SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  47
Hilde Lingier
Rouwconsulent postgraduaat
Artevelde Hogeschool Gent
Academiejaar 2017-2018
Tweelingverlies
TWEELINGVERLIES
Mijn persoonlijk verlies was de aanleiding om rond tweelingverlies te werken. Lieve,
mijn tweelingzus is op 20 augustus 2014 gestorven. Ze was 51 jaar en moeder van 3
dochters.
Meer inzicht krijgen in tweelingverlies aan de hand van gesprekken en het
driedimensionaal DNA-model van rouw:
de drie V’s (Verlies-Verbinding-Verder leven) (Gerke Verthriest en Johan Maes).
Meer inzicht krijgen in tweelingidentiteit (de aangeboren WIJ en Ik-identiteit)* aan de
hand van een creatieve verwerking.
*Onderzoek TWEELING ALLEEN: Rouw & Dubbele Identiteit; Tanja van Dongen 2017
DANK AAN ALLE TWEELINGEN, TWEELINGHELFTEN EN
FAMILIE VAN TWINS WAARMEE IK IN CONTACT KWAM
SINDS DE DOOD VAN MIJN TWEELINGZUS LIEVE VOOR
JULLIE GETUIGENISSEN.
Vera en Bea, Cathérine en  Veronique, Eva en  Hanna, Leen en 
Jeroen, Esther en  Omer, Cindy en  haar broer, Anja en  Sandra, Ria
en  Janneke, Guido, Inge, Paulette, Marja, Leentje, Maria, Christine
dank voor de getuigenissen via persoonlijke gesprekken,
mailverkeer, forum Tweeling Alleen, Facebook…
De getuigenissen, citaten worden blauw weergegeven in de tekst.
DANK AAN HULPVERLENENDE ORGANISATIES
Frans Tukker ervaringsdeskundige en stichter van het forum www.tweelingalleen.nl
Tanja Van dongen, psychodynamisch therapeut van https://www.pd-
apeldoorn.nl/index.php/overmij
Ria Knijnenburg, ervaringsdeskundige https://www.riaknijnenburg.nl/geen-eenling-
geen-tweeling/
Kathleen van het huisvandeMens Gent
https://demens.nu/huisvandemens/huisvandemens-gent/
Hendrikje en Marion van Carpet of Live https://www.ecolifestyle.be/carpet-of-life-
handgemaakte-tapijten-met-een-eigen-verhaal/
Familie en vrienden (mijn persoonlijke hulpverlenende organisatie)
INHOUD
❑Wat is een tweeling, tweelingrelatie, tweelinggevoel, tweelingidentiteit?
❑Tweelingverlies
❑DNA-model van ROUW
❑Creatieve uitwerkingen
❑Onderzoeken
❑Aandachtspunten binnen hulpverlening
❑Ik hoop
TWEELINGEN
WAT IS EEN TWEELING?
Twee even oude kinderen van dezelfde moeder.
Bron: De Dikke van Dale.
Tweeling kan verwijzen naar meerling - tegelijk geboren kinderen van één moeder,
waaronder:
Eeneiige tweeling - genetisch gelijke tweeling (splitsing tussen 3-12 dagen)
Twee-eiige tweeling - genetisch ongelijke tweeling
Siamese tweeling - samengegroeide tweeling (splitsing na 12 dagen)
Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Tweeling
TWEELING EN IDENTITEIT: IK EN WIJ
Tweelingen hebben net als eenlingen een eigen identiteit.
Het verschil met eenlingen is echter dat tweelingen daarnaast een tweelingidentiteit
ontwikkelen, een dubbele binding.
Identiteiten binnen de dubbele binding zijn:
 Eenheid identiteit
 Onafhankelijke identiteit
 Split identiteit
 Ongelijke tweelingen
 Geïdealiseerde identiteit
 Concurrerende identiteit
Bron: Tweelingverlies; Auteur Tukker, Frans; onderzoek Judith Dekker 2010 & Barbara Schave and Janet Ciriello 1983
WAT MAAKT DE TWEELINGRELATIE ZO APART?
Twinning reaction of onderlinge identificatie waardoor de grenzen van het IK
vervagen (Steppe & Nys, 1981)
Imitatie (Steppe & Nys, 1981)
Gelijkheid qua gevoelens (Adelman & Siemon, 1986)
Afhankelijkheid en rolverdeling (complementair/dominant/verschillende persoontjes)
(Williams & Medalie, 1994; Fischbein et al., 1990)
Ambivalente gevoelens van liefde en rivaliteit (hier schuilt vaak een innerlijk conflict
tussen de veiligheid van symbiose en de drang naar individuatie) (Athanassiou, 1986)
Bron: Artikel “De puberteit bij tweelingen: hoe autonomie en individuatie verwerven vanuit een natuurlijke symbiose? Christel Peeters in
TOKK 28-2003 p. 73-87
WAT IS TWEELINGGEVOEL?
Voor tweelingen is het een gevoel dat IS:
Een onvoorwaardelijke liefde,
één zijn met elkaar,
door de bijzondere manier van communiceren aan een half woord genoeg hebben,
het wij-gevoel en een diepe zielsverbinding.
Bron: Tweelingverlies; Auteur Tukker, Frans; onderzoek Judith Dekker 2010
GETUIGENISSEN TWEELING ZIJN
Al bij al is het wel aangenaam om een tweeling te zijn.....je bent nooit alleen.
We ontwikkelden een autonoom taaltje.
Enig nadeel aan een tweeling zijn is dat je soms nagekeken wordt en dat mensen vooral
op zoek zijn naar “vergelijkenissen” , wat soms knap vervelend kan zijn !!!
Toen je mij in oktober van vorig jaar machteloos opbelde en mij zei hoe je mijn blijvend
respect voor je voelde, heb ik de diepe band tussen ons gevoeld.
GETUIGENISSEN TWEELING ZIJN
Toen ik zwanger was van mijn zoon, was zij ook zwanger, (zoals een echtgenoot) samen
hebben we de voornaam gekozen. Niet met de papa maar met haar, dat zegt genoeg
voor me en de papa was akkoord, ja want wat kon hij beginnen tegen die
tweelingzussen.
Samen in en samen tegen de grote buitenwereld, ik zeg altijd als mensen me vragen wat
betekent dat een tweeling zijn, dan zeg ik: ontstaan uit één eitje en bijna 55 jaar
getrouwd!
TWEELINGVERLIES: WAT NU?
HET DRIEDIMENSIONAAL DNA-MODEL VAN ROUW:
DE DRIE V’S (VERLIES-VERBINDING-VERDER
LEVEN)
(GERKE VERTHRIEST EN JOHAN MAES)
VERLIES KAN JE ZIEN ALS DE ROUW, DE IMPACT VAN
HET VERLIES IN ONS LEVEN. HET IS MOEILIJK OM DE
WOORDEN “NOOIT MEER” TE DRAGEN.
Vergelijkende onderzoeken naar rouwbeleving hebben consequent aangetoond dat
rouw en verdrietbeleving onder tweelingen zwaarder en dieper gaat dan andere
vormen van verlies binnen de familie.
De dubbele binding zorgt bij tweelingverlies bijna altijd voor een verlies aan
identiteit, ook aan de eigen IK-identiteit.
Bron: Segal and Bouchard, 1993; Segal-Wilson-Bouchard and Gitlin, 1995
GETUIGENISSEN VERLIES
Het stervensproces van mijn zus heeft een soort burn-out te weeg gebracht . Het is de
rouw en de fysieke verzwakking die me nu de afgelopen 2 jaar veel aan en in huis heeft
gehouden. Een helende cocon waar ik nog niet veel uit wil.
Ik had er nooit aan gedacht dat mijn zus mogelijks vroeger zou sterven.
Mijn levenslijn is doorgeknipt.
Mentaal is mijn leven met minstens 10 jaar ingekort.
Ik ben te weinig betrokken geweest bij de uitvaartdienst, familie staat er niet bij stil dat
het hier gaat om tweelingverlies.
Mijn collega’s zijn eveneens 2 tweelingen maar het is moeilijk voor hen om het verlies
van een lone twin te aanhoren.
GETUIGENISSEN VERLIES
Een zeventigjarige vrouw. Zij had haar tweelingzus een jaar voordien verloren. Op de
laatste dag van het congres, tijdens de lunch, kwam ze afscheid nemen van
de Nederlandse Vereniging van Tweelingen. Ondanks dat haar tweelingzus en zij als
volwassenen onafhankelijk van elkaar hadden geleefd, met ieder een eigen identiteit en
gezinsleven, vertelde ze me dat het overlijden van haar tweelinghelft voelde als een
amputatie in haar verdere leven. Ze was geen eenling, maar ook geen tweeling meer. En
in deze woorden herkende ik me het meest.
Bron: https://www.riaknijnenburg.nl/geen-eenling-geen-tweeling/
VERBINDING IS DE AFDRUK OF INDRUK DIE
IEMAND ACHTER LAAT, DE INTEGRATIE IN ONS ZIJN.
(BETEKENISVOLLE RELATIE)
Het op een symbolische manier verbonden blijven krijgt op verschillende manieren
vorm: zichtbaar en onzichtbaar, in denken en doen, in stille en gedeelde verhalen, in
objecten en idealen. Rouwen is m.a.w. het antwoord op het verlies van iemand of iets
waarmee een betekenisvolle relatie bestáát.
Mijn tweelingzus is in september 2016 overleden. Ik schrijf veel over het verlies, wat me
helpt om met de heftigheid van de emoties om te gaan. “Iets in je plan van je project
herinnerde me aan het gedicht wat ik na haar dood maakte.”
VERDER LEVEN IS HET TRAJECT, DE REORGANISATIE EN
HERORIËNTATIE IN JE LEVEN.
Misschien een nieuw doel of een nieuw spoor dat getrokken
wordt. Nieuwe herinneringen worden gecreëerd.
Ook in dat nieuwe is hij/zij aanwezig.
Hij/zij blijft bij ons, maar we hebben een nieuwe stap gezet in ons nieuwe
leven.
Nieuwe herinneringen want er is het leven “voor”
en het leven “na”.
VERDER LEVEN: DE VERJAARDAG
https://radio1.be/wat-doe-je-op-je-verjaardag-nu-de-helft-er-niet-meer
De leegte van tweelingverlies weegt zwaar.
Het is een zware tocht om je leven weer op snelheid te krijgen.
De gezamenlijke verjaardag en sterfdatum zijn moeilijk te overbruggen.
GETUIGENISSEN VERDER LEVEN: DE VERJAARDAG
Mijn verjaardagen vier ik niet meer, de eerste verjaardag na haar dood heb ik alle
vrienden en familie bij mij thuis voor een drink en hapje uitgenodigd en dat was heel
gezellig, maar nu kan ik het gewoon niet meer, het is te moeilijk, te emotioneel voor me.
Bij mijn verjaardag in oktober heb ik elke keer een dubbel gevoel. Ik wil blij zijn voor
mezelf want ik ben weer een jaar ouder, maar ik ben ook verdrietig, want zij is er niet
meer. Het is de enige keer dat ik wel naar het kerkhof ga, om bloemetjes te brengen
naar Dorien. Daarna is het altijd wat zoeken. Eigenlijk wil ik het liefst alleen thuis zitten,
maar dan ben je toch blij als je vrienden ineens voor de deur staan. In het begin waren
er mensen die me geen gelukkige verjaardag wensten, omdat ze vreesden dat het me
zou kwetsen. Ik heb hen wel duidelijk gemaakt dat die dag ook een beetje van mij moet
blijven. Maar het blijft een moeilijke dag.*
*https://www.flair.be/nl/strafverhaal/elke-verloor-tweelingzus/ geraadpleegd op 3 juni 2018
GETUIGENISSEN VERDER LEVEN: DE VERJAARDAG
Lone twin zorgt dat ze niet moet werken op de dag van overlijden en geboortedag. Het
gevoel dat ze die dag ervaart staat te veraf van een werkdag. Op de dag van hun
verjaardag wordt er jaarlijks na het overlijden een kampvuur georganiseerd. Een
vriendin is eveneens jarig op dezelfde dag en is in hetzelfde jaar geboren. Zij is altijd
aanwezig op het kampvuur. Voor haar is dit van heel grote betekenis, zo zijn ze opnieuw
jarig met twee die dag.
Ik heb mijn geboortedatum gewist op mijn sociale media.
Op onze geboortedatum moet ik nooit werken wegens schoolvakanties. Mijn collega’s
zorgen ervoor dat ik op haar sterfdatum altijd verlof kan krijgen. Ze kochten zelfs een
bloemetje voor mij vorig jaar.
CREATIEVE UITWERKING
Idee: een creatieve uitwerking van verlies-verbinding-verder leven door
tweelinghelften die een tweelingzus of tweelingbroer verloren zijn in de prenatale
fase, jeugd of als volwassenen. Het is een manier om een persoonlijk verhaal vorm te
geven. De creatieve uitwerking (collage, schriftelijke neerslag, stilleven-foto van het
verlies) kan het verhaal zichtbaar maken van het vaak ongekend, niet bespreekbaar
tweelingverlies. Misschien wordt het als het ware een zichtbaarheid van de
aangeboren WIJ-identiteit nu de overblijvende tweelinghelft aan een IK-identiteit
werkt?
CREATIEVE UITWERKING DOOR LONE TWINS
VERLIES-VERBINDING-VERDER LEVEN:
Cindy en broer
Leen en Jeroen
Eva en Hanna
Hilde en Lieve
Esther en Omer
CINDY EN BROER
°17 augustus 1972 -  17 augustus 1972 broer
Cindy wordt levend geboren, haar broer dood.
Cindy vindt het heel jammer dat zowel haar ouders als tante niet verteld hebben dat
ze een tweelingbroer had op het moment dat ze merkten dat ze met haar
onzichtbare broer aan het spelen was.
Ze is een volwassen vrouw voor het haar wordt verteld.
Het gemis wordt groter nu Cindy weet dat ze een tweeling is.
CINDY: CREATIEVE UITWERKING
Cindy noteert de vele vragen die
vandaag bij haar opkomen. Enkele
dagen was ze er mee bezig. Het geeft
haar op dit moment een rustiger gevoel.
LEEN EN JEROEN
° 29 juni 1988 - 13 april 2010 Jeroen
Leen is 21 jaar oud als haar tweelingbroer sterft.
In hun jeugd was het een evidentie dat ze een tweeling was. Pas wanneer haar
broer overlijdt beseft ze hoe het was een tweeling te zijn, het is een deel van haar.
De kamer van Jeroen is vandaag de dag nog altijd zoals op het moment dat hij
gestorven is op aandringen van broers en zus.
Ze vraagt zich of de leegte haar in de toekomst meer inzicht zal geven wanneer
mensen die ze op dit moment kent of nog zal ontmoeten een dergelijk verlies zullen
meemaken.
LEEN: CREATIEVE UITWERKING
Dit is het voorontwerp voor een schilderij. Het is
de bedoeling dat het schilderij zichtbaarheid
geeft aan haar tweelingverlies, een
communicatiemiddel om over Jeroen te spreken
met nieuwe mensen, toevallige ontmoetingen.
EVA EN HANNA
27 jaar Hanna
Eva is 27 jaar oud als haar tweelingzus Hanna sterft door ziekte.
Eva vertelde haar verhaal in een artikel. Het artikel verscheen op het online platform
Charlie magazine, maart 2018.
Uit artikel: “Vaak kroop ik bij Hanna in bed. Dan gaf haar vriend ons even de ruimte
met ons tweetjes. Op zo’n momenten konden we goed praten. Afscheid nemen is heel
erg, maar we hebben alles kunnen zeggen.” “Het kon evengoed ik zijn. Dat dacht ik
voortdurend tijdens Hanna’s ziekte. Het is een erfelijke vorm van kanker, wij zijn een
identieke tweeling. Waarom heb ik het niet en zij wel?”
EVA: CREATIEVE UITWERKING
Foto: Sarah Van Looy in artikel “De kleding van Eva’s overleden
tweelingzus leeft verder in een tapijt” Tekst: Sarah Vandoorne
Eva laat een fair trade tapijt aanmaken
met kleren van haar tweelingzus door
Carpet of Live. Uit artikel: “Ik vind het
leuk dat ik nu echt iets heb van haar dat
aanwezig is in het huis. Het tapijt staat
nog dichter bij mij dan haar foto’s in mijn
doos of de kleren in de kast. Het is echt
een stukje van haar. De meeste kleren
herken ik in het tapijt. Ik ben blij om ze op
die manier terug te zien.”
HILDE EN LIEVE
° 31 juli 1963-  20 augustus 2014 Lieve
Alhoewel we elk ons leven hebben uitgebouwd weegt het traumatisch overlijden veel
zwaarder dan verwacht.
Het niet hebben van een graf waar ik kan naar toe gaan ervaar ik als een groot
gemis.
Ik laat drie tapijten aanmaken met Carpet of Live om zichtbaarheid te geven aan
mijn verlies. Er is een tapijt aangemaakt op basis van een textielontwerp van Lieve.
Ik volg in het verlengde van haar dood de opleiding rouwconsulent.
HILDE: CREATIEVE UITWERKING
Ik maak een zelfportret. De ene helft nog
levend, de andere helft dood, ik ben wijzer,
verdrietiger en geef mijn zus
gedachtenknuffels.
De stronken van de wilgen zijn tapijten
aangemaakt met de kleren van Lieve en
stoffen waar herinneringen aan vast hangen.
ESTHER EN OMER
° 13/04/1932-  29/11/1982
Esther is 50 jaar oud als haar tweelingbroer sterft.
Esther en Omer zijn een tweeling, geboren in 1932 en maken heel bewust op de
boerderij de tweede oorlog mee. Het is een groot gezin met meerdere brussen
(broers en zussen).
Ze herinnert dat ze aan het vluchten waren via het veld en ze naar elkaar keken,
plat gedrukt op de grond. Ze waren heel erg bekommerd om elkaar.
ESTHER EN OMER
Op de koer van de kleuterklas verdedigden ze altijd elkaar ! Ze zouden door het
vuur gaan voor elkaar !
In alles wat ze deden voelden ze zich verbonden.
Als volwassen personen leven ze binnen hun eigen huwelijk op zo’n 10 km van elkaar,
elk op een boerderij. Omer sterft op 50 jarige leeftijd ten gevolge van een
hartaderbreuk.
Esther: “Nu ervaar ik hem in alles wat ik doe. Hij leeft diep in mijn hart. Daar ik diep
gelovig ben, ben ik er van overtuigd dat ik “zijn aanwezigheid” ooit intens zal
ervaren.
De meeste mensen doen beroep op een psycholoog/therapeut om hun verdriet te kunnen
plaatsen en het gemis te aanvaarden. Ik haal mijn kracht uit het gebed !”
ESTHER: CREATIEVE UITWERKING
Toen ik definitief afscheid nam van Omer in het mortuarium,
begon ik pas te beseffen dat hij echt gestorven was. Op de
dag van de begrafenis drong het nog meer door dat ik mijn
tweelingbroer nooit meer ging zien.
In de kleutertijd werd Omer op school eens opgesloten in het
kolenhok. Hij was stout geweest. Zij zat aan de andere kant
van de deur op de speelplaats heel hard te huilen. Deze
herinnering nu zo’n 80 jaar gelden is nog heel levendig.
Tot op vandaag heb ik minstens nog 1-maal per week
telefonisch contact met Hilda (mijn schoonzus). En bij elk
telefoontje komt “Omer” ter sprake !
WIJ-IDENTITEIT
Een tweeling blijf je voor het leven, daar doet de dood niets aan af.’
Mijn tweelingzusje Janneke vervaagt, maar de wij-identiteit blijft.
Zoals ik me altijd heb gevoeld sinds haar overlijden. (3 jaar)
Als een schaduwbeeld staat ze nu naast me. ° 1 oktober 1952 +15 juli 1956 Janneke
Bron: https://www.riaknijnenburg.nl/geen-eenling-geen-tweeling/
WIJ-IDENTITEIT: MAMA VAN EEN LONE TWIN
Ik zie hier in mijn eigen gezin de weg van mijn dochter (levende tweelinghelft) en ikzelf,
mis dag na dag de specifieke band en eigen typische omgang van een tweeling. Ik mis
het zooooo ontzettend.
Ik volg academie sinds vorig jaar. Voor haar verjaardag heb ik haar 2 tekeningen
gegeven. ik had die vorig jaar nog niet kunnen maken. Het is voor mij een vorm geven
aan mijn verdriet en hoop, mijn gemis en erkenning naar mijn dochter toe.
(verloor een tweelingdochter in 2014)
VERDER ONTWIKKELEN IK-IDENTITEIT
Ik ga dinsdag met twee andere vrouwen beginnen met een drieluik. Het wordt voor mij
een poging ergens een nieuw begin te vinden. Ik merk dat mijn zus als een diepe essentie
aanwezig is. Het ruis wat in ons dagelijks leven nog al eens kon opkomen is verdwenen.
Ik ervaar ook hoe sommige karaktertrekken van haar in mij opkomen en dat het a.h.w een
nieuw weefsel aan het worden is. Ik ben ook benieuwd hoe dat in de toekomst in mij een
weg zal vinden. Benieuwd naar een nieuw zelf.
Als ik terugblik op de periode na haar overlijden merk ik dat ik mijn identiteit verder ben
gaan ontplooien binnen mijn creatieve zelfstandige zaak. De Wij-identiteit heeft invloed
gehad in mijn leven, ontwikkeling.
VERSCHIL IN VERLIES TUSSEN SOORTEN
TWEELINGEN?
Ik merk in de uitwerking van mijn integratieopdracht geen verschil tussen het verdriet bij
eeneiige tweelingen of twee-eiige tweelingen. Ook bij de bijeenkomsten in Utrecht
(tweelingalleen) merk ik geen verschil. (Hilde)
Je kan zeggen dat de band tussen tweelingen ontstaat in de baarmoeder, een
bewustzijn van elkaars aanwezigheid, gezamenlijke ontwikkeling en interactie
waardoor de band dezelfde diepgang kan hebben.
VERSCHIL IN VERLIES TUSSEN SOORTEN
TWEELINGEN?
In de documentaire Lone Twin van Anna van der Wee dat gaat over tweelingverlies
vertelt David Teplica, chirurg en onderzoeker, dat hij bijna tweehonderd
tweelingstellen fotografeerde voor hij ze wetenschappelijk bestudeerde. Over de
onmiddellijke verstrengeling bij de pasgeboren tweeling zegt hij onder meer: ‘Het is
een soort relatie die onder geen enkele vorm bestaat in de wereld. Het is helemaal uniek.
Negen maanden lang in dezelfde baarmoeder, elkaar vasthoudend en knuffelend. Er is
een heuse interactie tussen die tweelingen.
Bron: https://www.riaknijnenburg.nl/geen-eenling-geen-tweeling/
Bron: Onderzoek “Tweelingverlies” door Tukker, Frans; onderzoek Judith Dekker, 2010 p.14
TWEELINGVERLIES EN AANDACHTSPUNTEN
BINNEN DE HULPVERLENING
Het onderzoek van Tanja van Dongen toont aan dat een overlevende tweelinghelft
een andere benadering vereist dan een eenling. Een tweeling is namelijk, totdat één
helft overlijdt, in de kern nog nooit alleen geweest. Dit is een heel belangrijk gegeven
omdat bij eenlingen juist wordt uitgegaan van het altijd terug kunnen vallen op jezelf
als basis. De tweeling leeft vanuit de basis altijd terug te kunnen vallen op elkaar.
Bewust en onbewust.
Bron: Onderzoek “TWEELING ALLEEN Rouw & Dubbele Identiteit” door Tanja van Dongen, Januari 2017
TWEELINGVERLIES EN AANDACHTSPUNTEN BINNEN DE
HULPVERLENING
Het is een bekend verschijnsel bij tweelingverlies dat onder lotgenoten er een snellere
psychologische en fysieke aftakeling is.
(Bryan 1983)
De bijzondere uitdaging voor ouders die een deel van een meerling verliezen,
manifesteert zich veelal in een unieke ontwikkelingscontext voor het overlevende kind. Of
ouders nu direct door het rouwproces gaan of dat zij het verwerken kort of voor
onbepaalde tijd uitstellen, de impact op het overlevende kind is enorm. (Case 1991; Bryan, 1991; Bryan
&Hallet, 1997)
Bron: Onderzoek “Tweelingverlies” door Tukker, Frans; onderzoek Judith Dekker, 2010 p.16
IK HOOP…
Ik hoop dat deze integratieopdracht helpt in het begrijpen van wat je kan overkomen
binnen tweelingverlies. De gelaagdheid van de getuigenissen, bestaande en nieuwe
creatieve uitwerkingen treffen mij diep. Deze integratieopdracht was een zoektocht, het
slingeren tussen de verliesgerichte en herstelgerichte oriëntatie binnen ROUW. Het
brengt mij verder in het begrijpen van mijn eigen tweelingverlies, een integratie binnen
mezelf. Het geeft een verder bestaansrecht aan het tweeling zijn, ondanks het
tweelingverlies. Dat het steun, een ingang mag bieden aan tweelinghelften, coaches en
therapeuten om zichtbaarheid te geven aan tweelingverlies.
Lone twins, oprechte dank dat ik deelgenoot mocht zijn van jullie gevoelens, gedachten.
GEZETEN IMAGINAIR OP STROMEND WATER,
HET TRANENDAL ACHTER MIJN OGEN KOMT WEER
NAAR BOVEN.
JOUW MENTALE AANWEZIGHEID IN STILTE,
IK HAD HET LIEVER ANDERS GEWILD.
HILDE LINGIER
15 MEI 2018
Creatie door Lieve Lingier
Volledige presentatie valt onder Creative Commons

Contenu connexe

Similaire à Tweelingverlies

jaarprogramma_2022-2023.pdf
jaarprogramma_2022-2023.pdfjaarprogramma_2022-2023.pdf
jaarprogramma_2022-2023.pdfVVPAssen
 
14-11-nannie-werd-geadopteerd
14-11-nannie-werd-geadopteerd14-11-nannie-werd-geadopteerd
14-11-nannie-werd-geadopteerdMarloes Tervoort
 
2011 05-14-trouw-de vleugel-toelichting
2011 05-14-trouw-de vleugel-toelichting2011 05-14-trouw-de vleugel-toelichting
2011 05-14-trouw-de vleugel-toelichtingMaarten Devos
 
DDL-20141030-04004GO001
DDL-20141030-04004GO001DDL-20141030-04004GO001
DDL-20141030-04004GO001Peter Verhaegh
 
Bijna-doodervaring_jan2011_Edith Plantier
Bijna-doodervaring_jan2011_Edith PlantierBijna-doodervaring_jan2011_Edith Plantier
Bijna-doodervaring_jan2011_Edith PlantierVU Connected
 
Artikel ict examen
Artikel ict examenArtikel ict examen
Artikel ict examenEvaConstant1
 
Grief And Bereavement Seperation And Divorce
Grief And Bereavement Seperation And DivorceGrief And Bereavement Seperation And Divorce
Grief And Bereavement Seperation And Divorceguestda3381
 
Onmisbare helden - Mantelzorg magazine Rijswijk
Onmisbare helden - Mantelzorg magazine RijswijkOnmisbare helden - Mantelzorg magazine Rijswijk
Onmisbare helden - Mantelzorg magazine RijswijkRicardoMarchetti3
 
Ebc magazine interactief
Ebc magazine interactiefEbc magazine interactief
Ebc magazine interactiefkvdhoeven
 
Geen filter - Anjuly de Geus
Geen filter - Anjuly de GeusGeen filter - Anjuly de Geus
Geen filter - Anjuly de GeusJos Scriptum
 
3GIN2_Ritueelbegeleiders2.0
3GIN2_Ritueelbegeleiders2.03GIN2_Ritueelbegeleiders2.0
3GIN2_Ritueelbegeleiders2.0Maxine Herinx
 
Presentatie De Bascule 20111213 Final
Presentatie De Bascule 20111213  FinalPresentatie De Bascule 20111213  Final
Presentatie De Bascule 20111213 Finalcerberus0226
 
Positieve-psychologie-en-het-dertigers-dilemma
Positieve-psychologie-en-het-dertigers-dilemmaPositieve-psychologie-en-het-dertigers-dilemma
Positieve-psychologie-en-het-dertigers-dilemmamark de jonge
 
Keukentafel11 - Eveline vd Putte, roze ouderen
Keukentafel11 - Eveline vd Putte, roze ouderenKeukentafel11 - Eveline vd Putte, roze ouderen
Keukentafel11 - Eveline vd Putte, roze ouderenCarla Overduin
 
Jeff Foster - Een buitengewone afwezigheid
Jeff Foster - Een buitengewone afwezigheidJeff Foster - Een buitengewone afwezigheid
Jeff Foster - Een buitengewone afwezigheidnonduality01
 

Similaire à Tweelingverlies (20)

Verlies
VerliesVerlies
Verlies
 
jaarprogramma_2022-2023.pdf
jaarprogramma_2022-2023.pdfjaarprogramma_2022-2023.pdf
jaarprogramma_2022-2023.pdf
 
14-11-nannie-werd-geadopteerd
14-11-nannie-werd-geadopteerd14-11-nannie-werd-geadopteerd
14-11-nannie-werd-geadopteerd
 
2011 05-14-trouw-de vleugel-toelichting
2011 05-14-trouw-de vleugel-toelichting2011 05-14-trouw-de vleugel-toelichting
2011 05-14-trouw-de vleugel-toelichting
 
DDL-20141030-04004GO001
DDL-20141030-04004GO001DDL-20141030-04004GO001
DDL-20141030-04004GO001
 
Bijna-doodervaring_jan2011_Edith Plantier
Bijna-doodervaring_jan2011_Edith PlantierBijna-doodervaring_jan2011_Edith Plantier
Bijna-doodervaring_jan2011_Edith Plantier
 
Artikel ict examen
Artikel ict examenArtikel ict examen
Artikel ict examen
 
Mijn geheim special mei 2016
Mijn geheim special mei 2016Mijn geheim special mei 2016
Mijn geheim special mei 2016
 
Grief And Bereavement Seperation And Divorce
Grief And Bereavement Seperation And DivorceGrief And Bereavement Seperation And Divorce
Grief And Bereavement Seperation And Divorce
 
Onmisbare helden - Mantelzorg magazine Rijswijk
Onmisbare helden - Mantelzorg magazine RijswijkOnmisbare helden - Mantelzorg magazine Rijswijk
Onmisbare helden - Mantelzorg magazine Rijswijk
 
Ebc magazine interactief
Ebc magazine interactiefEbc magazine interactief
Ebc magazine interactief
 
Nieuwsbrief creative counseling sjoukje drenth bruintjes juni juli 2013
Nieuwsbrief creative counseling sjoukje drenth bruintjes juni juli 2013Nieuwsbrief creative counseling sjoukje drenth bruintjes juni juli 2013
Nieuwsbrief creative counseling sjoukje drenth bruintjes juni juli 2013
 
Geen filter - Anjuly de Geus
Geen filter - Anjuly de GeusGeen filter - Anjuly de Geus
Geen filter - Anjuly de Geus
 
3GIN2_Ritueelbegeleiders2.0
3GIN2_Ritueelbegeleiders2.03GIN2_Ritueelbegeleiders2.0
3GIN2_Ritueelbegeleiders2.0
 
Presentatie De Bascule 20111213 Final
Presentatie De Bascule 20111213  FinalPresentatie De Bascule 20111213  Final
Presentatie De Bascule 20111213 Final
 
PsyXpert-nr1-2019
PsyXpert-nr1-2019PsyXpert-nr1-2019
PsyXpert-nr1-2019
 
Positieve-psychologie-en-het-dertigers-dilemma
Positieve-psychologie-en-het-dertigers-dilemmaPositieve-psychologie-en-het-dertigers-dilemma
Positieve-psychologie-en-het-dertigers-dilemma
 
Education POG GGZ for InHolland
Education POG GGZ for InHollandEducation POG GGZ for InHolland
Education POG GGZ for InHolland
 
Keukentafel11 - Eveline vd Putte, roze ouderen
Keukentafel11 - Eveline vd Putte, roze ouderenKeukentafel11 - Eveline vd Putte, roze ouderen
Keukentafel11 - Eveline vd Putte, roze ouderen
 
Jeff Foster - Een buitengewone afwezigheid
Jeff Foster - Een buitengewone afwezigheidJeff Foster - Een buitengewone afwezigheid
Jeff Foster - Een buitengewone afwezigheid
 

Tweelingverlies

  • 1. Hilde Lingier Rouwconsulent postgraduaat Artevelde Hogeschool Gent Academiejaar 2017-2018 Tweelingverlies
  • 2. TWEELINGVERLIES Mijn persoonlijk verlies was de aanleiding om rond tweelingverlies te werken. Lieve, mijn tweelingzus is op 20 augustus 2014 gestorven. Ze was 51 jaar en moeder van 3 dochters. Meer inzicht krijgen in tweelingverlies aan de hand van gesprekken en het driedimensionaal DNA-model van rouw: de drie V’s (Verlies-Verbinding-Verder leven) (Gerke Verthriest en Johan Maes). Meer inzicht krijgen in tweelingidentiteit (de aangeboren WIJ en Ik-identiteit)* aan de hand van een creatieve verwerking. *Onderzoek TWEELING ALLEEN: Rouw & Dubbele Identiteit; Tanja van Dongen 2017
  • 3. DANK AAN ALLE TWEELINGEN, TWEELINGHELFTEN EN FAMILIE VAN TWINS WAARMEE IK IN CONTACT KWAM SINDS DE DOOD VAN MIJN TWEELINGZUS LIEVE VOOR JULLIE GETUIGENISSEN. Vera en Bea, Cathérine en  Veronique, Eva en  Hanna, Leen en  Jeroen, Esther en  Omer, Cindy en  haar broer, Anja en  Sandra, Ria en  Janneke, Guido, Inge, Paulette, Marja, Leentje, Maria, Christine dank voor de getuigenissen via persoonlijke gesprekken, mailverkeer, forum Tweeling Alleen, Facebook… De getuigenissen, citaten worden blauw weergegeven in de tekst.
  • 4. DANK AAN HULPVERLENENDE ORGANISATIES Frans Tukker ervaringsdeskundige en stichter van het forum www.tweelingalleen.nl Tanja Van dongen, psychodynamisch therapeut van https://www.pd- apeldoorn.nl/index.php/overmij Ria Knijnenburg, ervaringsdeskundige https://www.riaknijnenburg.nl/geen-eenling- geen-tweeling/ Kathleen van het huisvandeMens Gent https://demens.nu/huisvandemens/huisvandemens-gent/ Hendrikje en Marion van Carpet of Live https://www.ecolifestyle.be/carpet-of-life- handgemaakte-tapijten-met-een-eigen-verhaal/ Familie en vrienden (mijn persoonlijke hulpverlenende organisatie)
  • 5. INHOUD ❑Wat is een tweeling, tweelingrelatie, tweelinggevoel, tweelingidentiteit? ❑Tweelingverlies ❑DNA-model van ROUW ❑Creatieve uitwerkingen ❑Onderzoeken ❑Aandachtspunten binnen hulpverlening ❑Ik hoop
  • 7. WAT IS EEN TWEELING? Twee even oude kinderen van dezelfde moeder. Bron: De Dikke van Dale. Tweeling kan verwijzen naar meerling - tegelijk geboren kinderen van één moeder, waaronder: Eeneiige tweeling - genetisch gelijke tweeling (splitsing tussen 3-12 dagen) Twee-eiige tweeling - genetisch ongelijke tweeling Siamese tweeling - samengegroeide tweeling (splitsing na 12 dagen) Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Tweeling
  • 8. TWEELING EN IDENTITEIT: IK EN WIJ Tweelingen hebben net als eenlingen een eigen identiteit. Het verschil met eenlingen is echter dat tweelingen daarnaast een tweelingidentiteit ontwikkelen, een dubbele binding. Identiteiten binnen de dubbele binding zijn:  Eenheid identiteit  Onafhankelijke identiteit  Split identiteit  Ongelijke tweelingen  Geïdealiseerde identiteit  Concurrerende identiteit Bron: Tweelingverlies; Auteur Tukker, Frans; onderzoek Judith Dekker 2010 & Barbara Schave and Janet Ciriello 1983
  • 9. WAT MAAKT DE TWEELINGRELATIE ZO APART? Twinning reaction of onderlinge identificatie waardoor de grenzen van het IK vervagen (Steppe & Nys, 1981) Imitatie (Steppe & Nys, 1981) Gelijkheid qua gevoelens (Adelman & Siemon, 1986) Afhankelijkheid en rolverdeling (complementair/dominant/verschillende persoontjes) (Williams & Medalie, 1994; Fischbein et al., 1990) Ambivalente gevoelens van liefde en rivaliteit (hier schuilt vaak een innerlijk conflict tussen de veiligheid van symbiose en de drang naar individuatie) (Athanassiou, 1986) Bron: Artikel “De puberteit bij tweelingen: hoe autonomie en individuatie verwerven vanuit een natuurlijke symbiose? Christel Peeters in TOKK 28-2003 p. 73-87
  • 10. WAT IS TWEELINGGEVOEL? Voor tweelingen is het een gevoel dat IS: Een onvoorwaardelijke liefde, één zijn met elkaar, door de bijzondere manier van communiceren aan een half woord genoeg hebben, het wij-gevoel en een diepe zielsverbinding. Bron: Tweelingverlies; Auteur Tukker, Frans; onderzoek Judith Dekker 2010
  • 11. GETUIGENISSEN TWEELING ZIJN Al bij al is het wel aangenaam om een tweeling te zijn.....je bent nooit alleen. We ontwikkelden een autonoom taaltje. Enig nadeel aan een tweeling zijn is dat je soms nagekeken wordt en dat mensen vooral op zoek zijn naar “vergelijkenissen” , wat soms knap vervelend kan zijn !!! Toen je mij in oktober van vorig jaar machteloos opbelde en mij zei hoe je mijn blijvend respect voor je voelde, heb ik de diepe band tussen ons gevoeld.
  • 12. GETUIGENISSEN TWEELING ZIJN Toen ik zwanger was van mijn zoon, was zij ook zwanger, (zoals een echtgenoot) samen hebben we de voornaam gekozen. Niet met de papa maar met haar, dat zegt genoeg voor me en de papa was akkoord, ja want wat kon hij beginnen tegen die tweelingzussen. Samen in en samen tegen de grote buitenwereld, ik zeg altijd als mensen me vragen wat betekent dat een tweeling zijn, dan zeg ik: ontstaan uit één eitje en bijna 55 jaar getrouwd!
  • 14. HET DRIEDIMENSIONAAL DNA-MODEL VAN ROUW: DE DRIE V’S (VERLIES-VERBINDING-VERDER LEVEN) (GERKE VERTHRIEST EN JOHAN MAES)
  • 15. VERLIES KAN JE ZIEN ALS DE ROUW, DE IMPACT VAN HET VERLIES IN ONS LEVEN. HET IS MOEILIJK OM DE WOORDEN “NOOIT MEER” TE DRAGEN. Vergelijkende onderzoeken naar rouwbeleving hebben consequent aangetoond dat rouw en verdrietbeleving onder tweelingen zwaarder en dieper gaat dan andere vormen van verlies binnen de familie. De dubbele binding zorgt bij tweelingverlies bijna altijd voor een verlies aan identiteit, ook aan de eigen IK-identiteit. Bron: Segal and Bouchard, 1993; Segal-Wilson-Bouchard and Gitlin, 1995
  • 16. GETUIGENISSEN VERLIES Het stervensproces van mijn zus heeft een soort burn-out te weeg gebracht . Het is de rouw en de fysieke verzwakking die me nu de afgelopen 2 jaar veel aan en in huis heeft gehouden. Een helende cocon waar ik nog niet veel uit wil. Ik had er nooit aan gedacht dat mijn zus mogelijks vroeger zou sterven. Mijn levenslijn is doorgeknipt. Mentaal is mijn leven met minstens 10 jaar ingekort. Ik ben te weinig betrokken geweest bij de uitvaartdienst, familie staat er niet bij stil dat het hier gaat om tweelingverlies. Mijn collega’s zijn eveneens 2 tweelingen maar het is moeilijk voor hen om het verlies van een lone twin te aanhoren.
  • 17. GETUIGENISSEN VERLIES Een zeventigjarige vrouw. Zij had haar tweelingzus een jaar voordien verloren. Op de laatste dag van het congres, tijdens de lunch, kwam ze afscheid nemen van de Nederlandse Vereniging van Tweelingen. Ondanks dat haar tweelingzus en zij als volwassenen onafhankelijk van elkaar hadden geleefd, met ieder een eigen identiteit en gezinsleven, vertelde ze me dat het overlijden van haar tweelinghelft voelde als een amputatie in haar verdere leven. Ze was geen eenling, maar ook geen tweeling meer. En in deze woorden herkende ik me het meest. Bron: https://www.riaknijnenburg.nl/geen-eenling-geen-tweeling/
  • 18. VERBINDING IS DE AFDRUK OF INDRUK DIE IEMAND ACHTER LAAT, DE INTEGRATIE IN ONS ZIJN. (BETEKENISVOLLE RELATIE) Het op een symbolische manier verbonden blijven krijgt op verschillende manieren vorm: zichtbaar en onzichtbaar, in denken en doen, in stille en gedeelde verhalen, in objecten en idealen. Rouwen is m.a.w. het antwoord op het verlies van iemand of iets waarmee een betekenisvolle relatie bestáát. Mijn tweelingzus is in september 2016 overleden. Ik schrijf veel over het verlies, wat me helpt om met de heftigheid van de emoties om te gaan. “Iets in je plan van je project herinnerde me aan het gedicht wat ik na haar dood maakte.”
  • 19.
  • 20. VERDER LEVEN IS HET TRAJECT, DE REORGANISATIE EN HERORIËNTATIE IN JE LEVEN. Misschien een nieuw doel of een nieuw spoor dat getrokken wordt. Nieuwe herinneringen worden gecreëerd. Ook in dat nieuwe is hij/zij aanwezig. Hij/zij blijft bij ons, maar we hebben een nieuwe stap gezet in ons nieuwe leven. Nieuwe herinneringen want er is het leven “voor” en het leven “na”.
  • 21. VERDER LEVEN: DE VERJAARDAG https://radio1.be/wat-doe-je-op-je-verjaardag-nu-de-helft-er-niet-meer De leegte van tweelingverlies weegt zwaar. Het is een zware tocht om je leven weer op snelheid te krijgen. De gezamenlijke verjaardag en sterfdatum zijn moeilijk te overbruggen.
  • 22. GETUIGENISSEN VERDER LEVEN: DE VERJAARDAG Mijn verjaardagen vier ik niet meer, de eerste verjaardag na haar dood heb ik alle vrienden en familie bij mij thuis voor een drink en hapje uitgenodigd en dat was heel gezellig, maar nu kan ik het gewoon niet meer, het is te moeilijk, te emotioneel voor me. Bij mijn verjaardag in oktober heb ik elke keer een dubbel gevoel. Ik wil blij zijn voor mezelf want ik ben weer een jaar ouder, maar ik ben ook verdrietig, want zij is er niet meer. Het is de enige keer dat ik wel naar het kerkhof ga, om bloemetjes te brengen naar Dorien. Daarna is het altijd wat zoeken. Eigenlijk wil ik het liefst alleen thuis zitten, maar dan ben je toch blij als je vrienden ineens voor de deur staan. In het begin waren er mensen die me geen gelukkige verjaardag wensten, omdat ze vreesden dat het me zou kwetsen. Ik heb hen wel duidelijk gemaakt dat die dag ook een beetje van mij moet blijven. Maar het blijft een moeilijke dag.* *https://www.flair.be/nl/strafverhaal/elke-verloor-tweelingzus/ geraadpleegd op 3 juni 2018
  • 23. GETUIGENISSEN VERDER LEVEN: DE VERJAARDAG Lone twin zorgt dat ze niet moet werken op de dag van overlijden en geboortedag. Het gevoel dat ze die dag ervaart staat te veraf van een werkdag. Op de dag van hun verjaardag wordt er jaarlijks na het overlijden een kampvuur georganiseerd. Een vriendin is eveneens jarig op dezelfde dag en is in hetzelfde jaar geboren. Zij is altijd aanwezig op het kampvuur. Voor haar is dit van heel grote betekenis, zo zijn ze opnieuw jarig met twee die dag. Ik heb mijn geboortedatum gewist op mijn sociale media. Op onze geboortedatum moet ik nooit werken wegens schoolvakanties. Mijn collega’s zorgen ervoor dat ik op haar sterfdatum altijd verlof kan krijgen. Ze kochten zelfs een bloemetje voor mij vorig jaar.
  • 24. CREATIEVE UITWERKING Idee: een creatieve uitwerking van verlies-verbinding-verder leven door tweelinghelften die een tweelingzus of tweelingbroer verloren zijn in de prenatale fase, jeugd of als volwassenen. Het is een manier om een persoonlijk verhaal vorm te geven. De creatieve uitwerking (collage, schriftelijke neerslag, stilleven-foto van het verlies) kan het verhaal zichtbaar maken van het vaak ongekend, niet bespreekbaar tweelingverlies. Misschien wordt het als het ware een zichtbaarheid van de aangeboren WIJ-identiteit nu de overblijvende tweelinghelft aan een IK-identiteit werkt?
  • 25. CREATIEVE UITWERKING DOOR LONE TWINS VERLIES-VERBINDING-VERDER LEVEN: Cindy en broer Leen en Jeroen Eva en Hanna Hilde en Lieve Esther en Omer
  • 26. CINDY EN BROER °17 augustus 1972 -  17 augustus 1972 broer Cindy wordt levend geboren, haar broer dood. Cindy vindt het heel jammer dat zowel haar ouders als tante niet verteld hebben dat ze een tweelingbroer had op het moment dat ze merkten dat ze met haar onzichtbare broer aan het spelen was. Ze is een volwassen vrouw voor het haar wordt verteld. Het gemis wordt groter nu Cindy weet dat ze een tweeling is.
  • 27. CINDY: CREATIEVE UITWERKING Cindy noteert de vele vragen die vandaag bij haar opkomen. Enkele dagen was ze er mee bezig. Het geeft haar op dit moment een rustiger gevoel.
  • 28. LEEN EN JEROEN ° 29 juni 1988 - 13 april 2010 Jeroen Leen is 21 jaar oud als haar tweelingbroer sterft. In hun jeugd was het een evidentie dat ze een tweeling was. Pas wanneer haar broer overlijdt beseft ze hoe het was een tweeling te zijn, het is een deel van haar. De kamer van Jeroen is vandaag de dag nog altijd zoals op het moment dat hij gestorven is op aandringen van broers en zus. Ze vraagt zich of de leegte haar in de toekomst meer inzicht zal geven wanneer mensen die ze op dit moment kent of nog zal ontmoeten een dergelijk verlies zullen meemaken.
  • 29. LEEN: CREATIEVE UITWERKING Dit is het voorontwerp voor een schilderij. Het is de bedoeling dat het schilderij zichtbaarheid geeft aan haar tweelingverlies, een communicatiemiddel om over Jeroen te spreken met nieuwe mensen, toevallige ontmoetingen.
  • 30. EVA EN HANNA 27 jaar Hanna Eva is 27 jaar oud als haar tweelingzus Hanna sterft door ziekte. Eva vertelde haar verhaal in een artikel. Het artikel verscheen op het online platform Charlie magazine, maart 2018. Uit artikel: “Vaak kroop ik bij Hanna in bed. Dan gaf haar vriend ons even de ruimte met ons tweetjes. Op zo’n momenten konden we goed praten. Afscheid nemen is heel erg, maar we hebben alles kunnen zeggen.” “Het kon evengoed ik zijn. Dat dacht ik voortdurend tijdens Hanna’s ziekte. Het is een erfelijke vorm van kanker, wij zijn een identieke tweeling. Waarom heb ik het niet en zij wel?”
  • 31. EVA: CREATIEVE UITWERKING Foto: Sarah Van Looy in artikel “De kleding van Eva’s overleden tweelingzus leeft verder in een tapijt” Tekst: Sarah Vandoorne Eva laat een fair trade tapijt aanmaken met kleren van haar tweelingzus door Carpet of Live. Uit artikel: “Ik vind het leuk dat ik nu echt iets heb van haar dat aanwezig is in het huis. Het tapijt staat nog dichter bij mij dan haar foto’s in mijn doos of de kleren in de kast. Het is echt een stukje van haar. De meeste kleren herken ik in het tapijt. Ik ben blij om ze op die manier terug te zien.”
  • 32. HILDE EN LIEVE ° 31 juli 1963-  20 augustus 2014 Lieve Alhoewel we elk ons leven hebben uitgebouwd weegt het traumatisch overlijden veel zwaarder dan verwacht. Het niet hebben van een graf waar ik kan naar toe gaan ervaar ik als een groot gemis. Ik laat drie tapijten aanmaken met Carpet of Live om zichtbaarheid te geven aan mijn verlies. Er is een tapijt aangemaakt op basis van een textielontwerp van Lieve. Ik volg in het verlengde van haar dood de opleiding rouwconsulent.
  • 33. HILDE: CREATIEVE UITWERKING Ik maak een zelfportret. De ene helft nog levend, de andere helft dood, ik ben wijzer, verdrietiger en geef mijn zus gedachtenknuffels. De stronken van de wilgen zijn tapijten aangemaakt met de kleren van Lieve en stoffen waar herinneringen aan vast hangen.
  • 34. ESTHER EN OMER ° 13/04/1932-  29/11/1982 Esther is 50 jaar oud als haar tweelingbroer sterft. Esther en Omer zijn een tweeling, geboren in 1932 en maken heel bewust op de boerderij de tweede oorlog mee. Het is een groot gezin met meerdere brussen (broers en zussen). Ze herinnert dat ze aan het vluchten waren via het veld en ze naar elkaar keken, plat gedrukt op de grond. Ze waren heel erg bekommerd om elkaar.
  • 35. ESTHER EN OMER Op de koer van de kleuterklas verdedigden ze altijd elkaar ! Ze zouden door het vuur gaan voor elkaar ! In alles wat ze deden voelden ze zich verbonden. Als volwassen personen leven ze binnen hun eigen huwelijk op zo’n 10 km van elkaar, elk op een boerderij. Omer sterft op 50 jarige leeftijd ten gevolge van een hartaderbreuk. Esther: “Nu ervaar ik hem in alles wat ik doe. Hij leeft diep in mijn hart. Daar ik diep gelovig ben, ben ik er van overtuigd dat ik “zijn aanwezigheid” ooit intens zal ervaren. De meeste mensen doen beroep op een psycholoog/therapeut om hun verdriet te kunnen plaatsen en het gemis te aanvaarden. Ik haal mijn kracht uit het gebed !”
  • 36. ESTHER: CREATIEVE UITWERKING Toen ik definitief afscheid nam van Omer in het mortuarium, begon ik pas te beseffen dat hij echt gestorven was. Op de dag van de begrafenis drong het nog meer door dat ik mijn tweelingbroer nooit meer ging zien. In de kleutertijd werd Omer op school eens opgesloten in het kolenhok. Hij was stout geweest. Zij zat aan de andere kant van de deur op de speelplaats heel hard te huilen. Deze herinnering nu zo’n 80 jaar gelden is nog heel levendig. Tot op vandaag heb ik minstens nog 1-maal per week telefonisch contact met Hilda (mijn schoonzus). En bij elk telefoontje komt “Omer” ter sprake !
  • 37. WIJ-IDENTITEIT Een tweeling blijf je voor het leven, daar doet de dood niets aan af.’ Mijn tweelingzusje Janneke vervaagt, maar de wij-identiteit blijft. Zoals ik me altijd heb gevoeld sinds haar overlijden. (3 jaar) Als een schaduwbeeld staat ze nu naast me. ° 1 oktober 1952 +15 juli 1956 Janneke Bron: https://www.riaknijnenburg.nl/geen-eenling-geen-tweeling/
  • 38. WIJ-IDENTITEIT: MAMA VAN EEN LONE TWIN Ik zie hier in mijn eigen gezin de weg van mijn dochter (levende tweelinghelft) en ikzelf, mis dag na dag de specifieke band en eigen typische omgang van een tweeling. Ik mis het zooooo ontzettend. Ik volg academie sinds vorig jaar. Voor haar verjaardag heb ik haar 2 tekeningen gegeven. ik had die vorig jaar nog niet kunnen maken. Het is voor mij een vorm geven aan mijn verdriet en hoop, mijn gemis en erkenning naar mijn dochter toe. (verloor een tweelingdochter in 2014)
  • 39.
  • 40. VERDER ONTWIKKELEN IK-IDENTITEIT Ik ga dinsdag met twee andere vrouwen beginnen met een drieluik. Het wordt voor mij een poging ergens een nieuw begin te vinden. Ik merk dat mijn zus als een diepe essentie aanwezig is. Het ruis wat in ons dagelijks leven nog al eens kon opkomen is verdwenen. Ik ervaar ook hoe sommige karaktertrekken van haar in mij opkomen en dat het a.h.w een nieuw weefsel aan het worden is. Ik ben ook benieuwd hoe dat in de toekomst in mij een weg zal vinden. Benieuwd naar een nieuw zelf. Als ik terugblik op de periode na haar overlijden merk ik dat ik mijn identiteit verder ben gaan ontplooien binnen mijn creatieve zelfstandige zaak. De Wij-identiteit heeft invloed gehad in mijn leven, ontwikkeling.
  • 41. VERSCHIL IN VERLIES TUSSEN SOORTEN TWEELINGEN? Ik merk in de uitwerking van mijn integratieopdracht geen verschil tussen het verdriet bij eeneiige tweelingen of twee-eiige tweelingen. Ook bij de bijeenkomsten in Utrecht (tweelingalleen) merk ik geen verschil. (Hilde) Je kan zeggen dat de band tussen tweelingen ontstaat in de baarmoeder, een bewustzijn van elkaars aanwezigheid, gezamenlijke ontwikkeling en interactie waardoor de band dezelfde diepgang kan hebben.
  • 42. VERSCHIL IN VERLIES TUSSEN SOORTEN TWEELINGEN? In de documentaire Lone Twin van Anna van der Wee dat gaat over tweelingverlies vertelt David Teplica, chirurg en onderzoeker, dat hij bijna tweehonderd tweelingstellen fotografeerde voor hij ze wetenschappelijk bestudeerde. Over de onmiddellijke verstrengeling bij de pasgeboren tweeling zegt hij onder meer: ‘Het is een soort relatie die onder geen enkele vorm bestaat in de wereld. Het is helemaal uniek. Negen maanden lang in dezelfde baarmoeder, elkaar vasthoudend en knuffelend. Er is een heuse interactie tussen die tweelingen. Bron: https://www.riaknijnenburg.nl/geen-eenling-geen-tweeling/
  • 43. Bron: Onderzoek “Tweelingverlies” door Tukker, Frans; onderzoek Judith Dekker, 2010 p.14
  • 44. TWEELINGVERLIES EN AANDACHTSPUNTEN BINNEN DE HULPVERLENING Het onderzoek van Tanja van Dongen toont aan dat een overlevende tweelinghelft een andere benadering vereist dan een eenling. Een tweeling is namelijk, totdat één helft overlijdt, in de kern nog nooit alleen geweest. Dit is een heel belangrijk gegeven omdat bij eenlingen juist wordt uitgegaan van het altijd terug kunnen vallen op jezelf als basis. De tweeling leeft vanuit de basis altijd terug te kunnen vallen op elkaar. Bewust en onbewust. Bron: Onderzoek “TWEELING ALLEEN Rouw & Dubbele Identiteit” door Tanja van Dongen, Januari 2017
  • 45. TWEELINGVERLIES EN AANDACHTSPUNTEN BINNEN DE HULPVERLENING Het is een bekend verschijnsel bij tweelingverlies dat onder lotgenoten er een snellere psychologische en fysieke aftakeling is. (Bryan 1983) De bijzondere uitdaging voor ouders die een deel van een meerling verliezen, manifesteert zich veelal in een unieke ontwikkelingscontext voor het overlevende kind. Of ouders nu direct door het rouwproces gaan of dat zij het verwerken kort of voor onbepaalde tijd uitstellen, de impact op het overlevende kind is enorm. (Case 1991; Bryan, 1991; Bryan &Hallet, 1997) Bron: Onderzoek “Tweelingverlies” door Tukker, Frans; onderzoek Judith Dekker, 2010 p.16
  • 46. IK HOOP… Ik hoop dat deze integratieopdracht helpt in het begrijpen van wat je kan overkomen binnen tweelingverlies. De gelaagdheid van de getuigenissen, bestaande en nieuwe creatieve uitwerkingen treffen mij diep. Deze integratieopdracht was een zoektocht, het slingeren tussen de verliesgerichte en herstelgerichte oriëntatie binnen ROUW. Het brengt mij verder in het begrijpen van mijn eigen tweelingverlies, een integratie binnen mezelf. Het geeft een verder bestaansrecht aan het tweeling zijn, ondanks het tweelingverlies. Dat het steun, een ingang mag bieden aan tweelinghelften, coaches en therapeuten om zichtbaarheid te geven aan tweelingverlies. Lone twins, oprechte dank dat ik deelgenoot mocht zijn van jullie gevoelens, gedachten.
  • 47. GEZETEN IMAGINAIR OP STROMEND WATER, HET TRANENDAL ACHTER MIJN OGEN KOMT WEER NAAR BOVEN. JOUW MENTALE AANWEZIGHEID IN STILTE, IK HAD HET LIEVER ANDERS GEWILD. HILDE LINGIER 15 MEI 2018 Creatie door Lieve Lingier Volledige presentatie valt onder Creative Commons