C:\Fakepath\Greziarren Bizimodua 09 10 Rg

GREZIARREN BIZIMODUA GEOGRAFIA ETA HISTORIA
DBH 1 - 16. GAIA

GREZIARREN BIZIMODUA

Ekonomia
Gizartea
Egitura politikoa
Kultura
Artea

IES Fray Juan Zumarraga-Durango BHI

DBH 1 - 16. GAIA

Zein garaitan gaude?

K.a. 2000
K.a. 168

Noiztik nora ?
2000 1000

Zenbat mendeko iraupena ?
Garai berdineko beste zibilizazio batzuk ?


DBH 1 - 16. GAIA

Ekonomia


DBH 1 - 16. GAIA

Ekonomia - Merkataritza


DBH 1 - 16. GAIA

Ekonomia - Garia


DBH 1 - 16. GAIA

Ekonomia - Ardoa


DBH 1 - 16. GAIA

Ekonomia - Olioa


DBH 1 - 16. GAIA

Ekonomia - Artisautza


DBH 1 - 16. GAIA

Atenaseko drakma
Tetradrakma Txanponak

Merkataritzak
ondorioak ekarri zituen,
tanponaren garapena.
Hiri bakoitzak bere
txanpona zuen.
Ezagunena Atenaseko
drakma izan zen.


DBH 1 - 16. GAIA

Gizartea

ATENASEKO BIZTANLERIA - PROPORTZIOA

Adin nagusiko
hiritarrak
16%
Esklaboak
37%
Hiritarren
emazteak eta
Metekoak
seme-alabak
13% 34%


DBH 1 - 16. GAIA

Greziako gizarteari buruzko testuak
Emakumeak

Zer jakin zezakeen emaztetzat hartu nuenean? Hamabost urte baino ez zituen
nire etxera etorri zenean; geroztik, oso mendekotasun zorrotzpean bizi zen:
ahalik gauza gutxien ikusi behar zituen, ahalik gutxien ulertu, bai eta ahalik
galdera gutxien egin ere.

JENOFONTE, Ekonomia

Esklaboak

Etxeetan tresna kopuru jakin bat behar da. Tresna horietako batzuk bizigabeak
dira, eta beste batzuk, berriz, bizidunak. Esklaboa tresna biziduna da, bizirik
dagoen jabetza, jaunaren mende dagoena. Garrantzi gutxiagoko pertsonak
daude: horiengandik atera daitekeen etekinik onena haien gorputzaren indarra
erabiltzea da.
ARISTOTELES, Politika


DBH 1 - 16. GAIA

Egitura politikoa
Polis: hiria
• Bata besteengandik
independientea
• Ez zegoen botere politiko
bateraturik
• Baina denek zuten “greziar”
kontzientzia
• Gobernatzeko era desberdinak
zeuden, baina ezagunena
Atenaseko “demokrazia”
•


DBH 1 - 16. GAIA

Gizartea


DBH 1 - 16. GAIA

Atenasko batzarra


DBH 1 - 16. GAIA

Joku olinpikoak
Non sortu ziren ?

Nolakoak ziren?

Nortzuk hartzen zuten parte ?

Zer irabazten zuten?

Eta euren artean gerran zeudenean ?

Zer joko mota egiten zuten?


DBH 1 - 16. GAIA

Antzinako Grezia-Olimpia

Olinpiako
estadiorako
sarbidea •Joku olinpikoen
egoitzan jainkoei
eraikitako tenpluak
Exeda edo eta eraikuntzak
jesarlekuak zeuden.
Estadioa
•Zeremonia eta
jainkoei
sakrifizioekin hasten
ziren.


DBH 1 - 16. GAIA

Antzinako Grezia-Maratoia

Maratoi lasterketak

Maraton eta Atenasen artean
dagoen aldea, distantzia
gogoratzen du.

K.a. 490. urtean greziar soldadu
batek arineketan egin zuen
greziarrek pertsiarren kontrako
guda irabazi zutela aldarrikatzeko.

Olinpiadetako azken froga izaten
da.


DBH 1 - 16. GAIA

Joku olinpikoak
Pierre de Coubertin baroia izan
zen Joku Olinpikoak berpiztu
zituena.
1894. urtean, 14 herrialdeko
ordezkariekin Komite Olinpikoa
antolatu zuen eta bera izan zen
presidentea 1896tik 1925era
arte.


DBH 1 - 16. GAIA

Greziarren egutegia
Joku Olinpikoen arabera

Aro olinpikoa
Greziarrek ospaturiko lehen olinpiada
duena abiapuntutzat. K.a. 776. urteari
dagokio.


DBH 1 - 16. GAIA

Filosofia eta Zientzia
Sokrates

Sokrates (K.a. 470-
399), greziar filosofoa.
Filosofia moralaren
aitzindaritzat hartzen
dute.
Mendebaldeko
pentsakeran eragin
handia izan du.


DBH 1 - 16. GAIA

Platón

Platon, antzinako Greziako
filosoforik famatuenetarikoa.
Filosofia hitza lehen aldiz
erabili zuena, bere esanahia
“jakinduria maitatzea”
delarik.
K.a. 428an jaio zen eta
liburu ugari idatzi zituen:
Solasaldiak, Sokratesen
apologia, Politeia edo
Errepublika, Legeak, Timeo,
...


DBH 1 - 16. GAIA

Aristoteles

Platonen ikaslea, bere
maisuarekin bat zetorren
jakintzari buruzko arlo askotan
baina ideia batzuk aldatu egin
zituen, behaketa eta
esperientzian oinarritutako
metodoak finkatuz.
Etika, logika, politika, biologia
eta fisikari buruzko liburuak
idatzi zituen.
Europako pentsamoldean
eraginik handiena izan duena
izan da.


DBH 1 - 16. GAIA


Tales Miletokoa
(K.a. 639 – K.a. 547)

• Unibertsoaren ikertzaile
arrazionala.
• Horregatik filosofiaren aita
bezala hartzen da.
• Greziako 7 jakintsu-enetariko
bat izan zen (Jakintsu
astronomoa), eta Pitagoras
matematikaria bere ikaslea izan
zen.


DBH 1 - 16. GAIA

Jakinduria-Pitagoras
(K.a.582-500)

Pitagorasen teoremari
ezker triangeluaren aldeen
neurriak lor ditzakegu beste
bien neurriak jakinez gero.
Horrela, hipotenusa kalkula
dezakegu bi katetoen
neurriak jakinez gero:
h2 = c2 + c2


DBH 1 - 16. GAIA

Antzinako Grezia-Herodoto

Herodoto, K.a.V. mendeko
historiagile greziarra.
Antzinako Grezia, Ipar Afrika eta
Ekialde Hurbilari buruzko
informazioa jaso zuen.
“Historiaren aita” bezala hartzen
da.
Bere jakinduria eta ikusitakoa
“Historiak” deituriko liburuan bildu
zituen.


DBH 1 - 16. GAIA

Antzinako Grezia-Arkimides

Arkimidesek aportazio
handia egin zion
Matematika teorikoari.
Zientzia matematikoa
eguneroko bizitzan aplikatu
zuen.
Bainatzen zegoela asmatu ei
zuen bere izena daraman
printzipioa: “Arkimidesen
printzipioa”.
Beste makina batzuk ere
garatu zituen : palanka,
torniloa ... eta erabilera
militarrerako eta irrigazio
hobetzeko erabili zituen.

DBH 1 - 16. GAIA

Arkimides

Arkmidesen printzipioa :
isurki batean murgildutako
gorputz batek goranzko
indarra jasaten du eta indar
horren balioa gorputzak
bertan hartzen duen tokiari
dagokion likido-
bolumenaren pisua
adinakoa da.
Hidrostatikan oinarrizko
legeetako bat da.


DBH 1 - 16. GAIA

Arkimides

Torloju hau ere Arkimidesen asmakuntza da


DBH 1 - 16. GAIA

Hipokrates
Medikuntzaren aita

Hipokratesek zalantzan jarri
zuen ordura arte pentsatzen
zena, gaixotasuna jainkoek
bidalia zela.
Gaixotasunak eta bizi
baldintzen arteko erlazioa
ikusi zuen, dietaren
garrantzia osasunean eta
abar...
Medikuntzaren aita bezala
hartzen da, behaketa
klinikoak egiteko
ahalmenagatik aurre
medikuntzaren
kontzeptuaren asmatzailea.

DBH 1 - 16. GAIA

Homero

Homero - (K.a. IX) Tradizioak
IIiada eta Odisea poemen egiletzat
jotzen du. Herriz herri bertsoak
kantatzen zituen agure itsu moduan
aurkezten dute.
Bere poemak jai nagusietan
errezitatu eta haurrei irakasten
zizkieten grekoek. Eragin handia
izan dute filosofo nahiz idazleengan
eta toki berezia izan dute Europako
kultura klasikoan.


DBH 1 - 16. GAIA

Etxebizitzak


DBH 1 - 16. GAIA

Emakumea

Atenasko emakumeak ez
ziren joaten eskolara,
akademietan formazio
filosofikoa ere ez zuten
hartzen.
Kirola egitera ere ez ziren
joaten “palestrara”.
Ezkondu ondoren ia ez ziren
ateratzen etxetik, etxeko
lanetara dedikatzen zirelarik
soilik.


DBH 1 - 16. GAIA

Emakumea


DBH 1 - 16. GAIA

Antzinako Grezia-Tenpluak


DBH 1 - 16. GAIA


DBH 1 - 16. GAIA

3 ordenak - Koloma motak


DBH 1 - 16. GAIA

Antzinako Grezia-Koloma


DBH 1 - 16. GAIA

Estiloaren eragina gaur egun


DBH 1 - 16. GAIA

Antzinako Grezia - Tenplua


DBH 1 - 16. GAIA

Atenasko akropolisa

Atenasko akropolisa : marrazkia eta gaur egun


DBH 1 - 16. GAIA

Antzinako Grezia - Eragina

Antzinako greziarren ideiak arteari, arkitekturari filosofiari,
antzerkigintzari eta matematikari buruz eragin izugarria izan
dute ekialdeko zibilizazioarengan, gugan..


DBH 1 - 16. GAIA

Eragina - Antzinako Grezia-Antzokia


DBH 1 - 16. GAIA

Eragina - Greziar antzerki klasikoaren emanaldia


DBH 1 - 16. GAIA

Eragina - Antzinako Grezia-Antzerkia

Greziar tragediak (antzerki
mota) antzerkigintza
egiturako eta forma eman
zioten.
Geroago William
Shakespeare eta beste
antzerkigile europarrentzat
greziarrak izan ziren
eredu.


DBH 1 - 16. GAIA

Eragina - Eskultura 1
Kanon hitza grekotik dator,
«arau» esan nahi du.
Polikleto greziar eskultorea
K.a. V. mendean bizi zen, eta
berak idatzi zuen eskulturari
buruzko lehen tratatua.
Edertasun hobezina izateko
giza gorputzak zer proportzio
izan behar zituen ezarri zuen
tratatuan.
Poliklitoren kanonaren arabera,
giza irudiaren altuerak zazpi
buru behar zuen izan.
Halaxe egin zuen bere obra
garrantzitsuenetako batean:
Doriforoan, alegia.

DBH 1 - 16. GAIA

Antzinako - Grezia-Eskulturak 2 Eragina-


DBH 1 - 16. GAIA

Eragina - Antzinako Grezia-Eskulturak 3


DBH 1 - 16. GAIA

Eragina - Antzinako Grezia-Eskulturak 4

Samotraziako garaipena -
Victoria de Samotracia
(K.a.190 - Louvre, París).

Greziarren obrarik
garrantzitsuenetarikoa.


DBH 1 - 16. GAIA

Eragina - Eskultura 5


DBH 1 - 16. GAIA

Eragina
Antzinako Grezia-
Demokrazia-1


DBH 1 - 16. GAIA

Eragina
Antzinako Grezia
Demokrazia-2


DBH 1 - 16. GAIA

Eragina - Antzinako Grezia-Perikles


DBH 1 - 16. GAIA

Erlijioa -Jainkoak


DBH 1 - 16. GAIA

Antzinako Grezia-Mitologia-1

Greziako erlijioarentzat jainkoak gizakiaren formakoak ziren.
Mito asko asmatu zituzten jainkoei buruz.
Hain erakargarriak izan direnez, Europako pinturan, eskulturan, literaturan eta
abarretan eragin handia izan dute.

DBH 1 - 16. GAIA

Mitologia


DBH 1 - 16. GAIA

Atenaseko Partenoian zegoen Palas Atenea jainkosaren estatua

Olinpia hiriko Zeus jainkoaren estatua, Fidias eskultoreak egina


DBH 1 - 16. GAIA

Zeus

Zeruko jainkoa eta Olinpoko jainkoen subiranoa


DBH 1 - 16. GAIA

Apolo
Artemisa

Medikuntzaren eta
arkeriaren jainkosa Ehizaren jainkosa
Erromatarrentzat Febo, Geroago
Eguzkiaren jainkoa Ilargiaren jainkosa


DBH 1 - 16. GAIA

Afrodita Atenea

Arte eta ofizioen jainkosa,
eta gerrarena, heroien
Edertasunaren eta sexu-grinaren
laguntzailea.
jainkosa
Geroagoko erromatarren
Hortik dator afrodisiako hitza.
mitologian arrazoiaren
“Afrodisiakoa” : “Desio sexuala jainkosa.
handiagotzen duen substantzia”


DBH 1 - 16. GAIA

Hermes Dionisorekin Poseidon

Hermes: Jainkoen mezularia;
bidaiarien, lapurren eta
merkatarien babeslea Itsaso eta lurrikaren jainkoa
Hermes Dioniso umearekin. (K.a. Askotan tridente batekin
330) irudikatzen da kuadro honetan
Dioniso: ardoaren eta bezala.
landarediaren jainkoa.


DBH 1 - 16. GAIA

Antzinako Grezia - Iberiar penintsula


DBH 1 - 16. GAIA

Antzinako Grezia-Mediterraneoa


DBH 1 - 16. GAIA

Antzinako Grezia-Gainbeherakada - 1

Mediar gerrak: greziar polisak
izan zuten gerra pertsiarren
kontra. Bi guda entzunak:
Maraton lehorrean eta
Salamina itsasoan.
Ondoren Delosko Liga eratu
zuten erasoengandik
babesteko Atenas buru zelarik.
Baina ez ziren euren artean
konpondu eta Esparta eta
beste aliatu batzuk Atenasen
kontra altxatu ziren:
Peloponesoko gerra.
Orduan Atenasek hegemonia
galdu zuen.


DBH 1 - 16. GAIA

Antzinako Grezia-Gainbeherakada-2

Alejandro III, Alejandro
Handia, Filipo II
mazedoniakoaren semea
zen.
Grezia, Egipto eta Pertsiar
Inperioaren kontrako
gerretan bere armada gidatu
zuen.
K.a. 323. urtean hil zenean,
33 urterekin, mundu klasiko
osoa menperatzen zuen.


DBH 1 - 16. GAIA


Lurralde handiak konkistatu zituen, Indus ibairaino heldu zen.
Pertsiako erregea, Egiptoko faraoia... izendatu zen. IES Fray Juan Zumarraga-Durango BHI

DBH 1 - 16. GAIA


Inperio guztiak erortzen dira. Azkenean, 33 urtekin hil zenean, bere
jeneralek inperioa banatu egin zuten estatu berriak sortuz:
Mazedonia-Grezia, Siria, Egipto...


DBH 1 - 16. GAIA

Ondarea - Egunero erabiltzen dugu
Filosofia Psikologia Pedagogia

Antropologia Gerontologia

Psikiatria Fonologia

Logopedia
Paleontologia Biologia

Arkeologia Andrologia Ginekologia


DBH 1 - 16. GAIA

Barbaro Metropoli
Eguneroko ondarea
Kronometro Automobil
Gimnasia

Eutanasia Kaligrafia

Piromano Antibiotiko

Policia Semaforo Polifazetiko

Telefono Teleskopio Zefalea


DBH 1 - 16. GAIA

Balkanetako
penintsulan
Atenas
Arkaikoa Mediarra
Peloponesokoa
Klasikoa
3 arkitektura
ordenak
Mediterraneoaren
kostaldera Helenistikoa
Greziarrak eta Atenas eta
Asia eta Egipto Doriarra Joniarra Pertiarrak
Korintiarra Espartak
alderantz

Greziar ospetsuak

Pertsiarrek Hiri estatuak
Grezia ez
ahuldu
konkistatzea
Perikles Arquimides Alejandro
Handia


DBH 1 - 16. GAIA
Agora Kolonia
Helade Polis
Andron
Metropoli
Meteto Magistratu

Esklabo Ginezeo

Oligarkia
Gainbeherakada
Aristokrazia
Barbaro
Anarkia
Mito
Tirania
Filosofo Diktadura
Pedagogo
Demokrazia
Helenismo
Hegemonia
Ostrazismo Akropoli
Untziteri

C:\Fakepath\Greziarren Bizimodua 09 10 Rg

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

En vedette

En vedette (7)

C:\Fakepath\Greziarren Bizimodua 09 10 Rg