Door een softwareplatform te ontwikkelen bovenop de technologie, verlagen ze de drempel voor therapeuten om zelf, zonder hulp van experts, oefenprogramma’s te creëren.

1. IOP Integrale
ProductCreatie en
-Realisatie
WikiTherapy
Co-creatievantherapeutische
behandelprogramma’s
Het gebruik van innovatieve technologie bij therapeutische
­behandelingen is veelbelovend, zoals robots bij autistische kinderen
en interactieve oefensystemen voor mensen die revalideren na een
beroerte. Er zijn echter experts nodig om de gewenste bewegingen en
oefeningen te programmeren. Het IOP-project WikiTherapy van de
Technische Universiteit Eindhoven ontwikkelt softwareplatforms
waarmee therapeuten zelf hun behandelprogramma’s kunnen
creëren en praktijktesten kunnen uitvoeren. Ook start het project een
online community voor therapeuten: WikiTherapist.
Therapeuten zien veel in technologische ondersteuning van hun
behandelingen. “Neem bijvoorbeeld mensen die een beroerte hebben
gehad”, vertelt projectleider Panos Markopoulos van de Technische
Universiteit Eindhoven. “Tijdens hun revalidatie trainen zij allerlei
spiergroepen en krijgen daarbij van een fysiotherapeut feedback.
Dat is een arbeidsintensief proces, waarbij je veel voordeel kunt hebben
van een oefensysteem zoals een interactief spelbord.
Door sensoren in het bord kunnen gemaakte ­bewegingen, zoals het
oppakken van een koffiekopje worden geïnterpreteerd. Het spel­element
motiveert de revalidant om vaker en intensiever te oefenen.”
Win-win oplossing
“Ook bij de behandeling van autistische kinderen kan innovatieve
technologie uitkomst bieden”, vult medeprojectaanvrager
Emilia Barakova aan. “Zulke kinderen hebben problemen met sociale
interactie. Uit onderzoek blijkt dat het op jonge leeftijd trainen van de
motoriek – gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal – een positief effect
heeft op hun sociale gedrag. Dat kun je oefenen door ze een robot te
laten imiteren. De voorspelbaarheid van robots vinden deze kinderen
bovendien erg prettig.” Interactieve ­technologieën als het spelbord en
robots zijn dus veelbelovend, maar het is uiterst specialistisch werk om
de oefeningen te programmeren. Voor therapeuten is het momenteel
nog te moeilijk. Kleine gespecialiseerde bedrijven hebben wel de
technische kennis, maar niet de fondsen om de expertise van
therapeuten te ­verwerven. Bovendien is de markt klein, zodat grotere
bedrijven zich hierop niet snel zullen richten.
De onderzoekers van WikiTherapy hebben hiervoor een win-win
oplossing gevonden. Door een softwareplatform te ontwikkelen
bovenop de technologie, verlagen ze de drempel voor therapeuten
om zelf, zonder hulp van experts, oefenprogramma’s te creëren.
Een ander onderdeel van het project is de online community
WikiTherapist, die het uitwisselen van ervaringen en software voor
oefeningen mogelijk maakt. Het project levert met deze nieuwe
aanpak van co-creatie ook ervaringen op.
Gelaagde structuur
Hoewel de onderzoekers van de Technische Universiteit Eindhoven
software zullen ontwikkelen voor twee verschillende technologieën
(robot en interactief spelbord) is het de bedoeling componenten te
kunnen hergebruiken. Projectleider Panos Markopoulos legt uit:
“Dat doen we door een gelaagde structuur, bovenop de programmeer­
interface van de leverancier. De bovenste laag is specifiek voor de
therapeutische toepassing, daaronder bevinden zich herbruikbare
bouwstenen. We hopen dat deze zo generiek zijn dat we ze later ook in
andere domeinen kunnen gebruiken, binnen en buiten de zorg.”

2. Het resultaat, de software voor therapeuten, is qua principe te
vergelijken met een spreadsheet. “Daar geef je aan wat je wilt zonder je
ervan bewust te zijn dat je eigenlijk aan het programmeren bent”, zegt
Emilia Barakova. “Zoiets willen we hier ook bereiken: de therapeut
doet een beweging voor en de software genereert de oefening.”
De twee promovendi en de andere onderzoekers die dit moeten
realiseren, zullen veel tijd doorbrengen bij de bedrijven en klinieken
die aan het project meedoen. Zij nemen ook medische en ethische
zaken mee in hun onderzoek en evalueren het gebruik van de
therapiesoftware, het ontwikkelproces en opgedane ervaringen.
Bedrijven en klinieken
Voorzitter van de begeleidingscommissie is Frank van der Borg van
Philips Applied Technologies. Hij vertelt: “In het project zijn er
verschillende soorten organisaties samengebracht: kleine en grote
technologiebedrijven zoals Serious Toys, TiViPE, Philips Research en
Philips Applied Technologies, revalidatieklinieken en behandel­centra
voor autisme zoals Adelante, de St. Maartenskliniek en het Dr. Leo
Kannerhuis.” VoorPhilipsAppliedTechnologiesishetprojectinteressant
door het gebruik van robotica bij therapeutische ­behandelingen.
“We hebben diverse roboticatoepassingen ­ontwikkeld, voornamelijk
voor de ondersteuning van artsen. Nu willen we naast de mogelijk­heden
voor cure ook die van care onderzoeken”, legt Van der Borg uit. “Ook het
aspect van co-creatie spreekt ons aan. Dit is complexe technologie, die
je moet ­‘inpakken’ om geschikt te maken voor therapeuten en
patiënten. Dan zijn zaken als uitstraling en plezierige interactie heel
belangrijk.”
Dit is een publicatie van:
Agentschap NL
NL Innovatie
Postbus 93144 | 2509 AC Den Haag
T +31 (0) 88 602 54 96
E iopinfo@agentschapnl.nl
www.agentschapnl.nl/iopipcr
Informatie over IOP IPCR:
ir. drs. Michiel de Boer
T +31 (0) 88 602 54 65
E michiel.deboer@agentschapnl.nl
© Agentschap NL | juli 2010
Publicatienr.: 3IPCR1002
Agentschap NL is een agentschap van het ministerie van
Economische Zaken. Agentschap NL voert beleid uit voor diverse
ministers. Als het gaat om duurzaamheid, innovatie en
internationaal. Agentschap NL is hèt aanspreekpunt voor bedrijven,
kennisinstellingen en overheden. Voor informatie en advies,
financiering, netwerken en wet- en regelgeving.
De divisie NL innovatie helpt ondernemend Nederland bij innovaties
met geld, kennis en contacten.
Het IOP Integrale ProductCreatie en -Realisatie (IOP IPCR) houdt zich
bezig met de ontwikkeling van generieke methoden en middelen ter
ondersteuning van ontwerpers in de maakindustrie. Het accent ligt op
het ontwerpen van complexe producten met een hoge innovatiegraad.
Innovatiegerichte onderzoeksprogramma’s (IOP’s) stimuleren de
interactie tussen onderzoekswereld en bedrijfsleven door directe
betrokkenheid van het bedrijfsleven bij de onderzoeksprojecten,
kennisoverdracht en netwerkactiviteiten. Kennisinstellingen en
bedrijven ontvangen subsidie voor het uitvoeren van de
onderzoeksprojecten. De dagelijkse leiding van een IOP is in
handen van de voorzitter van de adviescommissie en de
programmacoördinatoren.
Onderwerp:
Co-creatie en uitwisseling
van technologiegebaseerde
therapeutische
behandelprogramma’s
Doelstelling:
Ontwikkelen van software­
omgevingen voor
­gespecialiseerde platforms
waarmee domeinexperts in de
zorg zelf oefeningen kunnen
‘programmeren’; een
ontwerpmethode voor de
aanpak van open ontwikkel-
processen; een online
community voor therapeuten,
onderzoekscentra en bedrijven
Mogelijkgebruik:
Therapeutisch behandelen
van mensen die revalideren
na een beroerte en van
autistische kinderen; in een
later stadium ook te
gebruiken in andere
domeinen, zoals educatie
Onderzoeksperiode:
Oktober 2009 -
september 2013
Aantal onderzoekers:
Twee promovendi, één
postdoc, één junior
­onderzoeker en een twaio
Onderzoeksinstituten:
Technische Universiteit
Eindhoven
Projectleider:
Dr. Panos Markopoulos
T +31 (0) 40 247 52 47
E p.markopoulos@tue.nl
www.wikitherapist.nl
Betrokken industrie en
zorginstellingen:
Adelante, ARC Cambridge,
Dr. Leo Kannerhuis,
Philips Applied Technologies,
Philips Research, Serious Toys,
St. Maartenskliniek, TiViPE