
Γλέζου)
10) Βόρειο Αιγαίο: Λήμνος (Φρούριο Μύρινας), Λέσβος (Μήθυμνα),
Μυτιλήνη (Φρούριο), Χίος (Φρούριο)
Ας περιηγηθούμε στις δικτυακές σελίδες του "Καστρολόγου" για να
βρούμε εικόνες και πληροφορίες γι αυτά. Η αποστολή σας είναι να
ετοιμάσετε μια έκθεση φωτογραφίας με θέμα τα κάστρα και τις
καστροπολιτείες.
Ακολουθείστε τις οδηγίες της κας Φωτεινής για να ολοκληρώσετε την
αποστολή σας. Ένα κολάζ θα ήταν επίσης πολύ ωραία ιδέα. Οι
εικόνες που θα συλλέξουμε πρέπει να έχουν λεζάντα με τον τίτλο του
κάστρου.
Στην εργασία αυτή συμμετέχει και το Ε2. Εμείς θα αναζητήσουμε εικόνες
από τα πρώτα 5 γεωγραφικά διαμερίσματα και μετά θα συναντηθούμε με
το Ε2 για να ολοκληρώσουμε την έκθεσή μας.
Καλή επιτυχία!!!
7. Η σελίδα για τις φωτογραφίες του Ε1 εδώ
και για το Ε2 εδώ.
5ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Page historylast edited by TRIMPOS IOANNIS 4 months ago
Ιστορικά Στοιχεία της Θεσσαλονίκης
Η Θεσσαλονίκη ιδρύθηκε το 315 π.Χ. από το βασιλιά της Μακεδονίας
Κάσσανδρο, σε μια σημαντικότατη θέση που βρίσκεται στη συμβολή
των οδικών και θαλάσσιων αξόνων της Βαλκανικής. Αναδείχτηκε
μεγάλο οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο της περιοχής, τόσο στους
ρωμαϊκούς χρόνους, ( Πρωτεύουσα της επαρχίας Μακεδονίας από το
148-147 π.Χ) όσο και στους βυζαντινούς (έδρα της επαρχότητας του
Ανατολικού Ιλλυρικού, δεύτερη μετά την Κωνσταντινούπολη, πόλη της
αυτοκρατορίας). Μετά την κατάληψη της από τους Οθωμανούς (1430)
διατήρησε την ανάμνηση της δεύτερης σημαντικής πόλης της
Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Κατά τους βαλκανικούς πολέμους (1912)
ανακτάται από τον Ελληνικό στρατό και ακολουθεί την ιστορική πορεία
της νεότερης Ελλάδας. Τα παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά μνημεία της
συμπεριλήφθηκαν στον κατάλογο των μνημείων της Παγκόσμιας
Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
8. Ο παραπάνω χάρτης μας δείχνει που ακριβώς βρίσκεται το κάθε μνημείο, σύμφωνα
με τον αριθμό του καθενός
Βυζαντινά Μνημεία της UNESCO
• 1 Αχειροποίητος
• 2 Αγία Αικατερίνη
• 3 Άγιοι Απόστολοι
• 4 Άγιος Δημήτριος
• 5 Μεταμόρφωση του Σωτήρος
• 6 Άγιος Νικόλαος Ορφανός
• 7 Παναγία Χαλκέων
9. • 8 Άγιος Παντελεήμονας
• 9 Προφήτης Ηλίας
• 10 Αγία Σοφία
• 11 Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος (Βαπτιστήριο)
• 12 Ροτόντα
• 13 Μονή Λατόμου (Όσιος Δαυίδ)
• 14 Μονή Βλατάδων
• 15 Βυζαντινά Τείχη
• 16 Επταπύργιο
• 17 Πύργος Τριγωνίου
• 18 Βυζαντινό Λουτρό
Βυζαντινά Μνημεία
• 19 Ταξιάρχες
• 20 Βασιλική 3ης Σεπτεμβρίου
ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ 4 ΟΜΑΔΕΣ:
1η ΟΜΑΔΑ , 2η ΟΜΑΔΑ , 3η ΟΜΑΔΑ , 4Η ΟΜΑΔΑ
Για κάθε μνημείο θα χρειαστεί να βρείτε από τους συνδέσμους που
υπάρχουν στη σελίδα κάθε ομάδας (αλλά και
εδώ): φωτογραφίες - σχεδιαγράμματα - να τα εντοπίσετε στο Google Maps και
να αντιγράψετε το στιγμιότυπο και ένα μικρό κείμενο για το καθένα με
ιστορικά στοιχεία - αρχιτεκτονικό τύπο - διακόσμηση και την
τοποθεσία του. Να χρησιμοποιήσετε τα παραπάνω φύλλα εργασίας.
Σημείωση: Θυμάμαι από τα Θρησκευτικά κλικ εδώ.
Πηγή: http://www.prospelasis.com/info/ta-mnimeia
6ο
Φύλλο Εργασίας
Άσκηση: 2 & 3 (Ανθολογίου ειδικά τροποποιημένες για το υπόθεμα του σχεδίου
εργασίας
Βυζάντιο και Καστροπολιτείες)
α.) Να διαβάσετε προσεκτικά την παράγραφο από: "Πηγαίναμε όπου μας
πήγαιναν τα μονοπάτια....όλη τους την παλιά θρησκευτική ατμόσφαιρα.
Στη συνέχεια να βρείτε τα χαρακτηριστικά των εκκλησιών και να
δημιουργήσετε ένα πίνακα με δυο στήλες. Στη μια στήλη θα γράψετε τα
χαρακτηριστικά τους και στην δεύτερη τα επίθετα που τις χαρακτηρίζουν.
10. β.) Στη συνέχεια θα ετοιμάσετε ένα κείμενο για τις εκκλησιές του Μυστρά
που για να το συνθέσετε θα χρησιμοποιήσετε ως λέξεις κλειδιά αυτές που
γράψατε στον πίνακά σας - θα χρειαστεί να επινοήσετε κι ένα εφευρετικό
τίτλο για το κείμενό σας.
Σημείωση: 1. για να ετοιμάσετε τον πίνακα μπορείτε να χρησιμοποιήσετε
το αντίστοιχο κουμπί από την εργαλειοθήκη του Wiki.
2. η εργασία όσον αφορά το α.) μέρος της έγινε στην τάξη:
εντοπίστηκε η συγκεκριμένη παράγραφος και βρήκαμε τα επίθετα και τα
χαρακτηριστικά των εκκλησιών. Βοηθηθήκαμε και από την ιστοσελίδα: Η
τέχνη του Μυστρά http://www.fhw.gr/choros/mystras/gr/E/13E/13E.html
3. Μπορείτε να πλοηγηθείτε και στη σελίδα: Ο Μυστράς από το
φάκελο της Φιλαναγνωσίας κλικεδώ.
4. Θυμάμαι από τα Θρησκευτικά κλικ εδώ.
11. Κάντε κλικ εδώ για το παιχνίδι: http://www.culture.gr/culture/mystras-
edu/history/game/game1.html
12. 7ο
Φύλλο εργασίας
Μυστράς Φύλλα Εργασίας με Hot Potatoes
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ HOT POTATOES
(Οι ασκήσεις εκτελέστηκαν την 1/4/2014 και για τα 2 τμήματα)
ΓΙΑ ΤΟ ΤΜΗΜΑΑΓΓΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ:
https://dl.dropboxusercontent.com/u/33561556/Mystras.htm
ΓΙΑ ΤΟ Ε1 ΤΜΗΜΑ:
13. Μελετώ το τοπογραφικό διάγραμμα της Ακρόπολης του Μυστρά:
https://dl.dropboxusercontent.com/u/33561556/Acropol.htm
Η Ακρόπολη του Μυστρά:
