1. Sieci komputerowe
Sieci komputerowe
System wzajemnych powiązań stacji roboczych,
urządzeń peryferyjnych i innych urządzeń
/Akademia Sieci Cisco/
Zbiór zlokalizowanych oddzielnie komputerów
połączonych w celu wykonania określonego zadania
/Tanenbaum 1996/
Zbiór komputerów połączonych podsiecią
komunikacyjną /Wikipedia/

2. Czego oczekujemy od sieci?
Z punktu widzenia:
Użytkownika – usługi i gwarancje
Projektanta – efektywne wykorzystanie zasobów
Dostawcy – łatwe zarządzanie i naprawa
Wpływ sieci na codzienne życie

3. Przykłady współczesnych
popularnych narzędzi do
komunikacji
Rozpowszechnienie Internetu dostarczyło nowych form
komunikacji, które pozwalają poszczególnym
jednostkom tworzyć informacje o zasięgu globalnym.
Komunikator internetowy
Blogi
Wiki
Publikacje internetowe (ang. podcasting).
Komunikator internetowy
Komunikator internetowy jest formą komunikacji
pomiędzy dwiema lub więcej osobami, przesyłającymi
tekst wpisywany z klawiatury.
Tekst jest przekazywany między połączonymi
komputerami w sieci prywatnej lub publicznej, takiej jak
Internet.
Rozwinięte na bazie wcześniejszej usługi IRC (ang.
Internet Relay Chat) komunikatory internetowe posiadają
również takie funkcje jak
transfer plików,
komunikacja głosowa i
video.

4. Komunikator internetowy
Forma komunikacji
wykorzystywana przez
komunikatory internetowe jest
nazywana komunikacją czasu
rzeczywistego - komunikaty
docierają natychmiast.
Popularne komunikatory:
MSN Messenger
Gadu-Gadu
Skype
Blogi
Blogi są stronami WWW, które są łatwe do aktualizacji i
edycji.
W przeciwieństwie do komercyjnych stron WWW,
tworzonych przez profesjonalistów, blogi dają każdemu
możliwość wyrażania swoich przemyśleń globalnej
publiczności.
Osoby edytujące blogi nie muszą posiadać wiedzy
technicznej o projektowaniu stron WWW.
Istnieją blogi praktycznie na każdy temat.
Wokół popularnych autorów blogów
często powstają społeczności ludzi.

5. Wiki
Wiki są stronami WWW, które grupa ludzi może wspólnie
edytować i przeglądać.
Blog jest raczej indywidualnym, osobistym dziennikiem,
natomiast wiki stanowi twórczość grupową.
Jako taka może ona być przedmiotem bardziej
intensywnego przeglądania i edycji.
Istnieje publiczna wiki, nazwana Wikipedią, która staje się
wszechstronnym źródłem wiedzy - encyklopedią online
Osoby i organizacje prywatne mogą również tworzyć swoje
wiki, aby gromadzić i porządkować wiedzę na dany temat.
Publikacje internetowe (ang. podcasting)
Podcasting jest medium dźwiękowym, które początkowo
pozwalało ludziom nagrywać dźwięk i konwertować w
celu użycia z iPodem
Publikacja internetowa pozwala ludziom dostarczać
swoje nagrania szerokiej publiczności.
Plik audio jest umieszczany na stronie WWW (lub blogu
albo wiki)

6. Listy dyskusyjne
Zasada działania list opiera się na rozsyłaniu
wiadomości email do wszystkich subskrybentów listy.
Aby zostać subskrybentem, należy najpierw zapisać się
na dana listę dyskusyjna.
Po zapisaniu będziemy mogli prowadzić dyskusje
poprzez wysyłanie wiadomości email na listę, oraz
odpowiadanie na konkretne wiadomości.
Istnieją listy ogólnie dostępne, jak i zamknięte, dostępne
tylko dla wybranej grupy użytkowników.
Niektóre listy można przeglądać przez stronę
internetowa, nie będąc subskrybentem.
Fora internetowe
Fora internetowe są formą list dyskusyjnych, dostepną
poprzez stronę WWW.
Fora dyskusyjne umożliwiają zarejestrowanym
użytkownikom czytanie wszystkich wiadomości, bez
konieczności pobierania ich za pomocą programu
pocztowego.
Niektóre fora wymagają rejestracji i zalogowania w celu
odczytania wiadomości.
Aby założyć forum internetowe należy posiadać miejsce
na serwerze WWW oraz oprogramowanie, które będzie
zarządzać wiadomościami wysyłanymi na forum

7. Mapy Google
Sieci wspomagające naukę
Kursy dostarczane przez sieć lub zasoby Internetu są
często nazywane nauczaniem online lub e-learningiem.

8. Sieci wspomagające pracę
Sieci przedsiębiorstw pozwalają na transmisję wielu
różnych typów informacji, włączając w to pocztę
elektroniczną, wideo, komunikaty i telefonię.
Intranety – prywatne sieci używane przez jedną firmę
pozwalają przedsiębiorstwu na komunikację i
przeprowadzanie transakcji między poszczególnymi
oddziałami w różnych lokalizacjach.
Firmy tworzą ekstranety lub rozszerzone sieci
wewnętrzne, żeby zapewniać dostawcom, sprzedawcom
i klientom ograniczony dostęp do danych
korporacyjnych, aby sprawdzać status zamówień, stan
zapasów i listy części.
Sieci wspomagające pracę

9. Sieci wspomagające rozrywkę
Komunikacja poprzez sieć
Sieci przesyłające dane lub informacje różnią się
rozmiarami i możliwościami, jednak wszystkie posiadają
cztery wspólne elementy:
Zasady lub umowa według których wiadomości są
wysyłane, kierowane, otrzymywane i interpretowane.
Wiadomości lub jednostki informacji, które są
transportowane z jednego urządzenia do drugiego.
Sposób połączenia tych urządzeń ze sobą -
medium, które umożliwia transport wiadomości
pomiędzy urządzeniami.
Urządzenia w sieci, które wymieniają informacje
między sobą.

10. Elementy sieci
Cztery elementy sieci:
Reguły działania
Medium transmisyjne
Wiadomości
Urządzenia sieciowe
Przykład – wysłanie wiadomości z
komunikatora internetowego

11. Wiele usług – wiele sieci
Tradycyjna telefonia, radio, telewizja i sieci komputerowe
przesyłające dane mają swoje oddzielne, indywidualne
wersje czterech podstawowych elementów sieci.
W przeszłości każda z tych usług wymagała innej
technologii przesyłania specyficznego sygnału
komunikacyjnego.
Dodatkowo, każda usługa miała swój własny zbiór reguł i
standardów by zapewnić udaną komunikację sygnału
poprzez określone medium.
Wiele usług – wiele sieci

12. Sieci konwergentne
Rozwój technologii pozwala na konsolidację oddzielnych
sieci w jedną platformę - sieć konwergentna.
Przepływ głosu, wideo i danych w jednej sieci eliminuje
potrzebę tworzenia i zarządzania oddzielnymi sieciami.
W sieciach konwergentnych nadal jest wiele punktów
styku i specjalizowanych urządzeń, np. komputery
osobiste, telefony, telewizory, PDA, terminale sklepowe
ale tylko jedna, wspólna infrastruktura sieciowa.
Sieci konwergentne

13. Urządzenia końcowe i ich rola w
sieciach
Przykładów urządzeń końcowych:
komputery (stacje robocze, laptopy, serwery plików,
serwery WWW),
drukarki sieciowe,
telefony VoIP,
kamery w systemie do monitoringu,
niewielkie urządzenia mobilne (bezprzewodowe skanery
kodów kreskowych, PDA).
W kontekście sieci komputerowych, urządzenia końcowe
nazywamy hostami.
Urządzenia końcowe i ich rola w
sieciach

14. Urządzenia końcowe i ich rola w
sieciach
W celu rozróżnienia poszczególnych hostów, każdy z nich
jest identyfikowany w sieci poprzez adres.
W nowoczesnych sieciach, host może pełnić rolę klienta,
serwera lub obu naraz - rolę określa zainstalowane
oprogramowanie.
Serwery to hosty z oprogramowaniem umożliwiającym im
dostarczanie informacji i usług,
Klienci to hosty z oprogramowaniem odpowiednim do
wysyłania zapytań oraz wyświetlania informacji otrzymanych
z serwera.
Urządzenia pośredniczące i ich rola
Urządzenia pośredniczące – zapewniają łączność i
poprawność przepływu informacji w sieciach.
Urządzenia te łączą poszczególne hosty z siecią oraz
wiele niezależnych sieci, celem stworzenia intersieci.

15. Urządzenia pośredniczące i ich rola
Przykłady urządzeń pośredniczących:
urządzenia dostępowe (koncentratory, przełączniki,
bezprzewodowe punkty dostępowe),
urządzenia łączące sieci (routery),
serwery komunikacyjne i modemy,
urządzenia zapewniające bezpieczeństwo
(firewalle).
Urządzenia pośredniczące i ich rola
Urządzenia pośredniczące zarządzają przepływem
danych:
regenerują i przekazują sygnały danych,
utrzymują informację o ścieżkach transmisyjnych
istniejących w sieci i intersieci,
powiadamiają inne urządzenia o błędach i awariach w
komunikacji,
kierują dane alternatywnymi ścieżkami w sytuacji
awarii łączy,
klasyfikują i kierują wiadomości zgodnie z priorytetami
QoS,
umożliwiają lub blokują przepływ danych, kierując się
ustawieniami bezpieczeństwa.

16. Urządzenia pośredniczące i ich rola
Media sieciowe
Medium zapewnia kanał, którym wiadomość jest
przesyłana od źródła do celu.
Nowoczesne sieci wykorzystują głównie trzy typy
mediów, łączących urządzenia i zapewniających ścieżki
transmisji danych:
metalowe przewody wewnątrz kabli,
włókna szklane lub plastikowe (światłowód),
transmisja bezprzewodowa.

17. Media sieciowe
Media sieciowe
Dla każdego z typu mediów inne jest kodowanie
sygnału, wymagane do transmisji wiadomości.
Przewody metalowe - dane w postaci określonych
wzorców impulsów elektrycznych.
Światłowody - impulsy światła w zakresie
widzialnym lub podczerwonym.
Transmisja bezprzewodowa - wzorce fal
elektromagnetycznych określające różne wartości
bitowe.

18. Media sieciowe
Media posiadają różne charakterystyki - są odpowiednie
do różnych celów.
Kryteria wyboru mediów sieciowych to:
odległość, na jaką dane medium może poprawnie
transmitować sygnał,
otoczenie, w którym dane medium ma być
zainstalowane,
ilość danych oraz prędkość ich transmisji,
koszt danego medium oraz jego instalacji.
Infrastruktura sieciowa
Infrastruktura sieciowa może się znacznie różnić pod
względem:
rozmiaru pokrywanego obszaru,
liczby podłączonych użytkowników,
liczby i rodzaju oferowanych usług.

19. Infrastruktura sieciowa
Podział sieci komputerowych ze względu na obszar
zajmowany przez sieć:
LAN (Local Area Network) - sieć lokalna,
MAN (Metropolitan Area Network) - sieć miejska,
WAN (Wide Area Network) – sieć rozległa
PAN (Private Area Network) – sieć prywatna
LAN
Sieć prywatna obejmująca pojedynczy budynek lub
grupę budynków w obszarze o średnicy do kilku
kilometrów.
Powszechnie używana do łączenia komputerów
osobistych i stacji roboczych w celu udostępniania
zasobów i wymiany informacji.
Odległość do 100 km
Sieci lokalne
charakteryzuje wysoka
niezawodność działania

20. MAN
Sieć miejska, łączy oddzielne sieci LAN na przestrzeni
jednego miasta lub aglomeracji.
Względy formalne oraz względy bezpieczeństwa sprawiają,
że połączenia te mają na ogół charakter typowy dla sieci
rozległych.
Do zadań sieci metropolitalnych należy łączenie
indywidualnych komputerów, głównie osób prywatnych do
Internetu.
Konstrukcja sieci metropolitalnych oparta jest zazwyczaj na
sieci szkieletowej, do której podłączane są sieci lokalne
różnego rodzaju organizacji oraz osób prywatnych za
pomocą indywidualnych łączy typowych dla sieci rozległych.
POZMAN
Miejska Sieć Komputerowa POZMAN zbudowana
została w całości na bazie połączeń
światłowodowych.
Szkieletowe łącza światłowodowe mają strukturę
fizycznego pierścienia z kilkoma cięciwami.
Sieć światłowodowa obejmuje obszar prawie całego
Poznania.

21. POZMAN
Początkowo w szkielecie sieci POZMAN stosowana
była technologia FDDI, która jest obecnie zastąpiona
nowoczesną technologią ATM.
Połączenia pomiędzy najważniejszymi węzłami ATM w
sieci POZMAN pracują z prędkością transmisji 622
Mbit/s,
Węzły dostępowe są dołączone do szkieletu sieci z
prędkością 155 Mbit/s.
POZMAN
Sieć POZMAN jest dołączona do krajowej sieci
szerokopasmowej POL-34, łączącej miejskie akademickie
sieci komputerowe.
Połączenia z najważniejszymi polskimi operatorami
telekomunikacyjnymi: TP S.A., Tel-Energo, TelBank, PKP,
NASK (przez sieć POL-34) i Internet Partners.

22. WAN
WAN sieć rozległa łącząca ze sobą sieci MAN na terenie
jednego kraju.
sieci WAN określane są czasem jako "sieci dalekiego
zasięgu" (ang. Long haul network).
najczęściej korzysta się z dzierżawionych łączy
telekomunikacyjnych, realizowanych w technologii ATM i
Frame-Relay, które pozwalają na transmisję z prędkością
od 30 Mbps do kilku Gbps.
WAN

23. WAN
W Polsce typowe sieci rozległe to:
sieć POLPAK-T (operator TP S.A.),
sieci NASK (Naukowo - Akademickie Sieci
Komputerowe Sp. z o o ),
PIONIER
PIONIER
Sieć światłowodowa PIONIER aktualnie jest
wykorzystywana do:
obsługi akademickiej sieci Internet
budowy dedykowanej sieci dla połączeń pomiędzy
centrami superkomputerowymi (ośrodkami KDM)
rozwoju sieci regionalnych (poprzez udostępnienie
akademickim sieciom MAN włókien światłowodowych,
wykorzystywanych do obsługi jednostek terenowych
administracji rządowej i samorządowej, szkół,
szpitali,...)

24. PIONIER
PIONIER łączy 19 akademickich sieci MAN własnymi
łączami o szybkości 2 x 10Gbit/s (technologia DWDM)
oraz 2 akademickie sieci MAN z wykorzystaniem lambdy
asynchronicznej dzierżawionej od Telekomunikacji
Kolejowej, na której to lambdzie uruchomiono połączenie
w technologii 1 GE.
Do zbudowania połączeń transmisyjnych PIONIER
wykorzystano włókna światłowodowe G. 652 i G.655,
które obsadzono systemem DWDM firmy ADVA.
PIONIER

25. PIONIER
NASK
Sieć NASK-WAN ma 43 węzły,
Sieć połączona jest z zagranicą przez Szwecję łączem o
maksymalnej przepustowości 155 Mb/s
wewnątrz kraju możliwe są transmisje do 34 Mb/s.
Główne węzły sieci IP połączone są poprzez sieć
szkieletową, zbudowaną na bazie protokołu Frame
Relay i ATM
mniejsze węzły dołączone są do szkieletu łączami
cyfrowymi lub analogowymi - zależnie od
zapotrzebowania klientów i możliwości operatorów
telekomunikacyjnych.

26. NASK
POLPAK-T
Operatorem sieci jest Centrum Usług
Teleinformatycznych; jest ona podstawą infrastruktury
teleinformatycznej TP SA.
Porty abonenckie mogą pracować z prędkością transmisji
od 64 kb/s do 2048 kb/s.
Obecnie sieć bazuje na protokole Frame Relay; docelowo
będzie rozbudowywana jako ATM z prędkością 155 Mb/s.

27. POLPAK-T
Między Bydgoszczą, Gdańskiem, Lublinem, Łodzią,
Katowicami, Krakowem, Olsztynem, Poznaniem,
Warszawą i Wrocławiem uruchomiony jest szkielet
sieci ATM na strumieniu E3 (34 Mb/s).
Sieć ma połączenie z USA o przepustowości 45
Mb/s
POLPAK-T

28. POL34
Szybka sieć światłowodowa o
przepustowości 34 Mb/s,
korzysta z łączy w kablach
energetycznych operatora Tel-
Energo SA (maksymalna
możliwa przepustowość 622
Mb/s).
W Warszawie znajduje się
węzeł sieci, do którego
przyłączony jest polski
SunSITE (ICM).
Aktualna struktura sieci
POL-34
POL34
POL34 ma także swoje łącze zagraniczne o
przepustowości 34 Mb/s - do europejskiej sieci TEN-155.
POL34 dostępna jest praktycznie tylko dla środowisk
akademickich.

29. PAN
Sieci prywatne (PAN), to konstrukcje stosowane głównie
w domach i niewielkich biurach. Charakteryzuje je
niewielki zasięg geograficzny (do ok. 10m) i dość duża
różnorodność mediów, jak:
skrętka UTP
komunikacja bezprzewodowa
WLAN
BlueTooth
Podczerwień Itp..
PAN
Główny cel istnienia takiej sieci, to komunikacja pojedynczego
komputera z Internetem, łączenie do komputera urządzeń
peryferyjnych, urządzeń typu laptop, palmtop, telefon
komórkowy, telefony VoIP.

30. Internet – sieć sieci
Potrzeba komunikacji z zasobami, które znajdują się w
sieciach poza strukturą lokalnej organizacji.
Przykłady tego typu komunikacji:
wysyłanie poczty e-mail do kolegi w innym kraju,
dostęp do informacji lub produktów znajdujących się
na stronach internetowych,
uzyskanie dostępu do pliku na komputerze sąsiada,
wykorzystanie komunikatora do porozumiewania się
z rodziną mieszkającą w innym mieście,
śledzenie dokonań ulubionego zespołu sportowego
w telefonie komórkowym.
Internet – sieć sieci
Intersieć – globalna siatka połączonych ze sobą sieci.
Najbardziej znaną i powszechnie wykorzystywaną
intersiecią jest Internet.
Internet jest tworzony poprzez połączenie sieci
należących do dostawców usług internetowych (ang. ISP
- Internet Service Provider).
Zapewnienie efektywnej komunikacji w obrębie tej
różnorodnej architektury wymaga wykorzystania
zgodnych i znanych technologii i protokołów oraz ciągłej
współpracy między organizacjami administrującymi
poszczególnymi sieciami.

31. Internet - środowisko rozproszone
1989 – Formalnie przestaje istnieć ARPANET.
Internet rozwija się dalej. 1969 – Powstanie ARPAnet’u,
1970 – Uruchomiony pierwszy
serwer FTP. 1994 – powstaje Yahoo!,
pierwszy SPAM
1985 – Rejestracja
symbolics.com 1990 – narodziny WWW,
Polska w sieci
1995 – powstaje
Netscape Navigator,
1974 – Po raz pierwszy
1957 – utworzenie agencji ARPA pojawia się słowo Internet
1983 – Z sieci ARPANET zostaje wydzielona część wojskowa tworząc MILNET.
W 1971 sieć ta liczyła sobie 13 węzłów, a
1973 –ARPANET staje się w 1973 roku - już 35.
siecią międzynarodową
Jak wygląda Internet?

32. Protokoły sieciowe
Aby świadczyć usługi, urządzenia połączone poprzez
medium muszą być zarządzane zgodnie z regułami lub
protokołami.
Protokoły określają reguły wykorzystywane przez
urządzenia sieciowe podczas wzajemnej komunikacji.
Grupę powiązanych ze sobą protokołów wymaganych
do zapewnienia komunikacji nazywamy zestawem
protokołów.
Zestaw protokołów musi zawierać dokładne wymagania
dotyczące ich współdziałania.

33. Protokoły sieciowe - zadania
Zestawy protokołów sieciowych opisują następujące
procesy:
format lub strukturę wiadomości,
metodę wymiany informacji między urządzeniami
sieciowymi po ścieżkach prowadzących do innych
sieci,
W jaki sposób i kiedy urządzenia sieciowe wysyłają
sobie informacje systemowe lub informacje o
błędach,
nawiązywanie i kończenie sesji komunikacyjnych.
Protokoły sieciowe - zadania

34. Model odniesienia i protokołów
Istnieją dwa podstawowe typy modeli sieciowych: model
protokołów i model odniesienia.
Model protokołów – schemat, hierarchiczny zbiór
powiązanych protokołów reprezentujący funkcjonalność
wymaganą, aby pośredniczyć pomiędzy siecią
międzyludzką a siecią danych.
Model odniesienia – dostarcza wspólny punkt widzenia
do utrzymania spójności wśród wszystkich typów
protokołów i usług sieciowych, podstawowym celem
modelu odniesienia jest pomoc w jasnym zrozumieniu
zastosowanych funkcji oraz procesów.
Model odniesienia i protokołów
Model TCP/IP (ang. Transmission Control Protocol /
Internet Protocol) jest modelem protokołów ponieważ
opisuje funkcje, które występują na każdej z warstw w
ramach zestawu TCP/IP.
Model OSI (ang. Open Systems Interconnection) jest
najbardziej znanym modelem odniesienia. Jest
stosowany do projektowania sieci przenoszących dane,
tworzenia specyfikacji operacji i do rozwiązywania
problemów.
Modele TCP/IP oraz OSI są uważane za podstawowe.
Są stosowane do opisu funkcjonalności sieci.

35. Model odniesienia i protokołów
Model TCP/IP
Definiuje on cztery kategorie funkcji, które muszą
wystąpić aby komunikację można było uznać za udaną.
Architektura zbioru protokołów TCP/IP odzwierciedla
strukturę tego modelu. Ze względu na to, model sieci
Internet jest często określany jako model TCP/IP.
Na temat standardu oraz protokołów TCP/IP są
prowadzone dyskusje na forum publicznym. Definicje są
później ogólnie dostępne – RFC (ang. Requests for
Comments),
RFC zawierają one dwa elementy: formalną specyfikację
protokołów komunikacyjnych oraz zasoby, które opisują
użycie protokołów.

36. Model TCP/IP
Model odniesienia OSI
Model OSI (ang. Open Systems Interconnection) -
abstrakcyjny model zbudowany w oparciu o warstwy,
który został opracowany celem ułatwienia projektowania
protokołów sieciowych.
Model OSI dzieli procesy sieciowe na siedem logicznych
warstw
Każda warstwa ma unikalną funkcjonalność oraz
przypisane określone usługi i protokoły.
Jako model odniesienia, model OSI dostarcza obszerną
listę funkcji oraz usług, które mogą zaistnieć w każdej z
warstw. Opisuje on także interakcję każdej z warstw z
warstwami położonymi bezpośrednio pod i nad.

37. Model odniesienia OSI
W modelu TCP/IP warstwy
są rozróżniane po nazwach,
w modelu OSI, do warstw
częściej odwołuje się po
numerze niż po nazwie.
Model odniesienia OSI
Warstwa aplikacji - umożliwia komunikację pomiędzy
stacją roboczą w sieci a człowiekiem z niej korzystającym
Warstwa prezentacji - dostarcza wspólnej reprezentacji
danych transferowanych między warstwami aplikacji
Warstwa sesji - dostarcza usługi dla warstwy prezentacji
do sterowania dialogiem oraz zarządzania wymianą
danych
Warstwa transportowa - definiuje usługi segmentacji,
transferu oraz składania danych dla końcowych jednostek
komunikujących się poprzez sieć

38. Model odniesienia OSI
Warstwa sieci - dostarcza usługi do wymiany
pojedynczych fragmentów danych przez sieć pomiędzy
zdefiniowanymi urządzeniami końcowymi
Warstwa łącza danych - opisuje metody wymiany ramek
pomiędzy urządzeniami połączonymi wspólnym medium
Warstwa fizyczna - opisuje mechaniczne, elektryczne
funkcjonalne oraz proceduralne środki do aktywacji,
zarządzania i deaktywacji fizycznego połączenia
służącego do transmisji bitów pomiędzy urządzeniami
sieciowymi
Model OSI a TCP/IP
Protokoły, które tworzą stos protokołów TCP/IP mogą
zostać opisane w terminologii używanej w modelu
odniesienia OSI.

39. Warstwa aplikacji
Warstwa aplikacji jest odpowiedzialna za bezpośredni
dostęp do procesów, które zarządzają komunikacją w
sieci. Służy jako źródło i cel komunikacji w sieciach
danych.
Jest to warstwa zapewniająca interfejs pomiędzy
aplikacjami, których używamy do komunikacji, a siecią
poprzez którą nasze komunikaty są transmitowane
Warstwa aplikacji modelu TCP/IP zawiera wiele
protokołów, które udostępniają określone funkcje dla wielu
aplikacji użytkowników końcowych.
Aplikacje, protokoły i usługi warstwy aplikacji umożliwiają
użytkownikom współdziałanie.
Sieć Internet - warstwa aplikacji

40. Oprogramowanie warstwy aplikacji
W warstwie aplikacji istnieją dwa typy oprogramowania
(procesów), które umożliwiają dostęp do sieci. Są to
aplikacje oraz usługi.
Aplikacje są oprogramowaniem używanym do
komunikacji lub do pracy w sieci.
Usługi warstwy aplikacji – obsługują interfejs sieci; są
transparentne dla użytkownika - łączą go z siecią i
przygotowują dane do wysłania.
Aplikacje użytkownika, usługi i
protokoły warstwy aplikacji

41. Protokoły warstwy aplikacji
Ustalają zasady rządzące wymianą danych pomiędzy
aplikacjami a usługami uruchomionymi na
uczestniczących w komunikacji urządzeniach.
Określają struktury danych oraz typy przesyłanych
komunikatów. Komunikat może reprezentować żądanie
usługi, potwierdzenie, dane, status lub błąd.
Definiują również sposób konwersacji zapewniając, że
wysłany komunikat spotka się z właściwą reakcją oraz
że w czasie dotarcia danych zostaną uruchomione
właściwe usługi.
Protokoły warstwy aplikacji
DNS (ang. Domain Name System) - protokół używany
do odwzorowywania nazw w sieci Internet na adresy
IP;
HTTP (ang. Hypertext Transfer Protocol) - protokół
używany do przesyłania plików tworzących strony
WWW;
SMTP (ang. Simple Mail Transfer Protocol) - protokół
używany do przesyłania wiadomości poczty
elektronicznej wraz z załącznikami;

42. Protokoły warstwy aplikacji
Telnet (ang. Telecommunication Network) - protokół
emulacji terminala umożliwiający komunikację ze
zdalnym urządzeniem;
FTP (ang. File Transfer Protocol) - protokół używany do
interaktywnego przesyłania plików pomiędzy systemami.
Dostęp do zdalnych urządzeń
W czasie pracy na urządzeniu przyłączonym do sieci
(np. PC, laptop, PDA, telefon komórkowy) możemy
korzystać z danych przechowywanych na innym
urządzeniu.
W takim przypadku musimy uzyskać dostęp do zdalnego
urządzenia, na którym te dane są fizycznie
przechowywane.
Dostarczanie danych z serwera może być realizowane
na żądanie klienta lub pomiędzy urządzeniami, które
działają w sieci peer-to-peer, gdzie relacja klient-serwer
jest nawiązywana w sposób zależny od tego, które
urządzenie w danym czasie jest źródłem, a które celem.

43. Model klient-serwer
Architektura sieciowa w której klient łączy się z
serwerem w celu skorzystania z jego usług
Model klient-serwer
Klient rozpoczyna wymianę danych wysyłając żądanie
do serwera, który odpowiada poprzez wysłanie jednego
lub więcej strumieni danych do klienta.
W żargonie sieciowym: urządzenie, które odpowiada na
żądania aplikacji klienta, nazywane jest serwerem.
Serwer przechowuje dane w celu współdzielenia ich z
systemami klienckimi (strony WWW, dokumenty, bazy
danych, zdjęcia, filmy, pliki audio)
Protokoły warstwy aplikacji opisują format żądań i
odpowiedzi pomiędzy klientami i serwerami.

44. Serwery
W architekturze klient-serwer serwer uruchamia usługę lub
proces nazywany demonem.
Demony "nasłuchują" żądań napływających od klienta, tzn.
są one zaprogramowane tak, aby odpowiadać na każde
żądanie, które przybyło do serwera i które jest skierowane
do usługi obsługiwanej przez demona.
Serwery

45. Model peer-to-peer
Model ten dotyczy architektury:
sieci peer-to-peer
aplikacji peer-to-peer (P2P).
Obie formy mają podobne cechy, jednak w praktyce
działają inaczej.
Sieci peer-to-peer
W sieci peer-to-peer dwa komputery (lub więcej) są
połączone ze sobą poprzez sieć i mogą one współdzielić
zasoby (tj. drukarki czy pliki) bez pomocy dedykowanego
serwera.
Każde podłączone urządzenie końcowe (peer) może
działać jako serwer lub klient.
Role (klient i serwer) są ustalane na podstawie żądań.
Sieci peer-to-peer swoje zasoby decentralizują.
Dane nie muszą być przechowywane na dedykowanym
serwerze, żeby mogły zostać udostępnione.

46. Sieci peer-to-peer
Przykłady:
Prosta sieć domowa z dwoma połączonymi komputerami,
które współdzielą drukarkę
Użytkownicy tej sieci mogą również przygotować swoje
komputery do współdzielenia plików, uruchomienia gier
sieciowych czy współdzielenia połączenia internetowego.
Podłączone do dużej sieci dwa komputery, które używają
oprogramowania w celu współdzielenia swoich zasobów
poprzez sieć.
Sieci peer-to-peer

47. Aplikacje peer-to-peer
Aplikacje peer-to-peer (P2P) pozwalają urządzeniom
działać jako klient i serwer w ramach tej samej
komunikacji.
W tym modelu każdy klient jest serwerem, a każdy serwer
- klientem.
Oba urządzenia mogą inicjować komunikację i oba w
równym stopniu biorą udział w jej procesie.
Aplikacje peer-to-peer
Aplikacja peer-to-peer wymaga, aby każde urządzenie
dostarczało interfejsu użytkownikom, a usługi były
uruchamiane w tle.
Uruchomienie określonej aplikacji peer-to-peer uruchamia
w tle wymagane usługi i równocześnie wywołuje interfejs
użytkownika. Dopiero wówczas możliwa jest bezpośrednia
komunikacja urządzeń.
Aplikacje peer-to-peer mogą być stosowane w sieciach:
peer-to-peer, klient-serwer oraz w sieci Internet.

48. Aplikacje peer-to-peer
Powszechnie używane
protokoły i usługi

49. Protokół i usługa DNS
Urządzenia mogą brać udział w wysyłaniu i odbieraniu
komunikatów dzięki numerycznym adresom IP, którymi są
oznaczane.
W Internecie takie nazwy domen jak np. www.cisco.com
są dużo łatwiejsze do zapamiętania niż adres
198.133.219.25
W celu automatycznego wiązania nazw domen z adresami
utworzono tzw. system nazw domenowych - DNS.
DNS wykorzystuje zbiór rozproszonych serwerów, które
tłumaczą nazwy na związane z nimi numeryczne adresy.
Protokół i usługa DNS
Protokół DNS definiuje zautomatyzowaną usługę, która
dopasowuje nazwy do wymaganych numerycznych
adresów sieciowych. Opisuje format zapytań i odpowiedzi
oraz formaty danych.
Protokół DNS w procesie komunikacji używa pojedynczej
struktury informacji zwanej komunikatem.
Format ten używany jest do wszelkiego typu zapytań
klienta i odpowiedzi serwera, informacji o błędach czy
komunikatów RR (ang. Resource Record) przesyłanych
pomiędzy serwerami.

50. Protokół i usługa DNS
Protokół i usługa DNS
DNS jest usługą opartą na modelu klient-serwer.
Klient DNS działa jako usługa sama w sobie. Klient DNS,
czasem określany mianem DNS resolver, wspiera
rozwiązywanie nazw dla innych aplikacji sieciowych oraz
usług, które tego potrzebują.
W czasie konfiguracji urządzenia sieciowego zwykle
podajemy jeden lub więcej adresów serwerów DNS, które
klient DNS może wykorzystać do odwzorowywania nazw.

51. Protokół i usługa DNS
Zwykle dostawca usług internetowych przydziela adresy,
które mogą być używane przez serwery DNS.
Kiedy aplikacja użytkownika żąda połączenia ze zdalnym
urządzeniem za pomocą nazwy, klient DNS wysyła
zapytanie o odwzorowanie tej nazwy na adres numeryczny
do jednego ze zdefiniowanych serwerów DNS.
Protokół i usługa DNS
Systemy operacyjne komputerów
udostępniają użytkownikom
narzędzie zwane nslookup, które
umożliwia manualne wysłanie
zapytania do serwera DNS w celu
odwzorowania danej nazwy hosta.
Narzędzie to może być również
stosowane w celu rozwiązywania
problemów związanych z
odwzorowywaniem nazw lub do
weryfikacji aktualnego stanu
serwerów DNS.

52. Protokół i usługa DNS
Zwykle dostawca usług internetowych przydziela adresy,
które mogą być używane przez serwery DNS.
Kiedy aplikacja użytkownika żąda połączenia ze zdalnym
urządzeniem za pomocą nazwy, klient DNS wysyła
zapytanie o odwzorowanie tej nazwy na adres numeryczny
do jednego ze zdefiniowanych serwerów DNS.
Protokół i usługa DNS
Serwer DNS zapewnia odwzorowywanie nazw poprzez
demona, który często określany jest mianem named.
Serwer DNS opisuje domeny za pomocą tzw. rekordów
zasobowych (ang. resource record, RR). Rekordy te
zawierają nazwę, adres oraz typ rekordu.
Kiedy klient wykonuje zapytanie, proces serwera "named",
w celu samodzielnego rozwiązania nazwy, najpierw
przegląda własne rekordy. Jeżeli operacja ta zakończy się
niepowodzeniem, kontaktuje się z innymi serwerami.

53. Protokół i usługa DNS
Usługa Klienta DNS, na komputerze PC z systemem
operacyjnym Windows, optymalizuje wydajność procesu
rozwiązywania nazw DNS poprzez przechowywanie
poprzednio odwzorowanych nazw w pamięci.
Polecenie ipconfig /displaydns w systemie Windows XP
lub 2000 wyświetla wszystkie przechowywane wpisy.
Protokół i usługa DNS
System nazw domenowych ma strukturę hierarchiczną.
Domeny najwyższego poziomu reprezentują typ
organizacji lub kraj pochodzenia. Przykładami domen
najwyższego poziomu są:
.au – Australia
.co – Kolumbia
.com - działalność komercyjna lub przemysł
.jp – Japonia
.org - organizacja non-profit
System nazw domenowych funkcjonuje w oparciu o
hierarchię zdecentralizowanych serwerów, które
przechowują i utrzymują rekordy zasobów.

54. Protokół i usługa DNS
Protokół i usługa DNS
Rekordy zasobów rejestrują nazwy domen, które serwer
może odwzorować oraz alternatywne serwery, które
również mogą przetwarzać żądania.
Jeśli dany serwer posiada rekordy zasobów
odpowiadające jego poziomowi w hierarchii, to mówi się,
że jest on autorytatywny dla tych rekordów.
Np..serwer nazw w domenie cisco.netacad.net nie byłby
autorytatywny dla rekordu mail.cisco.com (rekord jest
utrzymywany na serwerze domeny wyższego poziomu
cisco.com).

55. Protokół i usługa DNS
http://www.ietf.org//rfc/rfc1034.txt
http://www.ietf.org/rfc/rfc1035.txt
Usługa WWW i protokół HTTP
Kiedy w przeglądarce stron WWW wpisujemy adres strony
(tzw. URL), przeglądarka nawiązuje połączenie z usługą
uruchomioną na serwerze korzystając z protokołu HTTP.
Przeglądarki WWW są aplikacjami klienckimi, które są
używane do połączeń z siecią WWW (ang. World Wide
Web) oraz do dostępu do zasobów przechowywanych na
serwerach WWW.

56. Usługa WWW i protokół HTTP
Protokół HTTP powstał on pierwotnie w celu
publikowania i pobierania stron HTML
obecnie HTTP jest stosowany do przesyłania danych w
sieci WWW
HTTP jest protokołem typu żądanie/odpowiedź
Kiedy klient (zwykle przeglądarka WWW) wysyła
komunikat z żądaniem strony WWW do serwera,
protokół HTTP określa typ tego komunikatu. Podobna
sytuacja ma miejsce, gdy serwer wysyła odpowiedź.
Usługa WWW i protokół HTTP
Trzy najważniejsze typy komunikatów to: GET, POST
oraz PUT.
GET jest prośbą klienta o dane. Przeglądarka wysyła
żądanie GET w celu pobrania strony WWW z serwera.
Komunikaty POST oraz PUT są używane w procesie
przesyłania danych do serwera WWW.
Np. kiedy użytkownik wprowadzi dane do formularza
umieszczonego na stronie WWW,
POST włączy te dane do wiadomości przesyłanej do
serwera.
PUT przesyła dane w postaci plików do serwera
WWW.

57. Usługa WWW i protokół HTTP
Usługa WWW i protokół HTTP
HTTP nie jest bezpiecznym protokołem.
Komunikaty POST wysyłane są do serwera jawnym
tekstem, który może zostać przechwycony i przeczytany.
Podobnie, odpowiedzi serwera (zwykle strony HTML)
również nie są szyfrowane.
W sieci Internet, do bezpiecznej komunikacji z serwerem
WWW, stosuje się protokół HTTP Secure (HTTPS).
Do ochrony danych przesyłanych pomiędzy klientem i
serwerem, HTTPS stosuje algorytmy uwierzytelniania i
szyfrowania.
HTTPS określa dodatkowe reguły dla przepływu danych
pomiędzy warstwą aplikacji i warstwą transportową.

58. Wyszukiwanie informacji
Dostęp bezpośredni
Znajomość adresu serwera WWW
Nawigacja pomiędzy stronami WWW w obrębie
danego serwera
Dostęp pośredni
Portale (Onet, Wirtualna Polska, Interia)
Wyszukiwarki sieciowe (Google, Yahoo, Altavista,
Infoseek, Yahoo)
Zasady wyszukiwania informacji
Domyślnie jest stosowany operator AND
Można wyszukać strony, na których część haseł z
zapytania nie musi występować jednocześnie – należy
użyć operatora OR
Wyszukiwanie dokładnych fraz – użycie frazy w
cudzysłowach np. ”Pan Tadeusz”
Użycie operatora „+” – nie pomijanie słów przy
wyszukiwaniu
Użycie operatora „-” – wykluczenie w wynikach
wyszukiwania pewnych stron (chcemy dowiedzieć się
czegoś o telefonach komórkowych, ale nie chcemy kupić
telefonu telefon komórkowy –sklep)

59. Usługa E-MAIL i protokoły SMTP/POP
Poczta elektroniczna (e-mail) - najbardziej popularna
usługa sieciowa
Do napisania wiadomości potrzebna jest aplikacja
nazywana klientem poczty elektronicznej lub MUA (ang.
Mail User Agent), pozwalająca na wysyłanie wiadomości i
umieszczanie ich w skrzynkach pocztowych. Oba procesy
są niezależne.
Do pobierania wiadomości z serwera pocztowego klient
używa protokołu POP lub IMAP.
Proces wysyłania wiadomości opisuje protokół SMTP.
Zwykle klient e-mail dostarcza funkcjonalność obu
protokołów w ramach jednej aplikacji.
Usługa E-MAIL i protokoły SMTP/POP

60. Procesy serwera E-MAIL
Serwer poczty elektronicznej obsługuje dwa niezależne
procesy:
MTA (ang. Mail Transfer Agent)
MDA (ang. Mail Delivery Agent)
Agent MTA
Agent MTA jest używany do przekazywania poczty
elektronicznej.
Agent MTA otrzymuje wiadomości od klienta e-mail (MUA)
lub od innego agenta MTA i w oparciu o zawartość
nagłówka wiadomości decyduje, jak wiadomość musi być
przekazywana, aby osiągnęła swój cel.
Jeśli list jest adresowany do użytkownika, który posiada
skrzynkę pocztową na lokalnym serwerze, to list jest
przekazywany do agenta MDA.
Natomiast jeśli skrzynka pocztowa adresata znajduje się
na innym serwerze, agent MTA przekazuje list do agenta
MTA na odpowiednim serwerze.

61. Agent MDA
Agent MDA zarządza dostarczaniem wiadomości e-mail
pomiędzy serwerami i klientami.
Agent MDA umieszcza pocztę otrzymaną od agenta MTA
w skrzynkach pocztowych odpowiednich użytkowników.
Agent MDA może również zajmować się problemami
związanymi z końcową fazą dostarczania wiadomości, np.
skanowanie w poszukiwaniu wirusów,
filtrowanie spamu
potwierdzenia odebrania wiadomości.
Procesy serwera E-MAIL

62. Protokoły SMTP i POP
Do obsługi poczty elektronicznej stosuje się m.in. dwa
protokoły: POP oraz SMTP
POP i POP3 (ang. Post Office Protocol, version 3) są
protokołami dostarczania poczty przychodzącej typu klient-
serwer. Protokoły te dostarczają pocztę z serwera
pocztowego do klienta (MUA).
SMTP (ang. Simple Mail Transfer Protocol) zarządza
procesem przesyłania poczty wychodzącej od klienta do
serwera pocztowego (MDA), jak również pomiędzy
serwerami (MTA).
SMTP umożliwia przesyłanie poczty elektronicznej
pomiędzy różnymi typami serwerów i oprogramowania
klienta oraz wymianę korespondencji w sieci Internet.
Protokoły SMTP i POP
Format wiadomości protokołu SMTP oparty jest o sztywny
zbiór komend i odpowiedzi.
Te komendy wspierają procedury używane w SMTP, takie
jak:
zainicjowanie sesji,
transakcja poczty,
weryfikacja nazw skrzynek pocztowych,
powiększanie listy adresowej,
otwieranie i zamykanie wymiany.

63. Protokoły SMTP i POP
Przykładowe komendy protokołu SMTP:
HELO - identyfikuje proces klienta SMTP z procesem
serwera SMTP,
EHLO - nowsza wersja komendy HELO zawierająca
rozszerzone funkcje,
MAIL FROM - identyfikuje nadawcę,
RCPT TO - identyfikuje odbiorcę,
DATA - identyfikuje treść wiadomości.
Protokoły SMTP i POP

64. Protokół MIME
MIME (ang. Multipurpose Internet Mail Extensions),
jest standardem przesyłania poczty elektronicznej
(nowszym od SMTP),
Zalecany w sieci Internet (RFC 1590),
Umożliwia w odróżnieniu od SMTP dołączanie do
tekstowych plików pocztowych informacji w różnych
formatach w tym graficznych.
Protokół MIME
Wiadomość w standardzie MIME zawiera dodatkowe nagłówki:
Content-type – określa typ danych zawartych w
wiadomości
Content-Transfer-Encoding – określa sposób kodowania
danych
MIME-Version – określa wersję standardu
Content-ID – wyznacza wiadomość właściwą
Content-Description – Komentarz do zawartości

65. FTP
FTP (ang. File Transfer Protocol) – protokół do obsługi
przesyłania plików pomiędzy klientem i serwerem.
Klient FTP jest uruchamianą na komputerze aplikacją,
która jest używana do wysyłania i pobierania plików z
serwera z uruchomionym demonem FTP (FTPd).
FTP
Aby przesyłanie plików zakończyło się powodzeniem, FTP
wymaga dwóch połączeń pomiędzy klientem i serwerem:
do przesyłania komend i odpowiedzi - na porcie 21
TCP - jest używane do kontroli ruchu i przenosi
komendy klienta oraz odpowiedzi serwera.
do faktycznego przesyłania pliku - na porcie 20 TCP -
jest używane do faktycznego transferu pliku i tworzone
każdorazowo, gdy plik jest przesyłany.

66. FTP
FTP
Przykłady programów będących klientami FTP
CuteFTP
Droppy
FileZilla
SmartFTP
WinSCP

67. DHCP
Usługa DHCP (ang. Dynamic Host Configuration Protocol)
umożliwia urządzeniom w sieci otrzymywanie adresów IP i
innych informacji z serwera DHCP.
Usługa automatyzuje przypisywanie adresów IP, masek
podsieci, bramy i innych parametrów sieciowych.
DHCP pozwala hostom otrzymać adres IP dynamicznie,
kiedy tylko zostaną podłączone do sieci.
Usługa DHCP jest preferowana w większych sieciach
lokalnych lub tam, gdzie często zmieniają się użytkownicy.
DHCP
Adresy przydzielane przez DHCP nie są na stałe
przypisywane do hostów - są one dzierżawione na
określony czas.
Serwer DHCP znajduje się zwykle po stronie dostawcy
usług internetowych (ISP), a host w sieci domowej
uzyskuje konfigurację IP bezpośrednio z tego serwera.
Serwer DHCP zapewnia unikalność wszystkich adresów
IP.
DHCP może powodować zagrożenie bezpieczeństwa,
ponieważ dowolne urządzenie połączone z siecią może
otrzymać adres IP.

68. DHCP
Gdy urządzenie jest uruchamiane lub podłączane do sieci,
klient DHCP rozgłasza pakiet DHCP DISCOVER w celu
zidentyfikowania dostępnych serwerów DHCP.
Serwer DHCP odpowiada pakietem DHCP OFFER, który
zawiera zaoferowany adres IP, maskę podsieci, adres
serwera DNS oraz bramę domyślną, jak również czas
trwania dzierżawy.
Jeśli w sieci jest więcej serwerów DHCP, klient może
otrzymać wiele pakietów DHCP OFFER i musi wtedy
dokonać wyboru oraz rozgłosić pakiet DHCP REQUEST,
który zawiera informację o wybranym serwerze
Serwer zwraca komunikat DHCP ACK potwierdzając tym
samym, że dzierżawa doszła do skutku.
DHCP

69. Usługi współdzielenia plików i
protokół SMB
SMB (ang. Server Message Block) stosowany jest do
udostępniania plików.
Protokół SMB opisuje on strukturę współdzielonych
zasobów sieciowych, takich jak katalogi, pliki, drukarki czy
porty szeregowe.
Jest to protokół typu żądanie-odpowiedź – klienci
nawiązują długoterminowe połączenia z serwerem. Po
ustanowieniu połączenia, użytkownik klienta ma dostęp do
zasobów na serwerze tak, jakby zasoby były lokalne dla
hosta klienta.
Usługi współdzielenia plików i
protokół SMB
Usługi drukowania oraz współdzielenie plików za pomocą
SMB stanowią podstawę sieci Microsoft.
Systemy operacyjne LINUX oraz UNIX umożliwiają
współdzielenie zasobów z sieciami Microsoft za pomocą
oprogramowania SAMBA, którego budowa oparta jest na
protokole SMB.
Systemy operacyjne Apple Macintosh również obsługują
współdzielenie zasobów używając protokołu SMB.

70. Usługi współdzielenia plików i
protokół SMB
Usługi współdzielenia plików i
protokół SMB
Wszystkie komunikaty SMB mają wspólny format: nagłówki
mają stały rozmiar, natomiast parametry i dane - zmienny.
Komunikaty SMB mogą:
rozpoczynać, uwierzytelniać i przerywać sesje;
kontrolować dostęp do plików i drukarek;
pozwolić aplikacji wysyłać i odbierać komunikaty do i z
innych urządzeń.

71. Usługi współdzielenia plików i
protokół SMB
Usługi P2P i protokół Gnutella
Aplikacje P2P - oparte na protokole Gnutella - umożliwiają
ludziom udostępnianie swoich plików (zgromadzonych na
twardych dyskach), w celu pobrania ich przez innych
użytkowników.
Oprogramowanie klienta zgodne z protokołem Gnutella
pozwala użytkownikom połączyć się przez Internet z
usługami protokołu Gnutella, zlokalizować i mieć dostęp do
zasobów udostępnionych przez inne urządzenia.
Istnieje wiele aplikacji obsługujących protokół Gnutella,
m.in. BearShare, Gnucleus, LimeWire (zaprezentowany na
rysunku), Morpheus, WinMX oraz XoloX.

72. Usługi P2P i protokół Gnutella
Wiele aplikacji P2P nie zapisuje w centralnej bazie danych
wszystkich plików dostępnych na urządzeniach
uczestniczących w wymianie.
To urządzenia te odpowiadają na zapytania o dostępność
odpowiednich plików.
Usługi P2P i protokół Gnutella

73. Usługi P2P i protokół Gnutella
Kiedy użytkownik jest połączony z usługą Gnutella, jego
aplikacje poszukują innych węzłów Gnutella, z którymi
mogłyby się połączyć.
Węzły te obsługują zapytania o lokalizację zasobów i
odpowiadają na żądania i zarządzają komunikatami
kontrolnymi
Protokół Gnutella definiuje pięć typów pakietów:
ping - do wyszukiwania urządzeń,
pong - odpowiedź na ping,
query - do lokalizacji pliku,
query hit - odpowiedź na zapytanie,
push - żądanie pobrania pliku.
Usługi P2P i protokół Gnutella

74. Usługi i protokół Telnet
Kiedy powstały sieci, ludzie potrzebowali metody, która
pozwoli na zdalny dostęp do komputerów tak, jak to miało
miejsce w przypadku połączonych terminali.
Telnet dostarcza standardową metodę emulacji terminala
tekstowego dając w ten sposób możliwość pracy zdalnej
na komputerach podłączonych do sieci.
Zarówno sam protokół, jak i implementujące go
oprogramowanie klienta, powszechnie nazywane jest
Telnetem.
Połączenie realizowane za pośrednictwem protokołu
Telnet nazywane jest sesją VTY (ang. Virtual Terminal).
Usługi i protokół Telnet
Do połączenia z interfejsem wiersza poleceń CLI (ang.
command line interface) serwera Telnet używa
oprogramowania, które zapewnia te same cechy sesji
terminala, jak w przypadku sesji nawiązywanych z
fizycznego urządzenia połączonego z serwerem.
W celu wspierania połączeń klienta Telnet, serwer
uruchamia usługę nazywaną demonem Telnet.
Klient Telnet dostępny jest w większości systemów
operacyjnych.
W systemie Microsoft Windows aplikacja Telnet może
zostać uruchomiona z wiersza poleceń.

75. Usługi i protokół Telnet
Usługi i protokół Telnet
Protokół Telnet wspiera uwierzytelnianie użytkowników, ale
nie wspiera szyfrowania danych. W czasie sesji wszystkie
dane przesyłane są jawnym tekstem. To oznacza, że dane
mogą zostać przechwycone i przeczytane.
Protokół SSH (ang. Secure Shell) oferuje alternatywną i
bezpieczną metodę dostępu do serwera.
Struktura SSH zapewnia bezpieczne zdalne logowanie
oraz inne bezpieczne usługi sieciowe.
SSH zapewnia silniejsze niż Telnet uwierzytelnianie i
wspiera szyfrowanie danych w czasie transportu przez
sieć. Profesjonaliści powinni zawsze używać SSH (jeśli to
tylko jest możliwe).

76. Literatura
L.L Peterson, B. S. Davie „Sieci komputerowe –
podejście systemowe”, Nakom, Poznań 2000
V.Amato, W. Lewis „ Akademia sieci CISCO”, Mikom,
Warszawa 2001
D.E. Comer „Sieci i intersieci”, WNT, Warszawa 2001
http://cisco.netacad.net, kurs CCNA