2. Ο Ιππόδρομος, προσαρτημένος στο ανάκτορο,
αποτελούσε έκφραση μιας μοναδικά ρωμαϊκής
νοοτροπίας.
Ο ιππόδρομος ήταν η καρδία της Βυζαντινής
αυτοκρατορίας, με τους αγώνες να αποτελούν
σημαντικό γεγονός για την πόλη, πολλές πολιτικές
ομιλίες και την διάσημη Στάση του Νίκα που ξεκίνησε
από τον ιππόδρομο.
3. Συγκεντρώνοντας πέντε μείζονα αυτοκρατορικά καθιδρύματα
(το Αυγουσταίον, τη Βασιλική κινστέρνα, τον Ιππόδρομο, το
Μέγα Παλάτιο και τα λουτρά του Ζευξίππου) σε μια σχετικά
μικρή έκταση, ο Κωνσταντίνος προσπάθησε να δώσει
μνημειακή έκφραση στα στοιχεία που έδιναν ρωμαϊκό
χαρακτήρα στην πόλη: στη μεγαλοπρέπεια, την αυτοκρατορία
και τους θεσμούς της Ρώμης.
Στις αρχαίες πόλεις, τα θέατρα ήταν χώροι δημόσιων
συγκεντρώσεων, όπως επίσης και ψυχαγωγίας. Καθώς η
πρωτοβυζαντινή Κωνσταντινούπολη έπαιρνε σχήμα, δεν
ανέπτυξε κανένα από τα παλαιά υπαίθρια θέατρα, κι έτσι ο
Ιππόδρομος παρέμεινε ο μεγαλύτερος χώρος τακτικών
δημόσιων συγκεντρώσεων της πόλης, ως μέρος ενός ενιαίου
συγκροτήματος.
4. Κάθε δήμος είχε τη δική του κερκίδα στη δυτική πλευρά
του Ιπποδρόμου, απέναντι από το κάθισμα και στη
γραμμή τερματισμού, καθώς και λέσχες και χώρους στη
γύρω περιοχή.
ο Ιππόδρομος εξελισσόταν σε τόπο όπου ο λαός
εξέφραζε δημόσια τη γνώμη του και εκτόξευε πολιτικά
φορτισμένα συνθήματα, παίρνοντας θέση ως προς τα
ζητήματα που ανέκυπταν στην Αυλή, τους κοινωνικούς
συσχετισμούς και τις εκρηκτικές θρησκευτικές
διαμάχες της εποχής.
5. Οι επευφημίες του λαού
στον Ιππόδρομο
αναδείκνυαν την
αυτοκρατορική
παντοδυναμία με τη
μορφή ενός τελετουργικού
στο οποίο το βασικό ρόλο
είχε ο λαός.
6.
7. Η αυστηρή βυζαντινή κοινωνία δεν ενθάρρυνε τις
ψυχαγωγικές εκδηλώσεις. Τα πατερικά κείμενα
διδάσκουν ότι οι άνθρωποι πρέπει να ζουν σύμφωνα με
τις χριστιανικές διδαχές και να μην παρεκτρέπονται σε
εκδηλώσεις άσεμνες, όπως ο χορός και το θέατρο. Η
συχνή επανάληψη των συμβουλών και των
απαγορεύσεων αυτών αποτελεί μάλλον ένδειξη ότι
πολλές από αυτές δεν εφαρμόζονταν.
8. Παρά την ευρύτατα διαδεδομένη αντίληψη ότι το
Βυζάντιο είναι ένας κόσμος που τον χαρακτηρίζει
αυστηρότητα, θρησκευτικότητα και επιπλήξεις, θα ήταν
πιο κοντά στην αλήθεια να φανταστούμε τον κάτοικο
του Βυζαντίου περισσότερο κοσμικό από ότι
υποψιαζόμαστε και καθόλου πληκτικό.
9. Όλοι οι βυζαντινοί αγαπούσαν τις διασκεδάσεις.
Θρησκευτικές γιορτές, γενέθλια, επέτειοι και σημαντικά
κρατικά γεγονότα πρόσφεραν αφορμές για γλέντι.
Άφθονα καπηλειά, μαγειρεία και μιμαρεία -δηλαδή λαϊκά
θέατρα όπου εμφανίζονταν ακροβάτες και θαυματοποιοί ή
παρουσιάζονταν αυτοσχέδιες, συνήθως προκλητικές,
σατιρικές παραστάσεις- διασκέδαζαν τα βράδια τους άντρες
της λαϊκής τάξης. Δεν ήταν βέβαια ευπρεπές να συχνάζει
κανείς σε τέτοια μέρη. Οι μοναχοί καθαιρούνταν και όσες
γυναίκες δούλευαν εκεί θεωρούνταν κοινές.
10. Η καθημερινή ζωή στις βυζαντινές πόλεις αναζωογονούνταν από
τις γιορτές και πανηγύρεις που διοργανώνονταν συχνά, κυρίως στα
πλαίσια του εορτασμού τοπικών αγίων. Τέτοιες μέρες οι ντόπιοι χωρικοί,
έμποροι και τεχνίτες συνέρεαν στην πόλη για τη γιορτή. Εκεί
συναντούσαν εμπόρους από άλλες επαρχίες και άλλες χώρες ακόμη. Οι
συναλλαγές που λάμβαναν χώρα τόνωναν την οικονομική ζωή των
πόλεων.
Εκτός από οικονομικές δραστηριότητες, κατά τις πανηγύρεις οι χωρικοί
συμμετείχαν σε επίσημες λειτουργίες αφιερωμένες στον άγιο, ενώ
πολλοί επωφελούνταν από το ταξίδι για να διεκπεραιώσουν υποθέσεις
τους στα τοπικά δικαστήρια. Πανηγύρεις μαρτυρούνται σε πολλές
πόλεις, κυρίως της Μικράς Ασίας, με σημαντικότερες αυτές του αγίου
Ιωάννη στην Έφεσο, του αρχαγγέλου Μιχαήλ στις Χώνες, του αγίου
Θεοδώρου στα Ευχάιτα και του αγίου Ευγενίου στην Τραπεζούντα.
