Een semantisch Web voor archieven: bouw bruggen, geen muren
•
2 j'aime•1,009 vues
Lezing op uitnodiging van de KVAN, 16 juni 2009, door Jacco van Ossenbruggen
Recommandé
Recommandé
Contenu connexe
Similaire à Een semantisch Web voor archieven: bouw bruggen, geen muren
Similaire à Een semantisch Web voor archieven: bouw bruggen, geen muren (20)
Plus de Jacco van Ossenbruggen
Plus de Jacco van Ossenbruggen (7)
Een semantisch Web voor archieven: bouw bruggen, geen muren
- 1. Een semantisch Web voor archieven: bouw bruggen, geen muren Jacco van Ossenbruggen VU/CWI Amsterdam 1
- 2. hool Informatie stechnologie old c “Sorry meneer, u heeft helemaal gelijk, maar dat past nu eenmaal niet in de computer.” – star, gesloten, beperkend, van boven af opgelegd, moeilijk of niet te veranderen – scheidt wat verbonden zou moeten zijn – metafoor: de muur 2
- 3. 3 Image by Thierry Noir, see http://commons.wikimedia.org/wiki/Image:Berlinermauer.jpg
- 5. Web technologie “The vision we share with others is to allow the Web to be accessible by anyone, anywhere, anytime, anyhow.” 1) – flexibel, open, ”enabling”, van onder af opgebouwd, constant veranderend – verbind wat voorheen gescheiden was – metafoor: de brug 1) http://www.w3.org/TR/di-princ/ 5
- 6. Image courtesy of Paul Gramen Raven, CC-SA license,6see http://www.flickr.com/photos/armchairanarchist/2869662267/
- 7. Image by Jacco van Ossenbruggen, CC-SA license, see 7 http://www.flickr.com/photos/jrvosse/3618454739/
- 8. The Web: “open” documents and links URL Web link URL 8
- 9. The Semantic, or Data Web: “open” data and links Painting Painter “Green Stripe (Mme Matisse)” “Henri Matisse” Royal Museum of Fine Arts, Copenhagen Getty ULAN creator Dublin Core URL Web link URL 9
- 10. 10
- 16. 1 6
- 17. 1 7
- 20. Soorten interoperabiliteit • Syntactische interoperabiliteit – gebruik data formaten waarmee je kunt delen – De XML familie heeft vaak de voorkeur • Semantische interoperabiliteit – Hoe deel je betekenis en concepten – Technologie voor het vinden en representeren van betekenisvolle links 20
- 21. 21
- 22. 22
- 23. Multilingual labels for concepts 23
- 24. 24
- 26. http://e-culture.multimedian.nl • BSIK (aardgasbaten) project The image cannot be displayed. Your computer may not have enough memory to open the image, or the image may have been corrupted. Restart your computer, and then open the file again. If the red x still appears, you may have to delete the image and then insert it again. MultimediaN • Partners: VU, CWI, UvA, DEN, ICN • People: Alia Amin, Lora Aroyo, Mark van Assem, Victor de Boer, Lynda Hardman, Michiel Hildebrand, Laura Hollink, Marco de Niet, Borys Omelayenko, Marie-France van Orsouw, Jacco van Ossenbruggen, Guus Schreiber Jos Taekema, Annemiek Teesing, Anna Tordai, Jan Wielemaker, Bob Wielinga • Artchive.com, RKD, Rijksmuseum Amsterdam, Dutch ethnology musea (Amsterdam, Leiden), National Library (Bibliopolis) 26
- 27. Principe 1: semantische annotatie • Beschrijf objecten met “concepten” uit een gecontroleerd vocabulair 27
- 28. Principe 2: semantisch zoeken Query • gebruik betekenis bij “Paris” het helpen formuleren van de zoekvraag Paris • vind objecten die een betekenisvolle relatie PartOf met de zoek term hebben • gebruik het soort Montmartre relatie om de presentatie van de resultaten te verbeteren 28
- 29. Principe 3: vocabulaires verbinden “Tokugawa” AAT style/period SVCN period Edo (Japanese period) Edo Tokugawa AAT is Getty’s SVCN is local in-house Art & Architecture Thesaurus ethnology thesaurus 29
- 30. De mythe van de geünificeerde thesaurus • In grote virtuele collecties heb je altijd meerdere vocabulaires – In meerdere talen • Elk vocabulaire kent zijn eigen perspectief – Je kunt ze niet zomaar samenvoegen • Maar je kunt verschillende vocabulaires samen gebruiken met slechts een beperkt aantal links – “Vocabulary alignment” • Slechts een paar links kunnen al verassende resultaten leveren 30
- 31. Voorbeeld metadata (XML) 31
- 32. Resultaat: hyperlinks voor mens & machine 32
- 33. 33
- 35. pkonline
- 37. waisda home
- 38. Recept • Technologie is niet het belangrijkste • Sociale & juridische barrières wel • Willen wij eigenlijk wel delen – Wat als anderen “enge” dingen gaan doen met onze data? – Hoe blijven we de kwaliteit garanderen? – etc. • Maar stel je wil het echt, wat dan? 38
- 40. Open formaten & “cool” URLs • Op het web heeft alles een URL – dus URLs voor: • metadata records • gedigitaliseerde bronnen • termen (uit de archiefwiki?) • ... – let op: “cool URLs don’t change”! • Op het web is alle data ook beschikbaar voor andere applicaties • elk formaat is prima, maar hoe meer applicaties het kunnen lezen hoe beter • internationalisation (i18n) • toegankelijkheid (voice browsers, mobiele telefoons, ...) • gebruik vocabulaires die andere applicaties ook al begrijpen: Dublin Core, SKOS, (EAD), ... 40
- 41. From metadata to semantic metadata 41
- 42. Thesaurus alignment Linguïstisch & structuur Overlap in termen Overlap/gelijkenis in records Gedeelde achtergrond kennis 42 Original slide by Frank van Harmelen
- 43. alignments “leren” • Bijv. relaties tussen kunststijlen in AAT and schilders in ULAN door het scannen van kunsthistorische teksten – “Welke schilders waren Impressionisten” 43
- 44. Open formaten & “cool” URLs • Op het web heeft alles een URL – dus URLs voor: • metadata records • gedigitaliseerde bronnen • termen (uit de archiefwiki?) • ... – let op: “cool URLs don’t change”! • Op het web is alle data ook beschikbaar voor andere applicaties • elk formaat is prima, maar hoe meer applicaties het kunnen lezen hoe beter • internationalisation (i18n) • toegankelijkheid (voice browsers, mobiele telefoons, ...) • gebruik vocabulaires die andere applicaties ook al begrijpen: Dublin Core, SKOS, (EAD), ... 44