SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 10
LA CRÍTICA TEXTUAL




IRENE VILLARROEL FERNÁNDEZ
¿QUÉ ES LA CRÍTICA TEXTUAL?
• Crítica textual:
  Conjunto de operaciones ejercidas sobre uno o
  varios textos alterados por diversos cambios
  sufridos desde el momento en que fueron
  escritos hasta aquél en que llegan a nosotros,
  y encaminadas a restituir lo que se considera
  que es su forma originaria.
EL PROCESO DE COPIA
Operaciones durante el proceso de copia:
 1. el copista lee un fragmento.
 2. lo memoriza.
 3. se lo dicta a sí mismo.
 4. lo transcribe.
 5. vuelve al modelo.
TIPOS DE ERRORES DE COPIA
 a. Faltas introducidas por causa de alguna característica del
   manuscrito: falta de división entre palabras, semejanza de
   letras en la escritura, mala lectura de una abreviatura.
b. Cambios en la ortografía y en la pronunciación.
c. Adición: repetición de una letra, sílaba, palabra o una o más
   frases.
d. Omisión: omisión de letras, de palabras o de líneas.
e. Trasposición: cambio de orden de palabras o de versos.
f. Sustitución: cambio de una palabra por otra.
ETAPAS DE LA CRÍTICA TEXTUAL
            Recensio

             Collatio

        Stemma codicum

        Constitutio textus
RECENSIO
 Recopilación de todos los materiales existentes de
la tradición directa de un texto del que se va a
hacer una edición crítica.
 ¿Dónde se busca? Esencialmente en catálogos y en
internet.
    ¿Cómo se busca? Se busca a través del íncipit
(primeras palabras del texto) y éxplicit (últimas
palabras del texto)
COLLATIO
Comparación sistemática de todos los testimonios,
  lectura por lectura, anotando las variantes ofrecidas
  por los manuscritos.
STEMMA CODICUM
Reflejo las relaciones de dependencia con el fin de
  reconstruir el manuscrito del que deriva el conjunto
  de testimonios conservados o conjeturados,
  designado con el nombre de arquetipo. Cada
  manuscrito se identifica con una sigla.
CONSTITUTIO TEXTUS

 Elección de las lecturas que suponemos originarias
entre el conjunto de las variantes existentes, caso
por caso, para restituir lo que había en el modelo del
que se copiaron los ejemplares.
EDICIÓN CRÍTICA


      Texto



    Aparato
   de fuentes

Aparato crítico
(de variantes)

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

Exposicion sobre hermenéutica y exegesis alta y baja crítica
Exposicion sobre hermenéutica y exegesis alta y baja críticaExposicion sobre hermenéutica y exegesis alta y baja crítica
Exposicion sobre hermenéutica y exegesis alta y baja críticaEdwin Gallego
 
Jesús como Sumo Sacerdote
Jesús como Sumo SacerdoteJesús como Sumo Sacerdote
Jesús como Sumo SacerdotePablo A. Jimenez
 
Evangelios sinopticos lección 1 Resumen Pablo Hoff
Evangelios sinopticos lección 1 Resumen Pablo HoffEvangelios sinopticos lección 1 Resumen Pablo Hoff
Evangelios sinopticos lección 1 Resumen Pablo HoffADANARI LOPEZ
 
Panorama Bíblico I - 1.1 Canon 1.2 Literatura de las Escrituras 1.3 Apócrifa ...
Panorama Bíblico I - 1.1 Canon 1.2 Literatura de las Escrituras 1.3 Apócrifa ...Panorama Bíblico I - 1.1 Canon 1.2 Literatura de las Escrituras 1.3 Apócrifa ...
Panorama Bíblico I - 1.1 Canon 1.2 Literatura de las Escrituras 1.3 Apócrifa ...EricRosenzweigMiranda
 
El Concilio de Jerusalem
El Concilio de JerusalemEl Concilio de Jerusalem
El Concilio de JerusalemMontse de Paz
 
Canon Antiguo Testamento
Canon Antiguo TestamentoCanon Antiguo Testamento
Canon Antiguo TestamentoAlberto Sachez
 
Génesis: Introducción al Antiguo Testamento
Génesis: Introducción al Antiguo TestamentoGénesis: Introducción al Antiguo Testamento
Génesis: Introducción al Antiguo TestamentoPablo A. Jimenez
 
01. El libro de Genesis - Jeronimo Perles
01. El libro de Genesis - Jeronimo Perles01. El libro de Genesis - Jeronimo Perles
01. El libro de Genesis - Jeronimo PerlesJeronimoPerlesMoreno
 

La actualidad más candente (20)

Corrientes teológicas
Corrientes teológicasCorrientes teológicas
Corrientes teológicas
 
Exposicion sobre hermenéutica y exegesis alta y baja crítica
Exposicion sobre hermenéutica y exegesis alta y baja críticaExposicion sobre hermenéutica y exegesis alta y baja crítica
Exposicion sobre hermenéutica y exegesis alta y baja crítica
 
Como nos llego la biblia
Como nos llego la bibliaComo nos llego la biblia
Como nos llego la biblia
 
A.0. introducción a la biblia
A.0. introducción a la bibliaA.0. introducción a la biblia
A.0. introducción a la biblia
 
Hermeneutica biblica 4 y 5
Hermeneutica biblica 4 y 5 Hermeneutica biblica 4 y 5
Hermeneutica biblica 4 y 5
 
Jesús como Sumo Sacerdote
Jesús como Sumo SacerdoteJesús como Sumo Sacerdote
Jesús como Sumo Sacerdote
 
El Profeta Daniel
El Profeta DanielEl Profeta Daniel
El Profeta Daniel
 
Plande curso del pentateuco
Plande curso del pentateucoPlande curso del pentateuco
Plande curso del pentateuco
 
1. religiones y sectas
1. religiones y sectas1. religiones y sectas
1. religiones y sectas
 
Nt 4 introduccion a pablo
Nt 4 introduccion a pabloNt 4 introduccion a pablo
Nt 4 introduccion a pablo
 
Principios hermeneuticos
Principios hermeneuticosPrincipios hermeneuticos
Principios hermeneuticos
 
Evangelios sinopticos lección 1 Resumen Pablo Hoff
Evangelios sinopticos lección 1 Resumen Pablo HoffEvangelios sinopticos lección 1 Resumen Pablo Hoff
Evangelios sinopticos lección 1 Resumen Pablo Hoff
 
Panorama Bíblico I - 1.1 Canon 1.2 Literatura de las Escrituras 1.3 Apócrifa ...
Panorama Bíblico I - 1.1 Canon 1.2 Literatura de las Escrituras 1.3 Apócrifa ...Panorama Bíblico I - 1.1 Canon 1.2 Literatura de las Escrituras 1.3 Apócrifa ...
Panorama Bíblico I - 1.1 Canon 1.2 Literatura de las Escrituras 1.3 Apócrifa ...
 
El Concilio de Jerusalem
El Concilio de JerusalemEl Concilio de Jerusalem
El Concilio de Jerusalem
 
línea del tiempo Biblia
línea del tiempo Biblialínea del tiempo Biblia
línea del tiempo Biblia
 
La Historia de la Biblia
La Historia de la BibliaLa Historia de la Biblia
La Historia de la Biblia
 
Canon Antiguo Testamento
Canon Antiguo TestamentoCanon Antiguo Testamento
Canon Antiguo Testamento
 
Génesis: Introducción al Antiguo Testamento
Génesis: Introducción al Antiguo TestamentoGénesis: Introducción al Antiguo Testamento
Génesis: Introducción al Antiguo Testamento
 
El párrafo
El párrafoEl párrafo
El párrafo
 
01. El libro de Genesis - Jeronimo Perles
01. El libro de Genesis - Jeronimo Perles01. El libro de Genesis - Jeronimo Perles
01. El libro de Genesis - Jeronimo Perles
 

Destacado

Soportes y materiales de escritorio
Soportes y materiales de escritorioSoportes y materiales de escritorio
Soportes y materiales de escritoriofrancimanz
 
La transmisión de la literatura latina
La transmisión de la literatura latinaLa transmisión de la literatura latina
La transmisión de la literatura latinajjcdoval
 
Odissea iconografia per cants
Odissea iconografia per cantsOdissea iconografia per cants
Odissea iconografia per cantsAngel Martínez
 
Geografia grècia presentació
Geografia grècia presentacióGeografia grècia presentació
Geografia grècia presentacióAngel Martínez
 
Etimsgrecsfarmacia
EtimsgrecsfarmaciaEtimsgrecsfarmacia
Etimsgrecsfarmaciasemgrec
 
Odissea_1BATX
Odissea_1BATXOdissea_1BATX
Odissea_1BATXsemgrec
 
Hª de grècia iii-època clàssica
Hª de grècia iii-època clàssicaHª de grècia iii-època clàssica
Hª de grècia iii-època clàssicaAngel Martínez
 
Taller biblia (nociones critica textual)
Taller biblia (nociones critica textual)Taller biblia (nociones critica textual)
Taller biblia (nociones critica textual)Luis Rosario
 
Cosmogonia-Teogonia-Antropogonia
Cosmogonia-Teogonia-AntropogoniaCosmogonia-Teogonia-Antropogonia
Cosmogonia-Teogonia-AntropogoniaAngel Martínez
 
005 la alta critica y la inerrancia de las escrituras
005 la alta critica y la inerrancia de las escrituras005 la alta critica y la inerrancia de las escrituras
005 la alta critica y la inerrancia de las escriturasYenny García
 

Destacado (20)

Soportes y materiales de escritorio
Soportes y materiales de escritorioSoportes y materiales de escritorio
Soportes y materiales de escritorio
 
Faetont
FaetontFaetont
Faetont
 
La transmisión de la literatura latina
La transmisión de la literatura latinaLa transmisión de la literatura latina
La transmisión de la literatura latina
 
Odissea iconografia per cants
Odissea iconografia per cantsOdissea iconografia per cants
Odissea iconografia per cants
 
6.Sacrifici Ifigènia
6.Sacrifici Ifigènia6.Sacrifici Ifigènia
6.Sacrifici Ifigènia
 
Emporion imatges
Emporion imatgesEmporion imatges
Emporion imatges
 
Geografia grècia presentació
Geografia grècia presentacióGeografia grècia presentació
Geografia grècia presentació
 
Etimsgrecsfarmacia
EtimsgrecsfarmaciaEtimsgrecsfarmacia
Etimsgrecsfarmacia
 
Odissea_1BATX
Odissea_1BATXOdissea_1BATX
Odissea_1BATX
 
Leer griego
Leer griegoLeer griego
Leer griego
 
Destrucció de troia
Destrucció de troiaDestrucció de troia
Destrucció de troia
 
Ante troiam
Ante troiamAnte troiam
Ante troiam
 
Troia iliada
Troia iliadaTroia iliada
Troia iliada
 
Teatre grec
Teatre grecTeatre grec
Teatre grec
 
Hª de grècia iii-època clàssica
Hª de grècia iii-època clàssicaHª de grècia iii-època clàssica
Hª de grècia iii-època clàssica
 
Perseu
PerseuPerseu
Perseu
 
Espectacles a roma
Espectacles a romaEspectacles a roma
Espectacles a roma
 
Taller biblia (nociones critica textual)
Taller biblia (nociones critica textual)Taller biblia (nociones critica textual)
Taller biblia (nociones critica textual)
 
Cosmogonia-Teogonia-Antropogonia
Cosmogonia-Teogonia-AntropogoniaCosmogonia-Teogonia-Antropogonia
Cosmogonia-Teogonia-Antropogonia
 
005 la alta critica y la inerrancia de las escrituras
005 la alta critica y la inerrancia de las escrituras005 la alta critica y la inerrancia de las escrituras
005 la alta critica y la inerrancia de las escrituras
 

Similar a La crítica textual (Irene Villarroel)

Estilo APA sexta edición
Estilo APA sexta ediciónEstilo APA sexta edición
Estilo APA sexta ediciónUSAT
 
Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02
Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02
Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02Adalberto
 
Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02
Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02
Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02Adalberto
 
Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02
Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02
Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02Adalberto
 
Patricia Losada, Bloque Nº 2, Producto TeóRico
Patricia Losada, Bloque Nº 2, Producto TeóRicoPatricia Losada, Bloque Nº 2, Producto TeóRico
Patricia Losada, Bloque Nº 2, Producto TeóRicoPatricia Losada
 
Ejemplo de citas normas apa
Ejemplo de citas normas apaEjemplo de citas normas apa
Ejemplo de citas normas apafrancob7
 
Las citas bibliograficas
Las citas bibliograficasLas citas bibliograficas
Las citas bibliograficasWaleska Quevedo
 
4.3. texto cientìfico y normas apa
4.3.  texto cientìfico  y normas apa4.3.  texto cientìfico  y normas apa
4.3. texto cientìfico y normas apaMafer Laje
 
PROPIEDADES DEL TEXTO.pptx
PROPIEDADES DEL TEXTO.pptxPROPIEDADES DEL TEXTO.pptx
PROPIEDADES DEL TEXTO.pptxacostaandry13
 
Diccionarios y corpus electrónicos como herramientas del traductor
Diccionarios y corpus electrónicos como herramientas del traductorDiccionarios y corpus electrónicos como herramientas del traductor
Diccionarios y corpus electrónicos como herramientas del traductorGisela Abad UE Valencia
 
Asesoría de tesis (trabajo de fin de titulación)
Asesoría de tesis (trabajo de fin de titulación)Asesoría de tesis (trabajo de fin de titulación)
Asesoría de tesis (trabajo de fin de titulación)UTPL UTPL
 

Similar a La crítica textual (Irene Villarroel) (20)

Estilo APA sexta edición
Estilo APA sexta ediciónEstilo APA sexta edición
Estilo APA sexta edición
 
Norma APA con ejemplos
Norma APA con ejemplosNorma APA con ejemplos
Norma APA con ejemplos
 
Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02
Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02
Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02
 
CóMo Construir El Marco TeóRico
CóMo Construir El Marco TeóRicoCóMo Construir El Marco TeóRico
CóMo Construir El Marco TeóRico
 
Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02
Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02
Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02
 
Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02
Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02
Cmoconstruirelmarcoterico 091112165705-phpapp02
 
Patricia Losada, Bloque Nº 2, Producto TeóRico
Patricia Losada, Bloque Nº 2, Producto TeóRicoPatricia Losada, Bloque Nº 2, Producto TeóRico
Patricia Losada, Bloque Nº 2, Producto TeóRico
 
Ejemplo de citas normas apa
Ejemplo de citas normas apaEjemplo de citas normas apa
Ejemplo de citas normas apa
 
NORMAS APA UNICATOLICA
NORMAS APA UNICATOLICANORMAS APA UNICATOLICA
NORMAS APA UNICATOLICA
 
Las citas bibliograficas
Las citas bibliograficasLas citas bibliograficas
Las citas bibliograficas
 
Estilo APA 2.pptx
Estilo APA 2.pptxEstilo APA 2.pptx
Estilo APA 2.pptx
 
4.3. texto cientìfico y normas apa
4.3.  texto cientìfico  y normas apa4.3.  texto cientìfico  y normas apa
4.3. texto cientìfico y normas apa
 
Estilo apa sexta_edicin
Estilo apa sexta_edicinEstilo apa sexta_edicin
Estilo apa sexta_edicin
 
Apa2
Apa2Apa2
Apa2
 
Normas APA guía sexta edición
Normas APA guía sexta ediciónNormas APA guía sexta edición
Normas APA guía sexta edición
 
PROPIEDADES DEL TEXTO.pptx
PROPIEDADES DEL TEXTO.pptxPROPIEDADES DEL TEXTO.pptx
PROPIEDADES DEL TEXTO.pptx
 
Qué es una cita bibliografía
Qué es una cita bibliografíaQué es una cita bibliografía
Qué es una cita bibliografía
 
Diccionarios y corpus electrónicos como herramientas del traductor
Diccionarios y corpus electrónicos como herramientas del traductorDiccionarios y corpus electrónicos como herramientas del traductor
Diccionarios y corpus electrónicos como herramientas del traductor
 
Asesoría de tesis (trabajo de fin de titulación)
Asesoría de tesis (trabajo de fin de titulación)Asesoría de tesis (trabajo de fin de titulación)
Asesoría de tesis (trabajo de fin de titulación)
 
Normas APA
Normas APANormas APA
Normas APA
 

Más de jjcdoval

Segóbriga-reportaje-4d-2023.pdf
Segóbriga-reportaje-4d-2023.pdfSegóbriga-reportaje-4d-2023.pdf
Segóbriga-reportaje-4d-2023.pdfjjcdoval
 
TRAGEDIA ANTÍGONA-segobriga-2023.pdf
TRAGEDIA ANTÍGONA-segobriga-2023.pdfTRAGEDIA ANTÍGONA-segobriga-2023.pdf
TRAGEDIA ANTÍGONA-segobriga-2023.pdfjjcdoval
 
Teatro y anfiteatro-segobriga-2023.pdf
Teatro y anfiteatro-segobriga-2023.pdfTeatro y anfiteatro-segobriga-2023.pdf
Teatro y anfiteatro-segobriga-2023.pdfjjcdoval
 
Termas-segobriga-2023.pdf
Termas-segobriga-2023.pdfTermas-segobriga-2023.pdf
Termas-segobriga-2023.pdfjjcdoval
 
viaje-clunia-5-5-2022-iesmiguelcatalan.pdf
viaje-clunia-5-5-2022-iesmiguelcatalan.pdfviaje-clunia-5-5-2022-iesmiguelcatalan.pdf
viaje-clunia-5-5-2022-iesmiguelcatalan.pdfjjcdoval
 
Visita-clunia-5-5-22-iesmiguelcatalan.pptx
Visita-clunia-5-5-22-iesmiguelcatalan.pptxVisita-clunia-5-5-22-iesmiguelcatalan.pptx
Visita-clunia-5-5-22-iesmiguelcatalan.pptxjjcdoval
 
Introduccion taller pintura_ceramica_griega
Introduccion taller pintura_ceramica_griegaIntroduccion taller pintura_ceramica_griega
Introduccion taller pintura_ceramica_griegajjcdoval
 
Plantillas taller pintura_griega
Plantillas taller pintura_griegaPlantillas taller pintura_griega
Plantillas taller pintura_griegajjcdoval
 
Teseo: El héroe de Atenas
Teseo: El héroe de AtenasTeseo: El héroe de Atenas
Teseo: El héroe de Atenasjjcdoval
 
Historia de la escritura para bachillerato
Historia de la escritura para bachilleratoHistoria de la escritura para bachillerato
Historia de la escritura para bachilleratojjcdoval
 
Historiaescriturajemer
HistoriaescriturajemerHistoriaescriturajemer
Historiaescriturajemerjjcdoval
 
Mitología en el libro IV de la Eneida
Mitología en el libro IV de la EneidaMitología en el libro IV de la Eneida
Mitología en el libro IV de la Eneidajjcdoval
 
Esquema de grandes autores latinos 2º Bachillerato
Esquema de grandes autores latinos 2º BachilleratoEsquema de grandes autores latinos 2º Bachillerato
Esquema de grandes autores latinos 2º Bachilleratojjcdoval
 
Evolucion latin-castellano-apuntes bachillerato
Evolucion latin-castellano-apuntes bachilleratoEvolucion latin-castellano-apuntes bachillerato
Evolucion latin-castellano-apuntes bachilleratojjcdoval
 
Indoeuropeos y lenguas indoeuropeas
Indoeuropeos y lenguas indoeuropeasIndoeuropeos y lenguas indoeuropeas
Indoeuropeos y lenguas indoeuropeasjjcdoval
 
LOS SOPORTES E INSTRUMENTOS DE ESCRITURA (IRENE VILLARROEL)
LOS SOPORTES E INSTRUMENTOS DE ESCRITURA (IRENE VILLARROEL)LOS SOPORTES E INSTRUMENTOS DE ESCRITURA (IRENE VILLARROEL)
LOS SOPORTES E INSTRUMENTOS DE ESCRITURA (IRENE VILLARROEL)jjcdoval
 
La transmisión de la Eneida y su influencia (Irene Villarroel)
La transmisión de la Eneida y su influencia (Irene Villarroel)La transmisión de la Eneida y su influencia (Irene Villarroel)
La transmisión de la Eneida y su influencia (Irene Villarroel)jjcdoval
 
Yacimientos arqueológicos de época romana en la Comunidad de Madrid
Yacimientos arqueológicos de época romana en la Comunidad de MadridYacimientos arqueológicos de época romana en la Comunidad de Madrid
Yacimientos arqueológicos de época romana en la Comunidad de Madridjjcdoval
 

Más de jjcdoval (19)

Segóbriga-reportaje-4d-2023.pdf
Segóbriga-reportaje-4d-2023.pdfSegóbriga-reportaje-4d-2023.pdf
Segóbriga-reportaje-4d-2023.pdf
 
TRAGEDIA ANTÍGONA-segobriga-2023.pdf
TRAGEDIA ANTÍGONA-segobriga-2023.pdfTRAGEDIA ANTÍGONA-segobriga-2023.pdf
TRAGEDIA ANTÍGONA-segobriga-2023.pdf
 
Teatro y anfiteatro-segobriga-2023.pdf
Teatro y anfiteatro-segobriga-2023.pdfTeatro y anfiteatro-segobriga-2023.pdf
Teatro y anfiteatro-segobriga-2023.pdf
 
Termas-segobriga-2023.pdf
Termas-segobriga-2023.pdfTermas-segobriga-2023.pdf
Termas-segobriga-2023.pdf
 
viaje-clunia-5-5-2022-iesmiguelcatalan.pdf
viaje-clunia-5-5-2022-iesmiguelcatalan.pdfviaje-clunia-5-5-2022-iesmiguelcatalan.pdf
viaje-clunia-5-5-2022-iesmiguelcatalan.pdf
 
Visita-clunia-5-5-22-iesmiguelcatalan.pptx
Visita-clunia-5-5-22-iesmiguelcatalan.pptxVisita-clunia-5-5-22-iesmiguelcatalan.pptx
Visita-clunia-5-5-22-iesmiguelcatalan.pptx
 
Introduccion taller pintura_ceramica_griega
Introduccion taller pintura_ceramica_griegaIntroduccion taller pintura_ceramica_griega
Introduccion taller pintura_ceramica_griega
 
Plantillas taller pintura_griega
Plantillas taller pintura_griegaPlantillas taller pintura_griega
Plantillas taller pintura_griega
 
Teseo: El héroe de Atenas
Teseo: El héroe de AtenasTeseo: El héroe de Atenas
Teseo: El héroe de Atenas
 
Historia de la escritura para bachillerato
Historia de la escritura para bachilleratoHistoria de la escritura para bachillerato
Historia de la escritura para bachillerato
 
Historiaescriturajemer
HistoriaescriturajemerHistoriaescriturajemer
Historiaescriturajemer
 
Mitología en el libro IV de la Eneida
Mitología en el libro IV de la EneidaMitología en el libro IV de la Eneida
Mitología en el libro IV de la Eneida
 
Esquema de grandes autores latinos 2º Bachillerato
Esquema de grandes autores latinos 2º BachilleratoEsquema de grandes autores latinos 2º Bachillerato
Esquema de grandes autores latinos 2º Bachillerato
 
Evolucion latin-castellano-apuntes bachillerato
Evolucion latin-castellano-apuntes bachilleratoEvolucion latin-castellano-apuntes bachillerato
Evolucion latin-castellano-apuntes bachillerato
 
Medusa
MedusaMedusa
Medusa
 
Indoeuropeos y lenguas indoeuropeas
Indoeuropeos y lenguas indoeuropeasIndoeuropeos y lenguas indoeuropeas
Indoeuropeos y lenguas indoeuropeas
 
LOS SOPORTES E INSTRUMENTOS DE ESCRITURA (IRENE VILLARROEL)
LOS SOPORTES E INSTRUMENTOS DE ESCRITURA (IRENE VILLARROEL)LOS SOPORTES E INSTRUMENTOS DE ESCRITURA (IRENE VILLARROEL)
LOS SOPORTES E INSTRUMENTOS DE ESCRITURA (IRENE VILLARROEL)
 
La transmisión de la Eneida y su influencia (Irene Villarroel)
La transmisión de la Eneida y su influencia (Irene Villarroel)La transmisión de la Eneida y su influencia (Irene Villarroel)
La transmisión de la Eneida y su influencia (Irene Villarroel)
 
Yacimientos arqueológicos de época romana en la Comunidad de Madrid
Yacimientos arqueológicos de época romana en la Comunidad de MadridYacimientos arqueológicos de época romana en la Comunidad de Madrid
Yacimientos arqueológicos de época romana en la Comunidad de Madrid
 

Último

ACERTIJO DE LA BANDERA OLÍMPICA CON ECUACIONES DE LA CIRCUNFERENCIA. Por JAVI...
ACERTIJO DE LA BANDERA OLÍMPICA CON ECUACIONES DE LA CIRCUNFERENCIA. Por JAVI...ACERTIJO DE LA BANDERA OLÍMPICA CON ECUACIONES DE LA CIRCUNFERENCIA. Por JAVI...
ACERTIJO DE LA BANDERA OLÍMPICA CON ECUACIONES DE LA CIRCUNFERENCIA. Por JAVI...JAVIER SOLIS NOYOLA
 
Ejercicios de PROBLEMAS PAEV 6 GRADO 2024.pdf
Ejercicios de PROBLEMAS PAEV 6 GRADO 2024.pdfEjercicios de PROBLEMAS PAEV 6 GRADO 2024.pdf
Ejercicios de PROBLEMAS PAEV 6 GRADO 2024.pdfMaritzaRetamozoVera
 
CLASE - La visión y misión organizacionales.pdf
CLASE - La visión y misión organizacionales.pdfCLASE - La visión y misión organizacionales.pdf
CLASE - La visión y misión organizacionales.pdfJonathanCovena1
 
OCTAVO SEGUNDO PERIODO. EMPRENDIEMIENTO VS
OCTAVO SEGUNDO PERIODO. EMPRENDIEMIENTO VSOCTAVO SEGUNDO PERIODO. EMPRENDIEMIENTO VS
OCTAVO SEGUNDO PERIODO. EMPRENDIEMIENTO VSYadi Campos
 
ACUERDO MINISTERIAL 078-ORGANISMOS ESCOLARES..pptx
ACUERDO MINISTERIAL 078-ORGANISMOS ESCOLARES..pptxACUERDO MINISTERIAL 078-ORGANISMOS ESCOLARES..pptx
ACUERDO MINISTERIAL 078-ORGANISMOS ESCOLARES..pptxzulyvero07
 
Éteres. Química Orgánica. Propiedades y reacciones
Éteres. Química Orgánica. Propiedades y reaccionesÉteres. Química Orgánica. Propiedades y reacciones
Éteres. Química Orgánica. Propiedades y reaccionesLauraColom3
 
Qué es la Inteligencia artificial generativa
Qué es la Inteligencia artificial generativaQué es la Inteligencia artificial generativa
Qué es la Inteligencia artificial generativaDecaunlz
 
Neurociencias para Educadores NE24 Ccesa007.pdf
Neurociencias para Educadores  NE24  Ccesa007.pdfNeurociencias para Educadores  NE24  Ccesa007.pdf
Neurociencias para Educadores NE24 Ccesa007.pdfDemetrio Ccesa Rayme
 
Planificacion Anual 2do Grado Educacion Primaria 2024 Ccesa007.pdf
Planificacion Anual 2do Grado Educacion Primaria   2024   Ccesa007.pdfPlanificacion Anual 2do Grado Educacion Primaria   2024   Ccesa007.pdf
Planificacion Anual 2do Grado Educacion Primaria 2024 Ccesa007.pdfDemetrio Ccesa Rayme
 
La empresa sostenible: Principales Características, Barreras para su Avance y...
La empresa sostenible: Principales Características, Barreras para su Avance y...La empresa sostenible: Principales Características, Barreras para su Avance y...
La empresa sostenible: Principales Características, Barreras para su Avance y...JonathanCovena1
 
La triple Naturaleza del Hombre estudio.
La triple Naturaleza del Hombre estudio.La triple Naturaleza del Hombre estudio.
La triple Naturaleza del Hombre estudio.amayarogel
 
CALENDARIZACION DE MAYO / RESPONSABILIDAD
CALENDARIZACION DE MAYO / RESPONSABILIDADCALENDARIZACION DE MAYO / RESPONSABILIDAD
CALENDARIZACION DE MAYO / RESPONSABILIDADauxsoporte
 
Ecosistemas Natural, Rural y urbano 2021.pptx
Ecosistemas Natural, Rural y urbano  2021.pptxEcosistemas Natural, Rural y urbano  2021.pptx
Ecosistemas Natural, Rural y urbano 2021.pptxolgakaterin
 
proyecto de mayo inicial 5 añitos aprender es bueno para tu niño
proyecto de mayo inicial 5 añitos aprender es bueno para tu niñoproyecto de mayo inicial 5 añitos aprender es bueno para tu niño
proyecto de mayo inicial 5 añitos aprender es bueno para tu niñotapirjackluis
 
Planificacion Anual 4to Grado Educacion Primaria 2024 Ccesa007.pdf
Planificacion Anual 4to Grado Educacion Primaria   2024   Ccesa007.pdfPlanificacion Anual 4to Grado Educacion Primaria   2024   Ccesa007.pdf
Planificacion Anual 4to Grado Educacion Primaria 2024 Ccesa007.pdfDemetrio Ccesa Rayme
 
LABERINTOS DE DISCIPLINAS DEL PENTATLÓN OLÍMPICO MODERNO. Por JAVIER SOLIS NO...
LABERINTOS DE DISCIPLINAS DEL PENTATLÓN OLÍMPICO MODERNO. Por JAVIER SOLIS NO...LABERINTOS DE DISCIPLINAS DEL PENTATLÓN OLÍMPICO MODERNO. Por JAVIER SOLIS NO...
LABERINTOS DE DISCIPLINAS DEL PENTATLÓN OLÍMPICO MODERNO. Por JAVIER SOLIS NO...JAVIER SOLIS NOYOLA
 
TECNOLOGÍA FARMACEUTICA OPERACIONES UNITARIAS.pptx
TECNOLOGÍA FARMACEUTICA OPERACIONES UNITARIAS.pptxTECNOLOGÍA FARMACEUTICA OPERACIONES UNITARIAS.pptx
TECNOLOGÍA FARMACEUTICA OPERACIONES UNITARIAS.pptxKarlaMassielMartinez
 

Último (20)

ACERTIJO DE LA BANDERA OLÍMPICA CON ECUACIONES DE LA CIRCUNFERENCIA. Por JAVI...
ACERTIJO DE LA BANDERA OLÍMPICA CON ECUACIONES DE LA CIRCUNFERENCIA. Por JAVI...ACERTIJO DE LA BANDERA OLÍMPICA CON ECUACIONES DE LA CIRCUNFERENCIA. Por JAVI...
ACERTIJO DE LA BANDERA OLÍMPICA CON ECUACIONES DE LA CIRCUNFERENCIA. Por JAVI...
 
Ejercicios de PROBLEMAS PAEV 6 GRADO 2024.pdf
Ejercicios de PROBLEMAS PAEV 6 GRADO 2024.pdfEjercicios de PROBLEMAS PAEV 6 GRADO 2024.pdf
Ejercicios de PROBLEMAS PAEV 6 GRADO 2024.pdf
 
CLASE - La visión y misión organizacionales.pdf
CLASE - La visión y misión organizacionales.pdfCLASE - La visión y misión organizacionales.pdf
CLASE - La visión y misión organizacionales.pdf
 
OCTAVO SEGUNDO PERIODO. EMPRENDIEMIENTO VS
OCTAVO SEGUNDO PERIODO. EMPRENDIEMIENTO VSOCTAVO SEGUNDO PERIODO. EMPRENDIEMIENTO VS
OCTAVO SEGUNDO PERIODO. EMPRENDIEMIENTO VS
 
ACUERDO MINISTERIAL 078-ORGANISMOS ESCOLARES..pptx
ACUERDO MINISTERIAL 078-ORGANISMOS ESCOLARES..pptxACUERDO MINISTERIAL 078-ORGANISMOS ESCOLARES..pptx
ACUERDO MINISTERIAL 078-ORGANISMOS ESCOLARES..pptx
 
Éteres. Química Orgánica. Propiedades y reacciones
Éteres. Química Orgánica. Propiedades y reaccionesÉteres. Química Orgánica. Propiedades y reacciones
Éteres. Química Orgánica. Propiedades y reacciones
 
Qué es la Inteligencia artificial generativa
Qué es la Inteligencia artificial generativaQué es la Inteligencia artificial generativa
Qué es la Inteligencia artificial generativa
 
Neurociencias para Educadores NE24 Ccesa007.pdf
Neurociencias para Educadores  NE24  Ccesa007.pdfNeurociencias para Educadores  NE24  Ccesa007.pdf
Neurociencias para Educadores NE24 Ccesa007.pdf
 
Planificacion Anual 2do Grado Educacion Primaria 2024 Ccesa007.pdf
Planificacion Anual 2do Grado Educacion Primaria   2024   Ccesa007.pdfPlanificacion Anual 2do Grado Educacion Primaria   2024   Ccesa007.pdf
Planificacion Anual 2do Grado Educacion Primaria 2024 Ccesa007.pdf
 
Tema 8.- PROTECCION DE LOS SISTEMAS DE INFORMACIÓN.pdf
Tema 8.- PROTECCION DE LOS SISTEMAS DE INFORMACIÓN.pdfTema 8.- PROTECCION DE LOS SISTEMAS DE INFORMACIÓN.pdf
Tema 8.- PROTECCION DE LOS SISTEMAS DE INFORMACIÓN.pdf
 
La empresa sostenible: Principales Características, Barreras para su Avance y...
La empresa sostenible: Principales Características, Barreras para su Avance y...La empresa sostenible: Principales Características, Barreras para su Avance y...
La empresa sostenible: Principales Características, Barreras para su Avance y...
 
La triple Naturaleza del Hombre estudio.
La triple Naturaleza del Hombre estudio.La triple Naturaleza del Hombre estudio.
La triple Naturaleza del Hombre estudio.
 
CALENDARIZACION DE MAYO / RESPONSABILIDAD
CALENDARIZACION DE MAYO / RESPONSABILIDADCALENDARIZACION DE MAYO / RESPONSABILIDAD
CALENDARIZACION DE MAYO / RESPONSABILIDAD
 
Ecosistemas Natural, Rural y urbano 2021.pptx
Ecosistemas Natural, Rural y urbano  2021.pptxEcosistemas Natural, Rural y urbano  2021.pptx
Ecosistemas Natural, Rural y urbano 2021.pptx
 
Power Point: Fe contra todo pronóstico.pptx
Power Point: Fe contra todo pronóstico.pptxPower Point: Fe contra todo pronóstico.pptx
Power Point: Fe contra todo pronóstico.pptx
 
Unidad 3 | Metodología de la Investigación
Unidad 3 | Metodología de la InvestigaciónUnidad 3 | Metodología de la Investigación
Unidad 3 | Metodología de la Investigación
 
proyecto de mayo inicial 5 añitos aprender es bueno para tu niño
proyecto de mayo inicial 5 añitos aprender es bueno para tu niñoproyecto de mayo inicial 5 añitos aprender es bueno para tu niño
proyecto de mayo inicial 5 añitos aprender es bueno para tu niño
 
Planificacion Anual 4to Grado Educacion Primaria 2024 Ccesa007.pdf
Planificacion Anual 4to Grado Educacion Primaria   2024   Ccesa007.pdfPlanificacion Anual 4to Grado Educacion Primaria   2024   Ccesa007.pdf
Planificacion Anual 4to Grado Educacion Primaria 2024 Ccesa007.pdf
 
LABERINTOS DE DISCIPLINAS DEL PENTATLÓN OLÍMPICO MODERNO. Por JAVIER SOLIS NO...
LABERINTOS DE DISCIPLINAS DEL PENTATLÓN OLÍMPICO MODERNO. Por JAVIER SOLIS NO...LABERINTOS DE DISCIPLINAS DEL PENTATLÓN OLÍMPICO MODERNO. Por JAVIER SOLIS NO...
LABERINTOS DE DISCIPLINAS DEL PENTATLÓN OLÍMPICO MODERNO. Por JAVIER SOLIS NO...
 
TECNOLOGÍA FARMACEUTICA OPERACIONES UNITARIAS.pptx
TECNOLOGÍA FARMACEUTICA OPERACIONES UNITARIAS.pptxTECNOLOGÍA FARMACEUTICA OPERACIONES UNITARIAS.pptx
TECNOLOGÍA FARMACEUTICA OPERACIONES UNITARIAS.pptx
 

La crítica textual (Irene Villarroel)

  • 1. LA CRÍTICA TEXTUAL IRENE VILLARROEL FERNÁNDEZ
  • 2. ¿QUÉ ES LA CRÍTICA TEXTUAL? • Crítica textual: Conjunto de operaciones ejercidas sobre uno o varios textos alterados por diversos cambios sufridos desde el momento en que fueron escritos hasta aquél en que llegan a nosotros, y encaminadas a restituir lo que se considera que es su forma originaria.
  • 3. EL PROCESO DE COPIA Operaciones durante el proceso de copia: 1. el copista lee un fragmento. 2. lo memoriza. 3. se lo dicta a sí mismo. 4. lo transcribe. 5. vuelve al modelo.
  • 4. TIPOS DE ERRORES DE COPIA a. Faltas introducidas por causa de alguna característica del manuscrito: falta de división entre palabras, semejanza de letras en la escritura, mala lectura de una abreviatura. b. Cambios en la ortografía y en la pronunciación. c. Adición: repetición de una letra, sílaba, palabra o una o más frases. d. Omisión: omisión de letras, de palabras o de líneas. e. Trasposición: cambio de orden de palabras o de versos. f. Sustitución: cambio de una palabra por otra.
  • 5. ETAPAS DE LA CRÍTICA TEXTUAL Recensio Collatio Stemma codicum Constitutio textus
  • 6. RECENSIO Recopilación de todos los materiales existentes de la tradición directa de un texto del que se va a hacer una edición crítica. ¿Dónde se busca? Esencialmente en catálogos y en internet. ¿Cómo se busca? Se busca a través del íncipit (primeras palabras del texto) y éxplicit (últimas palabras del texto)
  • 7. COLLATIO Comparación sistemática de todos los testimonios, lectura por lectura, anotando las variantes ofrecidas por los manuscritos.
  • 8. STEMMA CODICUM Reflejo las relaciones de dependencia con el fin de reconstruir el manuscrito del que deriva el conjunto de testimonios conservados o conjeturados, designado con el nombre de arquetipo. Cada manuscrito se identifica con una sigla.
  • 9. CONSTITUTIO TEXTUS Elección de las lecturas que suponemos originarias entre el conjunto de las variantes existentes, caso por caso, para restituir lo que había en el modelo del que se copiaron los ejemplares.
  • 10. EDICIÓN CRÍTICA Texto Aparato de fuentes Aparato crítico (de variantes)