4. *
*Η Περιβαλλοντική Ομάδα του 7ου Γυμνασίου Ρόδο κατά τη
διάρκεια της χρονιάς 2004-2005 πραγματοποίησε πρόγραμμα
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης με θέμα:
« Ανανεώσιμοι φυσικοί και ενεργειακοί πόροι – εναλλακτικές
μορφές ενέργειας . Η περίπτωση της Ρόδου».
*Το πρόγραμμα χρηματοδοτήθηκε από το Υπουργείο Παιδείας και
Θρησκευμάτων (ειδική υπηρεσία διαχείρισης ΕΠΕΑΕΚ) και την
Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, Ευρωπαϊκό
Ταμείο περιφερειακής Ανάπτυξης), μετά από πρόταση της
Ερευνητικής Επιτροπής του Πανεπιστημίου Αιγαίου η οποία και
διαχειρίζεται τα χρήματα για τα Σχολικά Προγράμματα
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΣΠΠΕ).
5. *
*Η περιβαλλοντική μας ομάδα αναζήτησε :
* Περιπτώσεις εκμετάλλευσης ΑΠΕ στη Ρόδο. Ύπαρξη
αιολικών πάρκων. Τρόπο λειτουργίας τους. Προοπτικές για τη
δημιουργία και νέων .
* Επιπτώσεις στο περιβάλλον από τη λειτουργία του ΑΗΣ
Σορωνής με συμβατικά καύσιμα (μαζούτ, ντίζελ). Πιθανότητα
κατασκευής και νέου εργοστασίου της ΔΕΗ στη Νότια Ρόδο.
* Τρόπους εξοικονόμησης ενέργειας στο σπίτι, στο σχολείο,
στις εργασίες των γονιών μας. Χρήση ανανεώσιμων πηγών
ενέργειας στους χώρους αυτούς.
6. *
* Τα νησιά του νομού Δωδεκανήσου αποτελούν νησιωτικό μη
διασυνδεδεμένο ηλεκτρικό δίκτυο. Η απαιτούμενη ηλεκτρική
ενέργεια παράγεται από αυτόνομους σταθμούς και η διανομή
γίνεται μέσω των τοπικών δικτύων. Κύρια πηγή για την
παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αποτελούν συμβατικά καύσιμα
(μαζούτ- ντήζελ), με ποσοστό 95.5%, ενώ η συνεισφορά των
ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ανέρχεται σε μόλις 4.5%,
περιοριζόμενη σε οικιακή χρήση, για θέρμανση και ζεστό νερό.
Οι εγκατεστημένοι αιολικοί σταθμοί είναι ασήμαντης
συνεισφοράς , γεγονός το οποίο τείνει να αλλάξει μετά από τις
άδειες παραγωγής που επιτεύχθηκαν από τη Ρυθμιστική Αρχή
Ενέργειας, προσελκύοντας σημαντικό επενδυτικό. Ιδιαίτερα
κατά την καλοκαιρινή περίοδο, λόγω του τουρισμού, τα νησιά
αντιμετωπίζουν το σοβαρό πρόβλημα του ενεργειακού
ελλείμματος.
7. ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟΝ ΑΗΣ ΣΟΡΩΝΗΣ
Στον ΑΗΣ μας υποδέχθηκε υπάλληλος , η οποία μας ξενάγησε
στους χώρους του εργοστασίου και μας μίλησε για τον τρόπο
λειτουργίας του. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στο θέμα της
εξοικονόμησης ενέργειας και στους τρόπους που η ΔΕΗ χειρίζεται
το θέμα του ελέγχου της εκπομπής ρύπων στην ατμόσφαιρα.
Ακόμα, κατά τη διάρκεια της συζήτησης μας είχαμε και την
ευκαιρία να θίξουμε και το ζήτημα της χρησιμοποίησης
Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρικής
ενέργειας στο νησί της Ρόδου
Το εργοστάσιο παρήγαγε την περσινή χρονιά 688.000ΜWh και
έδωσε στο δίκτυο 659.000 ΜWh. Τη φετινή χρονιά προβλέπεται να
φθάσει τις 700.000
9. *Για το νέο εργοστάσιο…
*Είναι επιτακτική η ανάγκη δημιουργίας νέου εργοστασίου της
ΔΕΗ, διότι υπάρχει ενεργειακό έλλειμμα. Υπάρχει αναγκαιότητα
για την προσθήκη ισχύος. Το 2005 για να καλυφθούν οι
ανάγκες προβλέπεται να εγκατασταθεί νέος αεριοστρόβιλος
ισχύος 28 ΜW. Το υπάρχον εργοστάσιο δεν μπορεί να
επεκταθεί, λόγω της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης που θα
προκληθεί και της αντίδρασης των κατοίκων των γειτονικών
περιοχών. Όταν θα ξεκινήσει η λειτουργία του νέου
εργοστασίου ο ΑΗΣ Σορωνής δε θα κλείσει. Θα λειτουργεί
επικουρικά. Στο νέο εργοστάσιο θα χρησιμοποιούνται Μηχανές
Εσωτερικής Καύσης, οι μηχανές ντίζελ. Για τον νέο σταθμό έχει
επιλεγεί η ανατολική Κατταβιά. Ο νέος σταθμός στη θέση
Κατταβιά προβλέπεται να λειτουργήσει το 2009-2010 και να
έχει μηχανές ισχύος 167 ΜW.
ΑΠΕ ΣΤΗ ΡΟΔΟ
10. *Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης μας στο ΚΠΕ Πεταλούδων,
είχαμε την ευκαιρία να δούμε από κοντά ένα σταθμό μέτρησης
ρύπων. Αυτόν που έχει εγκαταστήσει η ΔΕΜΕ , εταιρεία
θυγατρική της ΔΕΗ σε ύψωμα της περιοχής Θεολόγου. Για το
σταθμό πήραμε πληροφορίες από τον κύριο Σωτήρη Καπέκα,
βιολόγο, μέλος της παιδαγωγικής ομάδας του ΚΠΕ. Στο σταθμό η
υγρασία και η θερμοκρασία πρέπει να διατηρούνται σταθερές για
να συντηρηθούν τα μηχανήματα. Γι’ αυτό υπάρχει air
condition.Υπάρχει επίσης αλεξικέραυνο και ανεμούριο, όπως
επίσης και υγρασιόμετρο και θερμόμετρο. Στον τρίποδα
υπάρχουν συσκευές που «ρουφάνε» αέρα και έτσι γίνονται
δυνατές οι μετρήσεις. Στο εσωτερικό υπάρχουν Ηλεκτρονικός
Υπολογιστής, Οθόνη και γραφείο. Οι σταθμοί αυτοί επικοινωνούν
με τη ΔΕΗ και τη νομαρχία on line.Ο σταθμός αυτός δυστυχώς δε
λειτουργεί. Ο μόνος που λειτουργεί είναι αυτός στο ξενοδοχείο
Happy days.
Η επίσκεψή μας σε σταθμό μέτρησης
ρύπων της ΔΕΗ (ΔΕΜΕ) στην περιοχή
Θεολόγου
13. *
*Με τον κύριο Γρηγοριάδη μιλήσαμε για τα προβλήματα
ρύπανσης που προκαλεί το εργοστάσιο της ΔΕΗ στην περιοχή
της Θολού. Η περιοχή πλήττεται ιδιαίτερα λόγω των
βορειοδυτικών ανέμων που πνέουν στην περιοχή. Οι
διαμαρτυρίες των κατοίκων είχαν θετικά αποτελέσματα για την
προστασία της περιοχής. Προσελήφθη δύτης για να ελέγχει
τακτικά τον αγωγό μεταφοράς καυσίμων.Το 1996 προστέθηκαν
τέσσερις μηχανές και παράλληλα μετά και από πίεση των
κατοίκων της περιοχής δόθηκε υπόσχεση πως θα φτιαχτεί
σύντομα νέο εργοστάσιο. Ίσως τότε θα έπρεπε να είχαν πιέσει
περισσότερο οι κάτοικοι ώστε να είχε ξεκινήσει αμέσως η
δημιουργία του νέου εργοστασίου και μάλιστα πριν
εγκατασταθούν οι καινούργιες μηχανές στον ΑΗΣ Σορωνής.
Δημιουργήθηκε σταθμός βιολογικού καθαρισμού για τα νερά
ψύξης και για τα ανθρώπινα λύματα. Εγκαταστάθηκαν σταθμοί
μέτρησης για τη ρύπανση.
Μια συνέντευξη με τον κύριο Δημήτρη Γρηγοριάδη, Δημοτικό Σύμβουλο του
Δήμου Πεταλούδων και εκπρόσωπο της Συντονιστικής Επιτροπής Αγώνα του
διαμερίσματος Θεολόγου (12/3/2005).
14. *
*Οι διαμαρτυρίες των κατοίκων είχαν θετικά αποτελέσματα για
την προστασία της περιοχής: Βελτιώθηκε η αισθητική των
κτιρίων της ΔΕΗ. Βάφτηκαν , φυτεύτηκε πράσινο. Όμως η
ρύπανση εξακολουθεί να υφίσταται. Μετά από διαμαρτυρίες των
κατοίκων εγκαταστάθηκε on line σύστημα μέτρησης των ρύπων,
το οποίο είναι στην πραγματικότητα non-on line . Μετρήσεις
ρύπανσης γίνονται και στη θάλασσα. Όμως το σύστημα χωλαίνει
ως προς το ότι τα δεδομένα καταγράφονται με μια ώρα
καθυστέρηση. Έτσι αλλοιώνονται τα δεδομένα , αφού
καταγράφεται ο μέσος όρος των τιμών των ρύπων και όχι οι
τιμές ανά πάσα στιγμή. Μπορεί, δηλαδή, η στιγμιαία ρύπανση
να είναι πολύ μεγάλη αλλά η μέση τιμή να είναι στα φυσιολογικά
όρια.
15. *
*Το Ενεργειακό Γραφείο Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Δωδεκανήσου είναι μια
Ανώνυμη Εταιρεία Τοπικής και Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης στην οποία
εταίροι είναι ο Δήμος Ρόδου, ο Δήμος Κω και Δήμος Νισύρου. Οι στόχοι της
είναι η ανάπτυξη και η προώθηση των ΑΠΕ, η εφαρμογή των αρχών της
βιοκλιματικής στα δημόσια κτήρια και στα σχολεία και η ευαισθητοποίηση
των κατοίκων πάνω στα θέματα των Ανανεώσιμων και Εναλλακτικών μορφών
ενέργειας. Η εταιρεία κάνει γνωστή τη δράση της και τους στόχους της μέσα
και από άρθρα στον Τύπο, διανομή φυλλαδίων κλπ. Λειτουργεί από το 1998.
Επειδή ήταν πρόσφατη η επίσκεψή μας στον ΑΗΣ Ρόδου ρωτήσαμε τον κύριο
Χαραλάμπη σχετικά με τους σταθμούς μέτρησης ρύπων της περιοχής
Θεολόγου.
*Η ΔΕΗ παρόλο που δεν είναι υποχρεωμένη από τη νομοθεσία , αντίθετα μ’
ό,τι συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη, εγκατέστησε σταθμούς μέτρησης
ρύπων.Ο σταθμός που επισκεφθήκαμε στη Θολό δε λειτούργησε γιατί
δημιουργήθηκε πρόβλημα με τη θέση εγκατάστασης.Ο μόνος σταθμός που
λειτουργεί είναι στο ξενοδοχείο Happy Days. Πρωτολειτούργησε το έτος 2005
και στον κλωβό μέτρησης μετρώνται διοξείδια του αζώτου και του θείου
μονοξείδιο του αζώτου και αιωρούμενα στερεά και είναι συνδεδεμένος on line
με τη Νομαρχία.Τις ημέρες που σημειώθηκαν προβλήματα σε μηχανές του
ΑΗΣ ο σταθμός δε λειτουργούσε . Κατά συνέπεια δεν υπήρξαν μετρήσεις.
16. *
* Σχετικά με την εκμετάλλευση των ΑΠΕ στα Δωδεκάνησα.Για λόγους ασφάλειας του
δικτύου μόνο 30% των ενεργειακών πόρων μπορεί να προέλθει από τις ΑΠΕ στα τρία
διαφορετικά δίκτυα. Δηλαδή, 30%στο βόρειο τρίγωνο (Πάτμο, Λέρο, Αστυπάλαια,
Λειψοί, Τήλο, Κάλυμνο και Κω), 30% σε Χάλκη Σύμη και Ρόδο και 30% σε Κάρπαθο και
Κάσο. Στη Ρόδο αναλογούν 48 ΜW.
* Για τα Αιολικά πάρκα: Η νομοθεσία που διέπει την ίδρυση και τη λειτουργία των
πάρκων αυτών είναι σχετικά πρόσφατη (Φεβρουάριος /2001). Παλαιότερα ίσχυε άλλο
καθεστώς. Οι άδειες πλέον δίνονται από τη η Ρ.Α.Ε. (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) , η
οποία είναι ανεξάρτητη Αρχή (αποτελούμενη από Ακαδημαϊκούς κλπ).Η ΡΑΕ
επανεξετάζει τις δυνατότητες των δικτύων ανά νομό. Για να αναλάβει κάποιος τη
δημιουργία ενός αιολικού πάρκου θα πρέπει να έχει και την τεχνική αλλά και την
οικονομική δυνατότητα.Σε 18 μήνες από τη στιγμή που δοθεί άδεια θα πρέπει να έχει
ολοκληρωθεί το 75% του έργου ενός αιολικού πάρκου. Αν όχι ανακαλείται η άδεια και
πρέπει να υποβληθεί νέα αίτηση.Η διαδικασία για τη λήψη άδειας λειτουργίας αιολικού
πάρκου είναι χρονοβόρα και περνά από πολλά στάδια. Τα αιολικά πάρκα που είναι
ήδη εγκατεστημένα στην Ελλάδα έχουν ισχύ από 12 έως 60 ΜW. Στο Εξωτερικό
υπάρχουν και πολύ μεγαλύτερα. Η κατασκευή του διαρκεί περίπου 16 μήνες. Για να
κατασκευαστεί πρέπει επίσης να εγκριθούν οι επεμβάσεις στα δίκτυα σύνδεσης. Η ΔΕΗ
δίνει τις προδιαγραφές(συνημίτονα, όρια ασφαλείας, δίκτυο κλπ) και αυτές
πληρώνονται από τον ιδιώτη/κατασκευαστή του αιολικού πάρκου. Η ενέργεια είναι
εναλλασσόμενη και έχει μια ορισμένη συχνότητα την οποία μπορεί το δίκτυο να
δεχτεί. Το πάρκο θα πρέπει να ακολουθεί τις προδιαγραφές για το ποιες ώρες μπαίνει
ή βγαίνει από το δίκτυο.
18. *
*Άλλα αιολικά πάρκα στη Ρόδο και στα Δωδεκάνησα. Το 2001 η
εταιρεία «Διεθνής Αιολική Ρόδου» είχε προχωρήσει για την
εγκατάσταση αιολικού πάρκου ισχύος 11,25 ΜW στον Ταυρόλιθο της
Ψίνθου. Τελικά η άδεια ανακλήθηκε γιατί το ΥΕΑ (Αεροπορία) είχε
ραντάρ εκεί κοντά .Το Ενεργειακό Γραφείο έχει συστήσει την Αειφορική
Α.Ε., όπου μετέχει κατά 5%, ενώ το 95% το έχει μια κοινοπραξία από την
Αθήνα . Έχει πάρει άδεια για 17,5 ΜW σε Λέρο , Κω , Πάτμο, Ρόδο(με
άδεια επέμβασης στον Μεσαναγρό). Σε πρώτη φάση πήρε άδεια για 3,6
ΜW.Επίσης στη ΔΕΜΕ παραχωρήθηκε γη για αιολικό πάρκο ισχύος 5
ΜW στο Πρασονήσι. Στην Κω και Λέρο υπάρχουν ήδη εγκατεστημένα
δύο πάρκα 4 και 4 MW της ΔΕΜΕ με την εταιρία ΡΟΚΑΣ Αιολική.
*Σχετικά με τη χρήση φωτοβολταϊκών: Η χρήση τους είναι ακόμα
οικονομικά ασύμφορη. Στην υπόλοιπη Ευρώπη επιδοτείται το 50% της
εγκατάστασής τους στον οικιακό τομέα. Στην Ελλάδα φαίνεται είναι
‘νωρίς’ ακόμα. Δεν υπάρχουν πόροι λόγω του ότι αυτήν την περίοδο
χρηματοδοτείται κυρίως ο αγωγός φυσικού αερίου. Από τις άδειες που
έχει δώσει για φωτοβολταϊκά η ΡΑΕ μόνο το 5%-6% λειτουργεί.. Το 95%
δεν έχει λειτουργήσει ακόμα.
21. *
* Μια από τις δραστηριότητές μας ήταν και η σύνταξη και διανομή ερωτηματολογίου από
τους μαθητές και μαθήτριες της Περιβαλλοντικής μας Ομάδας προς όλους τους μαθητές
του σχολείου πάνω σε θέματα εξοικονόμησης ενέργειας. Από τα 300 ερωτηματολόγια
που διανεμήθηκαν επεστράφησαν συμπληρωμένα τα 117.Στους μαθητές ζητήθηκε να
απαντήσουν στα ερωτήματα με τη βοήθεια κάποιου ενήλικου (γονέα /κηδεμόνα).
* Σκοπός του ερωτηματολογίου ήταν η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση
μαθητών/τριών και γονέων /κηδεμόνων του σχολείου μας σε θέματα εξοικονόμησης
ενέργειας στο περιβάλλον του σπιτιού και στην καθημερινή τους ζωή και η δημιουργία
θετικής στάσης και άποψης απέναντι σ’ αυτά τα ζητήματα. Οι διαπιστώσεις μας μετά τη
ανάλυση των απαντήσεων είναι οι εξής:
* Όπως φαίνεται οι περισσότεροι αγνοούν τις ετικέτες ενεργειακής σήμανσης που
υποχρεωτικά υπάρχουν σε όλες τις συσκευές Όσον αφορά το είδος θέρμανσης ,
χρησιμοποιούν τζάκι (15%), σόμπα πετρελαίου (9%), σόμπα υγραερίου (6%), ξυλόσομπα
(3%), σόμπα αλογόνου (25%), καλοριφέρ πετρελαίου (κεντρική θέρμανση) (26%),
καλοριφέρ ηλεκτρικό (24%), αερόθερμο (8%), κλιματιστικό (38%), Θερμοπομπούς (2%).
Αρκετοί χρησιμοποιούν περισσότερα από ένα είδος θέρμανσης (π.χ. τζάκι και
καλοριφέρ ηλεκτρικό). Παρατηρήσαμε ότι στο μεγαλύτερο ποσοστό χρησιμοποιούν
κλιματιστικά, καλοριφέρ πετρελαίου (κεντρική θέρμανση), και καλοριφέρ ηλεκτρικό.
Τα κλιματιστικά είναι αναμμένα στους 20ο C το χειμώνα (σε ένα ποσοστό 52%). Δεν
είδαμε να υπάρχει τάση για τη χρησιμοποίηση εναλλακτικών τρόπων θέρμανσης.
Εντοπίσαμε μόνο τους συμβατικούς.
22. *
*Έχουμε την τεχνολογία για να αποτρέψουμε την χειρότερη για
την ανθρωπότητα καταστροφή ίσως από την εποχή των
παγετώνων. Οφείλουμε να πείσουμε τις κυβερνήσεις των
χωρών μας γι’ αυτό. Πάνω απ’ όλα όμως οφείλουμε ο καθένας
μας να προσπαθήσει για την εξοικονόμηση ενέργειας και τη
χρήση ανανεώσιμων μορφών ενέργειας στην καθημερινή του
ζωή, στο άμεσό του περιβάλλον, στο σπίτι , στο σχολείο, στην
εργασία του…. Γιατί αν σκέπτεσαι τις επιπτώσεις σε
παγκόσμιο επίπεδο πρέπει πρώτα απ’ όλα να δρας σε
προσωπικό και σε τοπικό επίπεδο.
23. *
*Μέσα από αυτό το Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
μάθαμε να βρίσκουμε τρόπους για την εξοικονόμηση της
ενέργειας στο άμεσο περιβάλλον μας και στον τόπο μας ώστε
να εξασφαλιστεί αειφόρος ανάπτυξη
* Συνειδητοποιήσαμε ότι η αλόγιστη χρήση ενέργειας
επιβαρύνει τον οικογενειακό προϋπολογισμό , την οικονομία
του κράτους αλλά κυρίως το περιβάλλον.
* Συνειδητοποιήσαμε ότι, ιδιαίτερα στα νησιά υπάρχει η
δυνατότητα αξιοποίησης των ΑΠΕ πηγών ενέργειας, γιατί και
σημαντική ηλιοφάνεια έχουμε και αιολικό δυναμικό υπάρχει.
26. *
*Ευχαριστούμε για την υποστήριξη στην υλοποίηση του
προγράμματος: το διευθυντή του 7ου Γυμνασίου Ρόδου κο
Νικόλαο Φρόντζο, τον Υπεύθυνο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
Στέλιο Ορφανό, τον Υπεύθυνο του ΚΠΕ Πεταλούδων κο Χάρη
Παπακυριακού και την παιδαγωγική ομάδα του ΚΠΕ Πεταλούδων,
την κα Δέσποινα Παπακωνσταντίνου Γεωργιάδη, δασκάλα και
τον κύριο Σωτήρη Καπέκα, καθηγητή, βιολόγο και τους
επιστημονικούς συνεργάτες του προγράμματος: κύριο Στάθη
Κουσουρνά, Αντινομάρχη, πρόεδρο της Νομαρχιακής Επιτροπής
Περιβάλλοντος, τον κύριο Νικόλαο Ζούρο, καθηγητή
Πανεπιστημίου και διευθυντή του Μουσείου Απολιθωμένου Δάσους
στο Σίγρι (Λέσβου) και τους συνεργάτες του κυρία Ελένη Γαληνού,
βιολόγο και κύριο Ηλία Βαλιάκο, Γεωλόγο, τον κύριο Δημήτρη
Γρηγοριάδη, δημοτικό σύμβουλο Δήμου Πεταλούδων, τον κο
Αθανάσιο Δηλανά, μηχανολόγο μηχανικό, πρώην διευθυντή του
ΑΗΣ Σορωνής, τον κο Μανόλη Χαραλάμπη προϊστάμενο του
Ενεργειακού Γραφείου της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης
Δωδεκανήσου και το διευθυντή κο Χρυσοχό και τους υπαλλήλους
του ΑΗΣ Σορωνής.