Kt151Ke toán giá thành tại công ty cơ khí và sửa chữa công trình cầu đường bộ

Môc lôc
Trang
Lêi më ®Çu 3
PhÇn i: c¬ së lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n kÕ to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n
xuÊt
I. Sù cÇn thiÕt cña h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
II. Kh¸i qu¸t chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n
phÈm trong doanh nghiÖp
1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt
2. Gi¸ thµnh vµ ph©n lo¹i gÝa thµnh
3. Ph©n biÖt sù gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt
vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
4. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
5. Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
6. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh
III. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm
1. NhiÖm vô kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm
2. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng
xuyªn.
3. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú
VI. Sæ kÕ to¸n ¸p dông trong kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gÝa thµnh s¶n phÈm.
6
6
6
6
9
11
11
14
15
19
19
19
28
30
PhÇn ii. Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh
cÇu ®êng bé ii
i. Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng
33
33
1

Chuyªn ®Ó thùc t¹p
tr×nh cÇu ®êng bé II.
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty.
2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô, môc tiªu ho¹t ®éng cña C«ng ty.
3. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty.
4. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ s¶n xuÊt, chøc n¨ng, nhiÖm vô
c¸c phßng ban cña C«ng ty.
II. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n vµ c«ng t¸c kÕ to¸n cña
C«ng ty.
1. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n.
2. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty
III. §Æc ®iÓm h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i
C«ng ty.
1. §Æc ®iÓm ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ
2. Quy tr×nh vµ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt
3. §èi tîng tÝnh gi¸ vµ kú tÝnh gi¸ thµnh
4. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang.
5. 'Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh .
IV. Néi dung h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i
C«ng ty
1. H¹ch to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp
2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung
4. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho ph©n xëng vµ cho toµn C«ng
ty.
5. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú
5. TÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty.
33
34
35
37
41
41
43
48
48
48
50
51
52
52
52
61
65
67
68
69
PhÇn iii. Ph¬ng híng hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a
c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II.
71
2

I. §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i C«ng ty c¬ khÝ söa ch÷a c«ng tr×nh
cÇu ®êng bé II.
1. ¦u ®iÓm.
2. Nhîc ®iÓm.
II. Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n ph©m ë C«ng ty c¬
khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II.
1. Sù cÇn thiÕt hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty c¬ khÝ vµ söa
ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II.
2. §Þnh híng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn.
71
72
73
73
73
74
* Lêi kÕt luËn 77
3

Lêi më ®Çu
Trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay, mét doanh nghiÖp muèn tån t¹i
vµ ®øng v÷ng ph¶i cã søc c¹nh tranh, mµ c«ng cô s¾c bÐn cña nã chÝnh
lµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Cïng víi xu thÕ ph¸t triÓn chung cña ®Êt
níc, ngµnh giao th«ng, x©y dùng vµ söa ch÷a ®ang lµ ngµnh cã tèc ®é
ph¸t triÓn nhanh, t¹o ra nhiÒu c¬ së vËt chÊt kü thuËt quan träng cña nÒn
kinh tÕ quèc d©n. §iÒu nµy ph¶i kÓ ®Õn sù gãp phÇn cña C«ng ty c¬
khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II. HÇu hÕt çc c«ng tr×nh giao
th«ng trong níc ®îc më réng, ®îc n©ng cÊp, çc biÓn b¸o, tÝn hiÖu giao
th«ng ®îc l¾p ®Æt lµ do C«ng ty thùc thi tiÕn hµnh.
§Ó lµm ®îc ®iÒu nµy, C«ng ty ®· kh«ng ngõng phÊn ®Êu, ho¹ch
®Þnh ra çc chiÕn lîc kinh doanh phï hîp víi tõng thêi kú ph¸t triÓn cña níc
nhµ. Nhng ®iÒu nµy thËt kh«ng dÔ dµng. Bëi lµm sao ®Ó võa tiÕt kiÖm
®îc chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ vÉn ®¹t hiÖu qu¶, chÊt lîng s¶n
phÈm vµ c«ng tr×nh sö dông. §iÒu nµy tëng chõng nh rÊt cò nhng l¹i
mang tÝnh l©u bÒn vµ h÷u hiÖu. Do ®ã c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã vai trß rÊt quan träng trong
çc doanh nghiÖp, nã tËp hîp vµ cung cÊp th«ng tin cho chñ doanh
nghiÖp ra çc quyÕt ®Þnh hîp lý nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh
doanh. §ång thêi tõ ®ã lµ c¬ së cho biÕt sù dÞch chuyÓn cña tiÒn vèn
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, cïng víi doanh thu cho phÐp dù tÝnh
kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong t¬ng lai.
V× vËy, viÖc nghiªn cøu çc kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ®ßi hái hÕt søc bøc thiÕt do thùc tÕ ®Æt ra.
Trªn c¬ së ®ã, sÏ thùc hiÖn çc kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh cho hîp lý, ®ång thêi t×m çc biÖn ph¸p nh»m h¹ gi¸ thµnh. NhËn
thøc ®îc tÇm quan träng nµy em ®· m¹nh d¹n ®i s©u nghiªn cøu ®Ò tµi:
"KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty C¬
khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II".
Ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn, chuyªn ®Ò thùc tËp gåm ba
phÇn chÝnh:
PhÇn I: c¬ s¬ lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
PhÇn ii: thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm t¹i C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé ii.
4

PhÇn iii: Ph¬ng híng hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i c«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé
ii.
PhÇn i
c¬ së lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
I. Sù cÇn thiÕt cña h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
doanh nghiÖp s¶n xuÊt
Khi ®i vµo kinh doanh bÊt cø mét lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo, tÊt c¶
çc doanh nghiÖp ®Òu mong muèn doanh nghiÖp cña m×nh sÏ thu hót
®îc nhiÒu vèn ®Çu t, ký kÕt ®îc nhiÒu hîp ®ång vµ ®em l¹i nhiÒu lîi
nhuËn cho doanh nghiÖp, gãp phÇn ®¶m b¶o møc ®é ph¸t triÓn cña
nÒn kinh tÕ quèc d©n mét çch toµn diÖn, c©n ®èi vµ thèng nhÊt, tõ ®ã
sÏ n©ng ®îc hiÖu qu¶ kinh doanh x· héi, t¨ng thu nhËp quèc d©n vµ ®¸p
øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña x· héi.
Muèn vËy çc doanh nghiÖp cÇn ph¶i t×m çch t¨ng n¨ng suÊt,
chÊt lîng s¶n phÈm, ®ång thêi lµm gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm,
t¨ng lîi nhu©n vµ kh«ng ngõng t¨ng tÝch luü cho doanh nghiÖp cã nh vËy
míi ®¸p øng ®îc yªu cÇu æn ®Þnh vµ n©ng cao ®êi sèng cho çn bé
c«ng nh©n viªn. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy th× trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n cÇn
ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ, h¹ch to¸n chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ chi phÝ bá ra ®Ó
phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. VÊn ®Ò
nµy cã ý nghÜa v« cïng quan träng trong viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, gióp cho bé m¸y qu¶n lý cña ®¬n vÞ thêng
xuyªn n¾m ®îc t×nh h×nh thùc hiÖn çc ®Þnh møc hao phÝ vÒ lao
®éng, nguyªn liÖu vµ çc chi phÝ kh¸c cña ®¬n vÞ, n¾m ®îc t×nh h×nh
l·ng phÝ vµ tæn thÊt trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh s¶n xuÊt
còng nh t×nh h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh cña ®¬n vÞ. Ngoµi ra cßn gióp
cho bé m¸y cña ®¬n vÞ n¾m ®îc nh÷ng mÆt tèt, nh÷ng mÆt cßn tån t¹i
trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ, trªn c¬ së ®ã ®¸nh gi¸ ®îc hiÖu
qu¶ kinh tÕ, kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh,
t¨ng thªm thu nhËp. ChÝnh v× vËy, tæ chøc tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi
víi viÖc t¨ng cêng vµ c¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý gi¸ thµnh nãi riªng vµ qu¶n
lý ®¬n vÞ nãi chung.
II. Kh¸i qu¸t chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm
trong Doanh nghiÖp.
5

1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm.
1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt.
Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt. NÒn s¶n xuÊt cña bÊt kú ph¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng g¾n
liÒn víi sù vËn ®éng vµ tiªu hao çc yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt vµ ®ã lµ sù kÕt tinh cña 3 yÕu tè : t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao
®éng vµ søc lao ®éng, ®ång thêi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ còng
chÝnh lµ qu¸ tr×nh tiªu hao çc yÕu tè trªn.
§Ó s¶n xuÊt ra hµng hãa th× ph¶i tiªu hao c¶ vÒ lao ®éng vµ ®èi tîng lao
®éng. Do vËy cã thÓ kÕt luËn r»ng: chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu
hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i tiªu dïng
trong mét kú ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm vµ thùc
chÊt chi phÝ lµ sù dÞch chuûªn vèn, sù dÞch chuyÓn çc yÕu tè s¶n
xuÊt vµo çc ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt kh«ng ph¶i tÊt c¶ çc kho¶n chi phÝ ®Òu
liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¶n phÈm mµ cßn cã nh÷ng kho¶n chi
phÝ kh¸c cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt nh chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý
doanh nghiÖp. Do ®ã chØ nh÷ng chi phÝ ®Ó tiÕn hµnh çc ho¹t ®éng
s¶n xuÊt míi ®îc coi lµ chi phÝ s¶n xuÊt.
1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.
ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ ®îc Doanh nghiÖp ¸p dông tuú theo ®Æc
®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, qu¶n lý vµ tr×nh ®é nghiÖp vô cña m×nh
sao cho hîp lý. Do ®ã ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ viÖc s¾p xÕp
chi phÝ s¶n xuÊt vµo tõng lo¹i, tõng nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng ®Æc
tÝnh nhÊt ®Þnh.
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè chi phÝ
Theo çch ph©n lo¹i nµy, çc chi phÝ cã cïng néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ
®îc xÕp chung vµo mét yÕu tè, kh«ng kÓ ®Õn chi phÝ ph¸t sinh ë ®©u
hay dïng vµo môc ®Ých g× trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Bao gåm :
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu nh: S¾t, thÐp, t«n. nh«m, s¬n, giÊy ph¶n
quang...
- Chi phÝ nhiªn liÖu, ®éng lùc mua ngoµi: X¨ng, dÇu, gas, « xy,
b×nh khÝ...
- Chi phÝ c«ng cô, dông cô nh: Que hµn, m¸y khoan...
6

- Chi phÝ tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp, gi¸n tiÕp, lao ®éng thuª
ngoµi, trÝch BHXH, BHYT, theo tû lÖ quy ®Þnh.
- Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh lµ çc hao mßn cña çc lo¹i tµi
s¶n trong doanh nghiÖp nh: Nhµ xëng lµm viÖc, m¸y mãc thiÕt bÞ
thi c«ng, ph¬ng tiÖn vËn t¶i, thiÕt bÞ dông cô qu¶n lý.
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: TiÒn ®iÖn, tiÒn níc, ®iÖn tho¹i...
- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
ViÖc ph©n lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt theo yÕu tè chi phÝ cho biÕt kÕt cÊu,
tû träng tõng yÕu tè s¶n xuÊt ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gÝa t×nh h×nh thùc
hiÖn dù to¸n, lµ c¬ së ®Ó lËp kÕ ho¹ch: Cung øng vËt t, quü tiÒn l¬ng,
vèn ®Ó gióp cho viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n còng nh c«ng t¸c qu¶n
lý chi phÝ s¶n xuÊt mét çch nhanh chãng vµ chÝnh x¸c.
* Ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ .
C¨n cø vµo çc kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau nhng cã môc ®Ých vµ c«ng
dông, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã cã néi dung kinh tÕ ®Ó ph©n lo¹i.
Cã 4 kho¶n môc chi phÝ sau:
- Chi phÝ Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Gåm toµn bé çc kho¶n chi phÝ
nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu tham gia trùc tiÕp
vµo s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Gåm toµn bé çc kho¶n thï lao ph¶i
tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt nh l¬ng, phô cÊp l¬ng, çc
kho¶n trÝch theo l¬ng (BHXH, BHYT, KPC§)
- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: Bao gåm toµn bé çc kho¶n chi phÝ
doanh nghiÖp bá ra cã liªn quan tíi viÖc sö dông m¸y thi c«ng phôc
vô cho viÖc vËn chuûªn, phôc vô c«ng tr×nh nh: tiÒn khÊu hao m¸y
mãc thiÕt bÞ, tiÒn thuª m¸y, l¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y, chi
phÝ vÒ nhiªn liÖu dïng cho m¸y thi c«ng...
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong ph©n x-
ëng (trõ 3 lo¹i chi phÝ trªn) bao gåm tiÒn l¬ng vµ çc kho¶n trÝch
theo l¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng, chi phÝ khÊu hao, chi
phÝ cho ®iÖn tho¹i, ®iÖn níc, vµ çc chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
V× vËy ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ cã t¸c dông phôc vô cho qu¶n
lý chi phÝ s¶n xuÊt theo ®Þnh møc, cung cÊp sè liÖu cho c«ng t¸c tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm , lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ ®Þnh møc chi phÝ s¶n
xuÊt cho kú sau.
7

* Ph©n lo¹i theo lÜnh vùc ho¹t ®éng gåm:
- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh: lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn hiÖn
tr¹ng s¶n xuÊt vµ tiªu thô, qu¶n lý hµnh chÝnh, qu¶n trÞ kinh
doanh.
- Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh: gåm nh÷ng chi phÝ ngoµi dù kiÕn cã
thÓ do chñ quan hay kh¸ch quan dÉn tíi.
- Chi phÝ bÊt thêng: Gåm nh÷ng chi phÝ ngoµi dù kiÕn cã thÓ do
chñ quan hay kh¸ch quan mang l¹i.
Çch ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc ph©n ®Þnh chi phÝ ®îc chÝnh x¸c,
phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh, x¸c ®Þnh chi phÝ vµ kÕt qu¶ cu¶ tõng
ho¹t ®éng kinh doanh ®óng ®¾n, gióp cho viÖc lËp B¸o ço tµi chÝnh
nhanh, ®óng vµ kÞp thêi.
* Ph©n lo¹i theo mèi quan hÖ chi phÝ vµ khèi lîng c«ng viÖc : Theo çch
ph©n lo¹i nay th× chi phÝ ®îc chia thµnh: Chi phÝ cè ®Þnh, chi phÝ biÕn
®æi vµ chi phÝ hçn hîp
- Chi phÝ cè ®Þnh (chi phÝ bÊt biÕn): lµ lo¹i chi phÝ mµ tæng sè
kh«ng thay ®æi khi cã sù thay ®æi vÒ khèi lîng ho¹t ®éng.
- Chi phÝ biÕn ®æi (chi phÝ kh¶ biÕn, biÕn phÝ): lµ çc chi phÝ
thay ®æi vÒ tæng sè tû lÖ víi sù thay ®æi cña møc ®é ho¹t ®éng.
- Chi phÝ hçn hîp lµ chi phÝ mµ nã bao gåm c¶ ®Þnh phÝ vµ biÕn
phÝ.
Çch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa quan träng gióp nhµ qu¶n trÞ n¾m ®îc
m« h×nh chi phÝ - khèi lîng - lîi nhuËn ®Ó x¸c ®Þnh ®iÓm hoµ vèn,
nh»m ®a ra gi¶i ph¸p tèi u trong kinh doanh, n©ng cao hiÖu qña chi phÝ,
lµm h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
* Ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ chi phÝ víi ®èi tîng chÞu chi phÝ
gåm:
- Chi phÝ c¬ b¶n: lµ nh÷ng chi phÝ thuéc çc yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸
tr×nh kinh doanh nh chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp, chi phÝ KHTSC§ dïng vµo s¶n xuÊt vµ nh÷ng chi phÝ
trùc tiÕp kh¸c.
- Chi phÝ qu¶n lý phôc vô: lµ nh÷ng chi phÝ cã tÝnh chÊt qu¶n lý,
phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ.
8

Nh÷ng chi phÝ c¬ b¶n liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh th× h¹ch to¸n trùc tiÕp, cßn nh÷ng chi phÝ c¬ b¶n nµo liªn quan
®Õn nhiÒu ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh th× trùc tiÕp ph©n bæ çc ®èi tîng
tÝnh gi¸ thµnh theo çc tiªu thøc thÝch hîp.
Chi phÝ qu¶n lý phôc vô th× tËp hîp riªng theo kho¶n môc sau ®ã cuèi
kú ph©n bæ mét lÇn cho çc ®èi tîng tÝnh gi¸ liªn quan theo tiªu thøc phï
hîp.
2. GÝa thµnh vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh.
2.1. Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt.
Sù vËn ®éng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh
nghiÖp bao gåm 2 mÆt ®èi lËp nhau, nhng cã liªn quan mËt thiÕt h÷u
c¬ víi nhau. Trong ®ã, mét mÆt lµ çc chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi
ra, cßn mÆt kh¸c lµ kÕt qu¶ kinh doanh thu ®îc tõ nh÷ng s¶n phÈm ®·
hoµn thµnh. VËy gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé
çc hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®·
bo ra cã liªn quan tíi khèi lîng c«ng viÖc ®· hoµn thµnh .
Gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt lµ toµn bé chi phÝ (ph¸t sinh trong kú,
kú tríc chuyÓn sang, c¶ chi phÝ trÝch tríc) chi ra tÝnh b»ng tiÒn ®Ó
hoµn thµnh mét khèi lîng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh trong kú. §©y lµ mét c¨n
cø quan träng ®Ó ®Þnh gi¸ b¸n vµ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ ho¹t ®éng
kinh doanh cña doanh nghiÖp.
2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh.
Tuú theo çch thøc ph©n lo¹i ph¹m vi tÝnh to¸n vµ gãc ®é xem xÐt
mµ gi¸ thµnh ®îc ph©n theo nhiÒu lo¹i kh¸c nhau:
* Ph©n theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gÝa thµnh gåm 3
lo¹i:
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ lo¹i gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh tríc khi tiÕn
hµnh s¶n xuÊt kinh doanh trªn c¬ së gÝa thµnh thùc tÕ kú tríc vµ çc
®Þnh møc, çc dù to¸n chi phÝ cña kú kÕ ho¹ch. ChØ tiªu nµy x¸c ®Þnh
møc ®é chi phÝ giíi h¹n ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, lµ c¬
së ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gÝa t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, kÕ
ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp.
- Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Còng nh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh
møc ®îc x¸c ®Þnh tríc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Tuy nhiªn, kh¸c
víi gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc x©y dùng trªn c¬ së çc ®Þnh møc chi phÝ
hiÖn hµnh t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch (thêng lµ ®Çu
9

th¸ng) nªn ®Þnh møc lu«n thay ®æi phï hîp víi sù thay ®æi çc ®Þnh
møc chi phÝ ®¹t ®îc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Do vËy, cã thÓ
nãi gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ thíc ®o chÝnh x¸c çc chi phÝ cÇn thiÕt ®Ó
s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh
t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh.
- Gi¸ thµnh thùc tÕ : Lµ gÝa thµnh ®îc x¸c ®Þnh sau khi ®· kÕt
thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn c¬ së çc chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, nã bao gåm c¶ chi phÝ kÕ ho¹ch,
®Þnh møc vµ nh÷ng chi phÝ ngoµi kÕ ho¹ch, nh chi phÝ s¶n phÈm
háng, thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt. GÝa thµnh thùc tÕ lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, cã ¶nh hëng
trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp.
* Ph©n lo¹i theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ:
Theo çch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®îc ph©n chia thµnh
gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng xëng) vµ gi¸ thµnh tiªu thô (gi¸ thµnh
toµn bé).
- GÝa thµnh s¶n xuÊt: Lµ gi¸ thµnh bao gåm toµn bé çc kho¶n chi
phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm trong
ph¹m vi ph©n xíng s¶n xuÊt. §ã lµ chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ NCTT
vµ chi phÝ SXC.
- GÝa thµnh tiªu thô: Lµ gi¸ thµnh bao gåm toµn bé çc kho¶n chi
phÝ ph¸t s×nh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm. Hay nãi
kh¸c ®i, gi¸ thµnh tiªu thô b»ng gi¸ thµnh s¶n xuÊt céng víi chi phÝ qu¶n
lý doanh nghiÖp vµ chi phÝ b¸n hµng. ChÝnh v× vËy, gÝa thµnh tiªu thô
®îc gäi lµ gÝa thµnh toµn bé hay gÝa thµnh ®Çy ®ñ.
3. Ph©n biÖt chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
MÆc dï gi÷a chi phÝ vµ gÝa thµnh cã mèi quan hÖ víi nhau nhng gi÷a
chóng cßn cã ®iÓm kh¸c nhau vÒ ph¹m vi vµ néi dung. V× vËy, cÇn
ph©n biÖt ph¹m vi vµ giíi h¹n cña chóng ®Ó øng dông tèt h¬n trong viÖc
tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chØ tÝnh nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong mét kú
nhÊt ®Þnh (th¸ng, quý, n¨m) kh«ng tÝnh ®Õn nã liªn quan ®Õn
khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh. Cßn gi¸ thµnh liªn
10

quan ®Õn c¶ chi phÝ cña kú tríc chuyÓn sang (chi phÝ dë dang
®Çu kú) vµ chi phÝ cña kú nµy chuûªn sang kú sau (chi phÝ dë
dang cu«i kú).
- Chi phÝ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi khèi lîng chñng lo¹i s¶n phÈm s¶n
xuÊt hoµn thµnh, trong khi ®ã gÝa thµnh l¹i liªn quan mËt thiÕt
®Õn khèi lîng vµ chñng lo¹i s¶n phÈm ®· hoµn thµnh.
MÆc dï chi phÝ s¶n xuÊt vµ gÝa thµnh s¶n phÈm ®Òu tiªu hao c¸c
yÕu tè vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸. Nhng chóng vÉn cã
nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau:
- VÒ mÆt chÊt: Chi phÝ kinh doanh lµ yÕu tè ®a hao phÝ trong qu¸
tr×nh kinh doanh nhng cha h¼n ®· hoµn thµnh. Cßn gi¸ thµnh s¶n
phÈm lµ nh÷ng yÕu tè tiªu hao cho qu¸ tr×nh kinh doanh mét lîng
s¶n phÈm dÞch vô ®· hoµn thµnh
- VÒ mÆt lîng: Thêng vÒ mÆt lîng gi÷a chóng kh«ng cã sù thèng
nhÊt víi nhau. Gi¸ thµnh s¶n phÈm cã thÓ bao gåm c¶ chi phÝ cña
thêi kú tríc chuyÓn sang, chi phÝ ®a chi ra trong kú vµ lo¹i trõ chi
phÝ chuyÓn sang kú sau. Nã ®îc biÓu hiÖn qua c«ng thøc sau:
Trong ®ã:
Z : lµ tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm
Dck : Chi phÝ dë dang ®Çu kú
C : Chi phÝ ph¸t sinh trong kú
D®k : Chi phÝ dë dang cuèi kú
Khi gÝa trÞ dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau th× gÝa thµnh s¶n
phÈm dÞch vô trïng khíp víi chi phi s¶n xuÊt.
4. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
H¹ch to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm bao gåm hai giai ®o¹n liªn
tôc kÕ tiÕp nhau vµ cã mèi quan hÖ víi nhau, giai ®o¹n ®Çu h¹ch to¸n
tËp hîp chi phÝ ph¸t sinh trong kú theo tõng ®èi tîng, chÞu chi phÝ nh
tõng ho¹t ®éng kinh doanh, tõng hîp ®ång kinh doanh... vµ ph©n tÝch
c¸c chi phÝ ®ã theo yªu cÇu qu¶n lý cô thÓ nh theo kho¶n môc chi phÝ,
theo yÕu tè chi phÝ... Giai ®o¹n hai lµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm theo
tõng ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh trªn c¬ së sè liÖu cña chi phÝ ®· tËp hîp ®-
îc.
11
ckdk DCDZ −+=

X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gÝa
thµnh lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn chñ chèt ®Ó tÝnh gÝa thµnh ®îc
chÝnh x¸c.
4.1. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó tËp
hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, cã thÓ lµ n¬i ph¸t sinh chi phÝ (ph©n xëng, bé
phËn) hoÆc cã thÓ lµ ®èi tîng chÞu chi phÝ (s¶n phÈm, nhãm s¶n
phÈm, ®¬n ®Æt hµng).
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ thùc chÊt lµ viÖc x¸c ®Þnh
giíi h¹n tËp hîp chi phÝ ph¸t sinh vµ ®èi tîng chÞu chi phÝ. Khi x¸c ®Þnh
®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tríc hÕt lµ ph¶i c¨n cø vµo môc ®Ých
sö dông, sau ®ã lµ c¨n cø vµo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ.
X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý
doanh nghiÖp, cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc tæ chøc kÕ to¸n
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt tõ viÖc tæ chøc h¹ch to¸n ban ®Çu ®Õn viÖc
tËp hîp sè liÖu ghi chÐp trªn tµi kho¶n, sæ chi tiÕt.
4.2. §èi tîng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm.
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã thÓ lµ s¶n phÈm, b¸n s¶n
phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh, tuú theo yªu cÇu cña h¹ch to¸n vµ tiªu
thô s¶n phÈm.
4.3. Mèi quan hÖ gi÷a ®èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh gÝa
thµnh
§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh s¶n
phÈm gièng nhau ë b¶n chÊt chung, chóng ®Òu lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó
tËp hîp chi phÝ, cïng phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý, ph©n tÝch vµ kiÓm tra chi
phÝ vµ gi¸ thµnh. Nhng chóng cã nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau sau:
- X¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ x¸c ®Þnh ph¹m vi ph¸t sinh chi
phÝ ®îc tËp hîp ph¸t sinh trong kú. Cßn x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh
gÝa thµnh cã liªn quan ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt.
- Mét ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ cã nhiÒu ®èi tîng
tÝnh gÝa thµnh.
Tuy nhiªn, trong nhiÒu trêng hîp ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm
còng lµ ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Do ®ã ®Ó ph©n biÖt ®èi t-
îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh ngay c¶ khi
chóng ®ång nhÊt lµ mét, chóng ta cÇn c¨n cø vµo c¸c c¬ së sau :
12

• C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt:
- Víi s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ
s¶n phÈm hay toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, hoÆc cã thÓ lµ mét
nhãm s¶n phÈm, ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm lµ s¶n phÈm
cuèi cïng.
- Víi s¶n xuÊt phøc t¹p, ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ
bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm, c¸c giai ®o¹n chÕ biÕn. Cßn ®èi tîng
tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm lµ s¶n phÈm ë bíc cuèi cïng hay b¸n
thµnh phÈm ë tõng bíc chÕ t¹o.
• C¨n cø vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt:
- Víi s¶n xuÊt ®¬n chiÕc vµ s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá, ®èi tîng chi phÝ
lµ ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt, cßn ®èi tîng h¹ch to¸n gi¸ thµnh lµ s¶n
phÈm cña tõng ®¬n.
- §èi víi s¶n xuÊt hµng lo¹t víi khèi lîng lín, tuú thuéc vµo quy tr×nh
c«ng nghÖ lµ ®¬n gi¶n hay phøc t¹p mµ ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt cã thÓ lµ s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, chi tiÕt, nhãm chi
tiÕt, giai ®o¹n c«ng nghÖ. Cßn ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh cã thÓ lµ
s¶n phÈm cuèi cïng hay b¸n thµnh phÈm.
• C¨n cø vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt
kinh doanh:
- Víi tr×nh ®é cao, cã thÓ chi tiÕt ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c gãc ®é kh¸c nhau, ngîc l¹i nÕu
tr×nh ®é thÊp th× ®èi tîng ®ã cã thÓ bÞ h¹n chÕ vµ thu hÑp l¹i.
- ViÖc x¸c ®Þnh râ mèi quan hÖ vµ sù kh¸c nhau gi÷a ®èi tîng chi
phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò
mang tÝnh ®Þnh lîng cho tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm. §ång thêi thÓ hiÖn ®îc môc ®Ých vµ
ph¹m vi tiÕn hµnh hai giai ®o¹n cña c«ng t¸c kÕ to¸n nªu trªn.
* Kú tÝnh gi¸ thµnh:
Lµ thêi kú mµ kÕ to¸n tÝnh gÝa thµnh cÇn ph¶i tÝnh ®îc gi¸ thµnh
thùc tÕ cho s¶n phÈm hoµn thµnh.
X¸c ®Þnh kú tÝnh gÝa thµnh thÝch hîp sÏ gióp cho viÖc tæ chøc,
c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh khoa häc hîp lý, ®¶m b¶o cung cÊp sè liÖu vÒ gi¸
thµnh thùc tÕ kÞp thêi, ph¸t huy ®îc chøc n¨ng Gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc
hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp.
13

5. Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt :
a. Chi phÝ trùc tiÕp
Chi phÝ trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ cã quan hÖ trùc tiÕp ®Õn tõng
®èi tîng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt. Theo ph¬ng ph¸p nµy th× chi phÝ ph¸t
sinh cho ®èi tîng nµo ®îc tËp hîp trùc tiÕp cho ®èi tîng ®ã. §Ó thùc hiÖn
tèt ph¬ng ph¸p nµy ®ßi hái ph¶i tæ chøc viÖc ghi chÐp ban ®Çu (chøng
tõ g«c) ph¶i theo ®óng ®èi tîng ®· x¸c ®Þnh. Trªn c¬ së ®ã kÕ to¸n tæng
hîp sè liÖu tõ çc chøng tõ gèc theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ liªn
quan vµ trùc tiÕp ghi vµo sæ kÕ to¸n (tµi kho¶n cÊp 1, tµi kho¶n cÊp 2,
sæ chi tiÕt). Ph¬ng ph¸p nµy ®¶m b¶o tËp hîp chi phÝ theo ®óng ®èi t-
îng chÞu chi phÝ víi møc ®é chÝnh x¸c cao.
b. Chi phÝ chung
Chi phÝ chung lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn nh÷ng ®èi tîng
tËp hîp chi phÝ mµ kh«ng ph©n biÖt riªng rÏ ngay tõ khi h¹ch to¸n ban
®Çu nh chi phÝ ®iÖn níc, chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ trùc tiÕp
kh¸c. Çc chi phÝ nµy ph¸t sinh kh«ng thÓ tæ chøc ghi chÐp ban ®Çu
riªng theo tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ ®îc mµ kÕ to¸n ph¶i sö dông ph¬ng
ph¸p gi¸n tiÕp hay cßn gäi lµ ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. Sö dông ph-
¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n vÉn tËp hîp ®îc chi phÝ cho tõng ®èi tîng tËp hîp
chi phÝ ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý.
Ph¬ng ph¸p nµy ®ßi hái ph¶i tæ chøc ghi chÐp ban ®Çu víi nh÷ng chi
phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi
phÝ, trªn c¬ së ®ã ®Ó tËp hîp sè liÖu theo tõng ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ.
Sau ®ã chän tiªu chuÈn ph©n bæ hîp lý ®Ó tÝnh to¸n, ph©n bæ chi phÝ
®· tËp hîp cho çc ®èi tîng cã liªn quan. Tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp
lµ tiªu chuÈn cã quan hÖ kinh tÕ t¬ng quan tû lÖ thuËn víi chi phÝ cÇn
ph©n bæ ®¶m b¶o cho viÖc ph©n bæ hîp lý, ®ång thêi tiªu chuÈn ®ã ®·
cã thÓ tÝnh to¸n hoÆc thu thËp ®îc mét çch dÔ dµng. V× vËy tuú theo
tõng kho¶n môc chi phÝ cÇn ph©n bæ vµ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan cô thÓ
mµ chän tiªu chuÈn ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho thÝch hîp, ®¶m b¶o cho
chi phÝ ®ã ®îc ph©n bæ cho tõng ®èi tîng cã liªn quan mét çch hîp lý
vµ chÝnh x¸c nhÊt, l¹i ®¬n gi¶n ®îc thñ tôc tÝnh to¸n, ph©n bæ.
Çc bíc ph©n bæ nh sau:
- Bíc 1: Tríc hÕt tÝnh hÖ sè ph©n bæ chi phÝ theo c«ng thøc:
Tæng chi phÝ NVL tËp hîp cÇn ph©n bæ
HÖ sè ph©n bæ =
14

Tæng tiªu thøc ph©n bæ
- Bíc 2: TÝnh chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi tîng liªn quan theo c«ng
thøc:
Chi phÝ ph©n bæ HÖ sè Tiªu thøc ph©n bæ
cho tõng ®èi t- îng ph©n bæ cho tõng ®èi tîng
6. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh:
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ mét ph¬ng ph¸p hay hÖ th«ng çc ph-
¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña ®¬n vÞ s¶n phÈm, nã
mang tÝnh thuÇn tuý kü thuËt tÝnh to¸n cho chi phÝ tõng ®èi tîng tÝnh
gÝa thµnh. Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tÝnh gÝa thµnh, tuú
theo ®Æc ®iÓm cô thÓ cña doanh nghiÖp nh ®èi tîng tËp hîp chi phi vµ
®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ®· x¸c ®Þnh ®Ó ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸
thµnh cho phï hîp, hoÆc ¸p dông kÕt hîp mét sè ph¬ng ph¸p kh¸c nhau.
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh bao gåm:
* Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (ph¬ng ph¸p gi¶n ®¬n):
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n
xuÊt gi¶n ®¬n, sè lîng mÆt hµng Ýt nhng s¶n xuÊt víi sè lîng lín. C¨n cø
vµo sè liÖu chi phÝ ®· tËp hîp ®îc trong kú, chi phÝ s¶n xuÊt dë dang
®Çu kú vµ cuèi kú x¸c ®Þnh ®îc, kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh theo c«ng thøc:
Tæng gÝa = CPSX dë dang + CPSX ph¸t
sinh - CPSX dë dang
thµnh SP ®Çu kú trong kú cuèi kú
Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ =
Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh
* Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ :
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn ë nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt, nhiÒu giai ®o¹n c«ng
nghÖ nh çc doanh nghiÖp khai th¸c, dÖt nhuém, c¬ khÝ chÕ t¹o, may
mÆc.
®èi tîng tËp hîp CPSX lµ çc bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm, giai ®o¹n c«ng
nghÖ hay bé phËn s¶n xuÊt, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm cuèi
cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh nh sau:
15

Tæng gi¸ CP bíc 1 CP bíc 2 CP bíc n
thµnh SP hoµn = tÝnh cho + tÝnh cho + ... + tÝnh
cho thµnh thµnh phÈm
thµnh phÈm thµnh phÈm
* Ph¬ng ph¸p hÖ sè:
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông t¹i nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong cïng
mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cïng sö dông mét thø nguyªn liÖu vµ mét lîng lao
®éng nhng thu ®îc ®ång thêi nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau vµ chi phÝ
kh«ng tËp hîp riªng cho tõng lo¹i s¶n phÈm mµ ph¶i tËp trung cho c¶ qu¸
tr×nh s¶n xuÊt. §èi tîng h¹ch to¸n CPSX lµ nhãm s¶n phÈm, ®èi tîng tÝnh
gÝa thµnh lµ nh÷ng s¶n phÈm .
Theo ph¬ng ph¸p nµy, tríc hÕt kÕ to¸n c¨n cø vµo ®Þnh møc tiªu
chuÈn kü thuËt ®Ó x¸c ®Þnh hÖ sè gi¸ thµnh cho tõng lo¹i s¶n phÈm,
dÞch vô. Trong ®ã, lÊy mét lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô lµm gèc cã hÖ sè gi¸
quy ®Þnh, tõ ®ã c¨n cø vµo çc tiªu thøc kh¸c nhau nh sè lîng NVL tiªu
hao, träng lîng s¶n phÈm tÝnh b»ng hÖ sè quy ®æi cho lo¹i s¶n phÈm
cßn l¹i. Cuèi kú, c¨n cø vµo khèi lîng s¶n phÈm thùc tÕ hoµn thµnh cña
tõng lo¹i s¶n phÈm, tæng chi phÝ liªn quan ®Õn çc lo¹i s¶n phÈm ®· tËp
hîp vµ hÖ sè quy ®æi t¬ng ®¬ng kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gèc
vµ gi¸ thµnh tõng lo¹i s¶n phÈm theo tr×nh tù nh sau:
- Bíc 1: Quy ®æi s¶n phÈm çc lo¹i vÒ s¶n phÈm chuÈn theo mét
hÖ sè quy ®inh nµo ®ã lµm tiªu thøc ph© bæ
n
Tæng s¶n lîng = ∑ S¶n lîng SPi x HÖ sè quy ®æi
quy ®æi i = 1 SPi
- Bíc 2: TÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña s¶n phÈm gèc.
TÝnh tæng gÝa thµnh ®¬n vÞ cña s¶n phÈm gèc.
Tæng gÝa = CP s¶n phÈm dë + Tæng CPSX ph¸t - CP s¶n
phÈm dë thµnh dang ®Çu kú sinh trong kú
dang cuèi kú
Tæng gi¸ thµnh
Gi¸ thµnh s¶n phÈm =
Sè lîng s¶n phÈm gèc
- Bíc 3: TÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm tõng lo¹i:
16

Gi¸ ®¬n vÞ s¶n = Gi¸ trÞ s¶n x HÖ sè quy ®æi cña
phÈm lo¹i i phÈm gèc s¶n phÈm lo¹i i
* Ph¬ng ph¸p tû lÖ chi phÝ:
Trong çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã quy çch
phÈm chÊt kh¸c nhau nh ¨n mÆc, dÖt kim, c¬ khÝ chÕ t¹o, ®Ó gi¶m bít
khèi lîng h¹ch to¸n, kÕ to¸n thêng tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n xu©t
theo tõng nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i. C¨n cø vµo tû lÖ chi phÝ gi÷a CPSX
thùc tÕ so víi CPSX kÕ ho¹ch (®Þnh møc), kÕ to¸n sÏ tÝnh gi¸ thµnh ®¬n
vÞ, tæng thÓ tõng lo¹i.
Tæng gÝa thµnh thùc tÕ cña çc lo¹i s¶n
phÈm Tû lÖ gi¸ thµnh =
Tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña
çc lo¹i s¶n phÈm
Gi¸ thµnh thùc tÕ = Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch x Tû lÖ gÝa
thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm i ®¬n vÞ s¶n phÈm i
* Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ s¶n phÈm phô:
§èi víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt,
bªn c¹nh s¶n phÈm chÝnh thu ®îc cßn cã thÓ thu ®îc nh÷ng s¶n phÈm
phô. §Ó tÝnh gÝa trÞ s¶n phÈm chÝnh kÕ to¸n ph¶i lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n
phÈm phô khái tæng CPSX s¶n phÈm. Gi¸ trÞ s¶n phÈm phô cã thÓ ®îc
x¸c ®Þnh nhiÒu ph¬ng ph¸p nh gi¸ trÞ cã thÓ sö dông, gi¸ trÞ íc tÝnh, gi¸
theo kÕ ho¹ch, gi¸ NVL ban ®Çu.
Sau khi tÝnh ®îc chi phÝ s¶n xuÊt cho s¶n phÈm phô → Tæng gi¸
thµnh cña s¶n phÈm chÝnh ®îc tÝnh nh sau:
Tæng gÝa GÝa trÞ SP Tæng CPSX Gi¸ trÞ
GÝa trÞ SP thµnh SP = chÝnh dë + ph¸t sinh -
SP phô - chÝnh dd chÝnh dang ®Çu kú
thu håi cuèi kú
*Ph¬ng ph¸p liªn hîp:
Lµ ph¬ng ph¸p tÝnh gÝa thµnh b»ng çch kÕt hîp nhiÒu ph¬ng
ph¸p nh: kÕt hîp ph¬ng ph¸p trùc tiÕp víi ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ,
víi ph¬ng ph¸p tû lÖ. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong çc doanh
nghiÖp cã tæ chøc s¶n xuÊt, tÝnh chÊt quy tr×nh c«ng nghÖ vµ tÝnh
chÊt s¶n phÈm lµm ra ®ßi hái ph¶i kÕt hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau
nh doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¬ khÝ ho¸ chÊt, may mÆc.
17

Trªn c¬ së çc ph¬ng ph¸p gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi trªn, kÕ to¸n cÇn
lùa chän ®Ó ¸p dông sao cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp
nh ®Æc ®iÓm bé m¸y tæ chøc, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt quy tr×nh c«ng
nghÖ, ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ lùa chän.
- §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt gØan ®¬n: Doanh nghiÖp chØ s¶n
xuÊt mét hoÆc mét sè Ýt mÆt hµng víi khèi lîng lín, chu kú s¶n xuÊt
ng¾n, s¶n phÈm dë dang kh«ng cã hoÆc kh«ng ®¸ng kÓ nh doanh
nghiÖp kh¹i th¸c than, h¶i s¶n. Th× viÖc h¹ch to¸n chi phÝ ®îc tiÕn hµnh
vµo cuèi th¸ng theo ph¬ng thøc trùc tiÕp hay liªn hîp.
- §èi víi çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng: §èi tîng
h¹ch to¸n chi phÝ lµ çc ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt, ®èi tîng tÝnh gÝa
thµnh lµ s¶n phÈm cña tõng ®¬n, ph¬ng ph¸p tÝnh gÝa thµnh ¸p dông
tuú theo tÝnh chÊt vµ sè lîng s¶n phÈm tõng ®¬n nh ph¬ng ph¸p hÖ sè,
liªn hîp. ViÖc tÝnh gÝa thµnh chØ ¸p dông khi ®¬n ®Æt hµng hoµn
thµnh nªn kú tÝnh gÝa thµnh kh«ng trïng víi kú b¸o ço. §èi víi nh÷ng ®¬n
®Õn kú b¸o ço cha hoµn thµnh th× toµn bé chi phÝ tËp hîp theo ®¬n
®Òu coi lµ s¶n phÈm dë dang. Cßn nh÷ng ®¬n ®· hoµn thµnh th× tæng
chi phÝ ®· tËp hîp theo ®¬n ®ã chÝnh lµ tæng gÝa thµnh s¶n phÈm cña
®¬n, gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm b»ng tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm chia
cho sè lîng s¶n phÈm cña ®¬n. Tuy nhiªn, trong mét sè trêng hîp cÇn
thiÕt, theo yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý cÇn x¸c ®Þnh khèi lîng c«ng
viÖc hoµn thµnh trong kú th× ®èi víi nh÷ng ®¬n míi hoµn thµnh mét
phÇn hoÆc theo møc ®é hoµn thµnh cña ®¬n.
- §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông hÖ thèng h¹ch to¸n ®Þnh møc th×
gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së tiªu hao vÒ lao ®éng, vËt t
vµo ngµy ®Çu kú theo ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®Æc ®iÓm
s¶n xuÊt vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Trong kú kÕ to¸n h¹ch to¸n riªng çc
thay ®æi, çc chªnh lÖch so víi ®Þnh møc ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt s¶n phÈm vµ ph©n tÝch toµn bé chi phÝ ph¸t sinh thµnh 3 lo¹i: Theo
®Þnh møc chªnh lÖch so víi ®Þnh møc, chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh
møc. Tõ ®ã tiÕn hµnh x¸c ®Þnh gÝa thµnh thùc tÕ s¶n phÈm:
Gi¸ thµnh thùc = Gi¸ thµnh ®Þnh + Chªnh lÖch do + Chªnh
lÖch víi tÕ s¶n phÈm møc s¶n phÈm thay ®æi ®Þnh møc
®Þnh møc
- §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt phøc t¹p theo kiÓu chÕ biÕn liªn
tôc, quy tr×nh c«ng nghÖ gåm nhiÒu bíc nèi tiÕp nhau theo mét tr×nh tù
nhÊt ®Þnh, mçi bíc t¹o ra mét b¸n thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm cña b-
íc tríc lµ ®èi tîng chÕ biÕn cña bíc sau. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n thÝch hîp
18

lµ theo bíc chÕ biÕn (giai ®o¹n c«ng nghÖ), CPSX ®îc tËp hîp theo
phÈm xëng sÏ ®îc ph©n bæ cho c¸c bíc tiÕp theo nh÷ng tiªu thøc thÝch
hîp. Tuú theo tÝnh chÊt hµng ho¸ cña b¸n thµnh phÈm vµ yªu cÇu c«ng
t¸c qu¶n lý, CPSX cã thÓ ®îc tËp hîp theo ph¬ng ¸n cã b¸n thµnh phÈm
hay kh«ng cã b¸n thµnh phÈm. Ph¬ng ph¸p tÝnh gÝa thµnh thêng lµ ph-
¬ng ph¸p trùc tiÕp kÕt hîp víi ph¬ng ph¸p hÖ sè hay tæng céng chi phÝ.
TÝnh gi¸ thµnh theo ph¬ng ¸n h¹ch to¸n cã b¸n thµnh phÈm: ¸p dông
ë doanh nghiÖp cã yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé cao hoÆc b¸n thµnh
phÈm s¶n xuÊt ë bíc cã thÓ dïng lµm thµnh phÈm b¸n ra ngoµi. Gi¸
thµnh ®îc tÝnh nh sau:
GÝa thµnh b¸n thµnh = CPNVL + CP chÕ biÕn - Gi¸
trÞ SPDD phÈm bíc 1 chÝnh bíc 2
bíc 2
Gi¸ thµnh b¸n thµnh = Gi¸ thµnh b¸n + CP chÕ biÕn - Gi¸ trÞ
SPDD phÈm bíc 2 TP bíc 1 bíc 2 bíc
2
Tæng gi¸ thµnh = Gi¸ thµnh b¸n + CP chÕ biÕn - GÝa trÞ
SPDD s¶n phÈm TP bíc n-1 bíc n bíc n
TÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc theo ph¬ng ¸n kh«ng cã b¸n thµnh phÈm:
¸p dông ë nh÷ng doanh nghiÖp mµ yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé
kh«ng cao hoÆc b¸n thµnh phÈm tõng bíc kh«ng b¸n ®îc ra ngoµi th× chi
phÝ chÕ biÕn ph¸t sinh trong c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ ®îc tÝnh nhËp
vµo gi¸ thµnh vµ ®îc kh¸i qu¸t nh sau:
Tæng gi¸ thµnh = CP NVL + CP chÕ biÕn + CP chÕ biÕn +...+ CP
chÕ biÕn SP hoµn thµnh chÝnh bíc 1 bíc 2 bíc
n
iii. kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ kh©u träng
t©m trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh
doanh. H¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c sÏ t¹o
®iÒu kiÖn x¸c ®Þnh ®óng ®¾n nh÷ng chi phÝ mµ ®¬n vÞ ®· chi ra
trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh trªn c¬ së ®ã tÝnh ®îc chÝnh x¸c
kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ gãp phÇn thóc ®Èy viÖc thùc
hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm ®Ó ngµy
cµng thu hót ®îc nhiÒu kh¸ch hµng.
19

1. NhiÖm vô kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm s¶n
xuÊt
C«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ vµ gÝa thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt lµ nh÷ng chØ
tiªu quan träng ®îc çc nhµ doanh nghiÖp quan t©m v× chóng g¾n l×ªn
víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. TÝnh ®óng, tÝnh
®ñ chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ tiÒn ®Ò ®Ó tiÕn hµnh h¹ch to¸n
kinh doanh, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp.
MÆt kh¸c, th«ng qua sè liÖu do bé phËn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm cung cÊp ®Ó çc nhµ l·nh ®¹o doanh nghiÖp biÕt ®-
îc chi phÝ vµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña tõng lo¹i ho¹t ®éng, tõng lo¹i dÞch vô
còng nh toµn bé kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông lao ®éng, vËt t, tiÒn vèn cã
hiÖu qu¶, tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸
thµnh s¶n phÈm ®Ó tõ ®ã ®Ò ra çc biÖn ph¸p h÷u hiÖu kÞp thêi nh»m
h¹ thÊp chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tõ ®ã ®Ò ra çc quyÕt ®Þnh phï
hîp cho sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, yªu cÇu qu¶n trÞ doanh
nghiÖp nh»m t¨ng cêng c«ng t¸c h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé doanh nghiÖp.
2. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
2.1. H¹ch to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp:
* Kh¸i niªm: Chi phÝ NVL TT bao gåm çc chi phÝ vÒ NVL chÝnh, NVL
phô, nhiªn liÖu, b¸n thµnh phÈm mua ngoµi ®îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho
s¶n xuÊt s¶n phÈm. Chi phÝ NVLTT ph¶i ®îc xuÊt dïng trùc tiÕp vµo çc
®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ.
Cßn trong trêng hîp vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi
tîng tËp hîp chi phÝ, kh«ng thÓ h¹ch to¸n riªng ®îc th× ph¶i ¸p dông ph-
¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp chi phÝ cho çc ®èi tîng liªn quan theo tiªu
thøc thÝch hîp nh theo ®Þnh møc tiªu hao, theo hÖ sè, theo träng lîng
s¶n phÈm.
C«ng thøc ph©n bæ nh sau:
CP vËt liÖu ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ
= * tû lÖ
ph©n bæ cho tõng ®èi tîng cña tõng ®èi tîng
Tû lÖ (hay hÖ sè) Tæng CPNVL cÇn ph©n bæ
ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ çc ®èi tîng
20

* Tµi kho¶n sö dông: TK 621 - Chi phÝ NVL TT
Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
Néi dung ph¶n ¸nh cña nã trong ®iÒu kiÖn doanh nghiÖp ¸p dông h¹ch
to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn
- Bªn Nî: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thùc tÕ NVL xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n
xuÊt.
- Bªn Cã: GÝa trÞ VL sö dông kh«ng hÕt nhËp tr¶ l¹i kho, KÕt
chuyÓn chi phÝ NVLTT cho ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh.
- Sè D: Cuèi kú kh«ng cã sè d.
S¬ ®å 1.1 h¹ch to¸n Tæng hîp chi phi NVLTT:
TK 152 TK 621 TK154
XuÊt kho vËt liÖu dïng trùc
Kªt chuyÓn CPNVLTT
tiÕp chÕ t¹o s¶n phÈm
TK151, 111,112,331 TK 152
mua sö dông trùc tiÕp cho
chÕ t¹o s¶n phÈm VËt liÖu dïng kh«ng
hÕt nhËp kho
TK 133
ThuÕ GTGT
®îc KT (nÕu cã)
2.2. H¹ch to¸n CPNCTT:
* Kh¸i niªm: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n thï lao ph¶i tr¶
cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hay çc lao vô dÞch vô nh
tiÒn l¬ng chÝnh, l¬ng phô, çc kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l¬ng (phô
cÊp khu vùc, ®éc h¹i, phô cÊp lµm ®ªm, thªm giê...)
Ngoµi ra, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cßn bao gåm çc kho¶n ®ãng gãp
cho çc quü BHXH, BHYT, KPC§ do chñ sö dông lao ®éng chÞu vµ ®îc
tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh víi sè tiÒn l¬ng
ph¸t sinh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.
* Tµi kho¶n sö dông: TK 622 - Chi phÝ NCTT.
21

- Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ NCTT s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô trong kú.
- Bªn Cã: KÕt chuûªn chi phÝ NCTT vµo çc tµi kho¶n tÝnh gi¸
thµnh.
- TK 622 kh«ng cã sè d vµ ®îc më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng.
S¬ ®å 1.2 h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp:
TK 334 TK 622 TK 154
TiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng KÕt chuyÓn chi phÝ
NCTT
ph¶i tr¶ cho CNTT s¶n xuÊt
TK 338
Çc kho¶n ®ãng gãp theo tû lÖ
víi tiÒn l¬ng thùc tÕ cña
NCTT ph¸t sinh
(19% trÝch theo l¬ng)
2.3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung:
* Kh¸i niÖm: Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i
®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm sau chi phÝ NVLTT, chi phÝ NCTT. §©y lµ çc
chi phÝ ph¸t sinh trong ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
Chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm çc kho¶n : chi phÝ nh©n viªn
ph©n xëng, chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi
phÝ kh¸c b»ng tiÒn.
* Tµi kho¶n sö dông: TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung.
- Bªn Nî: Chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh trong kú.
- Bªn Cã: Çc kho¶n ghi gi¶m chi phÝ SXC, kÕt chuyÓn hay ph©n
bæ chi phÝ SXC.
- Sè D: cuèi kú kh«ng cã sè d, ®îc më chi tiÕt cho tõng ph©n xëng,
tõng bé phËn s¶n xuÊt, dÞch vô vµ ®îc chi tiÕt thµnh çc TK cÊp 2
®Ó ph¶n ¸nh néi dung chi tiÕt.
1. TK 6271: Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
22

2. TK 6272: Chi phÝ vËt liÖu
3. TK 6273: Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt
4. TK 6274: Chi phÝ KHTSC§
5. TK 6277: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
6. TK 6278: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
Chi phÝ SXC cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô
trong ph©n xëng nªn cÇn thiÕt ph¶i ph©n bæ kho¶n chi phÝ nµy cho
tõng ®èi tîng theo tiªu thøc phï hîp. C¸c tiªu thøc ph©n bæ CPSXC thêng
®îc sö dông lµ: Ph©n bæ theo ®Þnh møc, theo giê lµm viÖc thùc tÕ cña
c«ng nh©n s¶n xu©t, theo tiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt. C«ng thøc
ph©n bæ nh sau:
Møc chi phÝ SXC Tæng CPSXC cÇn ph©n bæ x Tæng
tiªu thøc
ph©n bæ cho tõng Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña ph©n bæ
cña tõng
®èi tîng tÊt c¶ c¸c ®èi tîng ®èi tîng
23

S¬ ®å 1.3 h¹ch to¸n chi phÝ SXC:
TK 334, 338 TK 627 TK 111,
112, 152
Chi phÝ nh©n viªn Çc kho¶n ghi gi¶m CPSXC
TK 152,153
TK 154
Chi phÝ vËt liÖu,dông cô
Ph©n bæ (kÕt chuyÓn)
TK 142 335 chi phÝ SXC
Chi phÝ theo dù to¸n
TK 111, 112, 331
Çc chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c
TK 154
Chi phÝ s¶n xuÊt phô
2.4. H¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶ vµ chi phÝ tr¶ tríc, çc kho¶n thiÖt h¹i
trong s¶n xuÊt.
a) H¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tríc.
* Kh¸i niÖm: Chi phÝ tr¶ tríc lµ çc chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh víi quy m«
lín vµ cã liªn quan ®Õn nhiÒu kú kÕ to¸n.
Çc chi phÝ nµy sÏ ®îc tËp hîp l¹i råi ph©n bæ dÇn vµo chi phÝ kinh
doanh cña nhiÒu kú.
* Tµi kho¶n sö dông :
TK 142- Chi phÝ tr¶ tríc:
- Bªn Nî: TËp hîp çc kho¶n chi phÝ tr¶ tríc ng¾n h¹n thùc tÕ ph¸t
sinh
24

- Bªn Cã: Ph©n bæ chi phÝ tr¶ tríc vµo chi phÝ kinh doanh
- D Nî: Ph¶n ¸nh sè chi phÝ tr¶ tríc ng¾n h¹n cha ph©n bæ
TK 242 - Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n: dïng ®Ó theo dâi çc kho¶n chi phÝ
tr¶ tríc dµi h¹n cã liªn quan ®Õn tõ 2 niªn ®é kÕ to¸n trë lªn.
- Bªn N¬: TËp hîp chi phÝ tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh trong kú.
- Bªn Cã: Çc kho¶n chi phÝ tr¶ tríc ®· ph©n bæ vµo chi phÝ kinh
doanh trong kú nµy
- D Nî: Çc kho¶n chi phÝ tr¶ tríc thùc tÕ ®· ph¸t sinh nhng cha ph©n
bæ vµo chi phÝ kinh doanh.
* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
- Ph¶n ¸nh çc chi phÝ tr¶ tríc thùc tÕ ph¸t sinh
Nî TK 242,142 - TËp hîp chi phÝ tr¶ tríc
Nî TK133 - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã TK 111, 112, 331, 153, 2413 - Gi¸ trÞ ®îc xuÊt dïng, çc
chi phÝ tr¶ tríc thùc tÕ ph¸t sinh
- §Þnh kú tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ tr¶ tríc vµo chi phÝ kinh
doanh
Nî TK 627, 641,642, 635 - Ph©n bæ chi phÝ cho çc ®èi tîng
Cã TK 142, 242 - Ph©n bæ chi phÝ tr¶ tríc vµo chi phÝ SXKD
trong kú.
b) H¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶ (chi phÝ trÝch tríc)
* Kh¸i niÖm: Chi phÝ ph¶i tr¶ lµ çc kho¶n chi phÝ thùc tÕ cha ph¸t sinh
vµ sÏ ph¸t sinh trong t¬ng lai víi quy m« lín vµ ¶nh hëng tíi nhiÒu kú kinh
doanh .
KÕ to¸n trÝch tríc vµo chi phÝ kú nµy ®Ó ®¶m b¶o sù phï hîp vÒ
chi phÝ vµ gi¸ thµnh
* Tµi kho¶n sö dông: TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶
- Bªn Nî: Çc kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh
- Bªn Cã: TrÝch tríc chi phÝ ph¶i tr¶ vµo chi phÝ cña kú h¹ch to¸n
- D Cã: Çc kho¶n ®· trÝch tríc nhng thùc tÕ cha ph¸t sinh
* Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n.
25

- §Þnh kú trÝch tríc çc kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ vµo chi phÝ cña kú
h¹ch to¸n
Nî TK 627, 641, 642, 622, 635 - TrÝch tríc chi phÝ cho çc ®èi tîng
Cã TK 335 - TrÝch tríc chi phÝ ph¶i tr¶ ®a vµo chi phÝ kinh
doanh
- Khi chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh
Nî TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh
Nî TK 133- ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ (nÕu cã)
Cã TK 111, 112, 152, 331, 334,... Çc kho¶n ph¶i chi, ph¶i tr¶
- NÕu sè trÝch tríc theo kª ho¹ch lín h¬n thùc tÕ ph¸t sinh
Nî TK 335 - Bæ sung kho¶n chªnh lÖch vµo chi phÝ
Cã TK 627, 641, 642, 622, 635 - Bæ sung kho¶n chªnh lÖch
vµo chi phÝ
- NÕu sè trÝch tríc theo kÕ ho¹ch nhá h¬n thùc tÕ ph¸t sinh
Nî TK 622, 627, 641, 642 - Ghi t¨ng chi phÝ cho çc ®èi tîng
Cã TK 335 - Xo¸ sæ kho¶n chªnh lÖch chi phÝ.
c) H¹ch to¸n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt
♦H¹ch to¸n thiÖt h¹i vÒ s¶n phÈm háng.
* Ph©n lo¹i s¶n phÈm háng theo tiªu chuÈn ®Þnh møc
- S¶n phÈm háng trong ®Þnh møc: ThiÖt h¹i vÒ s¶n phÈm háng
trong ®Þnh møc sÏ ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh phÈm
- S¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc: ThiÖt h¹i cña nh÷ng s¶n phÈm
nµy kh«ng ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh cña chÝnh phÈm.
* Ph¬ng ph¸p h¹ch tãan s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc
- Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ cña s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc
Nî TK 1381 -Chi tiÕt s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc
Cã TK 154, 155, 157, 632 - Hµng b¸n råi, háng, tr¶ l¹i
- Çc chi phÝ vÒ s¶n phÈm háng cã thÓ söa ch÷a ®îc
Nî TK 1381 - Gi¸ trÞ s¶n phÈm háng
26

Cã TK 111, 112, 152, 334,...Chi phÝ söa ch÷a s¶n phÈm
háng cã thÓ söa ch÷a ®îc
- Ph¶n ¸nh çc kho¶n thu håi
Nî TK 152 - Thu håi phÕ liÖu
Nî TK 334, 1388 - Ç nh©n båi thêng
Cã TK 1381 - Gi¸ trÞ s¶n phÈm háng
- KÕt chuyÓn s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc.
Nî TK 811 - S¶n phÈm háng tÝnh vµo chi phÝ kh¸c
Cã TK 1381 - Gi¸ trÞ s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc
♦ H¹ch to¸n thiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt
- Trêng hîp 1: Ngõng s¶n xuÊt trong kÕ ho¹ch hay ®· dù kiÕn tríc th×
chi phÝ thiÖt h¹i ngõng s¶n xuÊt sÏ ®îc theo dâi trªn TK 335
- Trêng hîp 2: Ngõng s¶n xuÊt ngoµi kÕ ho¹ch kÕ to¸n theo dâi t¬ng
tù s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc
2.5. H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt:
Cuèi kú çc chi phÝ ®Òu ®îc tËp hîp vµo bªn nî cña TK 154 - Chi phÝ
s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
- Bªn Nî: TËp hîp çc kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt trong kú (chi phÝ
NVLTT, chi phÝ NCTT, chi phÝ SXC).
- Bªn Cã: Çc kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt. KÕt chuyÓn gi¸ trÞ
s¶n phÈm (tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh )
- D Nî: ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt, s¶n phÈm dë dang cuèi kú
S¬ ®å 1.4 h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xu©t
(ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn)
TK 621 TK 154 TK 152, 1381
D§K***
Ghi gi¶m chi phÝ
Kªt chuyÓn chi phÝ NVLTT
TK 155
TK 622 Tæng gi¸SP NhËp kho
KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT
27

TK157
Göi b¸n
TK627
KÕt chuyÓn chi phÝ SXC TK 632
DCK*** B¸n
§Ó ph¶n ¸nh bót to¸n gi¸ thµnh th× tríc ®ã kÕ to¸n ph¶i tÝnh chÝnh
x¸c gÝa thµnh nµy, vµ bÊt kÓ doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh
gÝa thµnh nµo ®Òu ph¶i ¸p dông c«ng thøc:
Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm CPSX CPSX CPSX
hoµn thµnh (hoÆc b¸n = dë dang + ph¸t sinh -
dë dang thµnh phÈm) ®Çu kú trong kú
cuèi kú
ViÖc kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ mét bíc kh«ng thÓ
thiÕu ®îc trong c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm
2.6. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang.
S¶n phÈm dë dang lµ nh÷ng s¶n phÈm cha kÕt thóc giai ®o¹n chÕ
biÕn, cßn ®ang n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Ó tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n
phÈm, doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n
phÈm dë dang. Tuú theo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng
nghÖ vµ tÝnh chÊt cña s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông mét
trong c¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang sau:
- Víi b¸n thµnh phÈm : Cã thÓ tÝnh theo chi phÝ thùc tÕ kÕ ho¹ch.
- Víi s¶n phÈm ®ang chÕ t¹o dë dang: Cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c
ph¬ng ph¸p:
+ Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh: Theo ph-
¬ng ph¸p nµy th× toµn bé chi phÝ chÕ biÕn ®îc tÝnh hÕt cho thµnh
phÈm, do vËy trong s¶n phÈm dë dang chØ bao gåm gÝa trÞ nguyªn
vËt liÖu chÝnh
Tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh
GÝa trÞ SPDD = x Sè SPDD cuèi
kú
Sè SPHT cuèi kú + Sè SPDD cuèi kú
28

+ Ph¬ng ph¸p íc tÝnh t¬ng ®¬ng: Theo ph¬ng ph¸p nµy, c¨n cø vµo sè
lîng vµ møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang ®Ó quy ®æi
chóng thµnh s¶n phÈm t¬ng ®¬ng, tiªu chuÈn cña s¶n phÈm dë dang
®Ó quy ®æi chóng thµnh s¶n phÈm t¬ng ®¬ng, tiªu chuÈn quy ®æi
thêng dùa vµo giê c«ng hoÆc tiÒn l¬ng ®Þnh møc.
Gi¸ trÞ SPDD = Chi phÝ NVLC n»m trong + Chi phÝ chÕ biÕn
tÝnh cho
cuèi kú SPDD cuèi kú SPDD cuèi kú
Ph¬ng ph¸p nµy chØ nªn ¸p dông ®Ó tÝnh çc chi phÝ chÕ biÕn
cßn chi phÝ NVL chÝnh ®îc ph©n bæ theo tû lÖ s¶n phÈm hoµn
thµnh vµ s¶n phÈm dë dang cha quy ®æi.
+ Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ theo 50% chi phÝ chÕ biÕn : Theo ph¬ng ph¸p
nµy, chi phÝ NVLTT ®îc tÝnh cho s¶n phÈm dë dang theo ph¬ng ph¸p
ph©n bæ b×nh qu©n. §èi víi nh÷ng lo¹i s¶n phÈm mµ chi phÝ chÕ biÕn
chiÕm tû träng thÊp trong tæng chi phÝ, kÕ to¸n thêng sö dông ph¬ng
ph¸p nµy. Thùc chÊt ®©y lµ mét d¹ng cña ph¬ng ph¸p íc tÝnh theo s¶n l-
îng t¬ng ®¬ng, trong ®ã ta thÊy møc ®é hoµn thµnh b×nh qu©n cña s¶n
phÈm dë dang lµ 50% so víi thµnh phÈm ®Ó ph©n bæ.
C«ng thøc tÝnh nh sau:
Gi¸ trÞ SPDD = Gi¸ trÞ NVLC n»m trong SPDD + 50% chi phÝ
chÕ biÕn
Trong thùc tÕ cßn nhiÒu ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang kh¸c ®-
îc sö dông nh ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ theo chi phi NVLTT hoÆc chi phÝ trùc
tiÕp, theo chi phÝ ®Þnh møc hoÆc kÕ ho¹ch, ph¬ng ph¸p thèng kª kinh
nghiÖm. Mçi ph¬ng ph¸p ®Òu cã nh÷ng u nhîc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn ¸p
dông kh¸c nhau nªn khi tæ chøc vËn dông th× doanh nghiÖp cÇn ph¶i
xem xÐt, lùa chän ph¬ng ph¸p phï hîp víi ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu cô thÓ
cña m×nh.
3. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
Kh¸c víi nh÷ng doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng
ph¸p kª khai thêng xuyªn, trong çc doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho
kh«ng ®îc ghi sæ liªn tôc. Bëi vËy, cuèi kú ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª tÊt c¶
çc lo¹i NVL, thµnh phÈm trong kho vµ t¹i çc ph©n xëng.
Cïng víi bé phËn s¶n phÈm dë dang ®Ó x¸c ®Þnh chi phÝ cho s¶n
phÈm hoµn thµnh cña hµng ®· b¸n. V× vËy viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt trong çc doanh nghiÖp nµy còng cã nh÷ng kh¸c biÖt :
29

3.1. H¹ch to¸n chi phÝ NVLTT:
§Ó ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ NVL xuÊt dïng cho s¶n xuÊt s¶n phÈm, kÕ to¸n
còng dïng TK 621 kh«ng ghi theo chøng tõ xuÊt dïng NVL mµ ghi mét
lÇn vµo cuèi kú h¹ch to¸n sau khi tiÕn hµnh kiÓm kª vµ x¸c ®Þnh ®îc gi¸
trÞ NVL tån kho vµ ®ang ®i ®êng. Néi dung ph¶n ¸nh cña TK 621 gièng
nh ph¬ng ph¸p kª khai thêng xyªn.
- Cuèi kú sau khi tÝnh tæng gi¸ trÞ vËt liÖu ®· dïng cho trùc tiÕp s¶n
xuÊt
Nî TK 621 - TrÞ gi¸ NVL xuÊt dïng
Cã TK 6111- Gi¸ trÞ NVL sö dông trong kú
- Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ NVL
Nî TK 631- Tæng hîp chi phÝ NVLTT cho tõng ®èi tîng
Cã TK 621 - TrÞ gi¸ NVL
3.2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
- TËp hîp chi phÝ NCTT
Nî TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Cã TK 334 - L¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n (chi tiÕt ®èi tîng)
Cã TK 338 - C¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c cho c«ng nh©n
- Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ NCTT
Nî TK 631 - Tæng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp theo tõng ®èi t-
îng chi phÝ
Cã TK 622 - Chi tiÕt theo tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ
3.3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung
- TËp hîp chi phÝ SXC
Nî TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung
Cã TK 111, 112, 331, 214, 242, 142, 6111 - TËp hîp chi phÝ
SXC
- Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ SXC
Nî TK 631 - Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung theo tõng ®èi tîng
Cã TK 627 - KÕt chuyÓn chi phÝ SXC theo tõng ®èi tîng
3.4. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang
30

Tµi kho¶n sö dông: TK 631 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang:
- Bªn Nî: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ c¸c chi phÝ
s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú liªn quan tíi viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm,
thùc hiÖn lao vô, dÞch vô.
- Bªn cã: KÕt chuyÓn gi¸ trÞ san phÈm dë dang cuèi kú vµo TK 154
Gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô hoµn thµnh.
- D cuèi kú: Cuèi kú kh«ng cã sè d vµ nã ®îc h¹ch to¸n chi tiÕt theo
tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ.
S¬ ®å 1.5 h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
(ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú)
KÕt chuyÓn CPSX dë dang cuèi kú
TK 154 TK 631 TK 111, 112, 6111
K/c CPSX dë dang ®Çu kú
Gi¶m chi phÝ
TK 621
K/c chi phÝ NVLTT TK 632
TK 622
K/c chi phÝ NCTT K/c tæng gi¸ thµnh SP
TK 627
K/c chi phÝ SXC
Iv. sæ kÕ to¸n ¸p dông trong kÕ to¸n cpsx vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
31

§Ó ®¸p øng yªu cÇu c«ng t¸c tµi chÝnh còng nh phôc vô cho kÕ
to¸n qu¶n trÞ, mçi doanh nghiÖp ®Òu ph¶i nghiªn cøu, thiÕt kÕ hÖ
thèng sæ s¸ch kÕ to¸n tæng hîp vµ chi tiÕt sao cho phï hîp víi ®Æc
®iÓm vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp.
VÒ h¹ch to¸n chi tiÕt s¶n xuÊt, tuú theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ,
c«ng viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt s¶n xuÊt cã thÓ kh¸i qu¸t nh sau:
- Më sæ (thÎ) h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®èi tîng
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
- TËp hîp chi phÝ ph¸t sinh theo tõng néi dung thuéc ®èi tîng h¹ch
to¸n, lµm c¬ së cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh, ®ång thêi lËp thÎ tÝnh gi¸
thµnh.
VÒ h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn
hµnh cã 4 h×nh thøc ghi sæ kÕ to¸n, ®ã lµ:
1. H×nh thøc NhËt ký chung.
2. H×nh thøc NhËt ký sæ çi.
3. H×nh thøc NhËt ký chøng tõ.
4. H×nh thøc Chøng tõ ghi sæ.
Mçi h×nh thøc quy ®Þnh sè lîng, lo¹i sæ, h×nh thøc sæ vµ tr×nh tù ghi
sæ kh¸c nhau tuú theo ®iÒu kiÖn vµ yªu cÇu qu¶n lý mµ doanh
nghiÖp ¸p dông mét trong 4 h×nh thøc ghi sæ tæng hîp trªn.
1. H×nh thøc NhËt ký chung: Theo h×nh thøc nµy çc nghiÖp vô kinh tÕ
ph¸t sinh ®îc ph¶n ¸nh theo thø tù thêi gian vµo mét quyÓn sæ gäi lµ
nhËt ký chung. Hµng ngµy c¨n cø vµo çc chøng tõ gèc ph¸t sinh, kÕ to¸n
ghi çc sè liÖu vµo Sæ nhËt ký chung.
2. H×nh thøc NhËt ký sæ çi: Hµng ngµy ngêi gÜ NhËt ký sæ çi nhËn
toµn bé chøng tõ gèc, kiÓm tra ®Þnh kho¶n råi ghi vµo sæ.
H×nh thøc nµy cã u ®iÓm lµ ®¬n gi¶n, dÔ lµm, thÝch hîp víi çc doanh
nghiÖp cã quy m« nhá, Ýt nghiÖp vô kinh tÕ, sö dông Ýt tµi kho¶n. Tuy
nhiªn nã còng cã mét sè nhùc ®iÓm nh: viÖc ghi chÐp trïng lÆp lµm t¨ng
khèi lîng c«ng viÖc kÕ to¸n, kh«ng thÝch hîp víi çc doanh nghiÖp cã quy
m« lín, nhiÒu nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh.
3. H×nh thøc chøng tõ ghi sæ: Hµng ngµy hay ®Þnh kú, kÕ to¸n tËp hîp,
ph©n lo¹i chøng tõ theo tõng lo¹i nghiÖp vô kinh tÕ. LËp Chøng tõ ghi sæ
cho çc chøng tõ cïng lo¹i (cã cïng ®Þnh kho¶n). sau ®ã ®îc ghi vµo Sæ
§¨ng ký chøng tõ ghi sæ ®Ó lÊy sè hiÖu. Sau khi ®¨ng ký xong, sè liÖu
32

tæng céng trªn chøng tõ ghi sæ ®îc dïng ®Ó ghi vµo sæ çi çc tµi kho¶n
cã liªn quan. Cuèi th¸ng kÕ to¸n céng sæ çi ®Ó tÝnh sè ph¸t sinh vµ sè
d cuèi kú çc tµi kho¶n.
4. H×nh thøc nhËt ký chøng tõ: Cã u ®iÓm lµ vËn dông cho çc lo¹i
doanh nghiÖp ®Æc biÖt víi doanh nghiÖp lín, thuËn tiÖn cho viÖc ph©n
c«ng lao ®éng kÕ to¸n. Nhng kh«ng thuËn tiÖn cho viÖc c¬ giíi ho¸ tÝnh
to¸n.
§Ó thuËn tiÖn cho viÖc nghiªn cøu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i
c«ng ty C¬ khÝ söa ch÷a cÇu ®êng bé II, em xin tr×nh bµy tr×nh tù ghi
sæ kÕ to¸n theo h×nh thøc Chøng tõ ghi sæ.
S¬ ®å 1.6 Tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n theo h×nh thøc
chøng tõ ghi sæ
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
33
Chøng tõ gèc
Chøng tõ
ghi sæ
H¹ch to¸n
chi tiªt
Sæ ®¨ng ký
chøng tõ ghi
Sæ çi
B¸o ço
tµi chÝnh
B¶ng c©n ®èi
ph¸t sinh

§èi chiÕu
PhÇn ii:
thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm t¹i c«ng ty C¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II
I. Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®-
êng bé II.
1 . Qu¸ tr×nh h×nh thµnh & ph¸t triÓn cña C«ng Ty
C«ng ty c¬ khÝ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II nguyªn lµ nhµ
m¸y c¬ khÝ 200, ®îc Bé Giao th«ng vËn t¶i quyÕt ®Þnh thµnh lËp ngµy
12/ 10/ 1971 trùc thuéc Côc qu¶n lý ®êng bé. §Ó phï hîp víi nhiÖm vô
chøc n¨ng vµ quy m« ho¹t ®éng, theo quyÕt ®Þnh sè 5134/ Q§TCCT
ngµy30 th¸ng 12 n¨m 1997 nhµ m¸y ®îc ®æi tªn thµnh C«ng ty c¬ khÝ söa
ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II.
Trô së: §êng §oµn KÕt - Phêng Thanh Tr× - QuËn Hoµng Mai - Hµ
Néi.
34

Trong suèt h¬n 30 n¨m qua c«ng ty ®· lu«n kh«ng ngõng phÊn ®Êu vµ
giµnh nhiÒu kÕt qu¶ ®¸ng tù hµo . Tõ khi ®©t níc cßn chiÕn tranh, nhµ
m¸y ®· nç lùc gãp phÇn vµo sù nghiÖp chung, gãp phÇn söa ch÷a duy tu
« t« cho ngµnh GTVT, mét ngµnh chiÕn lîc trong chiÕn tranh. Trong
nh÷ng n¨m th¸ng ®ã tuy cã khã kh¨n v× chiÕn tranh cha kÕt thóc song
nhµ m¸y lu«n bËn rén theo kÕ ho¹ch trªn giao, « t« vµ nh÷ng ph¬ng tiÖn
vËn t¶i nhén nhÞp ra vµo, ho¹t ®éng vµ ®Çu t rÊt nhiÒu nh mét nhµ m¸y
c«ng nghiÖp nÆng.
Sau khi chiÕn tranh kÕt thóc, nhiÖm vô chÝnh cña c«ng ty vÉn lµ
s¶n xuÊt phao nhµ vît s«ng, thiÕt bÞ lµm ®êng, thiÕt bÞ vËn t¶i nhng kÕ
ho¹ch vÒ duy tu b¶o dìng xe « t« bÞ gi¸n ®o¹n, çc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt
kh«ng theo kÕ ho¹ch, nhµ m¸y l©m vµo t×nh tr¹ng chung lµ thiÕu c«ng ¨n
viÖc lµm, nhµ xëng xuèng cÊp, thiÕt bÞ l¹c hËu. T×nh tr¹ng ®ã kÐo dµi
suèt n¨m 80 ®Õn ®Çu n¨m 90, trong thêi kú ®ã nhµ m¸y ®· xoay ra lµm
çc ngµnh nghÒ kh¸c kh«ng ®óng víi nhiÖm vô s¶n xuÊt çc s¶n phÈm c¬
khÝ.
§Õn n¨m 1993, sè lao ®éng cña toµn c«ng ty chØ cßn cã 78 ngêi víi
sè vèn 800 triÖu ®ång (chñ yÕu lµ TSC§ vµ s¶n phÈm cha tiªu thô ®îc ),
®ã lµ thêi kú khã kh¨n nhÊt nhng ®ã còng lµ lóc tËp thÓ l·nh ®¹o xÝ
nghiÖp ®· t×m ra ph¬ng thøc kinh doanh míi, lµ nhµ m¸y ®Çu tiªn s¶n
xuÊt ra çc s¶n phÈm phôc vô an toµn giao th«ng mµ tõ tríc cha s¶n xuÊt
®îc nh têng hé l©n mÒm b»ng thÐp, hÖ thèng cÇu n«ng th«n, thiÕt bÞ
nÊu nhùa ®êng kh«ng g©y « nhiÔm... §ång thêi m«i trêng vÜ m« còng t¹o
®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nhµ m¸y, NghÞ ®Þnh 36/CP ban hµnh, c«ng t¸c
vÒ an toµn giao th«ng ®îc chó träng, nhµ m¸y liªn tôc ra ®êi çc s¶n phÈm
míi nh g¬ng cÇu låi, biÓn b¸o ph¶n quang...
B»ng viÖc më réng nhiÒu chñng lo¹i s¶n phÈm, ®a ph¬ng ho¸ quan
hÖ, ®Çu t n©ng cÊp thiÕt bÞ m¸y mãc, ph¬ng thøc chñ ®éng chµo hµng
vµ l¾p r¸p ®ång bé, tõng bíc t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, ®êi sèng çn bé c«ng
nh©n viªn ®· n©ng lªn râ rÖt. MÆc dï vËy, c«ng ty còng gÆp ph¶i nh÷ng
khã kh¨n nh bao doanh nghiÖp kh¸c, ®ã lµ çc s¶n phÈm cïng lo¹i nhËp
ngo¹i lan trµn trªn thÞ trêng, u thÕ h¬n hµng néi vÒ chÊt lîng vµ mÉu m·.
§Ó ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn, C«ng ty v¹ch ra chiÕn lîc kinh doanh cô thÓ
huy ®éng néi lùc ®Ó s¶n xuÊt, víi nh÷ng s¶n phÈm ngoai nhËp c«ng ty
t×m nguån sao chÐp ®Ó gi¶m chi phÝ thiÕt kÕ ban ®Çu, n©ng cao n¨ng
suÊt chÊt lîng, mÉu m·, më réng thÞ trêng.
Sau h¬n 10 n¨m ®æi míi, c«ng ty ®· kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh
trong c¬ chÕ thÞ trêng, gi¸ trÞ s¶n lîng thùc hiÖn ®îc t¨ng ®Òu ®Òu, çc
35

nghÜa vô ®èi víi nhµ níc ®Òu hoµn thµnh tèt, møc l¬ng b×nh qu©n ®îc
gi¶i quyÕt ®Çy ®ñ, kÞp thêi, ®óng chÕ ®é.
2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô, môc tiªu ho¹t ®éng cña c«ng ty:
C«ng ty cã chøc n¨ng vµ nhiÖm vô chñ yÕu:
- Chuyªn chÕ t¹o çc thiÕt bÞ phôc vô x©y dùng vµ söa ch÷a ®êng bé nh:
R¬ moãc vµ phun nhùa ®êng nãng ch¶y, xe phun nhò t¬ng, m¸y phun s¬n
kÎ têng, m¸y s¬n nãng, nhµ nghØ lu ®éng.
- Chuyªn s¶n xuÊt çc mÆt hµng phôc vô an toµn giao th«ng nh: biÓn b¸o
ph¶n quang, çc lo¹i g¬ng cÇu låi ®êng kÝnh phi 600 mm ®Õn phi 1000
mm phôc vô c«ng t¸c an toµn giao th«ng, s¶n xuÊt têng hé lau mÒm b»ng
thÐp.
- Gia c«ng l¾p r¸p çc kÕt cÊu thÐp c«ng tr×nh giao th«ng.
- Söa çc lo¹i xe m¸y thi c«ng.
- Söa ch÷a vµ x©y míi çc c«ng tr×nh giao th«ng võa vµ nhá.
- Kinh doanh dÞch vô, trao ®æi vËt t thiÕt bÞ xe m¸y thi c«ng.
- Kinh doanh dÞch vô vui ch¬i gi¶i trÝ nh: c©u l¹c bé b¬i léi, nhµ thi ®Êu
cÇu l«ng, bãng bµn.
- Kinh doanh vËt liÖu, m¸y mãc, thiÕt bÞ c«ng tr×nh giao th«ng.
C«ng ty cã nhiÖm vô ®a d¹ng nhng chñ yÕu vÉn lµ s¶n xuÊt nh÷ng
s¶n phÈm phôc vô an toµn giao th«ng ®êng bé, s¶n phÈm hµng ho¸ c«ng
céng cã ®Æc trng phôc vô phóc lîi c«ng céng cïng çc ®¬n vÞ x©y dùng
c¬ së h¹ tÇng tõng bíc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghiÖp ho¸ ngµnh giao th«ng
vËn t¶i, gãp phÇn x©y dùng ViÖt Nam vµo xu thÕ héi nhËp nÒn kinh tÕ
khu vùc vµ thÕ giíi.
Trong qóa tr×nh nh»m ®¹t ®îc çc môc tiªu, nhiÖm vô ®ã, kh«ng
ph¶i kh«ng cã nh÷ng khã kh¨n nhng c«ng ty ®· lu«n kh¾c phôc, ph¸t huy
néi lùc, ®Çu t ®óng híng vµ ®Æc biÖt lµ n©ng cao chÊt lîng qu¶n lý.
§Ó phôc vô cho ph¬ng ¸n kinh doanh míi, mét mÆt c«ng ty ra søc
cñng cè hÖ thèng qu¶n lý th«ng qua çc chÕ ®é tuyÓn dông, lùa chon çn
bé qu¶n lý, çc kü s c¬ khÝ, kü s x©y dùng, c«ng nh©n kü thuËt...mÆt
kh¸c c«ng ty ®· cö çn bé ®i häc çc líp tËp huÊn nghiÖp vô kü thuËt,
nghiÖp vô tµi chÝnh - kÕ to¸n, do Côc ®êng bé ViÖt Nam, Chi côc thuÕ
Hµ Néi tæ chøc nh»m n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña çn bé c«ng
nh©n viªn, n¾m b¾t kÞp thêi nhiÖm vô chøc n¨ng cña c«ng ty. Song
song víi çc biÖn ph¸p ®ã, c«ng ty còng tranh thñ sù chØ ®¹o vµ gióp ®ì
36

cña çc c¬ quan chñ qu¶n, lµ khu qu¶n lý ®êng bé II thùc hiÖn chøc n¨ng
qu¶n lý nhµ níc trªn çc mÆt nh: Qu¶n lý hµnh chÝnh, híng dÉn çc quy
chuÈn, tiªu chuÈn chuyªn ngµnh, thùc hiÖn chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh do
nhµ níc quy ®Þnh.
Qua qu¸ tr×nh thùc tËp vµ kh¶o s¸t thùc tÕ t¹i c«ng ty, thÊy râ c«ng
ty lµ mét doanh nghiÖp c«ng Ých, nhng ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ c«ng
ty ®îc çc c¬ quan chñ qu¶n giao viÖc mµ c«ng ty còng bÞ chi phèi bëi
çc quy luËt kinh tÕ thÞ trêng, nh trong b¸o ço kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh
doanh vµ viÖc thùc hiÖn chÕ ®é chÝnh s¸ch n¨m 2004 cña c«ng ty ®·
nhÊn m¹nh nh÷ng nhiÖm vô träng t©m lµ t¨ng cêng n©ng cao tr×nh ®é
qu¶n lý, ®Ó lµm sao cho s¶n phÈm cña c«ng ty lµ c¹nh tranh b»ng s¶n l-
îng, chÊt lîng, gi¸ thµnh...Nhng nh×n tæng thÓ çch ph¸t triÓn tæng hîp lµ
cã kÕt hîp nhiÒu h×nh th¸i s¶n xuÊt: s¶n xuÊt hµng c«ng nghiÖp, x©y
dùng c¬ b¶n, ph¸t triÓn dÞch vô, víi ba h×nh th¸i ®ã c«ng ty ®· t¹o ra
nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm vµ liªn tôc t¹o thÕ æn ®Þnh trong s¶n xuÊt kinh
doanh, võa ph¸t triÓn kinh tÕ cña c«ng ty ®ång thêi ®¶m b¶o tu©n thñ
®óng chÕ ®é chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ níc ®Æt ra. §ã còng lµ chØ
tiªu phÊn ®Êu cña c«ng ty ®Ó hoµ nhËp víi ®Êt níc trong sù nghiÖp
CNH-H§H, ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña c«ng ty.
3. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty
BÊt cø mét ®¬n vÞ nµo sau qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu
ph¶i tÝnh to¸n xem kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp m×nh ra sao?
L·i hay lç. Sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp g¾n liÒn víi kÕt qu¶
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Nã lµ mét chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh
gi¸ kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. KÕt qu¶ cµng cao th×
doanh nghiÖp cµng cã ®iÒu kiÖn më réng quy m« s¶n xuÊt, thÕ ®øng
trªn thÞ trêng v÷ng ch¾c, ngîc l¹i doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç th× sù ph¸
s¶n sÏ lµ mét tÊt yÕu ®èi víi doanh nghiÖp.
§Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ty trong thêi gian qua ta
c¨n cø vµo b¶ng sè liÖu sau:
MÉu 01 mét sè chØ tiªu chñ yÕu ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c«ng ty C¬ khÝ
söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II
37

§¬n vÞ tÝnh:1000®ång
ST
T
ChØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004
So s¸nh
Sè tiÒn TL(%)
1 Doanh thu thuÇn vÒ b¸n
hµng vµ cung cÊp dÞch
vô
19.036.323.09
3
14.852.081.11
0
(4.715.758.01
7)
(22)
2 GVHB 17.443.055.59
0
13.105.407.95
5
(4.337.647.63
5)
(25)
3 Lîi nhuËn gép vÒ b¸n
hµng vµ cung cÊp dÞch
vô
1.593.267.503 1.746.673.155 153.056.652 9,6
4 Doanh thu H§TC 1.806.269 77.853.201 76.046.932 43
5 Chi phÝ tµi chÝnh
Tong ®ã l·i vay ph¶i tr¶
426.552.943 759.634.972
124.679.900
333.082.029 17,8
6 Chi phÝ b¸n hµng 105.150.000 113.335.776 8.185.776 10,8
7 Chi phÝ qu¶n lý DN 843.347.885 917.176.295 73.828.410 10,9
8 Lîi nhuËn thuÇn tõ H§KD 184.022.944 34.379.313 (149.643.631) (81,3)
9 Thu nhËp kh¸c
10 Chi phÝ kh¸c 61.849.247 3.086.000 (58.763.247) (95)
11 Lîi nhuËn kh¸c 61.849.247 3.086.000 (58.763.247) (95)
12 Tæng lîi nhuËn tríc thuÕ 122.173.697 31.293.313 (90.880.384) (74)
13 ThuÕ TNDN ph¶i nép 39.095.583 8.726.128 (30.369.455) (77)
14 Lîi nhuËn sau thuÕ 83.078.114 22.531.185 (60.546.929) (73)
15 Thu nhËp BQL§/ngêi/thg 860.000 970.000 12,7
Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy kÕt qu¶ ho¹t ®éng SXKD cña c«ng ty
trong hai n¨m 2003 - 2004 mÆc dï: Doanh thu gi¶m 22% T¬ng øng gi¶m
4.715.758.017 ®ång. Nhng lîi nhuËn gép vÒ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch
vô t¨ng 9,6% t¬ng øng t¨ng 153.056.652, Tæng chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh, chi phÝ tµi chÝnh t¨ng so víi n¨m 2003 cho thÊy mÆc dï c«ng ty
®· cã nhiÒu biÖn ph¸p qu¶n lý ®Þnh møc vµ chi tiªu nhng do ph¶i c¹nh
tranh quyÕt liÖt trªn thÞ trêng nªn viÖc ®Êu thÇu c¸c c«ng tr×nh cÇn ph¶i
kh¶o s¸t hiÖn trêng rÊt kü nªn ph¶i bá ra chi phÝ lín. Bªn c¹nh ®ã c«ng ty
muèn më réng s¶n xuÊt ®Ó chiÕm lÜnh nhiÒu thÞ trêng, ®Çu t c¬ së vËt
chÊt, trô s¬ c«ng ty khang trang ®Ó n©ng cao n¨ng lùc cña c«ng ty vµ
38

®Çu t rÊt nhiÒu cho c«ng t¸c ®µo t¹o nguån nh©n lùc ®ã lµ ®Þnh híng
ph¸t triÓn l©u dµi cña c«ng ty nªn chi phÝ ph¶i t¨ng h¬n so víi n¨m tríc, tû
suÊt chi phÝ còng t¨ng. §©y lµ nguyªn nh©n khiÕn cho tæng lîi nhuËn tríc
thuÕ gi¶m 77% t¬ng øng gi¶m 90.880.384 ®ång vµ tæng lîi nhu©n sau
thuÕ còng gi¶m theo 73% t¬ng øng víi sè tiÒn lµ 60.546.929 ®ång. Nhng
møc thu nhËp b×nh qu©n cña ngêi lao ®éng vÉn æn ®Þnh vµ cã chiÒu
híng t¨ng lªn tõ 860.000 ®ång ®Õn lªn 970.000 ®ång. Do doanh thu gi¶m,
thuÕ thu nhËp gi¶m nªn c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép ng©n s¸ch nhµ níc còng
gi¶m. Nãi chung t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi ng©n s¸ch nhµ níc cña
c«ng ty lµ tèt. Tèc ®é t¨ng doanh thu chËm h¬n tèc ®é t¨ng chi phÝ, nhng
®©y kh«ng ph¶i c«ng ty qu¶n lý kÐm mµ do cßn mét sè c«ng tr×nh cßn
dë dang cha hoµn thµnh vµ bµn giao, hiÖn míi ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n
xuÊt kinh doanh dë dang vµ ®îc xÕp vµo hµng tån kho, ®îi quý sau hoµn
thµnh bµn giao míi ®îc ghi nhËn vµo doanh thu, h¬n n÷a C«ng ty l¹i ®ang
®Çu t vµo nguån nh©n lùc, tÝch cùc më réng kinh doanh vµ ®Çu t cho trô
së c«ng ty(trÝch khÊu hao vµo chi phÝ SXKD) khang trang h¬n ®Ó n©ng
cao n¨ng lùc c¹nh tranh trªn thÞ trêng vµ lµm tiÒn ®Ò ph¸t triÓn v÷ng
ch¾c h¬n cho nh÷ng n¨m t¬i.
C«ng ty c¬ khÝ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II cã ®îc kÕt qu¶
kinh doanh nh trªn chÝnh lµ môc tiªu mµ Ban gi¸m ®èc vµ toµn thÓ
CBCNV mong muèn, ®ã lµ kÕt qu¶ cña sù nç lùc, ®oµn kÕt toµn c«ng ty
qua lao ®éng s¶n xuÊt trong mét n¨m, §©y còng chÝnh lµ ®Þnh híng ph¸t
triÓn ®óng ®¾n cña Ban l·nh ®¹o c«ng ty.
4. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ s¶n xu©t, chøc n¨ng, nhiÖm vô c¸c phßng
ban cña c«ng ty.
4.1. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty.
Víi mét doanh nghiÖp, mét ®¬n vÞ kinh tÕ, mét c¬ quan hµnh
chÝnh sù nghiÖp nµo còng cÇn cã sù l·nh ®¹o, vai trß cña ngêi l·nh ®¹o
còng nh bé m¸y tæ chøc cïng víi viÖc sö dông nguån lùc cã ¶nh hëng rÊt
lín ®Õn viÖc thµnh hay b¹i cña cña doanh nghiÖp ®ã. Mét c¬ cÊu s¶n
xuÊt kh«ng hîp lý sÏ lµ sù thÊt b¹i g©y ra nhiÒu khã kh¨n trong c«ng t¸c
qu¶n lý, lµm gi¶m n¨ng suÊt, gi¶m hiÖu qu¶ lao ®éng vµ cã thÓ dÉn tíi
ph¸ s¶n. VËy ®Ó cã mét c¬ cÊu tæ chøc hîp lý, mçi ®¬n vÞ, mçi doanh
nghiÖp cÇn ph¶i c¨n cø vµo tõng ®Æc ®iÓm cña mçi c«ng viÖc ®Ó sö
dông bé m¸y tæ chøc.
Trong bÊt kú ho¹t ®éng g×, ë lÜnh vùc nµo th× yÕu tè con ngêi
còng lµ yÕu tè quan träng. Nhng ®Ó ph¸t huy ®îc yÕu tè con ngêi cã
hiÖu qu¶ th× vÊn ®Ò ®Æt ra lµ tæ chøc nh thÕ nµo? Sö dông nguån
39

nh©n lùc sao cho cã hiÖu qu¶. Nã lu«n lµ c©u hái ®Æt ra ®èi víi ngêi tæ
chøc.
C«ng ty c¬ khÝ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II lµ mét doanh
nghiÖp s¶n xuÊt vµ kinh doanh çc mÆt hµng chñ yÕu lµ an toµn giao
th«ng, ®¶m b¶o giao th«ng, çc thiÕt bÞ phôc vô cho duy tu b¶o dìng ®-
êng bé, x©y míi vµ söa ch÷a çc c«ng tr×nh giao th«ng víi nhiÒu chñng
lo¹i s¶n phÈm nªn viÖc tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cã
nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng:
C«ng ty cã m« h×nh tæ chøc s¶n xuÊt theo h×nh thøc trùc tuyÕn
chøc n¨ng, tõ c«ng ty ®Õn çc ph©n xëng, tæ, ngêi lao ®éng theo tuyÕn
kÕt hîp víi çc phßng chøc n¨ng.
Qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ò tµi t¹i C«ng ty th× bé m¸y tæ chøc vµ ®iÒu
hµnh cña c«ng ty ®îc thÓ hiÖn:
S¬ ®å2.1 : Bé m¸y tæ chøc cña C«ng ty
Bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty ®øng ®Çu lµ Gi¸m ®èc gi÷ vai trß ®iÒu
tiÕt toµn c«ng ty, ®¹i diÖn cho toµn bé çn bé c«ng nh©n viªn cña c«ng
40
Gi¸m ®èc
Phã gi¸m ®èc
qu¶n lý HC
Phã gi¸m ®èc
phô tr¸ch KT
Phã gi¸m ®èc
kinh doanh
Phßng
KHKT
Phßng
TCHC
Phßng
TCKT
PX
C¬
khÝ
PX
ChÕ
thö
PX
biÓn
b¸o
PX
söa
ch÷a
PX g-
¬ng
GT
§éi
c«ng
tr×nh
Ban
DÞch
vô
Ban
XDCB

ty vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
c«ng ty vµ tríc ph¸p luËt.
Tham mu cho Gi¸m ®èc cã ba Phã Gi¸m ®èc:
- Phã Gi¸m ®èc phô tr¸ch qu¶n lý hµnh chÝnh
- Phã Gi¸m ®èc phô tr¸ch kü thuËt
- Phã Gi¸m ®èc kinh doanh.
§Ó gióp cho ban Gi¸m ®èc tíi çc ph©n xëng, ®éi vît çch chÆt chÏ
vµ hiÖu qu¶ cã çc phßng ban chøc n¨ng ®îc tæ chøc theo yªu cÇu cña
viÖc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, qu¶n lý kü thuËt, qu¶n lý nh©n sù gåm
cã:
+Phßng tæ chøc hµnh chÝnh: thùc hÞªn çc c«ng t¸c liªn quan ®Õn
v¨n th lu tr÷, gi¶i quyÕt çc chÕ ®é chÝnh s¸ch cho çn bé c«ng nh©n
viªn, duyÖt çc ®Þnh møc vÒ ®¬n gi¸ ngµy c«ng lao ®éng, an toµn b¶o
hé lao ®éng, tuyÓn dông qu¶n lý vµ s¾p xÕp ®µo t¹o nh©n sù thùc hiÖn
c«ng t¸c ®èi ngo¹i.
+ Phßng kÕ ho¹ch- kü thuËt: cã nhiÖm vô lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt
kinh doanh x©y dùng çc quy tr×nh quy ph¹m trong s¶n xuÊt, tiªu chuÈn
chÊt lîng, cung øng çc nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm, ®Þnh møc tiªu hao
nguyªn vËt liÖu trong s¶n xuÊt, qu¶n lý thiÕt kÕ thi c«ng, çc c«ng tr×nh
x©y l¾p, ®ång thêi lµ phßng giao dÞch kinh doanh b¸n çc s¶n phÈm cña
c«ng ty.
Mçi phßng ban cã mét chøc n¨ng riªng biÖt nhng cã mèi quan hÖ
mËt thiÕt víi nhau, ®Òu chÞu sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña Gi¸m ®èc t¹o nªn
mét chuçi m¾t xÝch trong guång m¸y ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
c«ng ty. VÞ trÝ vµ vai trß cña çc phßng ban kh¸c nhau nhng môc ®Ých
cuèi cïng lµ sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp .
§Ó phï hîp víi t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, ®ång thêi ®Ó çc bé
phËn tù chñ, c«ng ty ®· thµnh lËp çc ph©n xëng, ®éi c«ng tr×nh, ban
x©y dùng c¬ b¶n, tæ dÞch vô lµ çc ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp. Mçi mét
bé phËn l¹i tæ chøc thµnh çc tæ s¶n xuÊt, tæ thi c«ng, tæ l¾p r¸p, c¬
cÊu nµy cã thÓ thay ®æi tuú theo tõng yªu cÇu, ®iÒu kiÖn cô thÓ.
T¹i çc bé phËn cã Qu¶n ®èc ph©n xëng, Phã Qu¶n ®èc ph©n x-
ëng, ®éi trëng cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý ®iÒu hµnh chung, cã kü thuËt viªn
kÕt hîp cïng phßng kü thuËt triÓn khai gi¸m s¸t çc s¶n phÈm. Mçi bé
phËn cã thèng kª kÕt hîp víi kÕ to¸n viªn ë phßng Tµi chÝnh - kÕ to¸n cã
nhiÖm vô lµm thñ tôc theo dâi c«ng, ®Þnh møc l¬ng, vËt t nhËp xuÊt,
41

nhiÖm vô thanh quyÕt to¸n víi c«ng ty theo tõng hîp ®ång s¶n phÈm hay
c«ng tr×nh hoµn thµnh.
Çc bé ph©n xëng, ®éi triÓn khai nhiÖm vô s¶n xuÊt, ®¶m b¶o vÒ
mÆt chÊt lîng, sè lîng, tiÕn ®é thi c«ng. Çch tæ chøc lao ®éng, tæ chøc
s¶n xuÊt nh trªn t¹o ®iÒu kiÖn qu¶n lý vÒ mÆt kinh tÕ, kü thuËt ë tõng
bé phËn s¶n xuÊt thuËn lîi cho c«ng ty cã thÓ kho¸n s¶n phÈm tíi tõng
ph©n xëng, ®éi c«ng tr×nh.
- Ph©n xëng chÕ thö: víi hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt çc
s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô cho giao th«ng, s¶n xuÊt ra çc s¶n phÈm míi
tríc khi quy tr×nh c«ng nghÖ ®îc triÓn khai s¶n xuÊt ë diÖn réng, ®ång
thêi cïng çc ph©n xëng kh¸c s¶n xuÊt çc mÆt hµng truyÒn thèng.
- Ph©n xuëng c¬ khÝ, ph©n xëng söa ch÷a: Tuy cã tªn gäi kh¸c nhau do
tiÒn th©n lµ xëng c¬ khÝ 200, söa ch÷a vµ b¶o dìng « t« cho côc ®êng
bé ViÖt Nam, sau nhiÒu n¨m thay ®æi hiÖn nay hai ph©n xëng ®Òu s¶n
xuÊt çc mÆt hµng nh hÖ thèng dÇm cÇu Bailey, dÇm cÇu phÐp liªn
hîp, s¶n phÈm nhµ l¾p ghÐp, rµo ch¾n di ®éng, thiÕt bÞ nÊu nhùa ®-
êng, nhò t¬ng, tuêng hé lan mÒm b»ng thÐp, ®inh ®êng ph¶n quang.
- Ph©n xëng biÓn b¸o: Thµnh lËp tõ n¨m 1995, ph©n xëng ®îc ®Çu t mét
d©y chuyÒn c¾t ch÷ vi tÝnh, thiÕt bÞ in líi, hÖ thèng çn t«n chuyªn s¶n
xuÊt çc s¶n phÈm biÓn b¸o ph¶n quang, cét tiªu, cét km, chãp nãn cao
su cã ph¶n quang khi thi c«ng ®êng giao th«ng.
- Ban XDCB: Cã nhiÖm vô x©y míi vµ söa ch÷a çc c«ng tr×nh h¹ tÇng
c¬ së trong c«ng ty nh thiÕt kÕ bÓ b¬i, nhµ thi ®Êu, khu nhµ tËp Çn bé
c«ng nh©n viªn, nhµ kh¸ch, héi trêng cïng çc bé phËn kh¸c hµng n¨m thi
c«ng çc c«ng tr×nh giao th«ng nh tr¹m thu phÝ Nam cÇu GiÏ, Tam
Canh...
- Ban dÞch vô: §¶m tr¸ch nghiÖp vô l¾p ghÐp nh«m kÝnh khi ph¸t sinh
çc yªu cÇu cña kh¸ch hµng, tæ chøc çc cuéc héi nghÞ, chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ çc dÞch vô ë cöa hµng c¨ng tin cña c«ng ty.
- §éi c«ng tr×nh : Cã nhiÖm vô ®i thi c«ng çc c«ng tr×nh ®êng bé nh
l¾p cÇu Bailey, tÊm sãng, g¬ng cÇu ...,thi c«ng çc c«ng tr×nh giao
th«ng.
Tõng ph©n xëng, ®éi c«ng tr×nh, ban XDCB, ban dÞch vô, trëng
çc bé phËn ph¶i cã tr¸ch nhiÖm tríc gi¸m ®èc c«ng ty, qu¶n lý ®iÒu
hµnh SXKD sao cho cã hiÖu qu¶. Ngoµi ra, çc bé phËn cßn cã çc
42

ThiÕt kÕ b¶n vÏ
LËp quy tr×nh c«ng nghÖ
§Þnh møc vËt t, nh©n
c«ng.
thèng kª hµng th¸ng, hµng quý tËp hîp çc chøng tõ thanh quyÕt to¸n hîp
®ång, ®èi chiÕu c«ng nî çc c«ng ty.
M« h×nh tæ chøc qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt cña c«ng ty nh×n
chung gän nhÑ, triÓn khai ®ång bé, c«ng t¸c kh¨ng khÝt linh ho¹t do cã
sù chØ ®¹o kÞp thêi vµ nhanh chãng tõ ban gi¸m ®èc ®Õn çc phßng
ban, ph©n xëng, ®ång thêi gi¸m ®èc còng nhanh chãng nhËn ®îc th«ng
tin ph¶n håi tõ çc phßng ban, ph©n xëng vµ nh©n viªn trong c«ng ty.
Qua nhiÒu n¨m vËn hµnh, mét ®iÒu ®îc nhËn thÊy lµ çc bé phËn ®Òu
ph¸t huy ®îc thÕ m¹nh cña m×nh, hoµn thµnh nhiÖm vô ®îc giao.
4.2. §Æc ®iÓm quy tr×nh s¶n xuÊt.
S¬ ®å 2.1 quy tr×nh tæ chøc s¶n xuÊt cña C«ng ty.
43
LËp kÕ ho¹ch thùc hiÖn s¶n
xuÊt
Tæ chøc s¶n xuÊt
NghiÖm thu
NhËp kho

KÕ
to¸n
c«ng
nî
KÕ to¸n:
Ng©n
hµng,
Hµng tån
kho,
KÕ
to¸n
tiÒn
l¬ng
Thñ
quü
KÕ to¸n tæng hîp
KÕ
to¸n
thanh
to¸n
II. ®Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n & c«ng t¸c kÕ to¸n cña c«ng ty
1.§Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n:
Bé m¸y kÕ to¸n ë c«ng ty ®îc tæ chøc theo h×nh thøc bé m¸y kÕ
to¸n tËp trung, ®îc minh ho¹ qua s¬ ®å sau:
S¬ ®«2.2: Bé m¸y kÕ to¸n ë c«ng ty
Phßng Tµi chÝnh- kÕ to¸n díi sù l·nh ®¹o trùc tiÕp cña gi¸m ®èc
c«ng ty, gåm 7 c¸n bé kÕ to¸n víi c¸c nghiÖp vô chuyªn m«n thµnh th¹o,
bao gåm: kÕ to¸n trëng, kÕ to¸n tæng hîp, bèn kÕ to¸n viªn, mét thñ quü,
44
KÕ to¸n trëng
B¸n hµng

mçi ngêi ®¶m nhiªm mét phÇn kÕ to¸n kh¸c nhau ®îc ph©n c«ng cô thÓ
nh sau:
- KÕ to¸n trëng: chÞu tr¸ch nhiªm híng dÉn chØ ®¹o chung, kiÓm tra çc
c«ng viÖc do çc nh©n viªn kÕ to¸n thùc hiªn.
- KÕ to¸n tæng hîp: Xö lý çc nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh cã liªn quan
®Õn ho¹t ®éng SXKD cña ®¬n vÞ, tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n, tæng hîp
çc th«ng tin cña c«ng ty vµo sæ çi, lËp b¸o ço tµi chÝnh.
- KÕ to¸n ng©n hµng, TSC§, hµng tån kho: Thùc hiÖn viÖc giao dÞch víi
ng©n hµng, kho b¹c thùc hiÖn viÖc ghi chÐp ph©n lo¹i, tæng hîp çc
ngiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn tiÒn göi ng©n hµng, vËt
liÖu, c«ng cô dông cô, TSC§.
- KÕ toÊn thanh to¸n: Thùc hiÖn viÖc ghi chÐp thanh to¸n víi c«ng nh©n
viªn, nhµ cung cÊp, viÕt phiÕu thu, chi, ghi chÐp çc nghiÖp vô ph¸t sinh
liªn quan ®Õn çc tµi kho¶n 111,334, 131.
- KÕ to¸n tiÒn l¬ng: Theo dâi vµ lµm thñ tôc víi phßng b¶o hiÓm quËn,
thanh to¸n l¬ng hëng b¶o hiÓm, çc kho¶n trÝch nép vµ thu chi kinh phÝ
c«ng ®oµn.
- KÕ to¸n c«ng nî: Theo dâi c«ng nî cña çc bé phËn trùc thuéc, nhµ cung
cÊp, kh¸ch hµng, ghi chÐp çc sæ çi TK136, 336.
- Thñ quü: Qu¶n lý tiÒn mÆt c¨n cø vµo çc chøng tõ hîp ph¸p, hîp lÖ ®Ó
tiÕn hµnh xuÊt nhËp quü vµ ghi sæ quü.
Ngoµi ra mçi kÕ to¸n viªn chÞu tr¸ch nhiÖm theo dâi thanh quyÕt
to¸n tõng ph©n xëng.
T¹i çc bé phËn, c«ng viÖc cña thèng kª lµ ghi chÐp lËp chøng tõ
ban ®Çu, tËp hîp, lµ çc b¶ng kª theo tõng hîp ®ång tõ phßng kÕ ho¹ch
giao.
2. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng Ty.
2.1. ChÝnh s¸ch kÕ to¸n ¸p dông t¹i C«ng Ty
*Niªn ®é kÕ to¸n
Niªn ®é kÕ to¸n cña C«ng ty b¾t ®Çu tõ ngµy 01 th¸ng 01 vµ kÕt thóc
vµo ngµy 31 th¸ng 12 n¨m d¬ng lÞch.
*§¬n vÞ h¹ch to¸n kÕ to¸n
§¬n vÞ tiÒn tÖ ®Ó ghi sæ kÕ to¸n vµ lËp B¸o ço tµi chÝnh lµ §ång ViÖt
Nam. Çc nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh kh«ng ph¶i §ång ViÖt Nam ®îc
45

chuyÓn ®æi thµnh §ång ViÖt Nam theo tû gi¸ thùc tÕ t¹i thêi ®iÓm ph¸t
sinh nghiÖp vô.
TiÒn vµ çc kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ cã gèc ngo¹i tÖ cha ®îc thanh to¸n
vµo ngµy kÕt thóc n¨m tµi chÝnh ®îc chuyÓn ®æi thµnh §ång ViÖt Nam
theo tû gi¸ b×nh qu©n cña thÞ trêng giao dÞch ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng
do Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam c«ng bè vµo ngµy kÕt thóc n¨m tµi
chÝnh.
Chªnh lÖch tû gi¸ (nÕu cã) ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ hoÆc doanh thu
ho¹t ®éng tµi chÝnh cña kú t¬ng øng.
* Hµng tån kho
Hµng tån kho ®îc h¹ch to¸n theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng tån kho: ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh.
* Tµi s¶n cè ®Þnh
Tµi s¶n cè ®Þnh cña C«ng ty ®îc ph¶n ¸nh theo nguyªn gi¸ vµ gi¸ trÞ hao
mßn luü kÕ. KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ®îc x¸c ®Þnh theo ph¬ng ph¸p
®êng th¼ng ¸p dông cho tÊt c¶ çc tµi s¶n theo tû lÖ ®îc tÝnh to¸n ®Ó
ph©n bæ nguyªn gi¸ trong suèt thêi gian sö dông íc tÝnh vµ phï hîp víi
quy ®Þnh t¹i QuyÕt ®Þnh 206/2003/Q§-BTC ngµy 12/12/2003 cña Bé
Tµi chÝnh.
Thêi gian íc tÝnh sö dông cho môc ®Ých tÝnh to¸n nµy nh sau:
- Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc 7- 22 n¨m
- ThiÕt bÞ s¶n xuÊt 5 - 19 n¨m
- Ph¬ng tiÖn vËn t¶i 6 - 15 n¨m
- ThiÕt bÞ qu¶n lý 3 - 8 n¨m
Møc hµng n¨m cña 1 TSC§ = Nguyªn gi¸ cña TSC§*Tû lÖ KH n¨m
= Nguyªn gi¸ cña TSC§*1/Sè n¨m sö dông dù
kiÕn
* Ghi nhËn doanh thu
- Doanh thu ®èi víi dÞch vô x©y l¾p, söa ch÷a trung ®¹i tu çc c«ng
tr×nh giao th«ng ®îc ghi nhËn khi ®· hoµn thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh vµ cã biªn b¶n nghiÖm thu, bµn giao c«ng tr×nh ®a vµo sö
dông vµ ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n, kh«ng phô thuéc ®· thu
tiÒn hay cha.
46

- Doanh thu ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ kinh doanh kh¸c ®îc
ghi nhËn trªn c¬ së ho¸ ®¬n b¸n hµng ph¸t hµnh cho khèi lîng s¶n phÈm,
hµng ho¸ vµ dÞch vô ®· cung cÊp vµ ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh
to¸n, kh«ng phô thuéc ®· thu tiÒn hay cha.
* ThuÕ
ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng
Hµng ho¸, dÞch vô do C«ng ty s¶n xuÊt vµ cung cÊp chÞu thuÕ gi¸ trÞ
gia t¨ng theo c¸c møc thuÕ suÊt nh sau:
- Hµng ho¸ 10%
- DÞch vô x©y l¾p vµ dÞch vô kh¸c 5% - 10%
ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp
- C«ng ty tÝnh vµ nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp theo møc thuÕ suÊt
28%.
- C¸c lo¹i thuÕ kh¸c ®îc tÝnh theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Nhµ níc
* Tµi kho¶n sö dông
Lo¹i TK I- Tµi s¶n lu ®éng cã:
- TK 111: TiÒn mÆt
- TK 112: TiÒn göi ng©n hµng
- TK 131: Ph¶i thu kh¸ch hµng
- TK 133: ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
- TK 136: Ph¶i thu néi bé C«ng ty
- TK 138: Ph¶i thu kh¸c
- TK 141: T¹m øng
- TK 142: Chi phÝ tr¶ tríc
- TK 151: Hµng mua ®ang ®i trªn ®êng
- TK 152: Nguyªn liÖu, vËt liÖu
- TK 153: C«ng cô, dông cô
- TK 154: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
- TK 155: Thµnh phÈm
Lo¹i TK II - Tµi s¶n cè ®Þnh cã :
47

- TK 211: Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh
- TK 214: Hao mßn TSC§
- TK 222: Gãp vèn liªn doanh
Lo¹i TK III - Nî ph¶i tr¶ cã :
- TK 311:Vay ng¾n h¹n
- TK331: Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n
- TK333: ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép nhµ níc
- TK334: Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn
- TK335: Chi phÝ ph¶i tr¶
- TK336: Ph¶i tr¶ néi bé
- TK338: Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c
- TK 341: Vay dµi h¹n.
Lo¹i TK IV- Nguån vèn chñ së h÷u cã:
- TK411: Nguån vèn kinh doanh
- TK414: Quü ®Çu t ph¸t triÓn
- TK415: Quü dù phßng tµi chÝnh
- TK416: Quü dù phßng trî cÊp mÊt viÖc lµm
- TK421: Lîi nhuËn cha ph©n phèi
- TK431: Quü khen thëng phóc lîi
- TK 441: Nguån vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n.
Lo¹i TK V- Doanh thu cã :
- TK 511: Doanh thu b¸n hµng
- TK 512: Doanh thu b¸n hµng néi bé
- TK 515: Doanh thu ho¹t ®éng tµi chÝnh
- TK 521: ChiÕt khÊu th¬ng m¹i.
Lo¹i TK VI - Chi phÝ SXKD cã :
- TK 621: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
- TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
- TK 627: Chi phÝ s¶n xuÊt chung
48

- TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n
- TK 635: Chi phÝ tµi chÝnh
- TK 641: Chi phÝ b¸n hµng
- TK 642: Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
- TK 623: Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng.
Lo¹i TK VII - Thu nhËp ho¹t ®éng kh¸c TK 711
Lo¹i VIII - Chi phÝ ho¹t ®éng kh¸c : TK 811,
Lo¹i IX - X¸c ®Þnh KQKD : TK 911.
Lo¹i X - TK ngoµi b¶ng
- TK 003: Hµng ho¸ nhËn b¸n hé, ký göi
- TK 009: Nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n.
Trong danh môc TK c«ng ty ®ang sö dông th× c«ng ty kh«ng ph¶i
sö dông çc TK dù phßng nh: TK 129, TK139, TK159, TK 229. do híng
cña c«ng ty kh«ng ®Çu t vµo chøng kho¸n, ®èi víi çc kho¶n ph¶i thu cña
kh¸ch hµng cuèi niªn ®é kÕ to¸n cha cã ®ñ ®iÒu kiÖn lËp çc kho¶n dù
phßng.
* HÖ Lu©n chuyÓn chøng tõ.
T¹i çc bé ph©n, c«ng viÖc cña thèng kª lµ ghi chÐp lËp chøng tõ
ban ®Çu, tËp hîp, ph©n lo¹i chøng tõ nhËp xuÊt ®Ó lËp tæng hîp nhËp,
xuÊt cho tõng hîp ®ång s¶n phÈm, h¹ng môc c«ng tr×nh, do Gi¸m ®èc
cña c«ng ty ký víi çc bé phËn. T¹i çc bé phËn, viÖc nhËp, xuÊt vËt t
®Òu ph¶i c©n ®ong ®o ®Õm cô thÓ, tõ ®ã lËp çc phiÕu nhËp kho,
xuÊt kho. Tæng hîp çc b¶ng kª chi phÝ vËt t cho tõng hîp ®ång sau ®ã
nép lªn phßng KÕ to¸n tµi chÝnh.
§Þnh kú, çc hîp ®ång ®îc thanh quyÕt to¸n, trong ®ã kª râ chi phÝ
vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ qu¶n lý, b¶ng
chÊm c«ng, b¶ng thanh to¸n l¬ng kÌm theo phiÕu nhËp xuÊt vËt t, ho¸
®¬n, b¶ng kª thuÕ GTGT ®Çu vµo, kÌm theo phiÕu nghiÖm thu. Phßng
kÕ to¸n sÏ theo dâi çc bé phËn trªn çc TK 136( ph¶i thu néi bé) vµ
TK336(ph¶i tr¶ néi bé) lµm c¨n cø cho viÖc h¹ch to¸n.
HÖ thèng chøng tõ gåm 5 chØ tiªu: tiÒn mÆt, hµng tån kho, lao
®éng vµ tiÒn l¬ng, b¸n hµng,TSC§ ®Òu theo sù ph©n c«ng thùc hiÖn
çc c«ng viÖc kÕ to¸n tõ kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p, hîp lÖ cña chøng tõ,
ph©n lo¹i vµ xö lý chøng tõ cho tíi viÖc ghi sæ, tæng hîp vµ hÖ thèng ho¸
49

sè liÖu vµ cung cÊp çc th«ng tin kÕ to¸n phôc vô qu¶n lý, ®ång thêi dùa
trªn çc kÕ ho¹ch ®· lËp, tiÕn hµnh ph©n tÝch çc ho¹t ®éng kinh tÕ ®Ó
gióp l·nh ®¹o doanh nghiÖp trong viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh.
*H×nh thøc sæ kÕ to¸n ¸p dông t¹i c«ng ty:
XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, quy m« cña khèi lîng
nghiÖp vô ph¸t sinh, ®ång thêi c¨n cø vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý,
tr×nh ®é kÕ to¸n hiÖn nay c«ng ty ®ang ¸p dông h×nh thøc sæ kÕ to¸n
Chøng tõ ghi sæ.
* Çc lo¹i sæ s¸ch c«ng ty ®ang sö dông:
+ Chøng tõ ghi sæ: §îc lËp trªn c¬ së chøng tõ gèc hoÆc b¶ng tæng
hîp chøng tõ gèc cïng lo¹i cã cïng néi dung kinh tÕ. Chøng tõ ghi sæ ®îc
lËp hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú tõ 5 ®Õn 6 ngµy. Chøng tõ ghi sæ ®îc
®¸nh sè liªn tôc cho tõng th¸ng, hay c¶ n¨m theo sè thø tù trong Sæ ®¨ng
ký chøng tõ ghi sæ. Çc chøng tõ ghi sæ ®Òu ph¶i cã chøng tõ gèc ®i
kÌm vµ ph¶i cã KÕ to¸n trëng duyÖt th× míi cã ®ñ c¨n cø ®Ó ghi sæ.
+ Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ: Ngµy th¸ng ghi trªn chøng tõ ghi sæ ®-
îc tÝnh theo ngµy ®¨ng ký vµo Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ. Sæ ®¨ng ký
chøng tõ ghi sæ lµ sæ kÕ to¸n tæng hîp dïng ®Ó ghi chÐp çc nghiÖp vô
kinh tÕ ph¸t sinh theo tr×nh tù thêi gian. Sæ nµy võa dïng ®Ó ®¨ng ký çc
nghiÖp vô ph¸t sinh, qu¶n lý chøng tõ ghi sæ do kÕ to¸n tæng hîp ghi.
C¨n cø vµo çc chøng tõ ghi sæ do kÕ to¸n ç phÇn hµnh chuyÓn ®Õn.
+ Sæ çi: Sæ çi lµ sæ kÕ to¸n tæng hîp dïng ®Ó ghi çc nghiÖp vô
kinh tÕ ph¸t sinh theo tµi kho¶n kÕ to¸n ®· ®îc quy ®Þnh trong chÕ ®é
kÕ to¸n ¸p dông t¹i doanh nghiÖp. Sè liÖu trªn sæ çi ®îc dïng ®Ó ®èi
chiÕu víi sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ ®èi chiÕu víi bé phËn kÕ to¸n chi
tiÕt vµ lµ c¨n cø ®Ó lËp b¸o ço kÕ to¸n. Sæ çi do kÕ to¸n tæng hîp ghi.
Trªn c¬ së çc chøng tõ ®· lËp vµ ®· ®îc ®¨ng ký vµo Sæ ®¨ng ký chøng
tõ ghi sæ
+ Sæ chi tiÕt:§ù¬c më chi tiÕt cho çc tµi kho¶n theo phÇn hµnh kÕ
to¸n. Më theo yªu cÇu qu¶n lý nh»m chi tiÕt ho¸ ®èi tîng kÕ to¸n nh:
• Sæ chi tiÕt tµi s¶n cè ®Þnh
• Sæ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh
• Sæ chi tiÕt vËt t s¶n phÈm hµng ho¸
• Sæ chi tiÕt thanh to¸n víi ngêi mua
50

• Sæ quü tiÒn mÆt
• Sæ tiÒn göi ng©n hµng
* Tæ chøc hÖ thèng b¸o ço kÕ to¸n
LËp b¸o ço tµi chÝnh lµ mét c«ng viÖc quan träng nã tæng hîp vµ
tr×nh bµy mét çch tæng qu¸t toµn diÖn t×nh h×nh tµi s¶n, nguån vèn,
c«ng nî, t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xó©t kinh doanh cña c«ng
ty trong mét kú kÕ to¸n.
HÖ thèng b¸o ço tµi chÝnh C«ng ty lËp theo quý vµ bao gåm:
- B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, mÉu sè B01-DN
- B¸o ço kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, mÉu sèB02-DN
- B¸o ço lu chuyÓn tiÒn tÖ, mÉu sè B03-DN
- ThuyÕt minh B¸o ço tµi chÝnh, mÉu sè B09-DN
Cã thÓ do yªu cÇu qu¶n lý, hiÖn nay c«ng ty cha cã hÖ thèng b¸o ço
néi bé.
III. ®Æc ®iÓm h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i C«ng ty.
1. §Æc ®iÓm ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ.
C«ng ty c¬ khÝ vµ söa ch÷a c«ng tr×nh cÇu ®êng bé II lµ mét c«ng
ty gåm nhiÒu bé phËn trùc thuéc. Mçi mét ph©n xëng, ®éi cã mét chøc
n¨ng nhiÖm vô riªng vµ cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. §Æc ®iÓm tæ
chøc lµ hµng c«ng nghiÖp (s¶n phÈm c¬ khÝ phôc vô an toµn giao
th«ng), x©y dùng c¬ b¶n, ph¸t triÓn dÞch vô, viÖc tæ chøc s¶n xuÊt ®îc
tiÕn hµnh ë tõng ph©n xëng.
Do vËy, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ®îc kÕ to¸n x¸c ®Þnh lµ tõng ®¬n
hµng, tõng c«ng tr×nh ( theo n¬i chÞu chi phÝ) vµ tõng ph©n xëng, toµn
c«ng ty (n¬i ph¸t sinh chi phÝ).
2. Quy tr×nh vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt.
2.1. Quy tr×nh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
Th«ng qua çc hîp ®ång kinh tÕ, çc b¶n vÏ, ®Þnh møc chi phÝ hay
chÝnh lµ çc phiÕu s¶n xuÊt mµ phßng kÕ ho¹ch giao cho çc bé phËn
s¶n xuÊt. Tõ ®ã çc bé phËn triÓn khai tiÕn hµnh mua nguyªn vËt liÖu,
vµ thèng kª sÏ viÕt phiÕu nhËp vËt t theo sè lîng ghi trªn ho¸ ®¬n, xuÊt
vµ ph©n bæ vËt t theo tõng c«ng tr×nh hay s¶n phÈm t¹i kho cña çc bé
51

Kt151Ke toán giá thành tại công ty cơ khí và sửa chữa công trình cầu đường bộ

Kt151Ke toán giá thành tại công ty cơ khí và sửa chữa công trình cầu đường bộ

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Similaire à Kt151Ke toán giá thành tại công ty cơ khí và sửa chữa công trình cầu đường bộ

Similaire à Kt151Ke toán giá thành tại công ty cơ khí và sửa chữa công trình cầu đường bộ (15)

Kt151Ke toán giá thành tại công ty cơ khí và sửa chữa công trình cầu đường bộ