Este documento resume los principales acontecimientos políticos, sociales y culturales en España y Galicia entre 1902 y 1939. En España hubo una crisis en 1898 que llevó a la pérdida de las colonias, la dictadura de Primo de Rivera en los años 20, y la Segunda República de 1931 a 1936 con reformas democráticas. Luego vino la guerra civil de 1936-1939 que dividió al país. En Galicia hubo un fortalecimiento del nacionalismo gallego y cambios socioeconómicos incluyendo el surgimiento de la burguesía y
1. TEMA X ESPAÑA E GALIZA
DE 1.902 A 1.939:
A CRISE DO 98:
Guerra de Cuba, Porto Rico e Filipinas
Maine
Guerra Hispononorteamericana
Rexeneracionismo de Joaquin Costa
2. O de 1876
ConstituciÓn
REINADO CONSTITUCIONAL DE
Conservadores (Maura)
Liberales (Sagasa)
ALFONSO XII
Infuencia rexeneracionista de Maura
Intento de reforma (caciquismo abaixo)
PolÍtica de descentralización, como a Lei do Cadeado
Representación dos partidos nacionalistas (Liga Català)
Avance do PSOE. Pablo Iglesias
RepublicanismoDictadura de PRIMO DE RIVERA
Derrota de Annual
Golpe de estado
Prohibición dos Partidos Politicos
Certa prosperidade econòmica
Critica dos intelectuais, estudiantes, obreiros e
nacionalistas
Dimisión en 1930
Pacto de San Sebastian
Sindicatos UGT, CNT
A partir de 1909, crise da Restauración
Semana Tráxica de Barcelona
Insurreccion popular
Crise de 1917: potesta militar, protesta política: Asemblea
de Parlamentarios en Barcelona
1º Folga Xeral
Trienio Bolxebique: violencia social
Cocnentración de parlamentarios
3. A DITADURA DE PRIMO DE RIVERA
(1923-1930)
Ditadura de PRIMO DE RIVERA
Derrota de Annual
Golpe de estado
Prohibición dos Partidos Politicos
Certa prosperidade econòmica
Critica dos intelectuais, estudiantes, obreiros e
nacionalistas
Dimisión en 1930
Pacto de San Sebastian
4. A SEGUNDA REPUBLICA: UN
REXIME DEMOCRATICO
DE 1931 a 1936
Eleccións municipais de 1931
Goberno provisional de Alcalà Xamora e Constitución da Segunda
Repùblica
Cortes Consituintes
Nova Constitución
Liberdades individuais amplas
Matrimonio Civil e divorcio
Sufraxio Universal
Estado aconfesional
Autonomias
Expropiación
5. CONSECUENCIAS DA
CONSTITUCION
• Foi a màis democrática da historia do país
• Cuestión relixiosa e as autonomias
• Incidentes anticlericais
• Inicio das conspiracións
• ALCALA-ZAMORA preside a república
• AZAÑA presidente do goberno
6. O BIENIO REFORMISTA
(1931-1933)
• AS REFORMAS: en todo o pais.
• 1.- Reforma agraria, coa creación do IRA
• (Instituto de Reforma Agraria)
• 2.-AUTONOMIA DE CATALUÑA
• 3.-Reforma militar.
• 4.- Reforma laboral
• 5. Reforma educativa (en 2 anos construironse
• 10.000 novas escolas)
• 6.-matrimonio civil e divorcio.
7. OPOSICION AS REFORMAS
• Oposicion polos grandes propietarios de terras, altas xerarquias
igrexa e o exèrcito. En 1932 intento de golpe de Estad polo Xeneral
SANJURJO en Sevilla.
• Levantamento campesiño en CASAS VIEJAS, Cadiz en 1933.
• En setembro de 1933 Azaña dimite e convoca eleccións, que gaña
CEDA, partido católico dirixido por GIL ROBLES.
8. O BIENIO CONSERVADOR
• En 1933 o centro dereito gaña as eleccións. O radical LERROUX
faise cargo do goberno, apoiado por GIL ROBLES
• REVOLUCIÓN DE OUTUBRO DE 1934, con 2 partes:
1.- Revolucipon en Asturias, obreira
2.- Revolución den Cataluña, donde COMPANYS proclama a
repùblica.
A corrupción no partido radical puxo fin à coalición
9. A FRONTE POPULAR
• COALICION DE PARTIDOS DE ESQUERDAS E DEREITAS:
• FET y de las J.O.N.S
• A Fronte Popular gaña as eleccions e volve a politica de reformas
• Liberación de presos da revoluicón de Outubro
• Destitución de Alcalá Zamora e nomeamento de Azaña como
presidente da Repùblica
• Aumento da crispación
• Inicio da conspiración de Mola
• En xuño de 1936 asasinan o tenente
• Castillo, de esquerdas: un día despois
• asasinan a Calvo Sotelo, da dereita
10. O GOLPE DE ESTADO E A DIVISION
DE ESPAÑA
17 DE xuño: sublevación en Africa
18 de Xuño: Sublevaciòn na península
Apoios: parte de exèrcito, partidos carlistas, monàrquicos e falanxistas.
Zona Naciona. Castela-Leòn
Xunta Nacional de Defensa en Burgos
FRANCO jefe do goberno
Zona republicana: ROXOS: Aragón, Catalunya,
Levante, Mancha, Andalucia e Madrid. Intento
de revolución social, e milicias populares.
11. A CAMPAÑA AREDOR DE MADRID
• Traslado das tropas de Marrocos à penìnsula
• Ofensiva sobre Madrid
• Batalla do Jarama e Guadalajara
• Cara o Norte
• Guernika (lexioòn Còndor)
• Caida do pais vasco, Asturias
e Santander
• Control mineiro
• Contraataque republicano de
• Brunete e Belchite.
12. O FINAL DA GUERRA
Franco dirixese a Fronte Leste
Toma de Teruel e chegada ao Mediterràneo
Corte da zona republicana en dùas partes:
cataluña illada
Batalla do EBRO: ofensiva republicana
fracasada
Caida de Cataluña
Caida de Madrid (1 de abril)
Medio millon de mortos e moitos
no exilio
Fame e represión
ZONA REPUBLICANA: Medo os
bombardeos
Represalias (paseos)
13. VIVIR EN GUERRA
FAME E REPRESION, sobre todo na zona republicana.
Racionamento dos alimentos
Represalias en forma de “paseos”
Os fusilados eran enterrados en fosas comuns
REFUXIADOS E EXILIADOS
Nenos da guerra
14. A IDADE DE PRATA DA CULTURA
ESPAÑOLA
• xeracion do 98: Sorolla, Zuluaga, Machado, Valle-Inclàn, Baroja,
Gaudí e Pacio
• Xeracion do 14. as Vangardas: gasset y Marañòn, Jimenez e
Benavente, Falla e Turina
• Xeraciòn do 27: Lorca, Alberti, Aleixandre,e Cernuda. Picasso,
Gris e Dali; Buñuel, Ramon y Cajal e Severo Ochoa
• Claudio Snchez Albornoz e Amèrico Catro.
15.
16.
17. GALICIA DE 1902 A 1933
SOCIEDADE RURAL
Cambios sociais e económicos; campesiños o poder e fidalguía abaixo
Fortalecemento da buerguesia industrial e financieira
Trasvasamento de traballadores do sector primario a industria e aos
servizos
Agrarismo: BASILIO ALVAREZ
Redención de foros (1926) que convirteu en propietarios a moitos
campesiños
NACIONALISMOS: feito diferencial de Galicia na politica e na cultura
Irmandades da Fala, ORGA, A II repùblica e o ESTATUTO DE 1936,
CASTELAO, Presidentes e Asembleas