1. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
Πρόγραμμα Ευαισθητοποίησης
στην Εφαρμοσμένη Ανάλυση
Κοραή 33, Ν. Σμύρνη, 17123
210 9370810
www.isas.gr
instituto.sas@gmail.com

2. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΣΥΣΤΗΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ
Διάρκεια προγράμματος: Το πρόγραμμα υλοποιείται σε
δύο τετράμηνης διάρκειας κύκλους κάθε έτος.
Επιστημονικά υπεύθυνη:
Αγγελική Γενά, Κλινική Ψυχολόγος, Καθ. Παν/μίου
Αθηνών
Εισηγητές:
Έρη Τσιρέμπολου, Ψυχολόγος, Δρ. Παν/μίου Αθηνών
Πέτρος Γαλάνης, Ειδικός Παιδαγωγός, Δρ. Παν/μίου
Αθηνών
Στόχος: Το πρόγραμμα εκπαίδευσης αποσκοπεί στην
ευαισθητοποίηση των συμμετεχόντων στις εφαρμογές της
Ανάλυσης της Συμπεριφοράς για την αντιμετώπιση των
εκτεταμένων αναγκών των παιδιών με Διαταραχή
Αυτιστικού Φάσματος.
Συμμετέχοντες: Το πρόγραμμα απευθύνεται σε
Ψυχολόγους, Ειδικούς Παιδαγωγούς, Εκπαιδευτικούς της
Παράλληλης Στήριξης, Λογοπεδικούς, Εργοθεραπευτές,
και γενικά σε επαγγελματίες που ασχολούνται με την
εκπαίδευση και θεραπεία παιδιών με ΔΑΦ.
Η δραματική αύξηση της
συχνότητας εκδήλωσης της
Διαταραχής του Αυτιστικού
Φάσματος σε 1 στα 68 παιδιά
(CDC, 2014), καθιστά αναγκαία
την εφαρμογή
εμπεριστατωμένων
παρεμβάσεων που
διασφαλίζουν τα βέλτιστα
αποτελέσματα για το παιδί και
την οικογένειά του (Wong et al.,
2014). Η Εφαρμοσμένη
Ανάλυση της Συμπεριφοράς
αποτελεί τη μόνη παρέμβαση
που έχει αξιολογηθεί εκτενώς
και με αξιόπιστα κριτήρια για
την αποτελεσματικότητά της για
άτομα με Διαταραχή Αυτιστικού
Φάσματος (Γενά & Γαλάνης,
2009; Howard et al., 2014;
Makrygianni & Reed, 2010) και
αναγνωρίζεται διεθνώς ως η
πλέον ενδεδειγμένη παρέμβαση
για τον αυτισμό (Schreibman &
Ingersoll, 2005).

3. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΣΥΣΤΗΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ
Θεωρητικό Μέρος
Διάρκεια: Το θεωρητικό σκέλος του
προγράμματος αναπτύσσεται σε 4
συναντήσεις συνολικής διάρκειας 14 ωρών.
Μέθοδος: Θεωρητικές εισηγήσεις με
συζήτηση, Παρουσιάσεις βίντεο,
Εκπαιδευτικές ασκήσεις, Μελέτη σχετικής
βιβλιογραφίας
Θεματικές ενότητες:
Α. Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος: Διαγνωστικά
κριτήρια, Συμπτωματολογία, Επιδημιολογικά
στοιχεία, Αξιολόγηση, Βασικές αρχές της
θεραπείας/ εκπαίδευσης, Χαρακτηριστικά και
αποτελεσματικότητα των Αναλυτικών -
Συμπεριφορικών παρεμβάσεων.
Β. Ανάλυση της Συμπεριφοράς και θεωρίες
μάθησης: Βασικές αρχές της Εφαρμοσμένης
Ανάλυσης της Συμπεριφοράς, Εξαρτημένη
Αντανακλαστική και Συντελεστική Μάθηση, Ο
ρόλος της ενίσχυσης στη μαθησιακή διαδικασία
(μορφές και προγράμματα ενίσχυσης)
Γ. Βασικές διδακτικές τεχνικές: Κύκλος
Συστηματικής Διδασκαλίας (Discrete trial
teaching), Τμηματική βοήθεια, Μάθηση χωρίς
λάθη (Errorless learning), Σταδιακή διαμόρφωση
της συμπεριφοράς, Ανάλυση έργου, Διδασκαλία
αλυσιδωτών αντιδράσεων, Σύστημα ανταλλάξιμων
αμοιβών (Token economy systems), Συμβόλαιο,
Προγράμματα αυτοαπασχόλησης (Activity
schedules).
Δ. Διδακτικές τεχνικές για την ανάπτυξη καίριων
δεξιοτήτων: Τεχνικές για τη βελτίωση των
κινήτρων, την προαγωγή των κοινωνικών
δεξιοτήτων, του λόγου και της επικοινωνίας, της
αυτοδιαχείρισης και την αντιμετώπιση των
προβλημάτων συμπεριφοράς.
Ε. Σχεδιασμός προγράμματος παρέμβασης

4. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΣΥΣΤΗΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ
Πρακτική Άσκηση
Διάρκεια: Το πρακτικό σκέλος του προγράμματος διαρκεί
τέσσερις μήνες. Περιλαμβάνει 16 εβδομαδιαίες
συναντήσεις/ εποπτείες συνολικής διάρκειας 24 ωρών,
καθώς και 4-7 ώρες την εβδομάδα παρακολούθησης
περιστατικών στο χώρο του ΙΣΑΣ.
Μέθοδος: Παρακολούθηση θεραπευτικών προγραμμάτων,
Εξάσκηση με εποπτεία, Παροχή καθοδήγησης και
ανατροφοδότησης.
Η πρακτική άσκηση γίνεται ταυτόχρονα με τη θεωρητική
κατάρτιση ώστε να παρέχεται η δυνατότητα άμεσης
σύνδεσης θεωρίας και πράξης, ενώ οι εκπαιδευόμενοι
μετέχουν σε σύντομης διάρκειας γραπτές δοκιμασίες όπου
αξιολογείται ο βαθμός κατανόησης των διδακτικών
τεχνικών.
Υλικό:
· Σημειώσεις που καλύπτουν τις θεματικές ενότητες του
θεωρητικού μέρους.
· Ενδεικτικό εκπαιδευτικό υλικό για την παρέμβαση.
Περιγραφή: Κατά τη διάρκεια
των εβδομαδιαίων
συναντήσεων, οι συμμετέχοντες
παρακολουθούν την επόπτρια
στο θεραπευτικό/εκπαιδευτικό
της έργο και εν συνεχεία
καλούνται οι ίδιοι να
δουλέψουν με το παιδί, υπό την
καθοδήγησή της. Παράλληλα,
γίνεται παρουσίαση τεχνικών
και συζήτηση για τη διδασκαλία
δεξιοτήτων μέσα από
συγκεκριμένες μελέτες
περίπτωσης.

5. Σύντομο βιογραφικό:
Αγγελική Γενά: Καθηγήτρια του
Πανεπιστημίου Αθηνών και Κλινική
Ψυχολόγος. Έχει λάβει το διδακτορικό της
στον τομέα της θεραπευτικής αντιμετώπισης
του αυτισμού, έχει διδάξει σε ξένα και
ελληνικά πανεπιστήμια και διαθέτει πλούσιο
ερευνητικό, συγγραφικό, διδακτικό και
κλινικό έργο στον τομέα του αυτισμού. Τόσο
το ερευνητικό όσο και το κλινικό της έργο
είναι διεθνώς αναγνωρισμένο, εφόσον είναι
συχνά προσκεκλημένη σε ελληνικά και ξένα
πανεπιστήμια και συνέδρια, αλλά και
δημοσιεύει σε έγκριτα διεθνή και ελληνικά
περιοδικά. Είναι ιδρυτικό μέλος του ΙΣΑΣ και
Πρόεδρος από το 2011.
Έρη Τσιρέμπολου: Ψυχολόγος. Οι
μεταπτυχιακές της σπουδές είναι στην
Γνωστική Νευροψυχολογία με εξειδίκευση
στις Νευρο-αναπτυξιακές Διαταραχές. Έχει
λάβει το διδακτορικό της στον τομέα της
θεραπευτικής αντιμετώπισης των κοινωνικών
και συναισθηματικών ελλειμμάτων των
παιδιών με αυτισμό από το ΕΚΠΑ, είναι
θεραπεύτρια παιδιών με αυτισμό στο
Ινστιτούτο Συστημικής Ανάλυσης της
Συμπεριφοράς, διδάσκει σε Μεταπτυχιακό
Πρόγραμμα Σπουδών Ειδικής Αγωγής του
ΕΚΠΑ, έχει δημοσιεύσεις σε διεθνή και
ελληνικά περιοδικά, καθώς και εισηγήσεις σε
διεθνή και ελληνικά συνέδρια.
Πέτρος Γαλάνης: Ειδικός Παιδαγωγός. Έχει
λάβει το διδακτορικό του στον τομέα της
αυτοδιαχείρισης και σχολικής ένταξης
παιδιών με αυτισμό από το ΕΚΠΑ. Διδάσκει
στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών
Ειδικής Αγωγής του ΕΚΠΑ, έχει δημοσιεύσεις
σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά, καθώς και
εισηγήσεις σε διεθνή και ελληνικά συνέδρια.
Για περισσότερες πληροφορίες, για να
ενημερωθείτε για τη διαθεσιμότητα θέσεων στους
δύο κύκλους και για δηλώσεις συμμετοχής, μπορείτε
να απευθυνθείτε στη γραμματεία του Ι.Σ.Α.Σ. (τηλ.
210 93.70.810)