SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  90
Télécharger pour lire hors ligne
QUARTER
1, MODULE
3
PANGKALAHATANG
IDEYA
Bago pa man dumating ang mga kolonisador na
Espanyol ay may sarili ng kultura ang mga Pilipino.
Ipinakilala na sa iyo ang isang aspeto ng kulturang ito:
ang mga paniniwala ng mga sinaunang Pilipino. Sa
modyul na ito, tatalakayin ang ang buhay panlipunan.
Mayaman at makulay ang buhay sa sinaunang
panahon at dahil sa lawak nito, pag-aaralan mo dito
ang ilan lamang sulyap ng buhay panlipunan: ang
pagpapangalan ng mga anak, ang pagpapakasal sa
panahong iyon, ang hanapbuhay ng mga tao, at mga
uring panlipunan.
Susuriin mo sa modyul ang dalawang uri ng
primaryang sanggunian na nagbibigay ng
mahalagang impormasyon tungkol sa buhay
panlipunan sa sinaunang panahon: mga sipi mula sa
mga Espanyol na opisyal, sundalo, at prayle na
lumahok sa kolonisasyon ng Pilipinas; at mga
larawan ng iba’t ibang uring panlipunan na gawa ng
Espanyol. Sa mga sangguniang ito inilarawan ng mga
Espanyol ang kanilang nakita at naranasan noong
nanirahan at lumibot sila sa iba-ibang lugar ng
Pilipinas.
GAWAIN 1
PAGPAPANGALAN SA
SINANUNANG
PANAHON
Makinig sa paliwanag ng bawat
kaklase tungkol sa pinanggalingan ng
kanyang pangalan. Bilang klase,
gumawa ng mga kategorya ng basehan
ng pangalan. Alin sa mga kategorya
ang pinakakaraniwan sa klase?
Kung ganito ang basehan ng pagpapangalan sa bata
ngayon, paano kaya noong sinaunang panahon? Ang
pagpapangalan noon ay ikinuwento ni Pedro Chirino, SJ,
isang paring Heswitang Espanyol na dumating sa Pilipinas
noong 1590. Nagsulat siya tungkol sa nakita niya sa Luzon
at Bisayas sa loob ng12 taon. Natutunan pa nga niya ang
wikang Tagalog at Bisaya upang maturuan ang mga
Pilipino ng katekismong Kristiyano. Noong 1604 inilathala
sa Roma ang kanyang salaysay, Relacion de las Islas
Pilipinas (Relation of the Phiippine Islands).
When a child is born, it is the mother’s duty to give it a name;
and whatever appellation she gives it must remain its name.
Thenames are most often conferred on account of certain
circumstances—as, for example, Maliuag, which means “difficult,”
because the child’s birth was such; Malacas, which signifies “a man of
strength,” because the mother thinks that the child will be strong, or
desires that it be so. At other times they name it, without any
symbolism or special reason, by the first word which occurs to them—
as, for example, Daan, which signifies “road;” Babui, whichmeans
“pig;” or Manu[k], which signifies “fowl.” All persons are called by
these names from birth, without using surnames until they are
married. The first-born son or daughter then gives his or her name to
the parents; for until they die they call the father Ama ni Coan, “father
of So-and-so,” and the mother Ina ni Coan, “mother of So-and-so.”
The names of the women are distinguished from
those of the men by adding “in.” Thus, while the
name of a man and of a woman may be practically
the same, that of the man is left intact, and to the
woman’s is added the [termination] “in;” for example,
[Il]og (which means “river”) being the name of two
persons of different sex, the man is called [Il]og, the
woman [Il]oguin.
For instance, ama means “father;” thus the son, in
speaking of him to a third person calls him ang amaco,
that is, “my father.” But the son in addressing his father
directly does not call him ama, but bapa,* which is a more
intimate and affectionate term; nor does he address his
mother as ina, but bai.* On the other hand, the father and
mother in familiar intercourse call their sons, brothers,
uncles, and other near relatives, not by the common
appellations of such relationship, but by others more
intimate and personal, which signify a like connection.
This is but another illustration of the fertility, elegance
and courtesy of the Tagal language….
The children of those natives were reared
in such respect and reverence for the names
belonging to their parents that they never
called them by these, whether the parents were
living or dead; they believed, moreover, that if
they uttered these names they would fall dead,
or become leprous.
Pedro Chirino, S.J., Relacion de las Islas Filipinas, 1604, sa Blair at
Robertson (eds.), The Philippine Islands 13: 200-202.
* Ang mga salitang bapa (para sa ama) at bai (para sa ina)
ay mula sa wikang Sanskrit na pumasok sa wikang
Malay/Indones.
Glosari
Affectionate - mapagmahal
Appellation – tawag o katawagan
Confer – gawaran
Circumstance – pangyayari
Elegance – pagkainam
Fertility – yaman
Fowl – ibon
Glosari
Intact – buo
Intercourse – ugayan
Intimate – malapit
Leprous – may ketong
Rear – ipalaki
Utter – sabihin
Sumali sa pangkat upang suriin ang sipi at
ihambing ang mga paraan ng pagpapangalan
ngayon at sa sinaunang panahon. Gamitin ang gabay
sa ibaba.
Mga Susuriin Sinaunang Panahon Ngayon
a. Basehan ng pagpapangalan
b. Ang nagbibigay ng pangalan
c. Tawag ng anak sa mga
magulang kapag kausap
d. Tawag sng anak sa mga
magulang kapag pinag-
uusapan
e. Paggamit ng apelyido
f. Pagpapangalan ng babae at
lalaki
Sagutin ang mga sumusunod na tanong
a. Paano ipinakita ng mga anak sa
sinaunang panahon ang kanilang
paggalang sa kanilang magulang?
Tukuyin mula sa sipi ang basehan ng
iyong sagot.
b. Kung ikaw ay nabubuhay noong
sinaunang panahon, ano ang magiging
pangalan ng iyong mga magulang?
c. Ano naman ang magiging pangalan ng
iyong kapatid na lalaki o babae?
d. Ano ang nakikita mong pagkakaiba at
pagkakatulad sa pagpapangalan noon at
ngayon?
Ibahagi sa klase ang mga sagot ng pangkat.
Pumili ng kapareha at bigyan ng pangalan base
sa kanyang magandang katangian. Bilang gawain ng
lahat, lumahok sa paggawa ng album ng klase na may
larawan ng bawat isa at ang kanyang pangalan sa
sinaunang panahon batay sa kanyang magandang
katangian.
GAWAIN 2
PAGPAPAKASAL SA
SINANUNANG
PANAHON
Isa pang kaaya-ayang aspeto ng sinaunang
kultura ay ang pagpapakasal. Sumulat din si Padre
Chirino tungkol dito. Basahin ang kanyang sipi.
Q1, m3
Glosari
Betrothal – kasunduang pagpapakasal
Consent – pahintulot
Conventional – pangkaraniwan
Distinct – katangi-tangi
Dowry – bigay-kaya; ari-ariang kaloob ng lalaki sa kanyang
mapapangasawa
Execute – isagawa
Formality – kapormalan
Glosari
Intoxicated – nalasing
Penalty – parusa
Rigorous – mahigpit
Perpetual – panghabang-buhay
Solemnize – bigyang bisa
Tael – pagsukat ng timbang na may katumbas ng 1.3 ounces;
mula sa Tsina ang uri ng pagtimbang na ito
Wont – kinagawian
a. Paano pinili ang
mapapangasawa?
b. Matibay ba ang ganitong
kasunduan? Bakit mo ito
nasabi?
c. Paano nakatulong ang
komunidad upang pagtibayin
ang kasunduan?
d. Mayroon bang ipinakitang
pagpapahalaga sa kababaihan
ang ritwal ng
pakikipagkasundo? Magbigay
ng halimbawa
e. Ano sa tingin mo ang silbi ng
dowry?
Ibahagi sa klase ang sagot. Magtanong sa ibang
grupo o sa guro kung mayroon kang nais linawan sa
kanilang ibinahagi
Sumulat ng maikling sanaysay tungkol sa iyong
reaksyon kung gagawin ng magulang mo ang
arranged marriage sa kasalukuyan. Ipaliwanag ang
iyong palagay.
GAWAIN 3
HANAPBUHAY
Ano kaya ang mga hanapbuhay ng mga Pilipino
noon? Bilang introduksyon, isulat sa pisara ang
trabaho o hanapbuhay ng iyong magulang, kamag-
anak, o taga-alaga. Tingnan sa pisara ang uri at
saklaw ng mga hanapbuhay sa kasalukuyan. Isaalang-
alang ang mga trabahong ito sa pag-aaral ng mga
hanapbuhay sa sinaunang panahon.
Dalawa ang primaryang sanggunian na gagamitin
sa araling ito:
• Relation of the Philippine Islands ni Miguel de Loarca,
isang sundalong Espanyol. Sinulat niya ang kanyang ulat
noong 1582.
• Sucesos de las islas Filipinas (Events of the Philippine
Islands) ni Antonio de Morga, isang Espanyol at mataas
na opisyal ng gobyernonoong 1595-1603. Inilathala ang
kanyang salaysay noong 1609.
Q1, m3
Glosari
Abound – sagana
Borona at millet – mga pagkaing butil. Ang millet ay isang
uri ng maliliit na butil mula sa halaman na katulad ng
mais. Ito ay tradisyunal na pananim at pagkain sa Africa at
India
Fowl – manok at ibon
Galley, galliot at fragata – mga uri ng sasakyang pandagat
na Europeo na ginamit sa kalakalan at digmaan
Swine – baboy
Right a ship – itayo ang barko
Q1, m3
Q1, m3
Q1, m3
Glosari
• Commodity – produkto
• Engage – lumahok
• Placer mining – pagmimina ng ginto sa pamamagitan
ng pagsasala sa buhangin at maliliit na bato sa tabing
ilog
• Penetrate – napasok
• Proficient – marunong, mahusay
• Refine – papinuhin, pakinisin
• Swamp – latian
a. Ilista ang mga nakita ninyong gawain at
hanapbuhay.
b. Anu-anong salik ang nakaapekto sa
naging uri ng hanapbuhay sa iba-ibang isla
ng
Pilipinas?
c. Ano ang mga gawain ng kababaihan?
d. Ano ang masasabi mo tungkol sa
ugnayan ng mga isla sa sinaunang
panahon?
e. Ano ang mahihinuha mo ukol sa lebel ng
teknolohiya sa
panahong iyon?
f. Anu-anong mga katangian ng sinaunang
Pilipino ang mahihinuha mo mula sa
impormasyon?
Ikumapara ang hanapbuhay at pang – araw – araw na produkto noon at ngayon
a. Ano ang mga hanapbuhay noon na
ginagawa pa ngayon?
b. Ano ang mga hanapbuhay noon na bihira
o wala na ngayon?
c. Ano ang mga produkto noon na
ginagawa at o tinatanim pa ngayon?
d. Ano ang mga produkto noon na bihira
nang itanim, gawin, o gamitin ngayon?
e. Ano sa palagay mo ang dahilan ng
pagbabago at pananatili ng mga uri ng
hanapbuhay at produkto?
Ipaliwanag sa klase ang mga sagot ng grupo.
Lumahok sa talakayan.
GAWAIN 4
MGA URING
PANLIPUNAN
Tingnang mabuti ang mga larawan sa ibaba. Galing
ang mga ito sa ”Boxer Codex,” isang dokumento na
tinatayang ginawa noong 1595. Ang dokumento (at mga
larawan) ay pinaniniwalaang pagmamay-ari ni Luis Perez
Dasmariñas, ang Gobernador Heneral ng Pilipinas noong
1593-1596. Ang dokumento ay napunta sa koleksyon ni
Propesor Charles Ralph Boxer; kaya ipinangalan sa kanya
ang buong manuskrito.
Larawan BLarawan A Larawan C
Sumali sa pangkat at suriin ang mga pisikal na katangiang ipinapakita sa bawat larawan.
Ilista / ilarawan ang Larawan A Larawan B Larawan C
Mga tao sa larawan
Mga bagay
Kilos na ipinapakita
Katangian ng tao
(pananamit, palamuti
atbp.)
Posisyon ng mga tao sa
isa’t isa
3. Ipaliwanag sa klase ang mga sagot ng
grupo. Pansinin kung mayroong katangiang
nakita ng iba na hindi naitala ng iyong grupo.
4. Matapos talakayin ang mga nakitang
katangian, ano ang mahihinuha ng grupo
tungkol sa katayuan o katungkulan ng mga tao
sa larawan? Bakit?
Larawan A Larawan B Larawan C
Katungkulan
o katayuan
Paliwanag
5. Upang matantiya kung tama ang inyong
hinuha, magkonsulta sa mga primaryang
sanggunian. Basahin ang sipi mula sa ”Customs
of the Tagalogs” ni Padre Plasencia.
This people always had chiefs, called by them
datos, who governed them and were captains
in their wars, and whom they obeyed and
reverenced….
These chiefs ruled over but few people; sometimes as
many as a hundred houses, sometimes even less than
thirty. This tribal gathering is called in Tagalo a barangay.
It was inferred that the reason for giving themselves this
name arose from the fact … that when they came to this
land, the head of the barangay, which is a boat, thus
called … became a dato. And so, even at the present day,
it is ascertained that this barangay in its origin was a
family of parents and children, relations and slaves.
In addition to the chiefs… there were three castes:
nobles, commoners, and slaves. The nobles were the free-
born whom they call maharlica. They did not pay tax or
tribute to the dato, but must accompany him in war, at
their own expense…. Moreover, when the dato went upon
the water those whom he summoned rowed for him. If he
built a house, they helped him, and had to be fed for it.
The same was true when the whole barangay went to
clear up his lands for tillage. The lands which they
inhabited were divided among the whole barangay,
especially the irrigated portion, and thus each one knew
his own….
The chiefs in some villages had also fisheries,
with established limits, and sections of the
rivers for markets. At these no one could fish, or
trade in the markets, without paying for the
privilege, unless he belonged to the chief’s
barangay or village.
The commoners were called aliping
namamahay. They are married, and serve their
master, whether he be a dato or not, with half
of their cultivated lands…. They accompanied
him whenever he went beyond the island, and
rowed for him. They live in their own houses,
and are lords of their property and gold. Their
children inherit it, and enjoy their property and
lands….
The slaves are called aliping saguiguilir. They
serve their master in his house and on his
cultivated lands, and may be sold. The master
grants them, should he see fit, and providing that
he has profited through their industry, a portion of
their harvests, so that they may work faithfully. For
this reason, servants who are born in the house of
their master are rarely, if ever, sold. That is the lot
of captives in war, and of those brought up in the
harvest fields.
Plasencia, 1589, sa Blair at Robertson 7: 173-176.
Glosari
Ascertain – tiyakin
Captive – taong nabihag
Caste – uring panlipunan
Infer – mahinuha
Lot – kalagayan
Summon – tawagin
Tillage – pagtanim
To reverence – igalang
6. Ilista ng iyong grupo ang mga uring panlipunan sa mga Tagalog na lugar, ayon kay Plasencia,
at ipaliwanag ang tungkulin at katangian ng bawat isa.
URING PANLIPUNAN TUNGKULIN KATANGIAN
7. Sa Bisayas iba ang tawag sa mga uring
panlipunan, ayon naman kay Francisco Colin,
SJ, isang Heswitang paring Espanyol na sumulat
ng Labor Evangelica, tungkol sa mga Bisaya.
Nilimbag ang kanyang salaysay noong 1663.
There are three kinds and classes of people:
the chiefs, whom the Visayans call dato and the
Tagalogs maginoo; the timauas, who are the
ordinary common people, called maharlica
among the Tagalogs; and the slaves, called
oripuen by the Visayans and alipin by the
Tagalogs….
…The most general origin of those slaveries were interest and
usury…. If payment was not made when promised, the debtor
remained a slave until he paid. That happened often, for the
interest or increase continued to accumulate just so long as the
payment was deferred…. Other slaveries were due to tyranny and
cruelty. For slave were made either in vengeance on enemies, in
the engagements and petty wars that they waged against one
another, in which the prisoners remained slaves, even though
they were of the same village and race…. The worst thing is that
all those who had been made slaves by war, or for punishment of
debts, were rigorously regarded as such, as slaves for any kind of
service or slavery, and served inside the house. The same was
true of their children, in the manner of our slaveries, and they
could be sold at will.… The Tagalogs called such true slaves
sanguiguilir, and the Visayans halon.
Other slaves were called namamahay, for they
did not serve their master in all capacities, nor
inside his house; but in their own houses, and
outside that of their masters. They were bound,
however, to obey their master’s summons either to
serve in his house and its repair, and in the seasons
of sowing and harvest. They [also had] to act as his
rowers when he went out in his boat, and on other
like occasions, in which they were obliged to serve
their master without any pay.
Francisco Colin, SJ, “Native Races and their Customs” mula sa Labor Evangelica, 1663,
sa Blair at Robertson 40: 86, 93, 94.
Glosari
Accumulate – matipon, dumami
At will – kusa
Debtor – may utang
Defer – ipagpaliban, magpaibang-araw
Petty – maliit, hindi gaanong mahalaga
Sow – magtanim
Summon – utos
Tyranny – kalupitan
Usury – labis na pagpapatubo sa utang
Vengeance – paghihiganti
Wage war – lumaban
8. Basahin ang salaysyay at tumbasan ang mga terminolohiyang Tagalog at Bisaya tungkol sa
mga uring panlipunan.
TAGALOG BISAYA
Ayon kay Padre Colin, ang pinuno ay tinawag
na ”datu” ng mga Bisaya at ”maginoo” ng mga
Tagalog. Ngunit sa katunayan, ang ”datu” ay
gamit din ng mga Tagalog; nagmumula ang
datu sa uring panlipunan na tinawag ng mga
Tagalog na ”maginoo.”
SAGUTIN ANG MGA SUMUSUNOD
a. Bakit kaya tinawag ni Plasencia na
commoner o karaniwang mamamayan ang
aliping namamahay? Alalahanin na para sa mga
Europeo, ang esklabo (slave) o alipin ay walang
karapatan, wala ring kalayaan at ariarian.
Samantala, ayon naman kay Colin, ang aliping
sanguiguilir ay ”tunay na esklabo” (”true slave”).
Ipaliwanag kung bakit.
SAGUTIN ANG MGA SUMUSUNOD
b. Balikan ang mga larawan (A, B, at C) at
isulat kung ang hinuha ng grupo tungkol sa
katayuan ng mga tao sa larawan ay tama,
base sa mga binasa mong sipi. Kung mali,
iwasto ang sagot ng grupo.
SAGUTIN ANG MGA SUMUSUNOD
c. Mula sa impormasyon galing kay Plasencia, ano ang
mahihinuha mo tungkol sa:
c1. Katangian ng barangay
c2. Access ng tao sa lupa at ibang likas na
yaman
c3. konspeto ng awtoridad at kapangyarihan
10. Ibahagi sa klase ang mga sagot ng grupo.
TRANSISYON SA
SUSUNOD NA
MODYUL
Matatag ang sinaunang kultura, ngunit
humarap ito sa malaking hamon sa ika-16 siglo,
nang dumating ang Espanya sa Pilipinas. Sa
susunod na modyul ay aaralin mo ang mga
primaryang sanggunian tungkol sa pagtatag ng
kolonya at mga patakaran at paraang ginamit
ng Espanya upang sakupin ang Pilipinas.
KEY ANSWERS
Q1, m3
Q1, m3
Q1, m3
Q1, m3
Q1, m3
Q1, m3
Q1, m3
Q1, m3
Q1, m3
Q1, m3
Q1, m3
Q1, m3
Q1, m3
Q1, m3
Q1, m3
Q1, m3
Q1, m3
Q1, m3
MGA SANGGUNIAN
• Learner’s Module (Q1, M3) pp. 1 – 15
• Teaching Guide (Q1, M3) pp. 26 - 37
DOWNLOAD LINK
http://www.slideshare.net/jaredram55
E-mail: jaredram55@yahoo.com
All is well, all is well, all is well
May the odds be ever in your favor
Good vibes =)
Q1, m3
Prepared By:
JARED RAM A. JUEZAN
Teacher I, AP 7
July 3-5, 2013 Thank
you very
much

Contenu connexe

Tendances

AP 6 Ang Edukasyon sa Panahon ng Hapones (1941-1945)
AP 6 Ang Edukasyon sa Panahon ng Hapones (1941-1945)AP 6 Ang Edukasyon sa Panahon ng Hapones (1941-1945)
AP 6 Ang Edukasyon sa Panahon ng Hapones (1941-1945)Juan Miguel Palero
 
Hekasi 4 panahon ng mga hapones 1
Hekasi 4 panahon ng mga hapones 1Hekasi 4 panahon ng mga hapones 1
Hekasi 4 panahon ng mga hapones 1MaryGraceBico
 
Aralin 3, grade 8 filipino
Aralin 3, grade 8 filipinoAralin 3, grade 8 filipino
Aralin 3, grade 8 filipinoJenita Guinoo
 
Pinagmulan ng Lahing Pilipino
Pinagmulan ng Lahing PilipinoPinagmulan ng Lahing Pilipino
Pinagmulan ng Lahing PilipinoEdgardo Allegri
 
Patakarang pangkabuhayan ng mga espanyol 3rd grading
Patakarang pangkabuhayan ng mga espanyol 3rd gradingPatakarang pangkabuhayan ng mga espanyol 3rd grading
Patakarang pangkabuhayan ng mga espanyol 3rd gradingBilly Rey Rillon
 
GAMPANIN NG MAMAMAYAN SA PAG -UNLAD NG.pptx
GAMPANIN NG MAMAMAYAN SA PAG -UNLAD NG.pptxGAMPANIN NG MAMAMAYAN SA PAG -UNLAD NG.pptx
GAMPANIN NG MAMAMAYAN SA PAG -UNLAD NG.pptxelmeramoyan1
 
Unit 1, mod 4 Pagtatag ng kolonyang Espanyol at mga patakarang kolonyal
Unit 1, mod 4 Pagtatag ng kolonyang Espanyol at mga patakarang kolonyalUnit 1, mod 4 Pagtatag ng kolonyang Espanyol at mga patakarang kolonyal
Unit 1, mod 4 Pagtatag ng kolonyang Espanyol at mga patakarang kolonyaldionesioable
 
Iba Pang Sining na Nagpapakilala sa Sariling Lalawigan.pptx
Iba Pang Sining na Nagpapakilala sa Sariling Lalawigan.pptxIba Pang Sining na Nagpapakilala sa Sariling Lalawigan.pptx
Iba Pang Sining na Nagpapakilala sa Sariling Lalawigan.pptxJoyTibayan
 
Pagbangon mula sa Pinsala ng Digmaan
Pagbangon mula sa Pinsala ng DigmaanPagbangon mula sa Pinsala ng Digmaan
Pagbangon mula sa Pinsala ng DigmaanMavict De Leon
 
Ang Patalastas at ang Sikolohiyang Pilipino
Ang Patalastas at ang Sikolohiyang PilipinoAng Patalastas at ang Sikolohiyang Pilipino
Ang Patalastas at ang Sikolohiyang PilipinoRomilyn Hernandez
 
Cot 2 Araling Panlipunan 6
Cot 2 Araling Panlipunan 6 Cot 2 Araling Panlipunan 6
Cot 2 Araling Panlipunan 6 JenifferPastrana
 
Kabuhayan ng sinaunang pilipino
Kabuhayan ng sinaunang pilipinoKabuhayan ng sinaunang pilipino
Kabuhayan ng sinaunang pilipinoRuth Cabuhan
 
Ang sinaunang barangay
Ang sinaunang barangayAng sinaunang barangay
Ang sinaunang barangayRaf Florendo
 
Kaligiran at tauhan ng f l
Kaligiran at tauhan ng f lKaligiran at tauhan ng f l
Kaligiran at tauhan ng f lMary Rose Ablog
 

Tendances (20)

AP5_Q3_SLM3_V.pdf
AP5_Q3_SLM3_V.pdfAP5_Q3_SLM3_V.pdf
AP5_Q3_SLM3_V.pdf
 
AP 6 Ang Edukasyon sa Panahon ng Hapones (1941-1945)
AP 6 Ang Edukasyon sa Panahon ng Hapones (1941-1945)AP 6 Ang Edukasyon sa Panahon ng Hapones (1941-1945)
AP 6 Ang Edukasyon sa Panahon ng Hapones (1941-1945)
 
Pokus ng pandiwa
Pokus ng pandiwaPokus ng pandiwa
Pokus ng pandiwa
 
Pandiwa
PandiwaPandiwa
Pandiwa
 
Hekasi 4 panahon ng mga hapones 1
Hekasi 4 panahon ng mga hapones 1Hekasi 4 panahon ng mga hapones 1
Hekasi 4 panahon ng mga hapones 1
 
Aralin 3, grade 8 filipino
Aralin 3, grade 8 filipinoAralin 3, grade 8 filipino
Aralin 3, grade 8 filipino
 
Pinagmulan ng Lahing Pilipino
Pinagmulan ng Lahing PilipinoPinagmulan ng Lahing Pilipino
Pinagmulan ng Lahing Pilipino
 
Patakarang pangkabuhayan ng mga espanyol 3rd grading
Patakarang pangkabuhayan ng mga espanyol 3rd gradingPatakarang pangkabuhayan ng mga espanyol 3rd grading
Patakarang pangkabuhayan ng mga espanyol 3rd grading
 
GAMPANIN NG MAMAMAYAN SA PAG -UNLAD NG.pptx
GAMPANIN NG MAMAMAYAN SA PAG -UNLAD NG.pptxGAMPANIN NG MAMAMAYAN SA PAG -UNLAD NG.pptx
GAMPANIN NG MAMAMAYAN SA PAG -UNLAD NG.pptx
 
Unit 1, mod 4 Pagtatag ng kolonyang Espanyol at mga patakarang kolonyal
Unit 1, mod 4 Pagtatag ng kolonyang Espanyol at mga patakarang kolonyalUnit 1, mod 4 Pagtatag ng kolonyang Espanyol at mga patakarang kolonyal
Unit 1, mod 4 Pagtatag ng kolonyang Espanyol at mga patakarang kolonyal
 
Iba Pang Sining na Nagpapakilala sa Sariling Lalawigan.pptx
Iba Pang Sining na Nagpapakilala sa Sariling Lalawigan.pptxIba Pang Sining na Nagpapakilala sa Sariling Lalawigan.pptx
Iba Pang Sining na Nagpapakilala sa Sariling Lalawigan.pptx
 
Festival sa Pilipinas
Festival sa PilipinasFestival sa Pilipinas
Festival sa Pilipinas
 
Pagbangon mula sa Pinsala ng Digmaan
Pagbangon mula sa Pinsala ng DigmaanPagbangon mula sa Pinsala ng Digmaan
Pagbangon mula sa Pinsala ng Digmaan
 
Ang Patalastas at ang Sikolohiyang Pilipino
Ang Patalastas at ang Sikolohiyang PilipinoAng Patalastas at ang Sikolohiyang Pilipino
Ang Patalastas at ang Sikolohiyang Pilipino
 
Summarizing Practice
Summarizing PracticeSummarizing Practice
Summarizing Practice
 
Cot 2 Araling Panlipunan 6
Cot 2 Araling Panlipunan 6 Cot 2 Araling Panlipunan 6
Cot 2 Araling Panlipunan 6
 
Kabuhayan ng sinaunang pilipino
Kabuhayan ng sinaunang pilipinoKabuhayan ng sinaunang pilipino
Kabuhayan ng sinaunang pilipino
 
Mga festivals ng pilipinas
Mga festivals ng pilipinasMga festivals ng pilipinas
Mga festivals ng pilipinas
 
Ang sinaunang barangay
Ang sinaunang barangayAng sinaunang barangay
Ang sinaunang barangay
 
Kaligiran at tauhan ng f l
Kaligiran at tauhan ng f lKaligiran at tauhan ng f l
Kaligiran at tauhan ng f l
 

En vedette

K TO 12 GRADE 7 LEARNING MODULE IN ARALING PANLIPUNAN
K TO 12 GRADE 7 LEARNING MODULE IN ARALING PANLIPUNANK TO 12 GRADE 7 LEARNING MODULE IN ARALING PANLIPUNAN
K TO 12 GRADE 7 LEARNING MODULE IN ARALING PANLIPUNANLiGhT ArOhL
 
GQGA Draft
GQGA DraftGQGA Draft
GQGA DraftMae
 
Sinaunang lipunang pilipino
Sinaunang lipunang pilipinoSinaunang lipunang pilipino
Sinaunang lipunang pilipinoRin2xCo
 
Araling Panglipunan: Pamumuhay ng mga Sinaunang Pilipino
Araling Panglipunan: Pamumuhay ng mga Sinaunang PilipinoAraling Panglipunan: Pamumuhay ng mga Sinaunang Pilipino
Araling Panglipunan: Pamumuhay ng mga Sinaunang PilipinoJenny Vinluan
 
Sinaunang paniniwala at kaugalian
Sinaunang paniniwala at kaugalianSinaunang paniniwala at kaugalian
Sinaunang paniniwala at kaugalianHannah Dionela
 
K to 12 - Grade 8 Araling Panlipunan Learners Module Quarter 2
K to 12 - Grade 8 Araling Panlipunan Learners Module Quarter 2K to 12 - Grade 8 Araling Panlipunan Learners Module Quarter 2
K to 12 - Grade 8 Araling Panlipunan Learners Module Quarter 2Nico Granada
 

En vedette (8)

K TO 12 GRADE 7 LEARNING MODULE IN ARALING PANLIPUNAN
K TO 12 GRADE 7 LEARNING MODULE IN ARALING PANLIPUNANK TO 12 GRADE 7 LEARNING MODULE IN ARALING PANLIPUNAN
K TO 12 GRADE 7 LEARNING MODULE IN ARALING PANLIPUNAN
 
Gr. 3 tagalog es p q1
Gr. 3 tagalog es p q1Gr. 3 tagalog es p q1
Gr. 3 tagalog es p q1
 
Sanggol
SanggolSanggol
Sanggol
 
GQGA Draft
GQGA DraftGQGA Draft
GQGA Draft
 
Sinaunang lipunang pilipino
Sinaunang lipunang pilipinoSinaunang lipunang pilipino
Sinaunang lipunang pilipino
 
Araling Panglipunan: Pamumuhay ng mga Sinaunang Pilipino
Araling Panglipunan: Pamumuhay ng mga Sinaunang PilipinoAraling Panglipunan: Pamumuhay ng mga Sinaunang Pilipino
Araling Panglipunan: Pamumuhay ng mga Sinaunang Pilipino
 
Sinaunang paniniwala at kaugalian
Sinaunang paniniwala at kaugalianSinaunang paniniwala at kaugalian
Sinaunang paniniwala at kaugalian
 
K to 12 - Grade 8 Araling Panlipunan Learners Module Quarter 2
K to 12 - Grade 8 Araling Panlipunan Learners Module Quarter 2K to 12 - Grade 8 Araling Panlipunan Learners Module Quarter 2
K to 12 - Grade 8 Araling Panlipunan Learners Module Quarter 2
 

Similaire à Q1, m3

Aralin 6 kultura ng mga Sinaunang Filipino
Aralin 6   kultura ng mga Sinaunang FilipinoAralin 6   kultura ng mga Sinaunang Filipino
Aralin 6 kultura ng mga Sinaunang FilipinoForrest Cunningham
 
ARALIN1 ETIMOLOHIYA FIL 11.docx
ARALIN1 ETIMOLOHIYA FIL 11.docxARALIN1 ETIMOLOHIYA FIL 11.docx
ARALIN1 ETIMOLOHIYA FIL 11.docxIGIEBOYESPINOSAJR
 
Panitikan-sa-Panahon-ng-mga-Katutubo-o-Matandang (1).pptx
Panitikan-sa-Panahon-ng-mga-Katutubo-o-Matandang (1).pptxPanitikan-sa-Panahon-ng-mga-Katutubo-o-Matandang (1).pptx
Panitikan-sa-Panahon-ng-mga-Katutubo-o-Matandang (1).pptxFranz110857
 
DLL_ARALING PANLIPUNAN 5_Q1_W8.docx
DLL_ARALING PANLIPUNAN 5_Q1_W8.docxDLL_ARALING PANLIPUNAN 5_Q1_W8.docx
DLL_ARALING PANLIPUNAN 5_Q1_W8.docxLeteciaFonbuena4
 
Aralin-3-Ang-bansaNasyon-bilang-Hinirang-Bayan.pptx
Aralin-3-Ang-bansaNasyon-bilang-Hinirang-Bayan.pptxAralin-3-Ang-bansaNasyon-bilang-Hinirang-Bayan.pptx
Aralin-3-Ang-bansaNasyon-bilang-Hinirang-Bayan.pptxCrisAnnChattoII
 
Kalagayan-at-Katangian-ng-Panitikan-ng-Bawat-Panahon (1).pptx
Kalagayan-at-Katangian-ng-Panitikan-ng-Bawat-Panahon (1).pptxKalagayan-at-Katangian-ng-Panitikan-ng-Bawat-Panahon (1).pptx
Kalagayan-at-Katangian-ng-Panitikan-ng-Bawat-Panahon (1).pptxJonalynCabaero
 
Relihiyong Paganismo
Relihiyong PaganismoRelihiyong Paganismo
Relihiyong PaganismoRuth Cabuhan
 
Sinaunangpaniniwalaatkaugalian 121224010021-phpapp01
Sinaunangpaniniwalaatkaugalian 121224010021-phpapp01Sinaunangpaniniwalaatkaugalian 121224010021-phpapp01
Sinaunangpaniniwalaatkaugalian 121224010021-phpapp01Benedict Espiritu
 
Unit 1, mod 2 Ang bangang Manunggul at mga sinaunang paniniwala
Unit 1, mod 2 Ang bangang Manunggul at mga sinaunang paniniwalaUnit 1, mod 2 Ang bangang Manunggul at mga sinaunang paniniwala
Unit 1, mod 2 Ang bangang Manunggul at mga sinaunang paniniwaladionesioable
 
Panahon Bago Dumating Ang Kastila
Panahon Bago Dumating Ang KastilaPanahon Bago Dumating Ang Kastila
Panahon Bago Dumating Ang KastilaJered Adal
 
QUARTER 3 - LESSON 2- Gender roles sa Pilipinas.pptx
QUARTER 3 - LESSON 2- Gender roles sa Pilipinas.pptxQUARTER 3 - LESSON 2- Gender roles sa Pilipinas.pptx
QUARTER 3 - LESSON 2- Gender roles sa Pilipinas.pptxmark malaya
 

Similaire à Q1, m3 (20)

Aralin 6 kultura ng mga Sinaunang Filipino
Aralin 6   kultura ng mga Sinaunang FilipinoAralin 6   kultura ng mga Sinaunang Filipino
Aralin 6 kultura ng mga Sinaunang Filipino
 
ARALIN1 ETIMOLOHIYA FIL 11.docx
ARALIN1 ETIMOLOHIYA FIL 11.docxARALIN1 ETIMOLOHIYA FIL 11.docx
ARALIN1 ETIMOLOHIYA FIL 11.docx
 
Balagtasan 2.2 agham at teknolohiya
Balagtasan 2.2 agham at teknolohiyaBalagtasan 2.2 agham at teknolohiya
Balagtasan 2.2 agham at teknolohiya
 
Kabanata 2
Kabanata 2Kabanata 2
Kabanata 2
 
Kabanata 2
Kabanata 2Kabanata 2
Kabanata 2
 
Panitikan-sa-Panahon-ng-mga-Katutubo-o-Matandang (1).pptx
Panitikan-sa-Panahon-ng-mga-Katutubo-o-Matandang (1).pptxPanitikan-sa-Panahon-ng-mga-Katutubo-o-Matandang (1).pptx
Panitikan-sa-Panahon-ng-mga-Katutubo-o-Matandang (1).pptx
 
AP & Filipino.pptx
AP & Filipino.pptxAP & Filipino.pptx
AP & Filipino.pptx
 
DLL_ARALING PANLIPUNAN 5_Q1_W8.docx
DLL_ARALING PANLIPUNAN 5_Q1_W8.docxDLL_ARALING PANLIPUNAN 5_Q1_W8.docx
DLL_ARALING PANLIPUNAN 5_Q1_W8.docx
 
Q1, m2
Q1, m2Q1, m2
Q1, m2
 
Panitikan
PanitikanPanitikan
Panitikan
 
Alamat ng bohol
Alamat ng boholAlamat ng bohol
Alamat ng bohol
 
Aralin-3-Ang-bansaNasyon-bilang-Hinirang-Bayan.pptx
Aralin-3-Ang-bansaNasyon-bilang-Hinirang-Bayan.pptxAralin-3-Ang-bansaNasyon-bilang-Hinirang-Bayan.pptx
Aralin-3-Ang-bansaNasyon-bilang-Hinirang-Bayan.pptx
 
AP5-Q1-W4.pptx
AP5-Q1-W4.pptxAP5-Q1-W4.pptx
AP5-Q1-W4.pptx
 
Alamat
AlamatAlamat
Alamat
 
Kalagayan-at-Katangian-ng-Panitikan-ng-Bawat-Panahon (1).pptx
Kalagayan-at-Katangian-ng-Panitikan-ng-Bawat-Panahon (1).pptxKalagayan-at-Katangian-ng-Panitikan-ng-Bawat-Panahon (1).pptx
Kalagayan-at-Katangian-ng-Panitikan-ng-Bawat-Panahon (1).pptx
 
Relihiyong Paganismo
Relihiyong PaganismoRelihiyong Paganismo
Relihiyong Paganismo
 
Sinaunangpaniniwalaatkaugalian 121224010021-phpapp01
Sinaunangpaniniwalaatkaugalian 121224010021-phpapp01Sinaunangpaniniwalaatkaugalian 121224010021-phpapp01
Sinaunangpaniniwalaatkaugalian 121224010021-phpapp01
 
Unit 1, mod 2 Ang bangang Manunggul at mga sinaunang paniniwala
Unit 1, mod 2 Ang bangang Manunggul at mga sinaunang paniniwalaUnit 1, mod 2 Ang bangang Manunggul at mga sinaunang paniniwala
Unit 1, mod 2 Ang bangang Manunggul at mga sinaunang paniniwala
 
Panahon Bago Dumating Ang Kastila
Panahon Bago Dumating Ang KastilaPanahon Bago Dumating Ang Kastila
Panahon Bago Dumating Ang Kastila
 
QUARTER 3 - LESSON 2- Gender roles sa Pilipinas.pptx
QUARTER 3 - LESSON 2- Gender roles sa Pilipinas.pptxQUARTER 3 - LESSON 2- Gender roles sa Pilipinas.pptx
QUARTER 3 - LESSON 2- Gender roles sa Pilipinas.pptx
 

Plus de Jared Ram Juezan

Mga hamong pangkapaligiran
Mga hamong pangkapaligiranMga hamong pangkapaligiran
Mga hamong pangkapaligiranJared Ram Juezan
 
Strengthening research to improve schooling outcomes
Strengthening research to improve schooling outcomesStrengthening research to improve schooling outcomes
Strengthening research to improve schooling outcomesJared Ram Juezan
 
Learner information system
Learner information systemLearner information system
Learner information systemJared Ram Juezan
 
Adoption of the basic education research agenda
Adoption of the basic education research agendaAdoption of the basic education research agenda
Adoption of the basic education research agendaJared Ram Juezan
 
10 klase ng titser kapag may inset o seminar
10 klase ng titser kapag may inset o seminar10 klase ng titser kapag may inset o seminar
10 klase ng titser kapag may inset o seminarJared Ram Juezan
 
Guidelines on the appointment and promotion of teaching personnel
Guidelines on the appointment and promotion of teaching personnelGuidelines on the appointment and promotion of teaching personnel
Guidelines on the appointment and promotion of teaching personnelJared Ram Juezan
 
Tips on passing the licensure
Tips on passing the licensureTips on passing the licensure
Tips on passing the licensureJared Ram Juezan
 
Yunit 3, aralin 3 pagkamulat
Yunit 3, aralin 3   pagkamulatYunit 3, aralin 3   pagkamulat
Yunit 3, aralin 3 pagkamulatJared Ram Juezan
 
Yunit 3, aralin 1 paglakas ng europe
Yunit 3, aralin 1   paglakas ng europeYunit 3, aralin 1   paglakas ng europe
Yunit 3, aralin 1 paglakas ng europeJared Ram Juezan
 
The role of social media in learning
The role of social media in learningThe role of social media in learning
The role of social media in learningJared Ram Juezan
 
Ang mga vegetation cover ng asya
Ang mga vegetation cover ng asyaAng mga vegetation cover ng asya
Ang mga vegetation cover ng asyaJared Ram Juezan
 
Mapa ng asya at rehiyon nito anyong lupa at anyong tubig
Mapa ng asya at rehiyon nito   anyong lupa at anyong tubigMapa ng asya at rehiyon nito   anyong lupa at anyong tubig
Mapa ng asya at rehiyon nito anyong lupa at anyong tubigJared Ram Juezan
 

Plus de Jared Ram Juezan (20)

Lipunan
LipunanLipunan
Lipunan
 
Kultura
KulturaKultura
Kultura
 
Mga hamong pangkapaligiran
Mga hamong pangkapaligiranMga hamong pangkapaligiran
Mga hamong pangkapaligiran
 
Mga uri ng empleyado
Mga uri ng empleyadoMga uri ng empleyado
Mga uri ng empleyado
 
9 types of students
9 types of students9 types of students
9 types of students
 
Strengthening research to improve schooling outcomes
Strengthening research to improve schooling outcomesStrengthening research to improve schooling outcomes
Strengthening research to improve schooling outcomes
 
Rank of skills
Rank of skillsRank of skills
Rank of skills
 
Learner information system
Learner information systemLearner information system
Learner information system
 
Adoption of the basic education research agenda
Adoption of the basic education research agendaAdoption of the basic education research agenda
Adoption of the basic education research agenda
 
10 klase ng titser kapag may inset o seminar
10 klase ng titser kapag may inset o seminar10 klase ng titser kapag may inset o seminar
10 klase ng titser kapag may inset o seminar
 
Guidelines on the appointment and promotion of teaching personnel
Guidelines on the appointment and promotion of teaching personnelGuidelines on the appointment and promotion of teaching personnel
Guidelines on the appointment and promotion of teaching personnel
 
Tips on passing the licensure
Tips on passing the licensureTips on passing the licensure
Tips on passing the licensure
 
Yunit 3, aralin 3 pagkamulat
Yunit 3, aralin 3   pagkamulatYunit 3, aralin 3   pagkamulat
Yunit 3, aralin 3 pagkamulat
 
Yunit 3, aralin 1 paglakas ng europe
Yunit 3, aralin 1   paglakas ng europeYunit 3, aralin 1   paglakas ng europe
Yunit 3, aralin 1 paglakas ng europe
 
The role of social media in learning
The role of social media in learningThe role of social media in learning
The role of social media in learning
 
Klima ng asya
Klima ng asyaKlima ng asya
Klima ng asya
 
Ang mga vegetation cover ng asya
Ang mga vegetation cover ng asyaAng mga vegetation cover ng asya
Ang mga vegetation cover ng asya
 
Mapa ng asya at rehiyon nito anyong lupa at anyong tubig
Mapa ng asya at rehiyon nito   anyong lupa at anyong tubigMapa ng asya at rehiyon nito   anyong lupa at anyong tubig
Mapa ng asya at rehiyon nito anyong lupa at anyong tubig
 
Budget of work 3 (1)
Budget of work 3  (1)Budget of work 3  (1)
Budget of work 3 (1)
 
Budget of work 2 (1)
Budget of work 2  (1)Budget of work 2  (1)
Budget of work 2 (1)
 

Q1, m3

  • 3. Bago pa man dumating ang mga kolonisador na Espanyol ay may sarili ng kultura ang mga Pilipino. Ipinakilala na sa iyo ang isang aspeto ng kulturang ito: ang mga paniniwala ng mga sinaunang Pilipino. Sa modyul na ito, tatalakayin ang ang buhay panlipunan. Mayaman at makulay ang buhay sa sinaunang panahon at dahil sa lawak nito, pag-aaralan mo dito ang ilan lamang sulyap ng buhay panlipunan: ang pagpapangalan ng mga anak, ang pagpapakasal sa panahong iyon, ang hanapbuhay ng mga tao, at mga uring panlipunan.
  • 4. Susuriin mo sa modyul ang dalawang uri ng primaryang sanggunian na nagbibigay ng mahalagang impormasyon tungkol sa buhay panlipunan sa sinaunang panahon: mga sipi mula sa mga Espanyol na opisyal, sundalo, at prayle na lumahok sa kolonisasyon ng Pilipinas; at mga larawan ng iba’t ibang uring panlipunan na gawa ng Espanyol. Sa mga sangguniang ito inilarawan ng mga Espanyol ang kanilang nakita at naranasan noong nanirahan at lumibot sila sa iba-ibang lugar ng Pilipinas.
  • 6. Makinig sa paliwanag ng bawat kaklase tungkol sa pinanggalingan ng kanyang pangalan. Bilang klase, gumawa ng mga kategorya ng basehan ng pangalan. Alin sa mga kategorya ang pinakakaraniwan sa klase?
  • 7. Kung ganito ang basehan ng pagpapangalan sa bata ngayon, paano kaya noong sinaunang panahon? Ang pagpapangalan noon ay ikinuwento ni Pedro Chirino, SJ, isang paring Heswitang Espanyol na dumating sa Pilipinas noong 1590. Nagsulat siya tungkol sa nakita niya sa Luzon at Bisayas sa loob ng12 taon. Natutunan pa nga niya ang wikang Tagalog at Bisaya upang maturuan ang mga Pilipino ng katekismong Kristiyano. Noong 1604 inilathala sa Roma ang kanyang salaysay, Relacion de las Islas Pilipinas (Relation of the Phiippine Islands).
  • 8. When a child is born, it is the mother’s duty to give it a name; and whatever appellation she gives it must remain its name. Thenames are most often conferred on account of certain circumstances—as, for example, Maliuag, which means “difficult,” because the child’s birth was such; Malacas, which signifies “a man of strength,” because the mother thinks that the child will be strong, or desires that it be so. At other times they name it, without any symbolism or special reason, by the first word which occurs to them— as, for example, Daan, which signifies “road;” Babui, whichmeans “pig;” or Manu[k], which signifies “fowl.” All persons are called by these names from birth, without using surnames until they are married. The first-born son or daughter then gives his or her name to the parents; for until they die they call the father Ama ni Coan, “father of So-and-so,” and the mother Ina ni Coan, “mother of So-and-so.”
  • 9. The names of the women are distinguished from those of the men by adding “in.” Thus, while the name of a man and of a woman may be practically the same, that of the man is left intact, and to the woman’s is added the [termination] “in;” for example, [Il]og (which means “river”) being the name of two persons of different sex, the man is called [Il]og, the woman [Il]oguin.
  • 10. For instance, ama means “father;” thus the son, in speaking of him to a third person calls him ang amaco, that is, “my father.” But the son in addressing his father directly does not call him ama, but bapa,* which is a more intimate and affectionate term; nor does he address his mother as ina, but bai.* On the other hand, the father and mother in familiar intercourse call their sons, brothers, uncles, and other near relatives, not by the common appellations of such relationship, but by others more intimate and personal, which signify a like connection. This is but another illustration of the fertility, elegance and courtesy of the Tagal language….
  • 11. The children of those natives were reared in such respect and reverence for the names belonging to their parents that they never called them by these, whether the parents were living or dead; they believed, moreover, that if they uttered these names they would fall dead, or become leprous. Pedro Chirino, S.J., Relacion de las Islas Filipinas, 1604, sa Blair at Robertson (eds.), The Philippine Islands 13: 200-202.
  • 12. * Ang mga salitang bapa (para sa ama) at bai (para sa ina) ay mula sa wikang Sanskrit na pumasok sa wikang Malay/Indones. Glosari Affectionate - mapagmahal Appellation – tawag o katawagan Confer – gawaran Circumstance – pangyayari Elegance – pagkainam Fertility – yaman Fowl – ibon
  • 13. Glosari Intact – buo Intercourse – ugayan Intimate – malapit Leprous – may ketong Rear – ipalaki Utter – sabihin
  • 14. Sumali sa pangkat upang suriin ang sipi at ihambing ang mga paraan ng pagpapangalan ngayon at sa sinaunang panahon. Gamitin ang gabay sa ibaba.
  • 15. Mga Susuriin Sinaunang Panahon Ngayon a. Basehan ng pagpapangalan b. Ang nagbibigay ng pangalan c. Tawag ng anak sa mga magulang kapag kausap d. Tawag sng anak sa mga magulang kapag pinag- uusapan e. Paggamit ng apelyido f. Pagpapangalan ng babae at lalaki
  • 16. Sagutin ang mga sumusunod na tanong a. Paano ipinakita ng mga anak sa sinaunang panahon ang kanilang paggalang sa kanilang magulang? Tukuyin mula sa sipi ang basehan ng iyong sagot. b. Kung ikaw ay nabubuhay noong sinaunang panahon, ano ang magiging pangalan ng iyong mga magulang? c. Ano naman ang magiging pangalan ng iyong kapatid na lalaki o babae? d. Ano ang nakikita mong pagkakaiba at pagkakatulad sa pagpapangalan noon at ngayon?
  • 17. Ibahagi sa klase ang mga sagot ng pangkat.
  • 18. Pumili ng kapareha at bigyan ng pangalan base sa kanyang magandang katangian. Bilang gawain ng lahat, lumahok sa paggawa ng album ng klase na may larawan ng bawat isa at ang kanyang pangalan sa sinaunang panahon batay sa kanyang magandang katangian.
  • 20. Isa pang kaaya-ayang aspeto ng sinaunang kultura ay ang pagpapakasal. Sumulat din si Padre Chirino tungkol dito. Basahin ang kanyang sipi.
  • 22. Glosari Betrothal – kasunduang pagpapakasal Consent – pahintulot Conventional – pangkaraniwan Distinct – katangi-tangi Dowry – bigay-kaya; ari-ariang kaloob ng lalaki sa kanyang mapapangasawa Execute – isagawa Formality – kapormalan
  • 23. Glosari Intoxicated – nalasing Penalty – parusa Rigorous – mahigpit Perpetual – panghabang-buhay Solemnize – bigyang bisa Tael – pagsukat ng timbang na may katumbas ng 1.3 ounces; mula sa Tsina ang uri ng pagtimbang na ito Wont – kinagawian
  • 24. a. Paano pinili ang mapapangasawa? b. Matibay ba ang ganitong kasunduan? Bakit mo ito nasabi? c. Paano nakatulong ang komunidad upang pagtibayin ang kasunduan? d. Mayroon bang ipinakitang pagpapahalaga sa kababaihan ang ritwal ng pakikipagkasundo? Magbigay ng halimbawa e. Ano sa tingin mo ang silbi ng dowry?
  • 25. Ibahagi sa klase ang sagot. Magtanong sa ibang grupo o sa guro kung mayroon kang nais linawan sa kanilang ibinahagi
  • 26. Sumulat ng maikling sanaysay tungkol sa iyong reaksyon kung gagawin ng magulang mo ang arranged marriage sa kasalukuyan. Ipaliwanag ang iyong palagay.
  • 28. Ano kaya ang mga hanapbuhay ng mga Pilipino noon? Bilang introduksyon, isulat sa pisara ang trabaho o hanapbuhay ng iyong magulang, kamag- anak, o taga-alaga. Tingnan sa pisara ang uri at saklaw ng mga hanapbuhay sa kasalukuyan. Isaalang- alang ang mga trabahong ito sa pag-aaral ng mga hanapbuhay sa sinaunang panahon.
  • 29. Dalawa ang primaryang sanggunian na gagamitin sa araling ito: • Relation of the Philippine Islands ni Miguel de Loarca, isang sundalong Espanyol. Sinulat niya ang kanyang ulat noong 1582. • Sucesos de las islas Filipinas (Events of the Philippine Islands) ni Antonio de Morga, isang Espanyol at mataas na opisyal ng gobyernonoong 1595-1603. Inilathala ang kanyang salaysay noong 1609.
  • 31. Glosari Abound – sagana Borona at millet – mga pagkaing butil. Ang millet ay isang uri ng maliliit na butil mula sa halaman na katulad ng mais. Ito ay tradisyunal na pananim at pagkain sa Africa at India Fowl – manok at ibon Galley, galliot at fragata – mga uri ng sasakyang pandagat na Europeo na ginamit sa kalakalan at digmaan Swine – baboy Right a ship – itayo ang barko
  • 35. Glosari • Commodity – produkto • Engage – lumahok • Placer mining – pagmimina ng ginto sa pamamagitan ng pagsasala sa buhangin at maliliit na bato sa tabing ilog • Penetrate – napasok • Proficient – marunong, mahusay • Refine – papinuhin, pakinisin • Swamp – latian
  • 36. a. Ilista ang mga nakita ninyong gawain at hanapbuhay. b. Anu-anong salik ang nakaapekto sa naging uri ng hanapbuhay sa iba-ibang isla ng Pilipinas? c. Ano ang mga gawain ng kababaihan? d. Ano ang masasabi mo tungkol sa ugnayan ng mga isla sa sinaunang panahon? e. Ano ang mahihinuha mo ukol sa lebel ng teknolohiya sa panahong iyon? f. Anu-anong mga katangian ng sinaunang Pilipino ang mahihinuha mo mula sa impormasyon?
  • 37. Ikumapara ang hanapbuhay at pang – araw – araw na produkto noon at ngayon a. Ano ang mga hanapbuhay noon na ginagawa pa ngayon? b. Ano ang mga hanapbuhay noon na bihira o wala na ngayon? c. Ano ang mga produkto noon na ginagawa at o tinatanim pa ngayon? d. Ano ang mga produkto noon na bihira nang itanim, gawin, o gamitin ngayon? e. Ano sa palagay mo ang dahilan ng pagbabago at pananatili ng mga uri ng hanapbuhay at produkto?
  • 38. Ipaliwanag sa klase ang mga sagot ng grupo. Lumahok sa talakayan.
  • 40. Tingnang mabuti ang mga larawan sa ibaba. Galing ang mga ito sa ”Boxer Codex,” isang dokumento na tinatayang ginawa noong 1595. Ang dokumento (at mga larawan) ay pinaniniwalaang pagmamay-ari ni Luis Perez Dasmariñas, ang Gobernador Heneral ng Pilipinas noong 1593-1596. Ang dokumento ay napunta sa koleksyon ni Propesor Charles Ralph Boxer; kaya ipinangalan sa kanya ang buong manuskrito.
  • 41. Larawan BLarawan A Larawan C
  • 42. Sumali sa pangkat at suriin ang mga pisikal na katangiang ipinapakita sa bawat larawan. Ilista / ilarawan ang Larawan A Larawan B Larawan C Mga tao sa larawan Mga bagay Kilos na ipinapakita Katangian ng tao (pananamit, palamuti atbp.) Posisyon ng mga tao sa isa’t isa
  • 43. 3. Ipaliwanag sa klase ang mga sagot ng grupo. Pansinin kung mayroong katangiang nakita ng iba na hindi naitala ng iyong grupo.
  • 44. 4. Matapos talakayin ang mga nakitang katangian, ano ang mahihinuha ng grupo tungkol sa katayuan o katungkulan ng mga tao sa larawan? Bakit?
  • 45. Larawan A Larawan B Larawan C Katungkulan o katayuan Paliwanag
  • 46. 5. Upang matantiya kung tama ang inyong hinuha, magkonsulta sa mga primaryang sanggunian. Basahin ang sipi mula sa ”Customs of the Tagalogs” ni Padre Plasencia.
  • 47. This people always had chiefs, called by them datos, who governed them and were captains in their wars, and whom they obeyed and reverenced….
  • 48. These chiefs ruled over but few people; sometimes as many as a hundred houses, sometimes even less than thirty. This tribal gathering is called in Tagalo a barangay. It was inferred that the reason for giving themselves this name arose from the fact … that when they came to this land, the head of the barangay, which is a boat, thus called … became a dato. And so, even at the present day, it is ascertained that this barangay in its origin was a family of parents and children, relations and slaves.
  • 49. In addition to the chiefs… there were three castes: nobles, commoners, and slaves. The nobles were the free- born whom they call maharlica. They did not pay tax or tribute to the dato, but must accompany him in war, at their own expense…. Moreover, when the dato went upon the water those whom he summoned rowed for him. If he built a house, they helped him, and had to be fed for it. The same was true when the whole barangay went to clear up his lands for tillage. The lands which they inhabited were divided among the whole barangay, especially the irrigated portion, and thus each one knew his own….
  • 50. The chiefs in some villages had also fisheries, with established limits, and sections of the rivers for markets. At these no one could fish, or trade in the markets, without paying for the privilege, unless he belonged to the chief’s barangay or village.
  • 51. The commoners were called aliping namamahay. They are married, and serve their master, whether he be a dato or not, with half of their cultivated lands…. They accompanied him whenever he went beyond the island, and rowed for him. They live in their own houses, and are lords of their property and gold. Their children inherit it, and enjoy their property and lands….
  • 52. The slaves are called aliping saguiguilir. They serve their master in his house and on his cultivated lands, and may be sold. The master grants them, should he see fit, and providing that he has profited through their industry, a portion of their harvests, so that they may work faithfully. For this reason, servants who are born in the house of their master are rarely, if ever, sold. That is the lot of captives in war, and of those brought up in the harvest fields. Plasencia, 1589, sa Blair at Robertson 7: 173-176.
  • 53. Glosari Ascertain – tiyakin Captive – taong nabihag Caste – uring panlipunan Infer – mahinuha Lot – kalagayan Summon – tawagin Tillage – pagtanim To reverence – igalang
  • 54. 6. Ilista ng iyong grupo ang mga uring panlipunan sa mga Tagalog na lugar, ayon kay Plasencia, at ipaliwanag ang tungkulin at katangian ng bawat isa. URING PANLIPUNAN TUNGKULIN KATANGIAN
  • 55. 7. Sa Bisayas iba ang tawag sa mga uring panlipunan, ayon naman kay Francisco Colin, SJ, isang Heswitang paring Espanyol na sumulat ng Labor Evangelica, tungkol sa mga Bisaya. Nilimbag ang kanyang salaysay noong 1663.
  • 56. There are three kinds and classes of people: the chiefs, whom the Visayans call dato and the Tagalogs maginoo; the timauas, who are the ordinary common people, called maharlica among the Tagalogs; and the slaves, called oripuen by the Visayans and alipin by the Tagalogs….
  • 57. …The most general origin of those slaveries were interest and usury…. If payment was not made when promised, the debtor remained a slave until he paid. That happened often, for the interest or increase continued to accumulate just so long as the payment was deferred…. Other slaveries were due to tyranny and cruelty. For slave were made either in vengeance on enemies, in the engagements and petty wars that they waged against one another, in which the prisoners remained slaves, even though they were of the same village and race…. The worst thing is that all those who had been made slaves by war, or for punishment of debts, were rigorously regarded as such, as slaves for any kind of service or slavery, and served inside the house. The same was true of their children, in the manner of our slaveries, and they could be sold at will.… The Tagalogs called such true slaves sanguiguilir, and the Visayans halon.
  • 58. Other slaves were called namamahay, for they did not serve their master in all capacities, nor inside his house; but in their own houses, and outside that of their masters. They were bound, however, to obey their master’s summons either to serve in his house and its repair, and in the seasons of sowing and harvest. They [also had] to act as his rowers when he went out in his boat, and on other like occasions, in which they were obliged to serve their master without any pay. Francisco Colin, SJ, “Native Races and their Customs” mula sa Labor Evangelica, 1663, sa Blair at Robertson 40: 86, 93, 94.
  • 59. Glosari Accumulate – matipon, dumami At will – kusa Debtor – may utang Defer – ipagpaliban, magpaibang-araw Petty – maliit, hindi gaanong mahalaga Sow – magtanim Summon – utos Tyranny – kalupitan Usury – labis na pagpapatubo sa utang Vengeance – paghihiganti Wage war – lumaban
  • 60. 8. Basahin ang salaysyay at tumbasan ang mga terminolohiyang Tagalog at Bisaya tungkol sa mga uring panlipunan. TAGALOG BISAYA
  • 61. Ayon kay Padre Colin, ang pinuno ay tinawag na ”datu” ng mga Bisaya at ”maginoo” ng mga Tagalog. Ngunit sa katunayan, ang ”datu” ay gamit din ng mga Tagalog; nagmumula ang datu sa uring panlipunan na tinawag ng mga Tagalog na ”maginoo.”
  • 62. SAGUTIN ANG MGA SUMUSUNOD a. Bakit kaya tinawag ni Plasencia na commoner o karaniwang mamamayan ang aliping namamahay? Alalahanin na para sa mga Europeo, ang esklabo (slave) o alipin ay walang karapatan, wala ring kalayaan at ariarian. Samantala, ayon naman kay Colin, ang aliping sanguiguilir ay ”tunay na esklabo” (”true slave”). Ipaliwanag kung bakit.
  • 63. SAGUTIN ANG MGA SUMUSUNOD b. Balikan ang mga larawan (A, B, at C) at isulat kung ang hinuha ng grupo tungkol sa katayuan ng mga tao sa larawan ay tama, base sa mga binasa mong sipi. Kung mali, iwasto ang sagot ng grupo.
  • 64. SAGUTIN ANG MGA SUMUSUNOD c. Mula sa impormasyon galing kay Plasencia, ano ang mahihinuha mo tungkol sa: c1. Katangian ng barangay c2. Access ng tao sa lupa at ibang likas na yaman c3. konspeto ng awtoridad at kapangyarihan 10. Ibahagi sa klase ang mga sagot ng grupo.
  • 66. Matatag ang sinaunang kultura, ngunit humarap ito sa malaking hamon sa ika-16 siglo, nang dumating ang Espanya sa Pilipinas. Sa susunod na modyul ay aaralin mo ang mga primaryang sanggunian tungkol sa pagtatag ng kolonya at mga patakaran at paraang ginamit ng Espanya upang sakupin ang Pilipinas.
  • 86. MGA SANGGUNIAN • Learner’s Module (Q1, M3) pp. 1 – 15 • Teaching Guide (Q1, M3) pp. 26 - 37
  • 88. All is well, all is well, all is well May the odds be ever in your favor Good vibes =)
  • 90. Prepared By: JARED RAM A. JUEZAN Teacher I, AP 7 July 3-5, 2013 Thank you very much