1. DULANG PILIPINO
KASAYSAYAN_NG_DULANG_PILIPINO">KASAYSAYAN_NG_DULANG
_PILIPINO">KASAYSAYAN NG DULANG PILIPINO
Bago natin talakayin ang kasaysayan ng dulang Pilipino, makabubuti sigurong alamin muna
natin ang kahulugan ng dula o drama. Ito ay nag- ugat sa salitang Griyego na ayon sa
diksyonaryo, ang ibig sabihin ay pampanitikang komposition na nagkukuwento sa pamamagitan
ng wika at galaw ng mga aktor. Ayon sa mga mananalaysay, ang dula o drama ay maaaring
ipaliwanag sa dalawang paraan.
Sa isang dako, ang tunay na drama ayon kay Sebastian ay nagsimula noong mga unang taon
ng pangungupkop ng mga Amerikano. Idinagdag pa ni Tiongson na ang drama ay binubuo ng
tanghalan, ibat-ibang kasuotan, skripto, "characterisation", at "internal conflict." Ito ang
pangunahing sangkap ng tunay na drama ayon sa banyagang kahulugan. Sa kabilang dako,
ayon sa mga librong kinunsulta ko, ang drama ay drama kahit wala ang mga sangkap na
nabanggit. Ito ang dramang Pilipino. Ayon pa rin kay Tiongson, memises ang pangunahing
sangkap ng dulang Pilipino. Memises ay ang pagbibigay buhay ng aktor sa mga pangaraw-araw
na pangyayari sa buhay ng mga Pilipino. Ito rin ang malaking pagkakaiba ng banyaga sa
Pilipinong dula.
Inilalarawan sa tunay na Pilipinong dula, ang mga pangarap ng bansa. Dito ipinapakita ang mga
katutubong kultura, paniniwala, at tradisyon. Ikinukuwento rin ang paghihirap at pagpupunyagi
sa buhay ng mga katutubong Pilipino. Dito rin mamamalas ang ibat-ibang anyo ng kanilang
pamahalaan at uri ng lipunan. Samakatuwid, ang tunay na dulang Pilipino ay nagbibigay ng
mas malawak na pang-unawa sa kulturang Pilipino at nagbibigay ng kasagutan sa mga
pangangailangan ng mga Pilipino. Higit sa lahat, ito'y nagsisilbing gabay para sa kabutihan ng
mga mamamayang Pilipino.
Ang kasaysayan ng dulang Pilipino ay isinilang sa lipunan ng mga katutubong Pilipino bago pa
dumating ang mga dayuhang mananakop. Ayon kay Casanova, ang mga katutubo'y likas na mahiligin
2. sa mga awit, sayaw at tula na siyang pinag-ugatan ng mga unang anyo ng dula. Ang mga unang
awitin ay nasa anyo ng tula. Ang mga katututbo rin ay mayaman sa epikong bayan na kalimita'y
isinasalaysay sa pamamagitan ng pag-awit. Ang mga awit, sayaw, at ritwal ay karaniwang ginaganap
para sa pagdiriwang ng kaarawan, binyag, pagtutuli, ligawan, kasalan, kamatayan, atbp. Bago
dumating ang mga dayuhang mamnanakop, ay mayroon ng ilang anyo ng dula ang mga katutubong
pilipino.
MGA URI NG DULANG PILIPINO
Mga Katutubong Dula Mga Dula sa Panahon ng Kastila Dula sa Panahon ng mga Amerikano
Moro-Moro
Senakulo
Karagatan
Duplo
Salubong
Paglakad ng Estrella at ng Birhen
Bikal at Balak Pinetencia
Karilyo Carillo
Bayok at Embayoka Puteje
Kasayatan Juego de Prenda
Dallot Bulaklakan Sarsuwela
Pamanhikan Pananapatan
Dung-aw Moriones
Hugas Kalawang Dalit Alay (Flores de Mayo)
Dalling-Daling Pangangaluluwa
Panunuluyan
Tibag
Santacrusan
Papuri/Putong
PAGUSUSURI
Ayon sa mga manunulat, ang matatawag na tunay na uri ng dula ay nagsisimula sa mga unang taon
ng panankop ng mga Amerikano. Bagaman may mga dulang napanood at pinaglibangan ang mga
katutubong Pilipino bago sumapit ang panahong ito, ang mga tunay na dulang sinasabing nagtataglay
ng pinakamalalim na pangarap ng isang bansa, naglalarawan ng sariling kaugalian, naglalahad ng
buhay ng katutubong tulad ng nasa lona at nagpapakilala ng papupunyagi ng mga tao ng isang bayan
upang mabuhay, ay wala noon. Ang Pagdating ng mga Kastila sa Pilipinas bagbigay panibagong
sangkap sa mga katutubong dula. Ang mga dulang kagaya ng komedya ay kinasangkapan ng mga
Kastila upang mapalaganap ang Katolikismo sa kapuluan.
KONKLUSYON
3. Ang dula sa ating bansa ay kasintanda ng kasaysayan ng Pilipinas. Bahagi na ito ng ating tradision.
Mga tradisyong nagbibigay ng identidad sa mga Pilipino. Sa paglipas ng mga taon, nagbabago ang
anyo ng mga dulang Pilipino. Ngunit iisa ang layunin ng mga mandudula: ang aliwin ang mga
mamamayang Pilipino at higit sa lahat, bigyang buhay ang mga pangyayari sa buhay Pilipino.
