This slide show contains physical development in adolescence period. Detailed information regarding physical development in adolescence is given in this presentation.

1. તરુણાવસ્થામાાં શારીરરક વવકાસ
ડૉ. કેવલ અંધારરયા

2. તરુણાવસ્થામાાં શારીરરક વવકાસ
-તારુણ્યમાાં વશશુ-અવસ્થાના પ્રારાંભનાાં બે વર્ષ જેવી જ તીવ્ર
શારીરરક વૃદ્ધિ
-તરુણોની સરખામણીએ તરુણીમાાં તીવ્ર વૃદ્ધિ વહેલી આવે, અને
વહેલી અટકી જાય
-આ તીવ્ર શારીરરક પરરવતષન વપત્ચ્યુટરી અને જાતીય ગ્રાંથીમાાંથી
ઝરતા અંત:સ્રાવને આભારી

3. તરુણાવસ્થામાાં શારીરરક વવકાસ
શરીરના અવયવના પ્રમાણમાાં થતાાં ફેરફારો
ઊંમર તરુણી તરુણ
૧૩ ૬૨.૫ ૬૧
૧૬ ૬૪.૬ ૬૭.૫
ઊંચાઈ (ઇંચ)
ઊંમર તરુણી તરુણ
૧૩ ૪૫.૩ ૪૨.૬
૧૬ ૫૪ ૫૯.૬
વજન (રકગ્રા)

4. તરુણાવસ્થામાાં શારીરરક વવકાસ
શરીરના અવયવના પ્રમાણમાાં થતાાં ફેરફારો
મસ્તક : મસ્તકનો વવકાસ ચાલુ રહી છેવટે પૂણષ થાય, ૧૨૦૦ થી ૧૪૦૦ ગ્રામ
વજન
હાડકાાં : -હાડવપિંજરનો પૂરો વવકાસ થવાથી શરીરનો ઘાટ બાંધાય
-હાડકાાં સખત, બરડ અને મજબૂત બને, નાનાાં-મોટાાં હાડકાાં જોડાઈને ૨૦૬
જેટલા થાય
દાાંત : -અવસ્થાની શરૂઆતે બધાાં સ્થાયી દાાંત આવી જાય
-અવસ્થાને અંતે કે પછી ડહાપણ ડાઢ આવે

5. તરુણાવસ્થામાાં શારીરરક વવકાસ
દેહધાવમિક રિયાઓમાાં થતાાં ફેરફારો
રુવધરાભભસરણ તાંત્ર : -હૃદયનુાં કદ બેવડાય, ધમનીઓનાાં કદમાાં ખાસ ફેર ન થાય
-ક્યારેક તરુણોમાાં હૃદય ધીમુાં થવુાં, તીવ્ર કે અવનયવમત
ધબકારાાં જેવાાં પ્રશ્નો સજાષય
-અંતે એક મીનીટમાાં સરેરાશ ૭૨ ધબકારા
પાચનતાંત્ર : પાચનતાંત્રના અંગોમાાં વૃદ્ધિ થતાાં પાચનશક્તતમાાં વધારો
શ્વસનતાંત્ર : -ફેફસાાંનાાં કદમાાં વૃદ્ધિ થતાાં ફેફસાાંની તાકાત વધે અને શ્વા્છોશ્વાસનો
દર ધીમો થાય
-છોકરી કરતાાં છોકરામાાં ફેફસાાંની તાકાત વધારે હોય

6. તરુણાવસ્થામાાં શારીરરક વવકાસ
દેહધાવમિક રિયાઓમાાં થતાાં ફેરફારો
મજ્જજાતાંત્ર : -તાંતુઓના કદમાાં ખાસ કાંઈ વવકાસ થવાનો બાકી નથી હોતો પરાંતુ
તાંતુઓની જાડાઈ, લાંબાઈ, સાંકલન અને કાયોની બાબતમાાં ફેરફાર
-તરુણાવસ્થાનાાં પ્રારાંભભક બે વર્ોમાાં પતવ મજ્જજાકોર્ોની સાંખ્યા
બેવડાવવથી માનવસક તાકાત વધે

7. તરુણાવસ્થામાાં શારીરરક વવકાસ
ગૌણ પરરવતષનો
-છોકરાઓનો અવાજ વધુ કઠોર બને, છોકરીઓના અવાજમાાં મધુરતા જળવાઈ રહે
-છોકરાના ખભાની પહોળાઈ વધે, તરુણીનાાં વનતાંબ વવકસે
-સ્નાયુઓ મજબૂત અને ઘટ્ટ બને
-પ્રસ્વેદનુાં પ્રમાણ વધે

8. તરુણાવસ્થામાાં શારીરરક વવકાસ
મુખ્ય જાતીય લક્ષણોનો વવકાસ
-વશશુ – અવસ્થામાાં જાતીય અંગો તદ્દન વનષ્ક્રિય અને પ્રજનન અક્ષમ હોય તે
તરુણાવસ્થામાાં વવકસીને સરિય અને પ્રજનનક્ષમ બને
-પુરુર્ોમાાં જાતીય અંગોમાાં શુિવપિંડ, શુિવારહની, વશશ્ન, પ્રોસ્ટેટ ગ્રાંવથ સમાવવરટ
-શુિવપિંડની વૃદ્ધિ પછી વશશ્નની લાંબાઈ, પહોળાઈમાાં વૃદ્ધિ થાય
-જનનાાંગો વવકવસત બનતા પુરુર્ોને સ્વપ્નદોર્નો અનુભવ થાય

9. તરુણાવસ્થામાાં શારીરરક વવકાસ
મુખ્ય જાતીય લક્ષણોનો વવકાસ
-સ્ત્રીનાાં જાતીય અંગોમાાં બીજાશય, ભબજવારહની, ગભાષશય, યોવન સમાવવરટ
-સ્ત્રીના જાતીય અંગો શરીરની અંદર વૃદ્ધિ પામતા હોઈ તરત વતાષઈ નરહ
-પરરપતવતાની વનશાની તરીકે માવસકનો પ્રારાંભ ગણી શકાય

10. તરુણાવસ્થામાાં શારીરરક વવકાસ
ગૌણ જાતીય લક્ષણોનો વવકાસ
-તરુણાવસ્થામાાં છોકરાાં-છોકરીના દેખાવમાાં થતો ફેરફાર
-છોકરાઓમાાં દાઢી-મૂછ ઊગવા, ચામડી જાડી અને કડક થવી, પરસેવો થવો,
અવાજ ધેરો થવો, બગલમાાં અને જનનાાંગો આસપાસ વાળ ઊગવા તથા સ્તન
પર ગાાંઠો વળી િમશ: દૂર થવી
-છોકરીઓમાાં ઉપલા હોઠ અને ગાલ પર નજીવી રુાંવાટી ઊગવી, ચામડી જાડી અને
અક્કડ થવી, પરસેવો થવો અવાજ વધુ મધુર થવો, બગલમાાં અને જનનાાંગો
આસપાસ વાળ ઊગવા, વનતાંબ અને સ્તનનો વવકાસ

11. તરુણાવસ્થામાાં શારીરરક વવકાસ
શારીરરક વવકાસના શૈક્ષભણક ફભલતાથો
-શાળાએ વવદ્યાથીઓના સવાાંગી વવકાસનુાં ધ્યેય સ્વીકાયુાં હોવાથી વશક્ષણ યોજના
તૈયાર કરતી વખતે શારીરરક વવકાસના પાસાને ધ્યાન પર રાખવુાં.
-બાળકના અન્ય ક્ષેત્રના વવકાસનો આધાર શારીરરક વવકાસ હોય, શાળાએ બાળકના
શારીરરક વવકાસનાાં પ્રયત્ચનો કરવા.
-બાળકનો શારીરરક વવકાસ યોગ્ય િમે થઇ રહ્યો છે કે નરહ, તે ચકાસવા શારીરરક
બાબતોને સમાવતાાં વવકાસપત્રકમાાં વનયવમત નોંધ રાખવી.
-યોગ્ય સ્વરૂપે જાતીય વશક્ષણ આપવુાં.

12. તરુણાવસ્થામાાં શારીરરક વવકાસ
શારીરરક વવકાસના શૈક્ષભણક ફભલતાથો
-શારીરરક વવકાસની પ્રવૃવિ માટે શાળામાાં મેદાન અને વ્યાયામ ખાંડ હોવો જોઈએ.
-વવકલાાંગ બાળકોને વવશેર્ સહાનુભૂવત આપી તેમને અનુકૂળ શારીરરક પ્રવૃવિ
સોંપવી.
-શારીરરક વવકાસના ધોરણો બાળકોને જણાવી તે વસિ કરવા માગષદશષન અને પ્રેરણા
આપવી.
-છોકરા અને છોકરીઓમાાં શારીરરક વવકાસની તરેહ ભભન્ન હોવાથી બને માટે વવવશરટ
કાયષિમો ઘડવા.

13. તરુણાવસ્થામાાં શારીરરક વવકાસ
શારીરરક વવકાસના શૈક્ષભણક ફભલતાથો
-યોગ્ય સ્વરૂપે જાતીય વશક્ષણ આપવુાં.
-તરુણાવસ્થામાાં થતાાં શારીરરક પરરવતષનો માટે બાળકને માનવસક રીતે તૈયાર
કરવા જેથી નાહકનો ભય કે શરમ ન અનુભવે.