1. Pashalleku i
Janines

2. Sundimtari i Pashallekut te Janines
•Ali Pashe Tepelena lindi me 1740 ne Beçisht te Tepelenes. Prirjet
dhe aftesite e tij rane ne sy te Portes se Larte dhe me 1784 ai u
emerua komandant ushtrie ne sherbimin e Valiut te Rumelise dhe
po kete vit siguroi me lufte qeverisjen e Sanxhakut te Delvines. Ali
Pashe Telpelena ishte nje sundimtar i rrepte dhe i drejte. Gjate
sundimit te tij , ai lidhi relata te ngushta me Napoleon Bonapartin e
Frances duke shkembyer letra edhe dhurata te ndryshme. Pashai
dhe mbreti francez cilesohen si figurat me te medha te asaj kohe.

3. Kane thene per Ali Pashe Tepelenen:
•Hygo : “Aliu dhe Napoleon
Bonaparti shkonin prane njeri
tjetrit si Tigri me Luanin
•Ketrin Fleming, profesor i
historise ne universitetin e New
York-ut botoi ne 1999 librin
“Bonaparti i Muhamedanëve”
•Hobhous : “Veziri ishte nji burre
i shkurten dhe mjaft i trashe,me
nji fytyre shume te kendshme
me cipe te bardhe dhe trajte te
rrumbullaket,syte e te cilit ishin
te kaltert me levizje te shpejta
qe te tregonin se nuk ishte nje
Pasha oriental.Kishte mjeker te
gjate qe i binte ne gjoks.Kishte
nje mikepritje te theksuar sa i
quante vizitoret djem te tij.”
Viktor Hygo
Hobhouse

4. Zgjerimi i Pashallekut -Territori
Pushtoi :
•1788-1803 – Qytetin e Artes
ne Epir dhe luginen e Vjoses
te Toskeri
•Pasi mposhti suljotet –
Beratin,Himaren,Çamerine,Gji
rokastren dhe Delvinen.
U zgjerua duke perfshire Shqiperine e
Jugut,Akarrnanine, nje pjese te
Etolise,Morene dhe nje pjese te
konsiderueshme te Maqedonise.

5. Administrata dhe ushtria
Kryeqyteti i pashallekut ishte
Janina me 50 mije banore. Ne
qytete kishte shkolla, biblioteka,
keshtjella e saraje, kisha e
manastire, teqe e xhami, spitale
me nga rreth 150 shtreter. Janina
ka qene qendra me e rendesishme
politike dhe ekonomike ne ate
kohe dhe konsiderohej si
kryeqyteti i Shqiperise se Jugut.
Ali Pashe Tepelena per te krijuar nje
shtet shqiptar te shkeputur nga Porta
e Larte krijoi administraten e tij,
financat, thesarin, policine, ushtrine
etj. Ai lejoi punesimin e te
krishtereve ne postet me te larta ne
kundershtim te legjislacionit. Prandaj
dallohej per tolerancen fetare.

6. Pashai kishte nje ushtri me rreth
20 mije vete, te pajisur me
artileri fushore e malore me 500
topa te llojeve te ndryshme dhe
me nje kavaleri prej 5000 vetesh.
Kishte edhe forca ushtarake
detare qe mbikqyrnin bregdetin.
Ai ngriti prane Janines nje shkolle
ushtarake dhe e organizoi
ushtrine ndryshe nga Perandoria
Osmane.Me ane te policise
sekrete qe ai krijoi, Aliu ishte i
informuar mbi cdo veprimtari qe
ndodhte brenda dhe jashte
pashallekut te tij.

7. Keshtjellat dhe tregtia
Pashai rindertoi kalate ne
Janine,Tepelene,Gjirokaster,Libohove,
Preveze,Arte,Porto Palermo,Sarande
etj.Perdori nje numer te
konsiderueshem arkitektesh dhe
inxhinieresh te huaj dhe vuri ne pune
mjeshtrat me te mire te vendit, nga
Korca,Dibra,Permeti,Gjirokastra,Janin
a.Kalane e Gjirokastres e pushtoi ne
vitin 1812 ndersa ne Tepelene ai
mbante nje nga selite me te
parapelqyera te tij. Veziri zhvilloi nje
tregti te suksesshme duke bere tregti
me Porten e Larte,
Rusine,Gjermanine,Francen, etj.
Eksportoheshin drithera ,lesh,pambuk
etj.

8. Arsimi-Vaksinimi-Fjala e lire
Ali Pashe Tepelena ishte i pari
qe beri te detyrueshem
vaksinimin kunder semundjes
se lise te sapo zbuluar,akt qe
ishte i ndaluar nga feja
islame.Mjeket e pashallekut
kishin studiuar ne Vjene,
Paris,Itali etj.Ne fushen e
arsimit Aliu perkrahi edhe
shkollat laike edhe ato
fetare.Filloi per here te pare
mesimi i gjuhes shqipe duke
shkruar me germa greke.
Populli ishte i lire te fliste per
problemet fetare, letrare,
historike dhe shkencore por
ishin te ndaluar rreptesisht te
benin diskutime politike.

9. Renia e Ali Pashe Tepelenes dhe
pashallekut te tij
Perandoria Osmane kishte kohe qe kishte kuptuar synimet e Ali Pashes dhe pasi ky i fundit nuk
kishte perfillur kercenimet e sulltanit, Porta e Larte vendosi te shtype pashan e fundit te
pabindur. Atij iu hoq posti i dervenpashes qe e mbante per 33 vjet bashke me te gjitha
funksionet qeveritare dhe sanxhakun e Janines. Ali Pasha nuk hoqi dore nga qellimet e tij por
kerkoi ndihmen e fuqive te medha, te Anglise,Rusise dhe Austrise. Duke deshtuar te siguroje
perkrahjen e tyre veziri mbajti kuvendin e Janines ku i beri thirrje popullit grek per t’u ngritur
kunder Portes se Larte. Me ndihmen e grekeve pashai po arrinte te rezistonte ndaj osmaneve.
Sulltani caktoi dike tjeter ne krye te detyres dhe rrethoi Janinen. Ali Pasha edhe pse i rrethuar
nuk u pergjunj prandaj Sulltan Mahmudi i II i kerkoi te largohej me kusht se nuk do te hakmerrej.
Pas disa ditesh Pashai legjendar u vra pabesisht nga nje kurth i ngritur nga Hurshid Pasha me 25
janar 1822

10. Referencat
•http://sq.wikipedia.org/wiki/Janina
•http://sq.wikipedia.org/wiki/Pashall
%C3%ABku_i_Janin%C3%ABs
Libri “Ali Pashe Tepelena 1740-1822” Me rastin e 180
vjetorit te renies se Ali Pashe Tepelenes nga Botimet Toena.

11. Formati
Formati i ri “Kerkim-Hulumtim” per testet semestrale
ishte i thjeshte dhe shume efikas. Veshtirsite per
permbledhjen e informacionit ishin minimale.
Punoi : Kris Ushe
Klasa : 9
Lenda : Histori