Öğretim Teknolojileri

1. KAVRAM
HARİTALARI
Hazırlayan:
Hikmet Belge
Danışman:Doç. Dr.
Agah Tuğrul Korucu

2. J.Novak ve öğrencileri tarafından insanların bilgiyi nasıl öğrendikleri/anlamlandırdıklarını
gösteren bir öğrenme-öğretme stratejisi olan Ausubel’in Anlamlı Öğrenme Modeli’nden
etkilenerek geliştirilmiştir.
Yeni öğrenilecek bilgiyi daha açık hale getiren, önceki bilgilerle yeni bilgiler arasında anlamlı
bağlantılar kurulmasına yardımcı olan haritalardır. Öğrenmenin daha kalıcı ve uzun süreli
olmasını sağlamaktadır.
Bilgiyi görselleştirme, ilişkilendirme, somutlaştırma, sınıflandırma gibi işlevleri vardır. Bu
haritalar olgu ve örneklerin somutlaştırılmasında değil bilgi yada kavramlar arasındaki
ilişkiler ve bağlantıların görselleştirilmesinde kullanılır.
Öğretilecek yeni ünitenin kapsamının tanıtımında, öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeylerini
belirlemede, kavramsal yanılgıları ortaya çıkarma ve gidermede, öğrencilerin bilgiyi nasıl
yapılandırdıklarını ortaya koymada etkin olarak kullanılabilir.
Kavram Haritaları

3. Kavram Haritasının Faydaları
Hem bir teknik, hem bir ders materyali, hem bir ölçme aracıdır.
• Analitik ve semantik düşünmeyi sağlar.
• Sistematik sınıflama yapmayı sağlar.
• Öğretimin her kademesinde kullanılır.
• Dersin her aşamasında farklı amaçlarla kullanılır.
• Dersin girişinde ön organize edici olarak, dersin gelişim kısmında
öğretim materyali olarak, dersin sonuç kısmında ise hem özet
hemde değerlendirme yapmak için kullanılabilir.

4. Kavram Haritasının Faydaları
• Kavramlar arası bağ kurmayı sağlar.
• Öğrencinin, öğretimin amacını anlayıp anlamadığını kontrol etmeye
olanak verir.
• Kavram yanılgılarının belirlenmesine ve giderilmesine yardım eder.
• Daha çok dersin giriş bölümünde kullanılsa bile dersin her
aşamasında kullanılabilir.
• Olgu ve örnekleri somutlaştırmada kullanılmaz.Görsellik sağlayarak
açıklık ilkesini devreye sokar.
• Kavramların öğretimini, anlaşılmasını ve görsel hafıza yoluyla
belleğe daha kolay ve uzun süreli kaydedilmesini sağlar.

5. Kavram; benzer
nesneleri, insanları,
olayları, fikirleri,
süreçleri gruplamada
kullanılan bir kategoridir.
Kavramlar çok kapsamlı
bilgileri kullanılabilir
birimler haline getirir.
Kavramlar bilginin yapı
taşlarını, kavramlar arası
ilişkiler de bilimsel
ilkeleri oluşturur.
Kavramlar aracılığıyla
birey, bilgilerine anlam
kazandırır, onları
düzenler, yeni kavram ve
bilgiler üretir.
Bilişsel gelişimin
temelinde kavram
öğrenme vardır.
Kavram Öğretimi

6. Kavram Haritaları
• Balık Kılçığı Haritası
• Örümcek Haritası
• Olaylar Zinciri Dizinleri
• Sınıflama Haritası
Vee Diyagramı
Kavramsal
Karikatür
Anlam
Çözümleme
Tabloları
Kavramsal
Değişken
Metinleri
Tahmin-Gözlem-
Açıklama
Çalışma
Yaprakları
Teşhis Testleri
Tekzip
(Çürütme)
Metinler

8. Balık Kılçığı Haritası: Karmaşık bir olayın neden ve
sonuçlarını ortaya koymak için kullanılır. Kılçığın üst
tarafında olaylar, alt tarafında olayların nedenleri gösterilir.

9. Örümcek Harita: Örümcek Ağı Kavram
Haritası, merkezi tema/kavramın
haritanın ortasına yerleştirilmesi ve
kavramların onunla bağlanması
yoluyla organize edilir. Haritanın
ortasında fikir, dallarda destek fikirler,
örnek ve detaylara yer verilir.

11. Olaylar Zinciri Dizinleri:
Herhangi bir kavramın
aşamalarını, bir işlemin
basamaklarını, olayların
sırasını ve sonuçlarını
açıklamak için kullanılır.
Sınıflama Haritası:
Öğrenilen bilgileri
sistematik olarak
sınıflamayı amaçlar. Bu
sınıflama genelden
özele doğru aşamalı bir
dağılım gösterir.

12. Sınıflama Haritası