1. ICT-­‐integra,e
in
het
Vlaamse
onderwijs:
Een
helikopterperspec,ef
Jo
Tondeur
Universiteit
Gent
#ITEM

2. Macroniveau
ICT-­‐ontwikkelingen
Vlaamse
onderwijscontext
ICT-­‐beleid
van
de
overheid
Mesoniveau
Schoolkenmerken
voor
ICT-­‐integra>e
ICT-­‐schoolontwikkeling
Microniveau
Educa>ef
ICT-­‐gebruik
Leraarkenmerken
en
ICT-­‐integra>e
Professionalisering

3. 40
jaar
ICT-­‐ontwikkelingen

4. 40
jaar
ICT-­‐ontwikkelingen
Morgen?
hDp://vi.sualize.us/ce_technology_hardware_electronics
_,meline_picture_a5cb.html

5. #Vragen
#feedback
#ideeën@jotondeur

7. Ra>onaliteiten
voor
ICT
in
onderwijs
Economische
ra,onaliteit
Soc-­‐culturele
ra,onaliteit
Educa,eve
ra,onaliteit

9. Macroniveau
ICT-­‐beleid
van
de
Vlaamse
overheid

10. Focus

11. Onderwijs:
een
Vlaamse
bevoegdheid
Wikipedia
• Belgium: 11.000.000 inhabitants
• 3 regions ~language (Dutch, French, German)
• Each region its own educational
administration!
– Flanders 5.5 million inhabitants

12. ICT-­‐beleid
van
de
Vlaamse
overheid
-­‐
ICT-­‐eindtermen
-­‐
ICT-­‐coördina,e
in
scholen(gemeenschappen)
-­‐
Raamovereenkomsten
met
commerciële
partners
(bv.
IBM,
SchoolNet)
-­‐
S,muleringsbeleid
vrije
soYware
-­‐
Projectondersteuning
(bv.
klascement)
-­‐
Coördineert
publica,es
(bv.
Klasse)
-­‐
Onderzoek
(bv.
ICT-­‐monitor
Mic,vo;
Peiling
informa,everwerving)
Meer
info
zie:
hDp://www.ond.vlaanderen.be

13. ICT-­‐eindtermen

16. Mic,vo.be
hDp://www.klasse.be

17. Nieuw
op
de
beleidsagenda:
Mediawijsheid
“Mediawijsheid
is
het
geheel
van
kennis,
vaardigheden
en
a4tudes
waarmee
burgers
zich
bewust
en
kri:sch
kunnen
bewegen
in
een
complexe,
veranderende
en
gemedia:seerde
wereld.
Het
is
het
vermogen
tot
een
ac:ef
en
crea:ef
mediagebruik
dat
gericht
is
op
maatschappelijke
par:cipa:e“
(Lieten
&
Smet
2012)

19. Vragen, opmerkingen, suggesties
mbt het macroniveau?

20. Mesoniveau
ICT-­‐integra,e
op
schoolniveau

21. Aantal uren ICT-gebruik per school
De leerlingen moeten de tablet
mee naar huis kunnen nemen.
Het gebr5ik moet vrij open zijn,
dus niet dit mag en dat mag
niet
5.00
4.00
3.00
2.00
My=iam
1.00
1
6
>
Grote
verschillen
in
ICT-­‐gebruik
tussen
scholen
36
11
16
21
26
31
41
46
51
56
62
Schoolnummer

22. Space
Schoolontwikkeling
ICT-integratie
Systematische aanpak van verandering
Ontwikkeling van een ICT-plan
(Reynolds et.al, 2000)
(Tondeur et al, 2008)
Sterk leiderschap om veranderingen te sturen
en te begeleiden (Gray, 1997)
Schoolleiders creëren condities om ICT-beleid te
ondersteunen (Vanderlinde et.al, 2013)
Professionele ondersteuning van leraren en
schoolleiders (Stoll, 1999)
ICT-ondersteuning om implementatie van ICTplan te verzekeren (Devolder et al., 2010)
(Zelf)evaluatie is geïntegreerd in het klas- en
schoolgebeuren (Macbeath, 1999)
Via evaluatie ICT-integratie monitoren (Kennewell,
Coöperatie met andere scholen om ‘goede
praktijkvoorbeelden’ uit te wisselen (Hopkins &
Coöperatie voor de verspreiding van ICTgerelateerde kennis (Triggs & John, 2004)
Reynolds, 2001)
Parkinson & Tanner, 2000)

23. Beïnvloedende
schoolkenmerken
niveau
80
Algemene
schoolkenmerken
70
ICT-­‐gebonden
50
schoolkenmerken
60
40
De leerlingen moeten de tablet
Innova,egerichtheid
Scholen
uit
Cluster
1
mee n
uis kunnen nemen.
Par,cipa,e
in
besluitvorming
aar hgebruiken
>
ICT
Leiderschap
Cluster
1
(N=41)
Professionele
rela,es
tussen
leraren
Het gebr5ik moet vrij open zijn,
ICT-­‐coördina,e
op
school
Cluster
dus niet dit mag en dat m2
(N=27)
ag
ICT-­‐infrastructuur
niet
ICT-­‐beleid
factor
My=iam
30
20
10
0
Inno
-­‐
va,veness
leadership
Suppor,ve
-­‐
orientedness
Goal
ICT
Planning
ICT
support
-­‐
structure
Infra

24. Beïnvloedende schoolkenmerken:
ICT-infrastructuur
Belangrijke
condi>e,
maar…
Welke
hardware?
Hoeveelheid?
Onderhoud?

25. Welke
soPware?
New
trends

26. Welke
plaats?
Casus
1:
6e
leerjaar
,
20
leerlingen,
groepopstelling
[1
PC-­‐klas
+
Digiklas]
Leraar
(M):
47
jaar;
24
jaar
onderwijservaring

27. “Ik wil graag het groepsverband behouden
wanneer er aan de computer wordt gewerkt”
- Leraar van deze klas

28. Casus
2:
6e
leerjaar
,
20
leerlingen,
opstelling:
lange
rijen
[1
PC-­‐klas]
Leraar
(M):
47
jaar;
24
jaar
onderwijservaring

29. “De
pc
staat
in
de
hoek
omdat
daar
de
Internetkabel
is”
“Dankzij
de
digi-­‐
and
PC-­‐class
kunnen
we
variëren
en
worden
leerlingen
opgevoed
met
nieuwe
media
”
- Leraar van deze klas - >
“The social agency can be exercised
relative to ‘things’ and social agency can be
exercised by ‘things” A. Gell

30. Impact
van
mobiele
technologie?

31. Van een centraal “scherm” (krijtbord)
naar verschillende schermen
De “verspreide” klas
Impact van schoolbeleid
Naar een nieuwe kijk op klassen/scholen?

33. “Vision without action is a daydream.
Action without vision is a nightmare.”
(Asian proverb)

34. Waarom
een
ICT-­‐schoolvisie/beleidsplan?
• Effecten
van
beleidsplan:
§ Scholen
die
ICT
succesvol
integreren
beschikken
over
een
beleidsplan
§ Rela,e
tussen
ICT-­‐beleidsplannen
en
realisa,e
vernieuwingen
in
de
klas
en
veranderende
leerac,viteiten
• Belangrijke
voorwaarden:
– Vertrekken
vanuit
visie
op
leren
en
onderwijzen
– Betrokkenheid
leraren
– Dynamisch
gegeven

35. pICTos
§
Elektronisch hulpmiddel voor scholen ter ondersteuning
van het opstellen van een ICT-beleidsplan
§
Online omgeving voor schoolteams die een nascholing
volgen rond ICT-beleidsplanontwikkeling
§
Door de overheid voorgesteld als middel tot
disseminatie van de eindtermen
§
Tool ontwikkeld op basis van a) wetenschappelijke
inzichten, b) aard van de Vlaamse onderwijscontext
§
Leidt niet tot een afgewerkt – ready to use – beleidsplan,
dient wel als ondersteuning…
zie www.ictbeleidstool.be

36. Directeur:
“pICTos
heeE
de
beginsitua:e
van
mijn
school
rond
ICT
in
kaart
gebracht.
Door
het
werken
met
het
systeem
is
iedereen
betrokken
geweest
bij
de
uitbouw
van
de
ICT-­‐werking
van
de
school.”

38. Rol
van
de
ICT-­‐coördinator
Formele
en
informele
ondersteuning
“Entrepreneur”
Technische
én
didac,sche
ondersteuning
Belang
van
ondersteuning

39. Vragen, opmerkingen, suggesties
mbt het mesoniveau?

41. Microniveau
Leraarkenmerken
en
educa,ef
ICT-­‐gebruik

42. Illustra,e:
6
leraren
in
1
school
12.00
Ondersteunend
ICT-gebruik
10.00
ICT-gebruik
In de klas
8.00
6.00
4.00
2.00
0.00
1st
2nd
3th
4th
Leerjaar
5th
6th

43.
R²=.20
R²=.20
Algemene
computer
attudes
β
.10
=
β
.45
=
β
.43
=
β
.36
=
β
.39
=
β
.33
=
β
=
-­‐ .24
R²=.06
Computer-­‐
ervaring
in
jaren
R²=.48
Technologische
T
innova,viteit
R²=.22
Intensiteit
van
computergebruik
β
-­‐
=
.15
β
.08
=
R²=.53
β
.10
=
LeeYijd
r=
.27
Ondersteunend
ICT-­‐gebruik
β
.37
=
Computer
training
β
.18
=
β =
.37
R²=.06
β
-­‐
=
.20
β
.21
=
Attudes
over
computers
in
onderwijs
Gender
β
.13
=
β
.20
=
=
.16
β

44.
R²=.20
R²=.20
Algemene
computer
attudes
β
.10
=
β
.45
=
β
.43
=
β
.36
=
β
.39
=
β
.33
=
β
=
-­‐ .24
R²=.06
Computer-­‐
ervaring
in
jaren
R²=.48
β
.15
=
Technologische
T
innova,viteit
R²=.22
Intensiteit
van
I
computergebruik
β
.18
=
R²=.21
β
.10
=
β
-­‐
=
.15
β
.08
=
Computer
training
β
.18
=
LeeYijd
r=
.27
ICT-­‐gebruik
In
de
klas
β
.15
=
R²=.06
β
-­‐
=
.20
β
.21
=
Attudes
over
computers
in
onderwijs
Gender
β
.15
=
β
.20
=
β
.17
=

45. >
Complexe
innova>e
met
veel
(f)actoren
Contextuele
schoolkenmerken
Culturele
schoolkenmerken
Structurele
leraarkenmerken
Culturele
leraarkenmerken
ICT-gebruik
in de klas
die
verschillende
types
ICT-­‐gebruik
beïnvloeden:

46. Verschillende
types
ICT-­‐gebruik
(1)
Basisvaardigheden
aanleren

47. (2)
ICT
als
informa,etool

48. (3)
ICT
als
oefentool

49. Basic
skills
Learning
tool
Information
tool
School characteristics
Availability of computers
+++
Computers with Internet
+++
Computers in the classroom
++
+++
Innovativeness
++
++
ICT-policy
++
+++
ICT-training
++
Teacher characteristics
Gender
+++
Computer experience
++
Traditionalism
+
+
-
Constructivism
+
+++
Innovativeness
+
++
+ p < .05 ++ p < .01 +++ p < .001

50. It’s
not
so
much
the
program
more
what
you
do
with
it

51. Belang
van
onderwijsopvatngen
“Psychological understandings
or propositions felt to be true”
(Richardson, 2003)
“Through multitudinous
Experiences”
(Nespor, 1987, Pajares, 1992)
“Act as a filter through which
new knowledge & experiences
are screened for meaning”
(Kagan, 1992)
“Underlie teachers’ planning,
decision making, and behaviour
in the classroom” (Fang, 1996)
De leerlingen moeten de tablet
mee naar huis kunnen nemen.
Het gebr5ik moet vrij open zijn,
dus niet dit mag en dat mag
niet
My=iam

52. Studentgericht?
Leraargericht?
52

53. Cluster 2
Constructivisme
45
40
Cluster 1
35
30
Traditionalisme
25
20
Cluster 4
Cluster 3
15
Informatietool
Oefentool
Basisvaardigheden
Cluster 1: Constructivistisch&traditionalistisch leerkrachtprofiel
Cluster 2: Constructivistisch leerkrachtprofiel
Cluster 3: Traditionalistisch leerkrachtprofiel
Cluster 4: Onbepaald profiel

54. Resultaten
‘Here is the paradox:
You need ownership for fundamental change,
but you cannot get it on a large-scale by relying on
bottom-up strategies’
(Fullan, 2003, p. 32)

55. Professionalisering
voor ICT-integratie
hDp://prezi.com/d-­‐8e321cl48a/ict-­‐in-­‐
educa,on-­‐trail/

56. Vragen, opmerkingen, suggesties
mbt het microniveau?

57. ?

58. Multidimensionele benadering
van ICT-gebruik
Belang van onderwijsopvattingen
Potentieel van een ICT-schoolbeleid

60. ICT-­‐integra,e
in
het
Vlaamse
onderwijs:
Een
helikopter
perspec,ef
Jo
Tondeur
Ghent
University
#ITEM