Volcanes. Tipos de erupciones. Causas del riesgo volcánico. Predicción y prevención del riesgo volcánico. Manifestaciones de los volcanes. Erupciones históricas.

1. Riscos xeolóxicos

2. Definición
Calquera condición xeológica que poida producir
danos personais, materiais ou ecolóxicos

3. Principais riscos xeolóxicos
Tipo Riscos
internos
Riscos externos Riscos mixtos e inducidos
Definición Debidos a
procesos
xeológicos
internos
Debidos a procesos
xeológicos externos
Debidos á conxunción dos procesos
xeológicos e da actuación humana
Clasificación
e exemplos
• Erupcións de
volcáns
• Terremotos
• Diapiros
• Movementos de
ladeira
• Aludes de neve
• Inundacións
costeiras e maruxías
• Colapsos e
subsidencias
• Avenidas fluviais
• Movemento de
dunas
• Arxilas expansivas
• Erosión
•Colmatación de encoros, portos, rías.
•Erosión do solo
•Regresión de deltas e desaparición das
praias
•Sismos provocados
•Movementos de ladeira provocados por
obras
•Rotura de presas de encoros
•Expansión do solo por rega excesiva
• Contaminación da auga e do solo por
actividades da minería, industriais, etc.

4. Riscos volcánicos
•Distribución xeográfica dos volcáns
•Partes dun volcán
•Factores de risco volcánico
• A perigosidade debida a diferentes manifestacións
•Tipos de erupcións
•Predición e prevención

5. Distribución xeográfica dos volcáns

6. Presencia de puntos quentes na litosfera
Formación das illas volcánicas de Hawai a partir dun
punto quente

7. Partes dun volcán

8. Factores do risco volcánico
Exposición
As áreas volcánicas están moi poboadas debido á fertilidade das terras, os recursos minerais e a
presencia da enerxía xeotérmica
Perigosidade
Depende da magnitude e características da erupción, área afectada e frecuencia de ocurrencia.
Segundo o tipo de erupción volcánica aparecen diferentes manifestacións volcánicas (explosións, lahares,
nubes ardentes, etc.) que determinan e perigosidade.
Vulnerabilidade
Modifícase segundo:
•a percepción e a educación fronte ó risco
•o estado das infraestructuras e da tecnoloxía
•a capacidade económica

9. Manifestaciones volcánicas que poden orixinar risco
De forma directa:
•Gases
•Coadas de lava
•Piroclastos
•Explosións
•Nubes ardentes
•Formación de domos
•Afundimento de edificios volcánicos (formación de caldeiras)
De forma indirecta:
• Lahares
• Tsunamis
• Movementos de ladeiras

10. Emisión de gases
Vapor de agua, dióxido de carbono, dióxido de azufre, sulfuro de hidrógeno, nitrógeno, cloro, hidrógeno, etc.
Danos: molestias respiratorias, asfixia ou morte

11. Coadas de lava
•Lavas ácidas: moi viscosas, percorren pouca distancia, mucho sílice, liberación brusca de gases
•Lavas básicas: pouco viscosas, moi fluidas, percorren grandes distancias a grande velocidade, pouco sílice, mansa liberación
de gases
•Lavas almofadilladas: moi fluídas, en erupcións submariñas
Danos: desfeitas en
cultivos, aldeas,
incendios, cortes de
vías de comunicación

12. Chuvias de piroclastos
Anacos sólidos expulsados a certa distancia do volcán: varía o seu tamaño entre cinzas, lapillis ou bombas.
Danos: afundimento de vivendas,
destrozo de cultivos, oscurecemento da
atmosfera e arrefriamento das
temperaturas, interrupcións no tráfico
aéreo, etc.

13. As explosións volcánicas
• En función do tipo de lava: lava máis viscosa é máis explosiva
• Índice explosividade = cantidade de piroclastos / total materiais expulsados
• Erupcións freatomagmáticas moi violentas
Danos: emisión de grandes cantidades de piroclastos, desprendementos de ladeiras, graves danos en
infraestructuras, perdas humanas, etc.
Poden orixinar nubes ardentes e afundimento de cráteres (formación de calderas volcánicas)

14. Formación de domos volcánicos
Danos: explosións, expulsións de piroclastos,
desprendementos, nubes ardentes
•Se as lavas son moi viscosas solidifican antes de saír, pechando o cráter
•O tapón (domo) medra deformando o terreo
•Cando a presión de gases é moi forte prodúcese unha explosión

15. Nubes ardentes
A columna eruptiva descende pola ladeira, levando gases e cinzas a elevada temperatura.
Danos: arrasan todo ao seu paso, combustión, asfixia, destrucción total

16. Formación dunha caldeira volcánica
Danos: desplome do edificio, terremotos, tsunamis

17. Perigos indirectos derivados da actividade volcánica
Lahares:
Coadas de lama (mestura da auga coas cinzas volcánicas)
Arrasan todo, deixando unha espesa capa de lama que endurece cando seca
Movementos de ladeiras:
Esvaramentos orixinados trala erupción volcánica (sepultan poboacións e terras de labor)
Tsunamis:
O afundimento que orixina unha caldeira e as explosións volcánicas producen ondas xigantes. O
tsunami producido na erupción do Krakatoa en 1883 produxo máis de 30.000 vítimas na illa de
Java.

18. Tipos de erupcións volcánicas
•Lavas fluídas
•Pouca explosividade
•Baixa perigosidade
•Columna eruptiva de 100m
•Pouco radio de acción
•Cono en escudo moi aplanado
Tipo hawaiana
•Grado de perigosidade 1-2
•Pequenas explosións que fragmentan a lava
•Non emite coadas de lava
•Cono cinder, pequeno con elevada inclinación, formado por
piroclastos
•Columna eruptiva de 1Km
•Radio de acción de ata 5Km
Tipo vulcaniana
Tipo estromboliana
•Explosividade media, producida cando rompe o tapón da cheminea
•Grado de perigosidade 3-4
•Emisión de múltiples piroclastos e posibilidade de nubes ardentes
•Erupciones freatomagmáticas
•Columna eruptiva de 10 Km e radio de acción de 5 a 1000 Km
•Explosividade elevada, lavas moi viscosas e perigosidade 5-7
•Columna eruptiva de ata 25 Km e radio de acción maior de 1000 Km
•Erupciones freatomagmáticas, formación de domos,
desprendementos, colapso de caldeiras, lahares e nubes ardentes
Tipo pliniana

19. Predicción de riscos volcánicos
* Observación dos precursores volcánicos:
•Pequenos sismos e ruídos
•Cambios na forma do terreo
•Variacións do potencial eléctrico das rochas
•Anomalías gravitatorias
•Observación de imaxes por satélite
•Elaboración de Mapas de risco e de perigosidade

20. Métodos de prevención volcánica
• Túneles de descarga de auga e baleirado de encoros para evitar lahares
• Sistemas de alarma e planificación das evacuacións de poboacións
• Educación fronte o risco
• Planificación do territorio, restriccións na construcción de edificios e infraestruturas
• Construcións especiais para evitar a lava e desviala
• Construcións que eviten a acumulación de piroclastos (cinzas)
• Seguros fronte a perdas económicas