Διαχείριση κρίσεων στη σχολική τάξη

1. Διαχείριση κρίσεων στηνΔιαχείριση κρίσεων στην
σχολική τάξησχολική τάξη
Μαρία ΑγάθουΜαρία Αγάθου
Ψυχολόγος Κεδδύ ΚέρκυραςΨυχολόγος Κεδδύ Κέρκυρας

2. Τι περιλαμβάνει η έννοια τηςΤι περιλαμβάνει η έννοια της
κρίσης:κρίσης:
 Προβληματική συμπεριφορά μαθητώνΠροβληματική συμπεριφορά μαθητών
(επιθετικότητα, σεξ. εκμετάλλευση,(επιθετικότητα, σεξ. εκμετάλλευση,
μικροκλοπές, θυματοποίηση)μικροκλοπές, θυματοποίηση)
 Διαχείριση πένθους/ ασθένειας/δυστυχημάτωνΔιαχείριση πένθους/ ασθένειας/δυστυχημάτων
 Απόπειρα ΑυτοκτονίαςΑπόπειρα Αυτοκτονίας
 Χρήση ουσιώνΧρήση ουσιών
(…και πολλά άλλα)(…και πολλά άλλα)

3. Πως παρεμβαίνει το ΚΕΔΔΥΠως παρεμβαίνει το ΚΕΔΔΥ
στην διαχείριση κρίσεων;στην διαχείριση κρίσεων;
 Αξιολόγηση μαθητών κατόπιν παραπομπής από τοΑξιολόγηση μαθητών κατόπιν παραπομπής από το
σχολείοσχολείο
 Συμβουλευτική των εκπαιδευτικώνΣυμβουλευτική των εκπαιδευτικών
 Συμβουλευτική γονέωνΣυμβουλευτική γονέων
 Συμβουλευτική εφήβωνΣυμβουλευτική εφήβων
 Παραπομπή σε άλλες δομές εάν χρειαστείΠαραπομπή σε άλλες δομές εάν χρειαστεί
 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΧΟΛΕΙΩΝΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΧΟΛΕΙΩΝ

4. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΧΟΛΕΙΩΝΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΧΟΛΕΙΩΝ
 Συμμετείχαν 9 γυμνάσια-λύκεια και 1Συμμετείχαν 9 γυμνάσια-λύκεια και 1
δημοτικό, στα οποία παρευρισκότανδημοτικό, στα οποία παρευρισκόταν
ψυχολόγος μια φορά την εβδομάδαψυχολόγος μια φορά την εβδομάδα
 130 μαθητές προσήλθαν για συμβουλευτική130 μαθητές προσήλθαν για συμβουλευτική
υποστήριξηυποστήριξη
 Έγιναν επισκέψεις σε άλλα 15 σχολεία εκτόςΈγιναν επισκέψεις σε άλλα 15 σχολεία εκτός
προγράμματος για την διαχείριση δύσκολωνπρογράμματος για την διαχείριση δύσκολων
περιστατικώνπεριστατικών

5. Έκτακτα περιστατικά:Έκτακτα περιστατικά:
 3 έφηβοι με αυτοκτονικό ιδεασμό3 έφηβοι με αυτοκτονικό ιδεασμό
 1 απόπειρα αυτοκτονίας1 απόπειρα αυτοκτονίας
 Ξαφνικός θάνατος 2 έφηβων μαθητώνΞαφνικός θάνατος 2 έφηβων μαθητών
 Ξαφνικός θάνατος 3 γονέων μαθητώνΞαφνικός θάνατος 3 γονέων μαθητών
 Εγκατάλειψη έφηβης από την μητέρα τηςΕγκατάλειψη έφηβης από την μητέρα της
 Χρήση και διακίνηση ουσιώνΧρήση και διακίνηση ουσιών
 Επιθετική βίαιη συμπεριφορά μαθητήΕπιθετική βίαιη συμπεριφορά μαθητή

6. ΑΙΤΗΜΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ
0
5
10
15
20
25
30
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑΜΕΓΟΝΕΙΣ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑΜΕΣΧΕΣΗ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑΜΕΦΙΛΟΥΣ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ
ΑΓΧΟΣΕΞΕΤΑΣΕΩΝ/ΑΝΗΣΥΧΙΑΓΙΑΜΕΛΛΟΝ
ΧΡΗΣΗΟΥΣΙΩΝ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑΥΓΕΙΑΣ
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑΜΕΕΙΚΟΝΑΕΑΥΤΟΥ
ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΚΟΣΙΔΕΑΣΜΟΣ
ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ,ΘΥΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ
ΠΕΝΘΟΣ
ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗ
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣΓΙΑΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑΑΛΛΩΝ
ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ/ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ
Σειρά1

7. Ποια σχολεία αντιμετωπίζουνΠοια σχολεία αντιμετωπίζουν
καλύτερα τις κρίσιμες καταστάσεις;καλύτερα τις κρίσιμες καταστάσεις;
 Ετοιμότητα του σχολείουΕτοιμότητα του σχολείου
 Γνωστική και συναισθηματική επάρκεια των εκπαιδευτικώνΓνωστική και συναισθηματική επάρκεια των εκπαιδευτικών
σε θέματα ψυχικής υγείαςσε θέματα ψυχικής υγείας
 Καλή συνεργασία με δομέςΚαλή συνεργασία με δομές
 Καλή συνεργασία με γονείς (επαρκή στοιχεία για την οικ.Καλή συνεργασία με γονείς (επαρκή στοιχεία για την οικ.
κατάσταση/υγεία των μαθητών)κατάσταση/υγεία των μαθητών)
 Καλή συνεργασία μεταξύ διευθυντή-εκπαιδευτικώνΚαλή συνεργασία μεταξύ διευθυντή-εκπαιδευτικών
 Δραστηριότητες που προωθούν την αίσθηση του ανήκεινΔραστηριότητες που προωθούν την αίσθηση του ανήκειν
 Σχολεία με σαφείς προαποφασισμένους κανόνεςΣχολεία με σαφείς προαποφασισμένους κανόνες

8. Ποιοι εκπαιδευτικοί αντιμετωπίζουνΠοιοι εκπαιδευτικοί αντιμετωπίζουν
καλύτερα τις κρίσιμες καταστάσεις;καλύτερα τις κρίσιμες καταστάσεις;
 Σαφείς κανόνες / προαποφασισμένοι από κοινού με τους μαθητέςΣαφείς κανόνες / προαποφασισμένοι από κοινού με τους μαθητές
 Βλέπει τον μαθητή ως ολότητα, βλέπει τα θετικά και τα αρνητικά, προσπαθεί ναΒλέπει τον μαθητή ως ολότητα, βλέπει τα θετικά και τα αρνητικά, προσπαθεί να
παίρνει την θέση του μαθητή για να εξηγήσειπαίρνει την θέση του μαθητή για να εξηγήσει// αιτιολογήσει την συμπεριφορά τουαιτιολογήσει την συμπεριφορά του
 Αφήνει όσο το δυνατόν στην άκρη το ναρκισσιστικό πλήγμα/ δεν αμπαρώνεταιΑφήνει όσο το δυνατόν στην άκρη το ναρκισσιστικό πλήγμα/ δεν αμπαρώνεται
πίσω από την ιδέα υπεροχής του έναντι στον μαθητήπίσω από την ιδέα υπεροχής του έναντι στον μαθητή
 Φιλικός αλλά όχι φίλος / φιλότιμοΦιλικός αλλά όχι φίλος / φιλότιμο
 Χρησιμοποιεί την ποινή σαν συνέπεια και όχι σαν τιμωρία, πάντα κατόπινΧρησιμοποιεί την ποινή σαν συνέπεια και όχι σαν τιμωρία, πάντα κατόπιν
προειδοποίησηςπροειδοποίησης
 Αφού θέσει την ποινή και τελειώσει το περιστατικό δεν το κρατάει για πάντα, αλλάΑφού θέσει την ποινή και τελειώσει το περιστατικό δεν το κρατάει για πάντα, αλλά
αφού το συζητήσει ξεκινάει την επαφή με τον μαθητή σαν άγραφος πίνακας.αφού το συζητήσει ξεκινάει την επαφή με τον μαθητή σαν άγραφος πίνακας.
 Αποτελεί πρότυπο για τον μαθητή, ειδικά για αυτόν τον μαθητή που δεν έχειΑποτελεί πρότυπο για τον μαθητή, ειδικά για αυτόν τον μαθητή που δεν έχει
σταθερά ή επαρκή πρότυπα στο σπίτισταθερά ή επαρκή πρότυπα στο σπίτι
 Διαθέτει λίγο χρόνο για να περάσει μαζί με τους μαθητές στο διάλειμμα ή στηνΔιαθέτει λίγο χρόνο για να περάσει μαζί με τους μαθητές στο διάλειμμα ή στην
εκδρομήεκδρομή

9. Η διαφορά πρωτοβάθμιας-Η διαφορά πρωτοβάθμιας-
δευτεροβάθμιαςδευτεροβάθμιας
 Οι έφηβοι είναι ήδη αρκετά διαμορφωμένοι σανΟι έφηβοι είναι ήδη αρκετά διαμορφωμένοι σαν
προσωπικότητεςπροσωπικότητες
 Έχουν ήδη υιοθετήσει ή καλούνται μέσω τάσεων ναΈχουν ήδη υιοθετήσει ή καλούνται μέσω τάσεων να
υιοθετήσουν αρνητικές απόψεις απέναντι στουιοθετήσουν αρνητικές απόψεις απέναντι στο
σχολείο και τους εκπαιδευτικούςσχολείο και τους εκπαιδευτικούς
 Εναλλαγή εκπαιδευτικών/λιγότερες ευκαιρίες γιαΕναλλαγή εκπαιδευτικών/λιγότερες ευκαιρίες για
γνωριμία με τους μαθητέςγνωριμία με τους μαθητές
 Όμως έχουν ανάγκη από πρότυπα και ταΌμως έχουν ανάγκη από πρότυπα και τα
ενσωματώνουν με τρόπο σταδιακό και όχι πάνταενσωματώνουν με τρόπο σταδιακό και όχι πάντα
ορατόορατό

10. Δύσκολη συμπεριφορά: τιΔύσκολη συμπεριφορά: τι
βοηθάειβοηθάει
 Σαφείς κανόνες και όριαΣαφείς κανόνες και όρια
 Προειδοποίηση πριν την χρήση συνέπειαςΠροειδοποίηση πριν την χρήση συνέπειας
 Δημιουργία ειδικού δεσμού με το μαθητήΔημιουργία ειδικού δεσμού με το μαθητή
 Επιβράβευση θετικής συμπεριφοράςΕπιβράβευση θετικής συμπεριφοράς
 Επαφή με γονείς/ συχνή εποπτεία, επικοινωνίαΕπαφή με γονείς/ συχνή εποπτεία, επικοινωνία
 Αξιολόγηση μαθητήΑξιολόγηση μαθητή
 Συμβουλευτική μαθητήΣυμβουλευτική μαθητή
 Συμβουλευτική γονέωνΣυμβουλευτική γονέων

11. Τι δεν βοηθάει:Τι δεν βοηθάει:
 Υιοθέτηση αρνητικής στάσης-προκατάληψηΥιοθέτηση αρνητικής στάσης-προκατάληψη
 Συνεχείς τιμωρίες/αποβολέςΣυνεχείς τιμωρίες/αποβολές
 Μηδενική ανοχήΜηδενική ανοχή

12. Διαχείριση θυματοποίησηςΔιαχείριση θυματοποίησης
((bullying)bullying)
 Πρόληψη με προγράμματα που προωθούν τηνΠρόληψη με προγράμματα που προωθούν την
διαφορετικότηταδιαφορετικότητα
 Σαφείς κανόνες του σχολείου για μη αποδοχή τηςΣαφείς κανόνες του σχολείου για μη αποδοχή της
θυματοποίησης-άμεση παρέμβασηθυματοποίησης-άμεση παρέμβαση
 Εργασία τόσο με τον θύτη (διαχείριση θυμού) όσοΕργασία τόσο με τον θύτη (διαχείριση θυμού) όσο
και με το θύμα (προώθηση διεκδικητικήςκαι με το θύμα (προώθηση διεκδικητικής
συμπεριφοράς/ κοινωνικές δεξιότητες)συμπεριφοράς/ κοινωνικές δεξιότητες)
 Συνεργασία με τους γονείςΣυνεργασία με τους γονείς

13. Διαχείριση υπερκινητικότηταςΔιαχείριση υπερκινητικότητας
 Διερεύνηση αιτίων (περιβάλλον ή οργανική παθολογία)Διερεύνηση αιτίων (περιβάλλον ή οργανική παθολογία)
 Αλλαγή θρανίου (όχι κοντά σε παράθυρο/ δίπλα στονΑλλαγή θρανίου (όχι κοντά σε παράθυρο/ δίπλα στον
εκπαιδευτικό)εκπαιδευτικό)
 Ανάθεση καθηκόντωνΑνάθεση καθηκόντων
 Οργάνωση χώρου- περιορισμός οπτικών ερεθισμάτωνΟργάνωση χώρου- περιορισμός οπτικών ερεθισμάτων
 Ενίσχυση συμπεριφορών αντίθετων από τηνΕνίσχυση συμπεριφορών αντίθετων από την
προβληματική (προβληματική (DRA:DRA: differential reinforcement ofdifferential reinforcement of
alternative behavior)alternative behavior)
 Συμβουλευτική γονέων/πιθανή φαρμακοθεραπείαΣυμβουλευτική γονέων/πιθανή φαρμακοθεραπεία

14. Διαχείριση πένθους: τι πρέπει ναΔιαχείριση πένθους: τι πρέπει να
κάνει το σχολείοκάνει το σχολείο
 Να διατηρήσει τη σταθερότητα του πλαισίουΝα διατηρήσει τη σταθερότητα του πλαισίου
(κάτι σημαντικό χάθηκε αλλά άλλα πράγματα(κάτι σημαντικό χάθηκε αλλά άλλα πράγματα
συνεχίζουν κανονικά)συνεχίζουν κανονικά)
 Να είναι δίπλα στο παιδί και στην οικογένειαΝα είναι δίπλα στο παιδί και στην οικογένεια
διακριτικά και υποστηρικτικάδιακριτικά και υποστηρικτικά

15. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού:Ο ρόλος του εκπαιδευτικού:
 Κατανόηση αρνητικών ή παράδοξων συμπεριφορώνΚατανόηση αρνητικών ή παράδοξων συμπεριφορών
χωρίς να βιαζόμαστε να αλλάξει η συμπεριφορά ή ναχωρίς να βιαζόμαστε να αλλάξει η συμπεριφορά ή να
κρίνουμεκρίνουμε
 Ας μην περιμένουμε συγκεκριμένες αντιδράσεις-Ας μην περιμένουμε συγκεκριμένες αντιδράσεις-
κάθε παιδί βιώνει και εκφράζει το πένθοςκάθε παιδί βιώνει και εκφράζει το πένθος
διαφορετικάδιαφορετικά
 Καθησυχάζουμε για το φυσιολογικό της αντίδρασης/Καθησυχάζουμε για το φυσιολογικό της αντίδρασης/
δίνουμε εικόνα μέλλοντοςδίνουμε εικόνα μέλλοντος
 Δίνουμε ευκαιρία για έκφραση συναισθημάτων μέσαΔίνουμε ευκαιρία για έκφραση συναισθημάτων μέσα
από ιστορίες και εικαστικές δραστηριότητεςαπό ιστορίες και εικαστικές δραστηριότητες

16.  Παρέχουμε ασφάλεια αλλά και σαφή όριαΠαρέχουμε ασφάλεια αλλά και σαφή όρια
 Εφόσον νιώθουμε ικανοί, μοιραζόμαστε προσωπικήΕφόσον νιώθουμε ικανοί, μοιραζόμαστε προσωπική
εμπειρίαεμπειρία
 Δεν είναι τόσο αυτά που λέγονται όσο η παρουσίαΔεν είναι τόσο αυτά που λέγονται όσο η παρουσία
μαςμας
 Συνεχίζουμε να έχουμε λογικές απαιτήσεις σεΣυνεχίζουμε να έχουμε λογικές απαιτήσεις σε
ακαδημαϊκό επίπεδο -αλλά παρέχουμε σταθερήακαδημαϊκό επίπεδο -αλλά παρέχουμε σταθερή
μαθησιακή βοήθεια (ελλιπής αυτοσυγκέντρωση)μαθησιακή βοήθεια (ελλιπής αυτοσυγκέντρωση)

17.  Ενθαρρύνουμε τους γονείς να επισκεφτούνΕνθαρρύνουμε τους γονείς να επισκεφτούν
κάποιον ειδικό όταν κρίνουμε ότι ο θρήνοςκάποιον ειδικό όταν κρίνουμε ότι ο θρήνος
είναι παρατεταμένος και εμποδίζει τηνείναι παρατεταμένος και εμποδίζει την
κοινωνική λειτουργικότητα για μεγάλοκοινωνική λειτουργικότητα για μεγάλο
διάστημαδιάστημα
 Το παιδί χρειάζεται στήριξη αλλάΤο παιδί χρειάζεται στήριξη αλλά όχι οίκτοόχι οίκτο

18. Όταν πεθαίνει ένας μαθητής:Όταν πεθαίνει ένας μαθητής:
Καθηγητές:Καθηγητές:
 ΑποδιοργάνωσηΑποδιοργάνωση
 ΑμηχανίαΑμηχανία
 Αντιμετώπιση πρακτικών θεμάτωνΑντιμετώπιση πρακτικών θεμάτων
 Πένθος συμμαθητών αλλά και εκπαιδευτικώνΠένθος συμμαθητών αλλά και εκπαιδευτικών

19. Οι συμμαθητές :Οι συμμαθητές :
 ΑποδιοργάνωσηΑποδιοργάνωση
 Αίσθηση του μάταιουΑίσθηση του μάταιου
 «Μπορεί να συμβεί και σε μένα»«Μπορεί να συμβεί και σε μένα»
 Συναισθηματικό πάγωμαΣυναισθηματικό πάγωμα
 Διαφορετικές αντιδράσειςΔιαφορετικές αντιδράσεις

20. Ο ρόλος του σχολείουΟ ρόλος του σχολείου
 Έννοια ‘οικογένειας’ σε πένθοςΈννοια ‘οικογένειας’ σε πένθος
 Επαφή με ειδικούςΕπαφή με ειδικούς
 Δίνουμε χρόνο αλλά σύντομα επανερχόμαστε στηΔίνουμε χρόνο αλλά σύντομα επανερχόμαστε στη
ροήροή
 Συζητάμε σε ομάδα αλλά και ατομικά (σεβόμαστε τοΣυζητάμε σε ομάδα αλλά και ατομικά (σεβόμαστε το
ότι κάποιοι μπορεί να μη θέλουν να συζητήσουν)ότι κάποιοι μπορεί να μη θέλουν να συζητήσουν)
 Έχουμε φροντίσει να έχουμε γνώσεις διαχείρισηςΈχουμε φροντίσει να έχουμε γνώσεις διαχείρισης
κρίσεων πριν συμβεί το γεγονόςκρίσεων πριν συμβεί το γεγονός

21. Στην διάθεση τωνΣτην διάθεση των
εκπαιδευτικών:εκπαιδευτικών:
ΚΕΔΔΥΚΕΔΔΥ
Βελισσαρίου 30Βελισσαρίου 30
2661 0 810552661 0 81055