Punoi:Oriada Mecaj
Shkolla:BDK

Çfare ështe motherboard?
 Njihet edhe si motherboard ose system board.
Ndodhet në njërën anë të kasës dhe ka formë
drejtëkëndëshi me përmasa që variojnë sipas firmave .
Mbi këtë pllakë të hollë plastike të dizenjuar me qarqe
vendosen ose lidhen me kabllo (të quajtur fisha) të
gjitha pajisjet e kompjuterit. Si të gjitha pjesët e
brendshme të kompjuterit edhe motherboard-i e merr
rrymën elektrike nga ushqyesi përmes një fishedhe ia
shpërndan atë pajisjeve të tjera që “montohen” në
bord. Kuptohet se ky është bordi kryesor dhe pa të s’ka
kuptim të funksionojë një kompjuter.

 Motherboard është “Zemra” e kompjuterit.
 Njihet ndryshe si:
 Board i sistemit
 Board-i kryesor
 Board-i bazë
 Ofron lidhjen e përbashkët midis pjesëve të tjera të
kompjuterit duke përfshirë CPU, kujtesat, lexuesit të
disqeve, etj.
 Kur ndërtoni një PC, zgjedhja e motherboard është
zgjedhja e parë dhe kryesore që bëhet Motherboard që
përdor një PC përcakton funksionalitetin e tij si dhe
mundësinë për përditësime të mëvonshme të pjesëve
përbërëse

Motherboard,pista e komunikimit
te te gjitha pjeseve te kompjuterit.

Arkitektura e Motherboard

 Arkitektura më e përhapur e motherboard-eve
përfshin north bridge dhe south bridge.
 Bridget (urat) lidhin BUS-et me njëri-tjetrin Bazat e
HW MotherBoard + BIOS
 North bridge trajton kryesisht informacionin që
qarkullon midis RAM dhe CPU
 South bridge trajton kryesisht I/O

Karakteristikat e Motherboard-it
 Forma e motherboard
 Chipset
 Kompatibiliteti me CPU :
 =>Familja e CPU e lejuar
 => Shpejtësia e e CPU
 Shpejtësia dhe gjerësia e BUS-eve të kujtesës
 Llojet e BUS-eve I/O që mund të përdori si dhe
standardet (ndërfaqe, porta, etj.) që lejon
 BIOS

Forma e Motherboard-it
 Motherboard-ët ndryshojnë në:
 Formë Madhësi
 Pozicionet e vrimave që montimit
 Formën e folesë së ushqyesit
 Këto faktorë kanë ndikim kritik në momentin e
ndërrimit të motherboard pasi duhet që motherboard
të përputhet me kasën e kompjuterit dhe kutinë e
ushqimit

 Nëse po ndërtoni një kompjuter të ri, motherboard i
zgjedhur do ndikojë në përzgjedhjen e kasës dhe
ushqyesit përkatës
 Varianti pothuajse standard është ai ATX 7

Chipset(Bashkesia e chipeve)
 Chipset është një bashkësi qarqesh të integruara që
janë pjesë e motherboard
 Ai përcakton karakteristikat kryesore të motherboard
 Shpesh prodhuesit e motherboard-eve përdorin
chipsete të dizenjuara nga e njëjta kompani Chipset
Intel P45 Express

Kompatibiliteti me proçesorin
 Duhet pasur kujdes pasi chipset i motherboard lejon përdorimin
vetëm të proçesorëve të familjeve të përcaktuara, p.sh
 Intel Core
 Intel Pentium 4/Celeron
 AMD Athlon
 AMD Fusion Etj.
 Përvec familjes së proçesorit motherboard mund të lejojë
përdorimin e proçesorëve me shpejtësi të caktuara brenda këtyre
familjeve :
=>Shpejtësia FSB (Front Side Bus) – shpejtësia me të cilën
komunikon CPU me chipset
=> Shumëfishi CPU– specifikon shumëfishin e shpejtësisë FSB me
të cilën komunikon CPU brenda tij (p.sh nëse shumëfishi është
20, dhe FSB 133MHz atëhere shpejtësia e CPU është 2.66 Ghz)

Foleja e proçesorit – Forma e
folesë së proçesorit gjithashtu
limiton zgjedhjen e proçesorëve që
i përshtaten një lloj motherboard-i
të caktuar

Shpejtesia dhe gjeresia e BUS-eve
te kujteses
 Një nga detyrat kryesorë të chipset është që të shërbejë si
ndërmjetës midis proçesorit dhe kujtesës kryesore (RAM)
 Bus-et e kujtesës lidhin pikërisht chipset-in me kujtesën
kryesore, ashtu si FSB lidhin proçesorin me chipsetin
 Ato shërbejnë si kanale ndërmjetëse midis CPU dhe
kujtesës
 Dy parametrat kryesore të BUS-ve të kujtesës janë
Shpejtësia, e cila përcakton kujtesën më të shpejtë që
mund të përdoret. Një BUS kujtese i shpejtë mund të
përdori kujtesa më të ngadalta.
Gjerësia, numri i biteve që përpunohen në sekondë
(zakonisht 64 bit).

 Po të shumëzojmë shpejtësinë me gjerësinë e një BUS-i
të kujtesës mund të gjejmë maksimumin e
informacionit që përballon BUS në një sekondë
 P.sh një BUS me shpejtësi 300Mhz dhe gjerësi 64 bit (8
byte) përpunon maksimumi 2400MB /s

BUS-et I/O dhe standardet që
lejon motherboard
 Portë që përdorej për lidhje me karta grafike
 PCI - Lejon për bashkangjitjen e pajisjeve hardware (karta)
në kompjuter
 PCI Express – Standard-i BUS-eve që po zëvendëson AGP
dhe PCI
 Ndërfaqet ATA/SATA për lidhje me kujtesa dytësore (Hard
Disc)
 PnP (Plug and Play) - Lejon vetëkonfigurimin e pajisjeve që
lidhen me motherboard
 Ndërfaqet USB – Ndërfaqe BUS për lidhje me pajisje të
jashtme

Shembull motherboard ATX

FALEMINDERIT!