2. ΒΑΣΙΚΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΣ
ΡΥΘΜΟΣ
• Ο Βασικός Μεταβολικός Ρυθμός είναι το ποσό των ημερήσιων
θερμίδων που απαιτεί ο οργανισμός μας για να διατηρήσει το
βάρος του σε κατάσταση ηρεμίας.
2
5/5/2022
3. ΣΚΟΠΟΣ
• Ο σκοπός της παρούσας ενότητας είναι οι εκπαιδευόμενοι να
κατανοήσουν:
• την έννοια της θερμογένεσης
• την έννοια του ισοζυγίου ενέργειας
• την έννοια του δείκτη μάζας σώματος
3
5/5/2022
4. ΘΕΡΜΟΓΕΝΕΣΗ
•Θερμογένεση αποκαλούμε τη διαδικασία
παραγωγής θερμότητας στους οργανισμούς
μέσω διαφόρων μεταβολικών μηχανισμών.
•Ο όρος χρησιμοποιείται για τις ενεργειακές
απώλειες του οργανισμού.
4
5/5/2022
5. Η ΘΕΡΜΟΓΕΝΕΣΗ ΣΤΟΝ
ΑΝΘΡΩΠΟ ΔΙΑΚΡΙΝΕΤΑΙ
• Θερμογένεση με ρίγος (Shivering Thermogenesis)
• Θερμογένεση χωρίς ρίγος (Non-Shivering
Thermogenesis)
5
5/5/2022
6. ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ
ΤΗ ΘΕΡΜΟΓΕΝΕΣΗ
• Αυτή, καθορίζεται από τρεις παραμέτρους αντίστοιχα.
1.Το βασικό μεταβολισμό ή αλλιώς την ενεργειακή δραστηριότητα
ηρεμίας (resting metabolic rate, RMR) η οποία είναι η ελάχιστη
ενέργεια που δαπανάται για τη διατήρηση των ζωτικών λειτουργιών
του οργανισμού σε κατάσταση ηρεμίας
Ο βασικός μεταβολισμός καλύπτει περίπου το 75% των ημερήσιων
ενεργειακών δαπανών.
6
5/5/2022
7. ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ
ΤΗ ΘΕΡΜΟΓΕΝΕΣΗ
•2.Την τροφογενή θερμογένεση η οποία
αντιπροσωπεύει την αύξηση της θερμότητας
• Kαλύπτει περίπου το 10-15% των ημερήσιων
ενεργειακών δαπανών.
7
5/5/2022
8. ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ
ΤΗ ΘΕΡΜΟΓΕΝΕΣΗ
•3.Την ενεργειακή δαπάνη κατά τη φυσική
δραστηριότητα
•Kαλύπτει περίπου το 15-30% των ημερήσιων
ενεργειακών δαπανών.
8
5/5/2022
9. ΑΠΟ ΤΙ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ Η
ΘΕΡΜΟΓΕΝΕΣΗ;
•Σπουδαιότερη είναι η θερμογένεση χωρίς ρίγος
γιατί καλύπτει πρακτικά το σύνολο της
θερμογένεσης στον άνθρωπο.
9
5/5/2022
10. ΑΠΟ ΤΙ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ Η
ΘΕΡΜΟΓΕΝΕΣΗ;
.Το σωματικό βάρος και η σύσταση του
σώματος
•Το φύλο και η ηλικία
•Ασθένεια ή τραύμα
•Ψυχολογικοί παράγοντες όπως το στρες
10
5/5/2022
11. ΑΠΟ ΤΙ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ Η
ΘΕΡΜΟΓΕΝΕΣΗ;
•Φαρμακολογικές επιδράσεις
•Η θερμοκρασία του περιβάλλοντος
•Το μέγεθος, η συχνότητα και η σύσταση
των γευμάτων
•Η ένταση της φυσικής δραστηριότητας
11
5/5/2022
12. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ
ΑΝΑΓΚΩΝ
• Στο σύνολο των ενεργειακών αναγκών ο ΒΜR αντιπροσωπεύει το 60-
65%, η θερμογένεση λόγω φυσικής δραστηριότητας το 25-35% ενώ η
τροφογενής θερμογένεση το 10%.
• Ενεργειακές δαπάνες:
• 1.ΒΜR
• +
• 2. Θερμογένεση από φυσική δραστηριότητα
• +
• 3. Τροφογενής δραστηριότητα
12
5/5/2022
13. ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
• Το Ισοζύγιο ενέργειας προκύπτει από την αφαίρεση της
δαπανώμενης ενέργειας από την προσλαμβανόμενη
ενέργεια.
• Ισοζύγιο ενέργειας Μεταβολή βάρους
• Ίσο του 0 Καμία μεταβολή
• Μεγαλύτερο του 0 Αύξηση του βάρους
• Μικρότερο του 0 Μείωση του βάρους
13
5/5/2022
14. ΔΕΙΚΤΗΣ ΜΑΖΑΣ ΣΩΜΑΤΟΣ
(Δ.Μ.Σ.)
•Ο ορισμός Δείκτης μάζας σώματος είναι μία
γενική ιατρική ένδειξη για τον υπολογισμό του
βαθμού παχυσαρκίας ενός ατόμου
14
5/5/2022
16. ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
Να υπολογίσει ο καθένας ατομικά το δείκτη μάζας σώματός του
σύμφωνα με τον τύπο υπολογισμού του δείκτη μάζας σώματος.
16
5/5/2022
17. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Δ.Μ.Σ.
Παγκοσμίως έχει γίνει αποδεκτή η εξής κατηγοριοποίηση:
• Ποσοστό λίπους μικρότερο από 18,5 δείχνει ότι το άτομο είναι
ελλιποβαρές.
• Ποσοστό λίπους μεταξύ 18,5 και 24,9 δείχνει ότι το άτομο έχει
φυσιολογικό βάρος.
• Ποσοστό λίπους μεταξύ 25 και 29,9 δείχνει ότι το άτομο είναι
υπέρβαρο.
• Ποσοστό λίπους 30 και μεγαλύτερο δείχνει ότι το άτομο πάσχει από
παχυσαρκία.
17
5/5/2022
18. ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
• Να χωριστείτε σε 3 ομάδες και η καθεμία ομάδα να ορίστε έναν
συντονιστή. Να συζητήσετε την κατηγορία του δείκτη μάζας σώματος
στην οποία ανήκει το κάθε μέλος της
ομάδας(ελλιποβαρής,φυσιολογικό βάρος, υπέρβαρος, παχύσαρκος)
και το λόγο για τον οποίο ανήκει στη συγκεκριμένη κατηγορία. Ο
συντονιστής θα αναφερθεί στο σύνολο των ατόμων που ανήκει στην
κάθε κατηγορία και το λόγο για τον οποίο ανήκουν σε αυτήν.
18
5/5/2022
19. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Δ.Μ.Σ
•ο ΔΜΣ αποτελεί ένα χρήσιμο δείκτη
•μπορεί να θεωρηθεί παραπλανητικός.
19
5/5/2022
20. ΑΣΚΗΣΗ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ
• Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις κυκλώνοντας την επιλογή του
σωστού ή λάθους αντίστοιχα.
• 1. Το ισοζύγιο ενέργειας δεν προκύπτει από την αφαίρεση της
δαπανώμενης ενέργειας από την προσλαμβανόμενη. Σ Λ
• 2. Η θερμογένεση με ρίγος καλύπτει πρακτικά το σύνολο της
θερμογένεσης στον άνθρωπο. Σ Λ
• 3. Ό όρος της θερμογένεσης χρησιμοποιείται για τις ενεργειακές απώλειες
του οργανισμού. Σ Λ
• 4. Το φύλο και η ηλικία αποτελούν παράγοντες από τους οποίους
εξαρτάται η θερμογένεση. Σ Λ
• 5. Όταν το ισοζύγιο ενέργειας σε έναν άνθρωπο είναι μεγαλύτερο από τοπ
0, σημαίνει ότι υπάρχει αύξηση βάρους. Σ Λ
20
5/5/2022
22. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ
ΕΝΝΟΙΕΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ:
• ΘΕΡΜΟΓΕΝΕΣΗ(ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΤΗΝ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ, ΑΠΟ ΤΙ
ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ).
• ΔΕΙΚΤΗΣ ΜΑΖΑΣ ΣΩΜΑΤΟΣ(ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ).
• ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ(ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ, ΤΙΜΕΣ- ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΟΥ
ΒΑΡΟΥΣ).
5/5/2022 22
23. ΟΡΕΞΗ – ΠΕΙΝΑ- ΚΟΡΕΣΜΟΣ
•ΟΡΕΞΗ: Η ψυχολογική επιθυμία για φαγητό, η
οποία επηρεάζεται από την όψη, οσμή και την
γεύση της τροφής.
•ΠΕΙΝΑ : Η φυσιολογική ανάγκη για λήψη τροφής
•ΚΟΡΕΣΜΟΣ :Το αίσθημα ικανοποίησης και
πληρότητας από την κατανάλωση της τροφής
23
5/5/2022
24. ΕΠΙΜΥΘΙΟ
Ο άνθρωπος γνωρίζοντας τις ενεργειακές του δαπάνες μπορεί να
διατηρήσεισταθερό το σωστό βάρος επιτυγχάνοντας έτσι μια
υγιεινή ζωή χωρίς προβλήματα υγείας και καλής ποιότητας ζωής.
24
5/5/2022
