1.
ວີຊາ ການກາຈ ັດສິ່ງເສດເຫຼືອອັນຕະລາຍ
ພາກວຊາ ເຕັກໂນໂລຊີ ພາກເຊົ້າ
`
1

2.
 ທົ້າວຫຸມເພັງວໄລພອນ ວໄລພອນ
 ນາງ ບຸນຫັນ ສີຫາລາດ
 ນາງ ທບພະກອນ ສອນທະວງ
 ນາງ ມະລາວັນ ວງຫາຈ ັກ
 ນາງ ສຸກປະເສີດ ພະອຸເທນ
 ທົ້າວ ຄາຫົ້າ ພັນທະວງ
2

3.
Arsenic [As] ສານໜູ ໂດຍທິ່ວໄປແລົ້ວເປັນທາດ
ເບຼືິ່ອ ທີິ່ ເປັນອັນຕະລາຍຕິ່ສຸຂະພາບ ຕະຫອດຮອດຊີວດ
ຖົ້າຫາກບິ່ມີການສຶກສາລາຍລະອຽດ ກິ່ອນຈະມີການນາໃຊົ້
ໃນຂະແໜງການຕິ່າງໆ, ດັິ່ງນ ັົ້ນພວກເຮາຈຶິ່ງຂນາສະເໜີ ຂົ້
ມູນທີິ່ ກິ່ຽວຂົ້ອງກ ັບ ສານໜູ ນີົ້ ໃຫົ້ຮັບຮູົ້ຕາມຄວາມເໝາະ
ສມ
3

4.
Arsenic [As]ສານໜູ ເປັນທາດເຄິ່ ງໂລຫະ
ເປັນສານທີິ່ ມີລັກສະນະເປັນຜງສີເທາ ມີຫາຍເປັນອັນດັບ
20, ຂອງທາດທີິ່ ຄົ້ນພບເຫັນຫາຍໃນໂລກ ເຊິ່ງຈະພບຫາຍ
ໂລກເຊິ່ງຈະພບໃນສິ່ ງທີິ່ ມີຊີວດ ພຼືດ ແລະ ສັດ ຕະຫອກ
ຈນເຖງທາມະຊາດໄດົ້ແກິ່: ໃນພຼືົ້ນດນ, ທະເລ, ມະຫາສະ
ໝຸດ ແລະ ແຫິ່ງນ ົ້າຕິ່າງໆ,
 1.1 ນຍາມເບຼືົ້ອງຕົ້ນ 4

5.
 1.1 ນຍາມເບຼືົ້ອງຕົ້ນ
ສານໜູໃນແຫິ່ງທາມະຊາດ ມາຈາກ ການລະເບີດ
ຂອງພູເຂາໄຟ, ການເຜາຖິ່ານຫີນ. ການນໃຊົ້ສານກາຈ ັດ
ສັດຕູພຼືດ. ນອກຈາກນີົ້ ສານໜູຍັງອອກມາສູິ່ບັນຍາກາດ
ໂລກ ຈາກອຸດສາຫະກາບາງປະເທດທີິ່ ມີການໃຊົ້ສານ
ຊະນດນີົ້ເຊັິ່ ນ: ການອບໄມົ້, ການຜະລດສີ, ແລະ ການ
ກາຈ ັດສັດຕູພຼືດ.
5

6.
 ສານໜູ ໃນຮູບແບບທີິ່ ເປັນຂອງແຂງ
6

7.
 ສານໜູ ໃນຮູບແບບທີິ່ ເປັນຜງ ຫຼື ຝຸິ່ນ
7

8.
 1.2 ແຫິ່ງທີິ່ ມາຂອງສານໜູ
ສານໜູມີແຫິ່ງກາເນີດ 2 ແຫິ່ງຄຼື:
 ຈາກທາມະຊາດ
 ຈາກກດຈະກາຂອງມະນຸດ
8

9.
 ຈາກທາມະຊາດ
Native Arsenic
9

10.
 ຈາກທາມະຊາດ
Evidence that the toxic element arsenic can replace the essential nutrient
phosphorus in biomolecules of a naturally occurring bacterium expands the
scope
10

11.
 ຈາກກດຈະກາຂອງມະນຸດ
Arsenic Metal Packing in iron steel drums
11

12.
1.3 ການເຂົ້າສູິ່ຮິ່າງກາຍ
ສານໜູສາມາດເຂົ້າສູິ່ຮິ່າງກາຍໄດົ້ 3 ທາງຄຼື:
• ການຫາຍໃຈ
• ການກນ
• ການສາຜດທາງຜວໜັງ
12

13.
1.3 ການເຂົ້າສູິ່ຮິ່າງກາຍ
ການຫາຍໃຈ
13

14.
1.3 ການເຂົ້າສູິ່ຮິ່າງກາຍ
ການກນ
14

15.
1.3 ການເຂົ້າສູິ່ຮິ່າງກາຍ
ການສາຜັດ
15

16.
1. 1.4 ອະໄວຍະວະເປົ້າໝາຍ ແລະການຂັບ
ຖິ່າຍສານໜູຂອງຮິ່າງກາຍ
ສານໜູ ເມຼືິ່ອໄດົ້ຮັບເຂົ້າໄປໃນຮິ່າງກາຍແລົ້ວຈະ
ກະຈາຍໄປຕາມຈຸດເປົ້າໝາຍເຊັິ່ ນ ເສັົ້ນຜມ ຂນ, ເລັບ
ແລະ ສະໝອງ. ຜູົ້ທີິ່ ໄດົ້ຮັບສານໜູເຂົ້າໄປ ມ ັກຈະມີ
ຮອຍແຖບສີຂາວຢູິ່ເທງເລັບມຼື, ເລັບຕີນ ສະແດງເຖງ
ການຢຸດການຈະເລີນເຕີບໂຕຂອງເລັບນ ັົ້ນເອງ.
16

17.
1. 1.4 ອະໄວຍະວະເປົ້າໝາຍ ແລະການຂັບ
ຖິ່າຍສານໜູຂອງຮິ່າງກາຍ
ສານໜູ ຈະຂັບຖິ່າຍທາງປັດສະວະພາຍໃນ 2-
8 ຊິ່ວໂມງ ຫັງຈາກທີິ່ ໄດົ້ຮັບເຂົ້າໄປໃນຮິ່າງກາຍ, ແຕິ່
ຖົ້າມີການສະສມໃນປະລມານຫາຍ ອາດຕົ້ອງໃຊົ້ເວລາ
ເຖງ 70 ມຼືົ້ ສານໜູ ຈຶິ່ງຈະໝດໄປຈາກກະແສເລຼືອດ.
17

18.
1. 1.5 ປະຫວັດຄວາມເປັນມາ
ສານໜູເປັນທີິ່ ຮູົ້ຈ ັກກ ັນດີມາຕັົ້ງແຕິ່ບູຮານນະການຕັົ້ງແຕິ່
ຍຸກສະໄໝຂອງເປີເຊຍ, ຄາວິ່າ [“Arsenic”] ຊຼືິ່ເດີມຂອງມ ັນ
ເປັນພາສາຂອງ (Syriac) ອິ່ານວິ່າ [Zarniqa] ຕິ່ມາຈຶິ່ງປິ່ຽນ
ເປັນພາສາຂອງເປີເຊຍໂດຍມີຊຼືິ່ວິ່າ: (Zarniqa) ເຊິ່ງມີຄວາມໝ
າຍວິ່າ: ສີເຫຼືອງ ແລະຕິ່ ມາໄດົ້ຖຼືກປິ່ຽນເປັນ (Arsrnikon) ທີິ່
ເປັນພາສາເກຣັກ ເຊິ່ງແປວິ່າຜູົ້ຊາຍ, ສິ່ວນທາງຝະລັິ່ງໄດົ້ຕັົ້ງຊຼືິ່
ໃຫົ້ກ ັບສານນີົ້ວິ່າ (arsenic) ໂດຍທາງປະເທດອັງກດກໄດົ້ນາ
ໃຊົ້ຊຼືິ່ນີົ້ເຊັິ່ ນກ ັນ.
18

19.
ສານໜູ (Arsenic) ເປັນທາດອະໂລຫະ, ເຄິ່ງໂລຫະ ທີິ່
ມີຄວາມເປັນພດສູງ ມີໝາຍເລກອາຕອມ 33, ຢູິ່ໃນຕາຕະລາງ
ທາດທີ 33, ໃນໝູິ່ທີ 5A (VA) ມີນ ົ້າໜັກອາຕອມ 74.92160.
ສານໜູ ມີໂຄງສົ້າງແບບອີເລັກຕຣອນດິ່ັງນີົ້ :
4s2 3d10 4p3
1. 2.1 ຄຸນລັກສະນະທາງເຄມີ
19

20.
1. 2.1 ຄຸນລັກສະນະທາງເຄມີ 20

21.
1. 2.2 ຄຸນລັກສະນະທາງຟີຊກ
ສ າ ນ ໜູ ເ ປັ ນ ສ າ ນ ເ ບຼືິ່ ອ ແ ລ ະ ເ ປັ ນ ພ ດ
ເປັນສານທີິ່ີມີຮູບແບບທີິ່ ແຕກຕິ່າງກ ັນຢູິ່ 3 ແບບ ຫຼື 3
ສີ ເຊັິ່ ນ: ສີເທາເຫຼືົ້ອມ, ສີເຫຼືອງ ແລະ ສີດາ. ສານໜູສີ
ເທາ ແມິ່ນສາມາດຄົ້ນພບໄດົ້ໂດຍທິ່ວໄປ
21

22.
1. 2.2 ຄຸນລັກສະນະທາງຟີຊກ
22

23.
1. 2.3 ຄຸນສມບັດ
ຊຼືິ່, ສັນຍາລັກ, ເລກອາຕອມ ສານໜູ As, 33
ອານຸກມເຄມີ ທາດເຄິ່ງໂລຫະ
ລັກສະນະ ສີເທາເຫຼືົ້ອມ
ມວນອະຕອມ 74.92160 g/mol
ການຈ ັດລຽງອີເລັກຕຣອນ [Ar] 4s2 3d10 4p3
ອີເລັກຕຣອນຕິ່ລະດັບພະລັງງານ 2. 8. 18. 5
ຈຸດຫອມແຫວ 817 C
ຈຸດຟດ ​614 C
23

24.
1. 3.1 ການນາໃຊົ້ທາງກະເສດ
Industrial chicken operations use arsenic-containing feed to promote
growth and improve meat color
24

25.
1. 3.1 ການນາໃຊົ້ທາງອຸດສາຫະກາ
Industrial chicken operations use arsenic-containing feed to promote
growth and improve meat color
25

26.
arsenic can cause cancer
26

27.
1. 3.2 ການນາໃຊົ້ທາງການແພດ
27

28.
1. 3.3 ການນາໃຊົ້ປະສມກ ັບໂລຫະ
A copper zinc alloy containing tin and small quantity of arsenic
28

29.
1. 3.4 ການນາໃຊົ້ຮູບແບບອຼືິ່ນໆ
 ນາໃຊົ້ໃນການຊະລົ້າງໂລຫະທອງແດງ
 ນາໃຊົ້ໃນການປະສມກ ັບສານຕະກິ່ວໃນການປະສມກ ັບໂລຫະ
ເພຼືິ່ ອຜະລດວັດສະດຸໂລຫະ ແລະ ລູກປຼືນ.
 ນາໃຊົ້ໃນການປົ້ອງກ ັນຕວຢິ່າງຂອງພຼືດ ແລະສັດ.
 ປັດຈຸບັນສານໜູຖຼືກນາມາຜະລດປະສມກ ັບແກົ້ວແວິ່ນຕາ.
 ໃຊົ້ໃນທາງການທະຫານ
29

30.
1. 4.1 ຜນກະທບຕິ່ຮິ່າງກາຍ
30

31.
1. 4.1 ຜນກະທບສິ່ງແວດລົ້ອມ
Arsenic from many sources kill the water
31

32.
1. 4.1 ຜນກະທບຕິ່ພຼືດ ແລະ ສັດ
Indonesian Clogged with household waste, toxic chemicals dumped by textile
factories and dead animals, the river has lost 60 per cent of its fish stocks
32

33.
1. 5.1 ສະຫຸບ
ຈາກການສຶກສາ ສານໜູ ມາຂົ້າງເທງນ ັົ້ນ ເຮາຮູົ້ວິ່າ
ສານໜູເປັນສານຕົ້ອງຫົ້າມໃນອາຫານ, ເຄຼືິ່ ອງດຼືິ່ ມ ທຸກ
ຊະນດລວມເຖງການນາໃຊົ້ກ ັບສິ່ງຂອງທີິ່ ຕົ້ອງມີການສາຜັດກ ັບ
ຮິ່າງກາຍມະນຸດເຮາ. ເພາະມ ັນເປັນສານພດທີິ່ ຈະກິ່ໃຫົ້ເກີດຜນ
ເສຍຫາຍຕິ່ສຸຂະພາບ ແລະຊີວດຂອງເຮາໄດົ້.
33

34.
1. 5.2 ສະເໜີແນະ ວທີປົ້ອງກ ັນ
 ດູດຝູິ່ນທີິ່ ຟົ້ງກະຈາຍເກັບໄວົ້ສະຖານທີິ່ ປອດໄພ.
 ຮັກສາຄວາມສະອາດພຼືົ້ນ ໃນສະຖານທີິ່ ຮຽນ, ເຮັດວຽກ ແລະບົ້ານ ຢິ່າງ
ສະໝິ່າສະເໝີ.
 ຈ ັດການການລະບາຍອາກາດໃຫົ້ເໝາະສມ.
 ສວມໃສິ່ຊຸດປົ້ອງກ ັນອັນຕະລາຍໃນຂະນະທີິ່ ມີການນາໃຊົ້ສານທີິ່ ກິ່ຽວຂົ້ອງ.
 ຮັກສາຄວາມສະອາດຮິ່າງກາຍຫັງຈາກທີິ່ ໃຊົ້ສານຮຽບຮົ້ອຍແລົ້ວ.
 ຄນທີິ່ ມີເຫຼືິ່ ອອອກຫາຍບິ່ຄວນເຮັດວຽກທີິ່ ກິ່ຽວຂົ້ອງກ ັບສານໜູ.
 ກວດສອບຮິ່າງກາຍເປັນປະຈາ ກ ັບຄນທີິ່ ໄດົ້ນາໃຊົ້ສານໜູເລຼືົ້ອຍໆ.
 ບິ່ນາເອາອາຫານ, ເຄຼືິ່ອງດຼືິ່ມ ເຂົ້າໄປຮັບປະທານໃນສະຖານທີິ່ ເຮັດວຽກ.
 ຫົ້າມສູບຢາໃນສະຖານທີິ່ ເຮັດວຽກ ແລະສະຖານທີິ່ ຕິ່າງໆ.
34

35.
1. 5.2 ສະເໜີແນະ ການບາບັດ
1. ການໃຊົ້ພຼືດປູກເພຼືິ່ ອດູດຊຶມສານໜູໃນດນເປັນວທີເໝາະສມທີິ່ ສຸດໃນ
ການໃຊົ້ພຼືດກາຈ ັດສານພດໂລຫະອອກຈາກສິ່ງແວດລົ້ອມ.
2. ພຼືດເສດຖະກດມີ2ຊະນດຄຼື ດອກດາວເຮຼືອງແລະດອກກົ້ວຍນ ົ້າທີິ່ ມີ
ຄວາມສາດກາຈ ັດສານໜູອອກຈາກດນໄດົ້ດົ້ວຍເຊັນກ ັນ.
3. ການປະດດເຄຼືິ່ອງກ ັິ່ນຕິ່ອງສານໜູອອກຈາກນ ົ້າໂດຍໃຊົ້ໄຄທະເລ.
4. ການກາຈ ັດສານໜູອອກຈາກນ ົ້າໂດຍໃຊົ້ໄຄນ ົ້າຈຼືດ.
5. ການກາຈ ັດສານປະກອບຂອງບາຫອດແລະອາເຊນກອອກຈາກໄຮ
ໂດຮຄາຮບອນແຫວໂດຍການດູດສັບເຖງຕວດູດຊັບ Arsenic.
35

36.
6. ການຄັດເລຼືອກເຊຼືົ້ອລາທີິ່ ມີປະສດທພາບໃນການກາຂັກສານໜູ.
7. ການຄັດເລຼືອກແບັກທີເຮຍທີິ່ ມີຄວາມສາມາດໃນການລຸດສານພດຂອງສານໜູ.
8. ການຄັດເລຼືອກພຼືດເໜຼືອນ ົ້າທີິ່ ເໜາະສມຕິ່ການດູູດຊັບສານໜູຈາກນ ົ້າທີິ່ ປນເປຼືົ້ອນ
ສານໜູ.
9. ການຄັດເລຼືອກພຼືດທີິ່ ທນທານຕິ່ສານໜູແລະຜນຂອງຟດສະຟຮັສຕິ່ການດູດຊຼືມສານ
ໜູ.
10. ການດູູດດຶງສານໜູທີິ່ ປນເປຼືົ້ອນໃນດນໂດຍໃຊົ້ເຜທອກແລະບິ່ອນ.
11. ປະສດທພາບການກາຈ ັດສານໜູໃນນ ົ້າສັງເຄາະດົ້ວຍຕວກາງເສດຄອນກີດ.
12. ພຼືົ້ນຖານຂອງເທັກໂນໂລຊີນີົ້ຄຼືການເພີິ່ ມອອກຊີເຈນເຂົ້າໄປ (recharge) ໃນບາງ
ສິ່ວນຂອງນ ົ້າບາດານເຊິ່ງຢູິ່ໃນພຼືົ້ນທີິ່ ດນຫຼືຫີນທີິ່ ກ ັກເກັບໄດົ້.
13. ການໃຊົ້ເທົ້າຖິ່ານຫີນເຄຼືອບດົ້ວຍເຟວຮັສລອໄຮດນ ັົ້ນຈະຊິ່ວຍລດປະລມານສານໜູ
ໄດົ້ດີ.
36

37.
ຂຂອບໃຈ
Thankyou
37