1. ΚΙΜΩΝ ΚΥΡΑΛΕΟΣ, Εφαρμογή της Νέας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Χρηματοδότησης Περιφερειών. «Έξυπνη
Περιφερειακή Εξειδίκευση στη Δυτική Μακεδονία»
ΕΑΠ, ΣΘΕΤ, Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Έργων Υποδομής
ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ
ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ. «ΕΞΥΠΝΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ
ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ»
ΚΙΜΩΝ ΚΥΡΑΛΕΟΣ1
, ΗΛΙΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ1,2
1
Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο,
Πάροδος Αριστοτέλους 18, 26335 Πάτρα
2
Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών, Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και
Εσωτερικών Υδάτων , 46ο
χλμ Αθηνών - Σουνίου, 19013,Ανάβυσσος Αττικής
email: kimon.kir@gmail.com, elias@hcmr.gr
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η «Ευρώπη 2020» είναι η βασική ευρωπαϊκή αναπτυξιακή στρατηγική για την
ερχόμενη προγραμματική περίοδο. Καθώς ο κόσμος μεταβάλλεται πρέπει και η ΕΕ να
βελτιώνεται καθιστώντας την οικονομία της έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς περιορισμούς.
Αυτές οι τρεις προτεραιότητες που υπάρχουν στο ίδιο βαθμό θα πρέπει να βοηθήσουν την
ΕΕ και τα Κράτη Μέλη να κάνουν πραγματικότητα υψηλά επίπεδα απασχόλησης,
παραγωγικότητας και κοινωνικής συνοχής.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει να πραγματοποιήσει μέχρι το 2020 πέντε στόχους που
αφορούν στην απασχόληση, στην καινοτομία, στην εκπαίδευση, στην κοινωνική ένταξη και
τέλος, στο κλίμα/ενέργεια. Τα κράτη της Ευρώπης, σε καθέναν από τους παραπάνω τομείς,
έχουν υιοθετήσει τους δικούς τους εθνικούς στόχους
Οι εθνικές και περιφερειακές αρχές σε όλη την Ευρώπη θα καταρτίσουν στρατηγικές
έξυπνης εξειδίκευσης σε διαδικασία ανάληψης της επιχειρηματικότητας έτσι ώστε να γίνει
πιο αποδοτική η χρήση των διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων της ΕΕ και να αυξηθούν
οι συνέργειες μεταξύ διαφορετικών εθνικών και περιφερειακών πολιτικών σε επίπεδο ΕΕ,
καθώς και μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων.
Ως «Στρατηγική έξυπνης εξειδίκευσης» νοούνται οι εθνικές ή περιφερειακές,
καινοτόμες στρατηγικές που θέτουν προτεραιότητες για τη αξιοποίηση ανταγωνιστικού
πλεονεκτήματος με την ανάπτυξη και την αντιστοίχηση της δικής τους έρευνας και
καινοτομίας με τις ανάγκες των επιχειρήσεων ώστε να αντιμετωπίσουν τις αναδυόμενες
ευκαιρίες και τις εξελίξεις της αγοράς με συνεκτικό τρόπο, ενώ αποφεύγουν την περιττή
επανάληψη και τον κατακερματισμό των προσπαθειών.
Στόχος της εργασίας είναι η διερεύνηση της δυνατότητας εφαρμογής της «έξυπνης
εξειδίκευσης» στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. Εξετάζονται βασικοί αναπτυξιακοί
τομείς και προτείνονται προτεραιότητες για την Περιφέρεια στη νέα περίοδο που
συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της προτεινόμενης Ευρωπαϊκής & Εθνικής
Στρατηγικής και αξιοποιούν τα τοπικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της Περιφέρειας.

2. ΚΙΜΩΝ ΚΥΡΑΛΕΟΣ, Εφαρμογή της Νέας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Χρηματοδότησης Περιφερειών. «Έξυπνη
Περιφερειακή Εξειδίκευση στη Δυτική Μακεδονία»
ΕΑΠ, ΣΘΕΤ, Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Έργων Υποδομής
Λέξεις κλειδιά: «Ευρώπη 2020», στρατηγική έξυπνης εξειδίκευσης, Περιφέρεια Δυτικής
Μακεδονίας, πρότυπη επιχειρηματική περιοχή
ABSTRACT
“Europe 2020” is the main European development strategy for the new programming
period. European Union has to improve its economy in order to become smart, sustainable
and without exclusions. These three priorities should help E.U. and its Member States to
reach at high levels of employment, productivity and social cohesion.
By 2020, European Union aims to make five objectives relating to employment,
innovation, education, social inclusion and finally to the climate/ energy. Each European
state has adopted its own national targets in these objectives.
National and regional authorities across Europe will develop smart specialization
strategies of entrepreneurship, so as to be made more efficient use of structural and
investment funds in the EU and to increase synergies between different national and
regional policies at EU level, as well as public and private investment.
“Smart Specialization Strategy” includes the national or regional innovative strategies
that set priorities for the use of competitive advantage through the development and
assignment of their own research and innovation with business needs to address emerging
opportunities and market developments in a coherent manner while avoiding duplication
and fragmentation of efforts
The Objective of the study is to investigate the applicability of 'smart specialization'
in Western Macedonia Region. The research focuses on key development areas and
proposes priorities for the new programming period in the region that which contribute to
achieving the objectives of the proposed European & National Strategy and exploit local
comparative advantages of the region.
Keywords: “Europe 2020”, smart specialization strategy, West Macedonia Region, exemplar
entrepreneurial region

3. ΚΙΜΩΝ ΚΥΡΑΛΕΟΣ, Εφαρμογή της Νέας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Χρηματοδότησης Περιφερειών. «Έξυπνη
Περιφερειακή Εξειδίκευση στη Δυτική Μακεδονία»
ΕΑΠ, ΣΘΕΤ, Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Έργων Υποδομής
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η συζήτηση και ο σχεδιασμός της
Ευρωπαϊκής πολιτικής για τη νέα περίοδο
ξεκίνησε με τη δημοσίευση της «5ης
Έκθεσης για την Πολιτική Συνοχής» το 2010,
ενώ το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο
για την ίδια περίοδο εγκρίθηκε από
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο τον Νοέμβριο του 2013.
Παράλληλα το Δεκέμβριο του 2013
εγκρίθηκε το νομοθετικό πλαίσιο το οποίο
διέπει τον προγραμματισμό και την
υλοποίηση των Διαρθρωτικών Ταμείων και
του Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης.
Τα Ευρωπαϊκά Ταμεία Περιφερειακής
Ανάπτυξης, Περιφερειακής Συνοχής και
Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης για την
περίοδο 2014-2020 ενοποιούνται και θα
δίνουν έμφαση σε χρηματοδοτήσεις που
προωθούν Στρατηγικές «Έξυπνης
Εξειδίκευσης»: οι Εθνικές ή περιφερειακές,
καινοτόμες στρατηγικές που θέτουν
προτεραιότητες για τη αξιοποίηση
ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος με την
ανάπτυξη και την αντιστοίχηση της δικής
τους έρευνας και καινοτομίας με τις
ανάγκες των επιχειρήσεων ώστε να
αντιμετωπίσουν τις αναδυόμενες ευκαιρίες
και τις εξελίξεις της αγοράς με συνεκτικό
τρόπο, ενώ αποφεύγουν την περιττή
επανάληψη και τον κατακερματισμό των
προσπαθειών.
Επομένως για να υπάρξει Ευρωπαϊκή
χρηματοδότηση οι Περιφέρειες της Ελλάδας
θα πρέπει να προσδιορίσουν τους τομείς
της οικονομίας τους που έχουν συγκριτικά
παγκόσμια πλεονεκτήματα και να
προετοιμάσουν δράσεις για χρηματοδότηση
που θα αφορούν μόνο αυτούς τους τομείς
(Ευρώπη 2020, Horizon 2020).
Η παρούσα χρονική περίοδος κρίνεται
ως ιδιαιτέρως κρίσιμη για τη Χώρα γιατί
βρίσκεται σε εξέλιξη ο σχεδιασμός του
ΕΣΠΑ και των Επιχειρησιακών
Προγραμμάτων 2014– 2020.
Εξίσου κρίσιμη θεωρείται η παρούσα
περίοδος και για την Περιφέρεια Δυτικής
Μακεδονίας η οποία καλείται να
παρουσιάσει τις βασικές στρατηγικές της
επιλογές και προτεραιότητες για την
επόμενη περίοδο οι οποίες θα πρέπει να
προσδώσουν τέτοια χαρακτηριστικά ώστε
να καταστεί η Περιφέρεια ανταγωνιστική
και καινοτόμος σε Εθνικό και Ευρωπαϊκό
Επίπεδο
Ο βασικός σκοπός της εργασίας είναι η
μελέτη της δυνατότητας εφαρμογής και
ενσωμάτωσης της «στρατηγικής έξυπνης
εξειδίκευσης» στην Περιφέρεια Δυτικής
Μακεδονίας στη νέα Προγραμματική
Περίοδο 2014-2020.
Για να είναι αυτό εφικτό αναλύεται και
εξετάζεται η προτεινόμενη στρατηγική της
Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ διερευνάται και ο
νέος τρόπος χρηματοδότησης από τα
διαρθρωτικά ταμεία. Μελετώνται επίσης η
Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική για τη νέα
περίοδο και οι προτεινόμενες τομεακές
πολιτικές.
Μέσω της εργασίας εντοπίζονται τα
πλεονεκτήματα της Περιφέρειας Δυτικής
Μακεδονίας που βασίζονται στις τοπικές
δυνατότητες και καθορίζονται οι ενέργειες
που θα της επιτρέψουν να γίνει πιο
ανταγωνιστική.
Επιπλέον εντοπίζονται οι βέλτιστες
πρακτικές εφαρμογές των νέων
ευρωπαϊκών προτύπων σε περιφέρειες της
Ευρώπης οι οποίες εμφανίζουν κοινά
χαρακτηριστικά με την Περιφέρεια Δυτικής
Μακεδονίας και εξετάζεται ο τρόπος με
τον οποίο μπορούν αυτές να εφαρμοστούν.
2. Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2007-2013
Βασική Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την
περίοδο 2007-2013 αποτέλεσε η Συνθήκη
της Λισσαβόνας με στόχο: «τη
δυναμικότερη και ανταγωνιστικότερη
οικονομία της γνώσης, η βιώσιμη ανάπτυξη
µε περισσότερες και καλύτερες θέσεις
εργασίας και µε μεγαλύτερη κοινωνική
συνοχή έως το 2010», µε σκοπό να
αντιμετωπιστούν συγκεκριμένες απειλές,
όπως ο διεθνής ανταγωνισμός, η

4. ΚΙΜΩΝ ΚΥΡΑΛΕΟΣ, Εφαρμογή της Νέας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Χρηματοδότησης Περιφερειών. «Έξυπνη
Περιφερειακή Εξειδίκευση στη Δυτική Μακεδονία»
ΕΑΠ, ΣΘΕΤ, Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Έργων Υποδομής
δημογραφική γήρανση και οι χαμηλοί
ρυθμοί οικονομικής μεγέθυνσης,
Για την ίδια περίοδο η Ελλάδα έχει
καταρτίσει την Εθνική Αναπτυξιακή
Στρατηγική και υλοποίει το Εθνικό
Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς.
Το ΕΣΠΑ 2007-2013 διαρθρώνεται σε
οκτώ Τομεακά Επιχειρησιακά
Προγράμματα, πέντε Περιφερειακά και
δεκατέσσερα Προγράμματα Ευρωπαϊκής
Εδαφικής Συνεργασίας. Στον Πίνακα 1
παρουσιάζεται η διάρθρωση του
Προγράμματος και οι αντίστοιχες
απορροφήσεις:
Πηγή: www. espa.gr
Για την ίδια περίοδο η Περιφέρεια
Δυτικής Μακεδονίας υλοποιεί το
Περιφερειακό Επιχειρησιακό της
Πρόγραμμα με συνολική δημόσια δαπάνη
495,3 εκ. € και βασικούς στόχους:
 τη διαμόρφωση ανταγωνιστικής &
βιώσιμης οικονομίας
 την ενίσχυση του ρόλου της
Περιφέρειας στον ευρύτερο γεωγραφικό
χώρο,
 τη στόχευση σε Επιχειρηματικότητα –
Περιβάλλον - Ανθρώπινο Δυναμικό
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η
προσπάθεια για ενίσχυση της χωρικής
οργάνωσης και συνοχής της Περιφέρειας
καθώς και για την Αειφόρο Ανάπτυξή της
δεν αποτυπώνεται στη σημερινή
υφιστάμενη κατάσταση.
Παρατηρήθηκε αδυναμία επίτευξης των
βασικών επιδιώξεων αλλά και πλήρης
απόκλιση από ειδικούς στόχους που
τέθηκαν σε κάθε Αναπτυξιακή
προτεραιότητα :
 σημαντική υποχώρηση ΑΕΠ (Μ.Α.Δ.) την
περίοδο 2008-2011 από 85% στο 80%
του Μ.Ο. της Ε.Ε. και στο 89% από το
92% του Μ.Ο. της Χώρας
 έντονη ανισοκατανομή & απόκλιση του
παραγόμενου ΑΕΠ μεταξύ των
Περιφερειακών Ενοτήτων
 Αύξηση ανεργίας από 14% στο 32%
(2008-2011): 1η
μεταξύ των 13
Περιφερειών της Χώρας
 Στον τομέα της έρευνας και καινοτομίας
ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό πόρων (0,1%
του Περιφερειακού ΑΕΠ) ο μικρός
αριθμός των απασχολούμενων (< 80
άτομα) και οι ελάχιστες επιχειρήσεις που
συμμετείχαν σε προγράμματα και
δράσεις ΕΤΑΚ.
 χαμηλό ποσοστό διείσδυσης των ΑΠΕ
(3% του διασυνδεδεμένου συστήματος,
2012)
 περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις από τη
λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων
(αύξηση εκπομπών ρύπων 3% από το
2009 έως το 2011).
Η πορεία υλοποίησης του
Προγράμματος ανά τομέα ανάπτυξης
αποτυπώνεται στο Σχήμα 1.
Πίνακας 1: Διάρθρωση ΕΣΠΑ ανα Ε.Ε. - απορροφήσεις
Επιχειρησιακό Πρόγραμμα
Προϋπ/σμός
(Ευρώ)
Απορροφήσεις
( %, 04-14)
Περιβάλλον-Αειφόρος Ανάπτυξη 2.769.000.000 64,09
Ενίσχυση Προσπελασιμότητας 11.026.000.000 72,31
Ανταγωνιστικότητα
Επιχειρηματικότητα
3.131.565.249 83,01
Ψηφιακή Σύγκληση 1.047.000.000 41,49
Βελτίωση Διοικητικής Ικανότητας
Δημόσιας Διοίκησης
675.000.000 79,17
Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού 3.013.333.333 59,79
Εκπαίδευση &Δια Βίου Μάθηση 2.215.000.000 57,73
Τεχνική Υποστήριξη Εφαρμογής 225.882.353 77,36
Μακεδονίας-Θράκης 4.200.000.000 71,37
Δυτικής Ελλάδας-Πελοποννήσου-
Ιονίων Νήσων
1.315.000.000 60,68
Κρήτης και Νήσων Αιγαίου 1.325.000.000 79,82
Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας-
Ηπείρου
1.800.000.000 86,58
Αττικής 3. 561.000.000 71,01
ΣΥΝΟΛΟ 36.303..780,94 70,48

5. ΚΙΜΩΝ ΚΥΡΑΛΕΟΣ, Εφαρμογή της Νέας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Χρηματοδότησης Περιφερειών. «Έξυπνη
Περιφερειακή Εξειδίκευση στη Δυτική Μακεδονία»
ΕΑΠ, ΣΘΕΤ, Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Έργων Υποδομής
Σχήμα 1: Εξέλιξη ΠΕΠ Δυτικής Μακεδονίας 2007-2013
3. Η ΠΕΡΊΟΔΟΣ 2014-2020
3.1. Η Νέα Ευρωπαϊκή Στρατηγική
Βασική επιδίωξη της Ε.Ε. για τη νέα
περίοδο αποτελεί η ενίσχυση της
κοινωνικής συνοχής και η μείωση των
ανισοτήτων μεταξύ των Περιφερειών της
καθώς και η ορθολογικότερη και
αποδοτικότερη χρήση των πόρων από τα
διαρθρωτικά ταμεία. Η πρόταση κατανομής
του προϋπολογισμός της για τη νέα περίοδο
αποτυπώνεται στον παρακάτω Πίνακα:
Πίνακας 2: Προ»υπολογισμός ανά κατηγορία δαπάνης
Πηγή:European Union
Η κύρια στρατηγική αναπτυξιακή
στρατηγική «Ευρώπη 2020» θέτει τρεις
βασικές προτεραιότητες:
1. έξυπνη ανάπτυξη: οικονομία βασισμένη
στη γνώση και στην καινοτομία
2. διατηρήσιμη ανάπτυξη: πιο αποδοτική
χρήση πόρων, πιο πράσινη, πιο
ανταγωνιστική οικονομία
3. χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη: υψηλά
επίπεδα απασχόλησης, οικονομική,
κοινωνική και εδαφική συνοχή
Επιπλέον οι εθνικές και περιφερειακές
στρατηγικές των Κρατών Μελών θα πρέπει
να χαρακτηρίζονται από «έξυπνη
εξειδίκευση»
Έχει προταθεί ως μια «εκ των προτέρων»
προϋπόθεση’ για την επόμενη περίοδο της
πολιτικής συνοχής. Κάθε Κράτος Μέλος και
περιφέρεια οφείλει να έχει μια τέτοια
στρατηγική σε ισχύ προκειμένου να
μπορέσει να λάβει χρηματοδότηση από την
ΕΕ μέσω των διαρθρωτικών ταμείων για τα
μέτρα καινοτομίας που σχεδιάζει
3.2 Τα Διαρθρωτικά Ταμεία
Τα Διαρθρωτικά Ταμεία τη νέα περίοδο
διέπονται από κοινές διατάξεις και
επιδιώκουν 11 αλληλοσυνδεόμενους
θεματικούς στόχους σχετιζόμενους με την
«Ευρώπη 20290».
Ειδικότερα προβλέπονται τρεις
κατηγορίες περιφερειών για
χρηματοδότηση:
 λιγότερο ανεπτυγμένες με ΑΕΠ < 75%
του Μ.Ο. της EΕ-27
 μετάβασης, με ΑΕΠ από 75% έως 90%
του Μ.Ο. της ΕΕ-27.
 περισσότερο ανεπτυγμένες, με ΑΕΠ >
90% του μέσου ΑΕΠ της ΕΕ-27.
Η προτεινόμενη χρηματοδότηση
αποτυπώνεται στο παρακάτω Σχήμα:
Σχήμα 2: Προτεινόμενη κατανομή χρηματοδόρησης
Περιφερειών της Ε.Ε.
3.3 Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο
Ανάπτυξης 2014 - 2020
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε στις 23
Μαΐου 2014 τη «συμφωνία εταιρικής
σχέσης» με την Ελλάδα, όπου περιγράφεται
η στρατηγική για τη βέλτιστη χρήση των
πόρων από τα διαρθρωτικά και επενδυτικά
Κατηγορία Δαπάνης Euro(millions) ποσοστό %
Γεωργία – Αλιεία 293 29
Διαρθρωτικά ταμεία 425,29 42
Δίκτυα 40 4
Έρευνα 100,3 10
Εσωτερικές πολιτικές 53,3 5
Εξωτερικές Πολιτικές 102,8 10

6. ΚΙΜΩΝ ΚΥΡΑΛΕΟΣ, Εφαρμογή της Νέας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Χρηματοδότησης Περιφερειών. «Έξυπνη
Περιφερειακή Εξειδίκευση στη Δυτική Μακεδονία»
ΕΑΠ, ΣΘΕΤ, Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Έργων Υποδομής
ταμεία στη χώρα, για την περίοδο 2014-
2020
Το νέο ΕΣΠΑ είναι διαρθρωμένο σε εφτά
τομεακά και δεκατρία περιφερειακά
επιχειρησιακά προγράμματα. Προβλέπονται
επίσης ειδικές αναπτυξιακές δράσεις και
διακρατικές συνεργασίες
Ο συνολικός προϋπολογισμός
ανέρχεται σε 20 δις Ευρώ περίπου (52%
μείωση σε σχέση με τους πόρους του ΕΣΠΑ
2007-2013). Η κατανομή των πόρων ανά
Επιχειρησιακό Πρόγραμμα στη νέα περίοδο
και η αντίστοιχη συσχέτισή τους με την
προηγούμενη περίοδο αποτυπώνεται στο
παρακάτω Σχήμα:
Σχήμα 3: Προτεινόμενη κατανομή πόρων ΕΣΠΑ 2014-2020
ανά Ε.Π. και συχέτισή τους με την προηγούμενη πρίοδο
3.4 Η εφαρμογή του νέου ΕΣΠΑ στην
Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας
Ο προτεινόμενος προϋπολογισμός του
Ε.Π. Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας τη
νέα περίοδο ανέρχεται σε 265 εκ. € (53%
μείωση σε σχέση με το προηγούμενο ΠΕΠ)
Η Περιφέρεια κατατάσσεται στις
Περιφέρειες Μετάβασης (15% του
συνολικού πληθυσμού της Ε.Ε.) στις οποίες
θα κατανεμηθεί το 11,6% του
προϋπολογισμού των διαρθρωτικών
ταμείων. Στις Περιφέρειες αυτές θα
συνεισφέρει κατά 40% το ΕΚΤ και 60% το
ΕΤΠΑ.
Το μεγαλύτερο ποσοστό
χρηματοδότησης του ΠΕΠ προέρχεται από
το ΕΤΠΑ (93%) και το υπόλοιπο 7% από το
ΕΚΤ γεγονός που σημαίνει ότι οι
προτεινόμενες προς χρηματοδότηση
δράσεις θα πρέπει να ικανοποιούν κατά
κύριο λόγο του θεματικούς στόχους που
χρηματοδοτεί το ΕΤΠΑ
Υπάρχει η δυνατότητα άντλησης πόρων
από τομεακά επιχειρησιακά Προγράμματα
όσο και από το ΠΕΠ Δυτικής Μακεδονίας.
Επιπλέον υπάρχει η δυνατότητα εφαρμογής
δράσεων Τοπικής Ανάπτυξης με
Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων
(ΤΑΠΤΟΚ) καθώς και τα προγράμματα
Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας
4. Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
4.1 Βασικά χαρακτηριστικά
Η Περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας
με έκταση 9.451 km2
(7,16% της χώρας) και
πληθυσμό 291.731κατοίκους (2,58% της
χώρας,) θεωρείται η πύλη εισόδου της
Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα
Δυτικά Βαλκάνια συνορεύοντας με την
Αλβανία και την Π.Γ.Δ.Μ
Σχήμα 4: Χάρτης Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας
4.2 Βασικά αναπτυξιακά χαρακτηριστικά
Πλεονεκτήματα
 Η θέση της Περιφέρειας ως προς τους
διευρωπαϊκούς αναπτυξιακούς άξονες
μεταφορών
 Ενεργειακό Κέντρο της Ελλάδας,
σημαντικοί ορυκτοί πόροι, πλούσιο
υδάτινο δυναμικό.

7. ΚΙΜΩΝ ΚΥΡΑΛΕΟΣ, Εφαρμογή της Νέας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Χρηματοδότησης Περιφερειών. «Έξυπνη
Περιφερειακή Εξειδίκευση στη Δυτική Μακεδονία»
ΕΑΠ, ΣΘΕΤ, Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Έργων Υποδομής
 Υψηλό ποσοστό βιολογικής γεωργίας &
κτηνοτροφίας και σημαντικά προϊόντα
ονομασίας προέλευσης
 Αξιόλογοι τουριστικοί πόροι, φυσικά
οικοσυστήματα, πλούσιο πολιτιστικό
απόθεμα.
Αδυναμίες
 Επιδείνωση βασικών μακροοικονομικών
μεγεθών, έντονες διαρθρωτικές
αδυναμίες
 Έντονες ενδοπεριφερειακές
διαφοροποιήσεις και ανισότητες έντονο
ανάγλυφο και ύπαρξη μεγάλου τμήματος
ορεινών περιοχών,
 μονόπλευρη οικονομική δραστηριότητα
και έντονη συγκέντρωση της
μεταποιητικής δραστηριότητας στις
Περιφερειακές Ενότητες Κοζάνης και
Καστοριάς,
 Χαμηλός βαθμός διείσδυσης των ΤΠΕ
στην παραγωγική διαδικασία.
 Επιδεινωμένο φυσικό και ανθρωπογενές
περιβάλλον στον άξονα Κοζάνης -
Πτολεμαΐδας - Αμυνταίου - Φλώρινας.
 Υψηλός βαθμός εξάρτησης της τοπικής
οικονομίας από τις δραστηριότητες της
Δ.Ε.Η. και από τον κλάδο της γούνας, σε
βάρος άλλων οικονομικών
δραστηριοτήτων.
Ευκαιρίες
 Ενίσχυση της γνώσης , ανάπτυξη
τεχνογνωσίας στα ζητήματα παραγωγής
και διαχείρισης ενέργειας.
 Αύξηση της χρήσης ΤΠΕ στην
παραγωγική διαδικασία (πωλήσεις,
χρηματοοικονομικές υπηρεσίες κ.λπ.)
 Διαρκής αύξηση της ζήτησης τουριστικού
προϊόντος ποιότητας με βάση το φυσικό
περιβάλλον, την τοπική παραγωγή και
τον πολιτισμό.
 Ενίσχυση νέων οικονομικών
δραστηριοτήτων στο πλαίσιο μετάβασης
της περιοχής στη «μεταλιγνιτική
περίοδο».
 Έρευνα και προώθηση τεχνολογιών
απορρύπανσης και εξοικονόμησης
ενέργειας.
 Ανάπτυξη οικονομικών σχέσεων με τις
Βαλκανικές Χώρες και διείσδυση στη
Βαλκανική αγορά.
Απειλές
 Συνέχιση του δυσμενούς οικονομικού
κλίματος με αποτέλεσμα την αδυναμία
πρόσβασης σε πηγές χρηματοδότησης
δράσεων ερευνάς και καινοτομίας.,
διατήρηση του υψηλού ποσοστού
ανεργίας
 Η καθυστέρηση της ενσωμάτωσης ΤΠΕ
από τις επιχειρήσεις της περιφέρειας θα
οδηγήσει σε απώλειες αγορών στην
Ελλάδα και το εξωτερικό.
 Διόγκωση των κρίσιμων
περιβαλλοντικών προβλημάτων και
επηρεασμός του φυσικού πλούτου της
περιφέρειας μέσω της υπερβολικής
αξιοποίησης των φυσικών πόρων
5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Από την ανάλυση προκύπτει ότι οι μέχρι
σήμερα εφαρμοζόμενες περιφερειακές
πολιτικές χαρακτηρίζονται ως
αποσπασματικές, χωρίς συντονισμό και
όραμα
Επιπλέον η Περιφέρεια παρουσιάζει
σημαντική υστέρηση σε σχέση με τους
ευρωπαϊκούς και εθνικούς στόχους της
στρατηγικής «Ευρώπη 2020» όπως δείχνει
και το παρακάτω Σχήμα:
Σχήμα 5: Συσχέτιση των Στόχων της «Ευρώπης 2020» για
την Ε.Ε. και την Ελλάδα με την υφιστάμενη κατάσταση

8. ΚΙΜΩΝ ΚΥΡΑΛΕΟΣ, Εφαρμογή της Νέας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Χρηματοδότησης Περιφερειών. «Έξυπνη
Περιφερειακή Εξειδίκευση στη Δυτική Μακεδονία»
ΕΑΠ, ΣΘΕΤ, Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Έργων Υποδομής
Σημαντικό είναι και το ζήτημα της
ετοιμότητας υλοποίησης. Πόσοι από τους
φορείς διαχείρισης και συντονισμού σε
επίπεδο Περιφέρειας και ΟΤΑ έχουν την
απαιτούμενη τεχνογνωσία και εμπειρία γα
την εφαρμογή νέων στοχευμένων
στρατηγικών.
Σε μια Περιφέρεια με υψηλά ποσοστά
ανεργίας, έντονες ανισότητες και εξαιρετικά
χαμηλούς δείκτες έρευνας-καινοτομίας-
τεχνολογίας η όλη προσπάθεια για
εφαρμογή της έξυπνης εξειδίκευσης
φαντάζει υπερβολικά δύσκολη.
Επιπλέον η χρηματοδότηση δράσεων και
έργων θα απαιτεί ωρίμανση στις σχετικές
μελέτες και επιχειρηματικές ιδέες τομέας
στον οποίο υστερεί η Περιφέρεια με βάση
τα στοιχεία απορρόφησης πόρων από το
ΠΕΠ 2007 – 2013 και τις αντίστοιχες
δράσεις τον τομεακών προγραμμάτων.
Απαιτείται ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο
που στηρίζεται σε κατευθυνόμενες
επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες και στην
καινοτομία εκμεταλλευόμενο τα συγκριτικά
πλεονεκτήματα της περιοχής.
Η δημιουργία νέων επιχειρήσεων και
νέων θέσεων εργασίας θα πρέπει να
βασίζεται στην υιοθέτηση «Περιφερειακής
Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης», στην
υποστήριξη δηλαδή του μετασχηματισμού
της περιφερειακής οικονομίας μέσω μιας
διαδικασίας «επιχειρηματικής
ανακάλυψης» ευκαιριών στη διεθνή αγορά
Το βασικό πυλώνα γύρω από τον οποίο
θα αναπτυχθεί η διασύνδεση των τομέων
αποτελεί ο κλάδος της Ενέργειας. Εϊναι το
βασικότερο συγκριτικό πλεονέκτημα που
διαθέτει η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας
αυτή τη στιγμή και μπορεί να
διαφοροποιήσει την οικονομία της σε
σημαντικό βαθμό. Η προοπτική ανάκμψης
πρέπει να περιλαμβάνει ως βασικό
συστατικό τον κλάδο της παραγωγής
ενέργειας.
Απώτερο στόχο και φιλοδοξία είναι να
μετατραπεί η Περιφέρεια Δυτικής
Μακεδονίας σε μια «πρότυπη
επιχειρηματική περιοχή». Σχηματικά η
προτεινόμενη δομή οργάνωσής της
απεικονίζεται παρακάτω:
Σχήμα 6: προτεινόμενη οργανωτική διάρθρωση βασικών
παραγωγικών τομέων και διασύνδεσή τους με τις βασικές
αναπτυξιακές προτεραιότητες στην Περιφέρεια Δυτικής
Μακεδονίας για την περίοδο 2014 – 2020
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Υ.Π.Ε.Κ.Α.- Γ.Γ. Χωροταξίας & Αστικού
Περιβ/ντος- Δ/νση Χωροταξίας,:
Αξιολόγηση, αναθεώρηση και
εξειδίκευση του περιφερειακού πλαισίου
χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου
ανάπτυξης Περιφέρειας Δυτικής
Μακεδονίας – Στάδιο Α1, Θεσ/νίκη 2012
2. Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας– Ε.Δ.Α.:
Πρόταση Περιφέρειας Δυτικής
Μακεδονίας για τη διαμόρφωση
κατευθύνσεων της Εθνικής Αναπτυξιακής
Στρατηγικής 2014 – 2020, Κοζάνη 2012
3. Delivering on the Europe 2020 strategy,
http://www.eetaa.gr/eu2020/europe202
0/01_delivering_on_%20the_europe_202
0_strategy.pdf, retrieved 06/02/ 2014
4. Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών
Επιπτώσεων Ε.Π. «Μακεδονίας –
Θράκης», http://www.makedonia-
thrace.gr/el/Pages/SMPE.aspx, retrieved
02 /07/2014
5. Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο
Ανάπτυξης ΕΣΠΑ 2014-2020, 2014,
http://www.espa.gr/elibrary/PA_ESPA_2
014_2020.pdf, retrieved 12/03/2014