3. 3
ປະກ ົດການທາມະຊາດເກີດຈາກທາມະຊາດ ແລະ ການກະທາຂອງມະນຸດເຊິ່ງ
ມີຜົນກະທົບກ່ໃຫ້ເກີດປາກ ົດການທາມະຊາດ ມີຜົນກະທົບຕ່ ການດາລົງຊີວິດຂອງ
ມະນຸດເຊິ່ ງປາກ ົດການດັ່ງກ່າວໄດ້ພົ້ນເດັ່ ນ ທີ່ ມະນຸດໃຫ້ຄວາມສົນໃຈທີ່ ສຸດກ່ຽວກ ັບ
ບັນຫານີ້.
ປາກ ົດການແຜ່ນດິນໄຫວແມ່ນປາກ ົດການທາມະຊາດທີ່ ກ່ໃຫ້ເກີດຄວາມເສຍ
ຫາຍຮ້າຍແຮງໃຫ້ແກ່ຊີວິດແລະຊັບສິນຂອງມະນຸດໄດ້ເປັນບລິເວນກ້ວາງ ແລະຫຼາຍ
ປະເທດກໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຈາກທາງກ ົງ ຫຼຼືທາງອ້ອມ, ປັດຈຸບັນມີຫຼາຍປະເທດໄດ້ຮັບ
ອັນຕະລາຍຈາກແຜ່ນດິນໄຫວພະຍາຍາມທີ່ ຈະສຶກສາ ແລະທາຄວ່ມເຂົ້າໃຈເຖິງກ ົນ
ໄກຂອງການເກີດແຜ່ນດິນໄຫວເພຼື່ ອການພະຍາກອນ ແລະທານາຍເຫດການວ່າຈະ
ເກີດຂຼື້ນເມຼື່ອໃດ ແຕ່ຍັງບ່ ມີຜ້ໃດທີ່ ຈະສາມາດພະຍາກອນໄດ້ຢ່າງຖຼືກຕ້ອງ, ແຕ່ສິ່ ງ
ທີ່ ຈາເປັນຢ່າງຍິ່ງສາລັບການປະເຊີນກ ັບໄພແຜ່ນດິນໄຫວ ຄຼືການກຽມພ້ອມທີ່ ດີ ເພຼື່ ອ
ຫຼຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງ ແລະຄວາມເສຍຫາຍທີ່ ຈະເກີດຕ່ຊີວິດແລະຊັບສິນ.
ເຫດຜົນຂອງການຍົກບັນຫາແຜ່ນດິນໄຫວຂຼື້ນມານ າສະເໜີ ແມ່ນເພຼື່ ອໃຫ້ຜ້
ສຶກສາມີຄວາມຮ້, ຄວາມສາມາດໃນການຊ່ວຍເຫຼຼືອຕົວເອງ ລວມເຖິງການມີສະຕິເມຼື່ອ
ເກີດໄພພິບັດຂຼື້ນມາ ບ່ໃຫ້ເກີດຄວາມແຕກຕຼື່ນຫຼາຍເກີນໄປ ຈ ົນເປັນສາເຫດຂອງການ
ເສຍສະຕິຄວບຄຸມຕົວເອງ ບ່ສາມາດຫຼົບໜີໄປສ່ບ່ອນທີ່ ປອດໄພໄດ້. ດັ່ງນ ັ້ນບົດລາຍ
ງານທີ່ ກ່ຽວກ ັບແຜ່ນດິນໄຫວຂອງພວກເຮົາຈະເປັນການນານິຍາມ ແລະຫຼັກການການ
ເກີດແຜ່ນດິນໄຫວ ລວມເຖິງຜົນດີ ແລະ ຜົນເສຍຂອງການເຄຼື່ອນຕົວຂອງເປຼືອກໂລກ
5. 5
ການກວດວັດລະດັບຄວາມແຮງສັ່ນສະເທຼືອນຂອງແຜ່ນດິນໄຫວ ແມ່ນ
ເພິ່ ນໃຊ້ ຊາຍສ໌ໂມກຣາຟ (Seismograph) ເປັນຕົວວັດແທກໂດຍມີສອງຫົວ
ໜ່ວຍຄຼື: ຣິກເຕີ້ ແລະ ເມີແຄລລີ້, ການທາງານຂອງຕົວເຄຼື່ອງແມ່ນຈະໃຊ້ຄັນ
ໂຍກແສງຫຼຼືເຂັມ ທີ່ ເຊຼື່ອມຕ່ກ ັບຕົວມີເຕີ (Meter) ເພຼື່ ອຂະຫຍາຍການເຄຼື່ອນ
ໄຫວຂະໜາດໜ້ອຍທີ່ ກ່ຽວຂ້ອງ ກ ັບການບັນທຶກລາຍລະອຽດລົງໃສ່ໜ້າເຈ້ຍ,
ເຄຼື່ອງວັດແທກແຮງສັ່ນສະເທຼືອນແຜ່ນດິນໄຫວ ມີຫຼາຍຮບແບບທີ່ ແຕກຕ່າງກ ັນ
ໄປມ ັນໄດ້ຖຼືກສ້າງຂຼື້ນຕາມເພຼື່ອຄວາມສະດວກ ແລະເໝາະສົມແກ່ການວັດແທກ
ໃນພຼື້ນທີ່ ທີ່ ໃກ້ຄຽງ
6. 6
ການຄົ້ນຫາຄວາມຮ້ຕ່າງໆທີ່ ກ່ຽວຂ້ອງກ ັບແຜ່ນດິນໄຫວ ມີຫຼາຍຊ່ອງທາງ
ທີ່ ຈະໃຫ້ເຮົາໄດ້ສຶກສາ ເພຼື່ ອໃຫ້ເກີດປະໂຫຍດ ແລະໄດ້ຂ້ມນທີ່ ກ ົງກ ັບຄວາມ
ຕ້ອງການທີ່ ສຸດ.
ການນາໃຊ້ອິນເຕີເນັດກເປັນອີກວິທີໜຶ່ ງທີ່ ສະດວກ ສະບາຍ ເຮົາສາມາດ
ຄົ້ນຫາຂ້ມນເຫຼົ່ ານີ້ໄດ້ທຸກທີ່ ທຸກເວລາ ລວມໄປເຖິງການຕິດຕາມຂ່າວ
ການເຄຼື່ ອນໄຫວລ້າສຸດ ເພຼື່ ອຈະໄດ້ນາມາໝນໃຊ້ ພິຈາລະນາຫາທາງແກ້ໄຂ
ປ້ອງກ ັນ ລວມເຖິງການຊ່ວຍເຫຼຼືອຜ້ປະສົບໄພ,
ເກັບກາສະຖິຕິການເກີດແຜ່ນດິນໄຫວທີ່ ມີການປະກາດເຕຼືອນຈາກກ ົມ
ອຸຕຸນິຍົມທລະນີວິທະຍາ ກເປັນການສະສົມຄວາມຮ້ອີກທາງໜຶ່ ງເພາະມ ັນໄດ້
ເຮັດໃຫ້ເຮົາຮັບຮ້ເຂດທີ່ ມ ັກມີແຜ່ນດິນໄຫວ ແລະ ພຼື້ນທີ່ ຮອຍເລຼື່ ອນທີ່ ສາຄັນ
ຂອງໂລກ.
8. 7
ສາເຫດຕົ້ນຕທີ່ ພາໃຫ້ເກີດແຜ່ນດິນໄຫວນ ັ້ນສາມາດແບ່ງໄດ້ດັ່ງນີ້:
ຂະບວນການປ່ຽນແປງທາງທາມະຊາດເຊັ່ ນ: ການເຄຼື່ ອນທີ່ ຂອງ
ເປຼືອກໂລກ.
ພເຂົາໄຟລະເບີດ ( ໃນລະຫວ່າງການເຄຼື່ອນຕົວຂອງມ ັກມາໃຕ້ດິນ )
ການກະທາຂອງມະນຸດ ເຊັ່ ນ: ການທົດລອງລະເບີດປະລາມະນ,
ການລະເບີດພຼື້ນທີ່ ຕ່າງໆ, ການຂຸດຄົ້ນບ່ ນ ້າມ ັນ, ການຂຸດເຈາະໃຕ້
ດິນ ...
ການຍຸບຕົວຂອງດິນ.
9. 8
ລັກສະນະນີ້ສາມາດແບ່ງອອກເປັນ 3 ສ່ວນໄດ້ແກ່:
ສ່ວນທີ່ ເປັນແກນໂລກທີ່ ຢ່ເລິກທີ່ ສຸດ ແລະມີອຸນຫະພມສງທີ່ ສຸດ ເຊິ່ງ
ເປັນຕົ້ນກາເນີດເຮັດໃຫ້ຫິນໃນຊັ້ນຫິນຫຼອມລະລາຍແລະມີການເຄຼື່ອນຕົວ.
ສ່ວນຊັ້ນທີ່ ເປັນຫີນຫຼອມລະລາຍ ເປັນຂອງແຂງທີ່ ມີຄຸນສົມບັດການເຄຼື່ອນ
ຕົວຄ້າຍຂອງແຫຼວ ແຕ່ຈະເຄຼື່ອນໄຫວຊ້າໃນລະດັບຫຼາຍຊັງຕີແມັດຕ່ປີ.
ສ່ວນທີ່ ເປັນເປຼືອກໂລກ ເປຼືອກໂລກທີ່ ຫ່ຫຸ້ມໂລກເປັນສ່ວນທີ່ ມີ ຄວາມໜາ
ໜ້ອຍ ແລະ ບ່ໄດ້ເປັນຊີ້ນສ່ວນດຽວ ແຕ່ຈະແບ່ງອອກເປັນຫຼາຍໆສ່ວນ
ຕິດຕ່ກ ັນຢ່.
11. 1
0
10
ຂະໜາດຂອງຣິກເຕີ້ ຄວາມສາພັນຕ່ຜົນກະທົບ
1,9 ຣິກເຕີ້ຫຼຼືຕ່ າກ່ວາ ບ່ມີຜົນກະທົບໃດໆ
1-2,9 ຣິກເຕີ້ ຜ້ຄົນຮ້ສຶກການສັ່ນໄຫວເລັກໜ້ອຍບາງຄັ້ງຮ້ສຶກວິນຫົວ
3-3,9 ຣິກເຕີ້ ຜ້ຄົນຮ້ສຶກເຖິງແຜ່ນດິນໄຫວເໝຼືອນກ ັບລົດໄຟແລ່ນຜ່ານ
4-4,9 ຣິກເຕີ້ ເກີດການສ່ັນໄຫວປານກາງເຄຼື່ອງໃຊ້ໃນເຮຼືອນມີການແກ່ວງໄກວ
5-5,9 ຣິກເຕີ້
ການສັ່ນໄຫວຮຸນແຮງເປັນບລິເວນກ້ວາງ ເຄຼື່ອງເຮຼືອນແລະວັດຖຸມີການ
ເຄຼື່ອນທີ່
6-6,9 ຣິກເຕີ້ ເກີດການສັ່ນໄຫວຮຸນແຮງຫຼາຍ ອາຄານເລີ່ມເສຍຫາຍ ພັງທະລາຍ
7,0 ຣິກເຕີ້ຂຼື້ນໄປ
ເປັນການສັ່ນໄຫວທີ່ ຮ້າຍແຮງ ອາຄານສິ່ງກ່ສ້າງມີຄວາມເສຍຫາຍຢ່າງ
ຫຼວງຫຼາຍ ແຜ່ນດິນແຍກ ວັດຖຸແກ່ວງກະເດັນ
ການວັດລະດັບຄວາມແຮງແຜ່ນດິນໄຫວຂອງຣິກເຕີ້ “ Richter Scale ”
12. 911
ການວັດລະດັບຄວາມແຮງແຜ່ນດິນໄຫວຂອງເມີແຄລລີ້ “ Mercalli Scale
”
ອັນດັບທີ່ ລັກສະນະຄວາມຮຸນແຮງ
I ເປັນລະດັບທີ່ ຄ່ອຍຫຼາຍ ກວດວັດໂດຍເຄຼື່ອງມຼື
II ພຮ້ສຶກຕົວໄດ້ສາລັບຜ້ທີ່ ຢ່ນິ້ງໆ ໃນອາຄານສງ
III ພຮ້ສຶກຕົວໄດ້ສາລັບຜູ໊ຢ່ອາໄສໃນບ້ານ ແຕ່ຄົນສ່ວນໃຫຍ່ບ່ຮ້ສຶກ
IV ຜ້ຢ່ໃນບ້ານຮ້ສຶກວ່າເຄຼື່ອງໃນບ້ານສັ່ນໄກວ
V ຮ້ສຶກເກຼືອບທຸກຄົນວ່າເຄຼື່ອງໃນບ້ານເລີ່ມແກ່ວງໄກວ
VI ທຸກຄົນສາມາດຮ້ສຶກເຄຼື່ອງໜັກໃນບ້ານເລີ່ມເຄຼື່ອນໄຫວ
VII ທຸກຄົນຕ່າງກຕົກໃຈສິ່ງກສ້າງເລີ່ມປະກ ົດຄວາມເສຍຫາຍ
VIII ເສຍຫາຍຈານວນຫຼາຍໃນອາຄານທາມະດາ
IX ສິ່ງກ່ສ້າງທີ່ ອອກແບບໄວ້ຢ່າງດີເສຍຫາຍຫຼາຍ
X ອາຄານເປະເພ ລາງລົດໄຄົດງ
XI ອາຄານສິ່ງກສ້າງເປ່ເພເກຼືອບທັງໝົດ
XII ທາລາຍໝົດທຸກຢ່າງເບິ່ງເຫັນເປັນຄຼື້ນເທິງແຜ່ນດິນ
13. 12
ຄຼື້ນຫຼັກ (Body Wave) ເປັນຄຼື້ນທີ່ ເດີນທາງທາງຢ່ພາຍໃຕ້ເປຼືອກໂລກ ເຊິ່ງ
ປະກອບດ້ວຍຄຼື້ນ P ອານຸພາກຂອງດິນເຄຼື່ອນທີ່ ໄປຕາມແນວແຮງຕາມຄວາມຍາວ
ຂອງຄຼື້ນ, ແລະ ຄຼື້ນ S ອານຸພາກຂອງດິນເຄຼື່ ອນທີ່ ໄປຕາມແນວຮາບພຽງ ທາງ
ທິດເໜຼືອ, ທິດໃຕ້, ທິດຕາເວັນອອກແລະທິດຕາເວັນຕົກ , ຄວາມຍາວຄຼື້ນຫຼັກນີ້
ໄດ້ແກ່ 0.001-50 ວິນາທີ
ຄຼື້ນພຼື້ນຜິວ (Surface Wave) ປະກອບດ້ວຍຄຼື້ນເລີຟ (Love Wave) ເປັນຄຼື້ນທີ່
ອານຸພາກຂອງດິນເຄຼື່ອນທີ່ ໃນແນວພຽງເໝຼືອນກ ັບການເຄຼື່ອນທີ່ ຂອງງເລຼື້ອຍ. ແລະ
ຄຶ້ນເຣເລ້.
15. 14
ແລະ ສະເໜີແນະ
ແຜ່ນດິນໄຫວເປັນບັນຫາໜຶ່ ງທີ່ ຫຼາຍປະເທດກາລັງປະສົບບັນຫາຢ່
ແລະແກ້ໄຂຍັງບ່ ທັນໄດ້ສົມບນເທຼື່ ອ ເພາະວ່າ ແຜ່ນດິນໄຫວຫຼຼືທລະນີພິບັດນີ້
ແມ່ນເກີດຈາກທາມະຊາດແລະມະນຸດ ເປັນຜ້ກະທາ ແຕ່ແຜ່ນດິນໄຫວທີ່ ເກີດ
ຈາກທາມະຊາດນ ັ້ນມີຜົນກະທົບຫຼາຍກ່ວາມະນຸດສ້າງຂຼື້ນ ເພາະມ ັນກໃຫ້ຜົົນ
ກະທົບຫຼາຍຕ່ ມະນຸດ ສັດ ແລະສິ່ ງແວດລ້ອມ ແຕ່ມະນຸດກເປັນຜ້ໄດ້ຮັບຜົນ
ກະທົບຫຼາຍກ່ວາ ບ່ວ່າຈະເປັນທີ່ ຢ່ອາໄສ, ຊັບສິນ ແລະຊີວິດ.
16. ການຮຽນຮ້ຂອງຜ້ທີ່ ສົນໃຈໃນເລຼື່ ອງຂອງໄພພິບັດທາງທາມະຊາດຮບແບບ
ຕ່າງໆນ ັ້ນຄວນໄດ້ຮັບການເອົາໃຈໃສ່, ໃຫ້ຄວາມສາຄັນແລະສົ່ງເສີມ ເພຼື່ ອເປັນ
ພຼື້ນຖານໃຫ້ແກ່ການສຶກສາຂອງບັນດານ ັກສຶກສາແລະປະຊາຊົນທົ່ວໄປ ໃນການ
ພັດທະນາຄວາມຮ້ ແລະເຄຼື່ ອງມຼືອານວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ແກ່ການຊ່ວຍເຫຼຼືອໃຫ້ແກ່
ພຼື້ນທີ່ ຕ່າງໆທີ່ ສ່ຽງຕ່ ການເກີດແຜ່ນດິນໄຫວ ທາງດ້ານການແຈ້ງເຕຼືອນ, ການຊ່ວຍອົບ
ພະຍົບປະຊາຊົນ, ລວມເຖິງການເຜີຍແຜ່ຄວາມຮ້ເທັກນິກ ວິທີການຂອງເອົາຕົວຫຼອດ
ໃນເວລາທີ່ ເກີດໄພພິບັດ.
ປະເທດເຮົາກເປັນປະເທດໜຶ່ ງທີ່ ຍັງບ່ ເຄີຍໄດ້ຮັບຜົນກະທົບທີ່ ຮຸນແຮງຈາກ
ແຜ່ນດິນໄຫວ ແຕ່ກຄວນຈະສົນໃຈກ່ຽວກ ັບບັນຫານີ້ເພາະວ່າສະພາບແວດລ້ອມໂລກ
ຂອງເຮົາໄດ້ມີການປ່ຽນແປງຢ່ສະເໝີ ແລະມ ັນກມີປາກ ົດການເກີດຂຼື້ນແລ້ວດັ່ງນ ັ້ນເຮົາ
ຄວນຈະໃຫ້ຄວາມສາຄັນກ່ຽວກ ັບເລຼືຼື່ອງນີ້.
ການສົ່ງເສີມການສຶກສາຄົ້ນຄ້ວານີ້ອາດຈະເປັນໂອກາດ, ແຫຼ່ງຂ້ມນຂ່າວສານ,
ເຄຼື່ ອງມຼືອຸປະກອນ, ປັດໃຈທີ່ ຈາເປັນແລະກ່ຽວຂ້ອງ ສິ່ ງເຫຼົານີ້ຕ້ອງມີການຊ່ວຍເຫຼຼືອ
ແລະສະໜັບສະໜນຈາກຂັ້ນເທິງ ຫຼຼືກະຊວງທີ່ ກ່ຽວຂ້ອງ ເພຼື່ ອເປັນທິດທາງ ແລະ
ແນວທາງການສຶກສາໃຫ້ເກີດປະສິດທິພາບ.
17. 15
o ຕັ້ງສະຕິໃຫ້ຢ່ໃນພຼື້ນທີ່ ທີ່ ປອດໄພ ຫ່າງຈາກປະຕແລະສາຍໄຟຟ້າ.
o ບ່ຕຼື່ນຕົກໃຈຈ ົນເກີນໄປ.
o ຮັບຟັງສະຖານະການຈາກ ແລະຄາແນະນາຈາກສນເຕຼືອນໄພຢ່າງຕ່ເນຼື່ອງ.
o ບ່ຄວນໃຊ້ລິບໃນການຫຼົບໜີ ເພາະໄຟຟ້າອາດດັບແລະເຮັດໃຫ້ຄາຢ່ໃນລິບໄດ້.
o ໝຸດເຂົ້າໄປນອນຢ່ໃຕ້ຕຽງ ເພຼື່ ອປ້ອງກ ັນຈາກສິ່ງທີ່ ອາດຫັກພັງລົງມາ.
o ບ່ໃຫ້ຢ່ໃຕ້ຄານຫຼຼືສິ່ງທີ່ ມີນ ້າໜັກຫຼາຍ.
o ໃຫ້ຢ່ຫ່າງຈາກສິ່ງທີ່ ບ່ໝັ້ນຄົງແຂງແຮງ.
o ໃຫ້ຮີບອອກຈາກອາຄານເມຼື່ອມີການສັ່ງການຈາກຜ້ຄວບຄຸມຄວາມປອດໄພ.
o ໃສ່ເກີບຢາງເພຼື່ ອປ້ອງກ ັນເສດແກ້ວ, ເສດກະເບຼື້ອງ ແລະສິ່ງມີຄົມທີ່ ຫັກພັງ
ຕົກລົງມາ.
o ລວມກ ັນຢ່ໃນທີ່ ນ ັດໝາຍໄວ້ເພຼື່ ອກວດສອບສະມາຊິກຊ່ວຍເຫຼຼືອເຊິ່ງກ ັນແລະກ ັນ.
o ຖ້າຢ່ໃນລົດໃຫ້ຢຸດລົດຈ ົນກ່ວາແຜ່ນດິນຈະຢຸດໄຫວຫຼຼືສັ່ນສະເທຼືອນ
