Historia da Filosofía... por Artai Fdez e Carlos Lozano
1. Por Carlos Lozano González e Artai
Fernández Rodríguez (1ºBach-F)
.
A Historia da filosofía
2. A filosofía e a súa
historia
Época antiga
Época
medieval
Historia da
filosofía
Época
moderna
Época
contemporánea
A Historia da filosofía
3. A orixe da filosofía e os
seus antecedentes
Sociedades prehistóricas:
Xorden as preguntas fundamentais da filosofía: ¿Qué é
home?¿Por que estamos aquí?¿Existe Deus?
Culto ós animais (Espíritos).
Primeiros enterramentos.
Primeiras mostras de arte.
Consellos de anciáns como base moral e política.
Moral acatada e transmitida de xeración en xeración.
Culto á fertilidade feminina. Nai Terra (As venus).
A Historia da filosofía
4. A orixe da filosofía e os
seus antecedentes (II)
Primeiras civilizacións:
Mitos. Relixións organizadas.
Inicio da política (Cidades-estado) e da cidadanía(O
Código de Hammurabi ). Monarquías e teocracias.
Homes non iguais (Escravismo, sistemas de castas).
A Historia da filosofía
5. A filosofía non
occidental
Confucio (China). S.VI a.c. Sistema de pensamento
orientado cara á vida e destinado ao perfeccionamento
dun mesmo.
Buda (Nepal). S.V a.c. Predica a meditación para atopalas
verdades sobre a vida e o mundo. Personaxe lendario que
deu raíz a unha importantísima relixión.
Zaratrusta (Ou Zoroastro) (Irán). S. VI a.C. Filósofo persa
mitificado polo Islam e o zoroastrismo (Unha doutrina
iraní da Idade Antiga). Tamén se relaciona con catro
sabios iranís do último milenio antes de Cristo.
A Historia da filosofía
6. A filosofía non
occidental (II)
Filosofía no mundo musulmán. Básase como profeta
en Mahoma. É de orixe divina. Contribuíron á
difusión dos textos filosóficos gregos, olvidados en
Europa trala caída de Roma.
Ibn al-Samh foi un filósofo no Al-Ándalus.
A Historia da filosofía
7. Etapas da Grecia Clásica
Período
C
osmoló
xico
Período
Antropo
lóxico
Perídodo
Helenísti
co
Neoplato
nismo
A Historia da filosofía
8. Orixe da Filosofía:
Época Antiga
Contexto:
A Polis gregas e as primeiras repúblicas. Estreito
vínculo cidadán-estado.
Machismo e escravismo.
Forte relixiosidade:
Homero e a súa Ilíada e Odisea
Hesíodo: Teoxonía
A Historia da filosofía
9. Época antiga
A filosofía antiga vai do s.VI a.C ata o século III. Os
seus máximos representantes son Sócrates, Platón e
Aristóteles. Xordeu e desenrolouse na Grecia Clásica
das polis.
Divídese en varias etapas, segundo a problemática
da que se ocupan os diversos filosófos.
A Historia da filosofía
11. Períodos da época
antiga
Os filósofos da natureza (cosmoloxía)
Os primeiros filósofos centraron o seu asombro no
físico, na orixe da natureza. Buscaron, usando a súa
razón, a substancia primeira da que se formaba toda a
materia (o arjé). Tamén estudaron as matemáticas e a
xeometría. Foron os primeiros en usar a razón, non a
imaxinación (Mitos), para dar respostas ás preguntas
filosóficas.
A Historia da filosofía
12. Autores da Cosmoloxía
Tales de Mileto(640-546 a.c.). Primeiro filósofo e
matemático, creu que a auga era o arjé, pois estaba
presente en moitos corpos (a lo menos visiblemente),
pero cambiaba e transformaba a súa forma.
Anaximandro (610-546 a.c.). Cría que o creador (Ou
substancia última) debía ser distinto ó creado. Polo
tanto, chamou á arxé Indefinido. Creu na evolución
das especies (2400 anos antes que Darwin).
Anaxímenes(585-528 a.c.). Remodelou a teoría de
Tales: Se a auga é aire condensado, o arxé debería ser
o aire.
A Historia da filosofía
13. Autores da Cosmoloxía
Parménides(540-450 a.c.). Nada cambia, todo é, foi e será igual.
Os sentidos distorsionan a realidade (Pois fannos crer que as
cousas flúen), por iso esta debe ser interpretada pola razón.
Primeira teoría Racionalista.
Heráclito(536-470 a.c.). Todo flúe, nada permanece. Hai una lei
natural que provoca e dirixe estes cambios na materia. A
materia está unida por un logos. A relidade só pode ser coñecida
cos sentidos.
Crean o contraste total Parménides-Heráclito (razón-sentido)
A Historia da filosofía
14. Autores da Cosmoloxía
Empédocles(494-434 a.c.). A materia fórmase de auga, terra, aire
e lume unidos en infinitas combinacións. Ningún cambia por si
só. Os elementos xúntanse polo amor e sepáranse polo odio.
Anaxágoras(500-428 a.c.). Cría que a materia formábase de
minúsculas piezas, ás que chamou sementes. Existe una forza
superior que pon orde (O entendemento).
Pitágoras(582-500 a.c.). O arxé son os números. Foi o primeiro
en denominarse filósofo (Amigo da sabiduría).
Demócrito(460-370 a.c.). Formulou a teoría atómica
(Influenciado polo seu mestre Leucipo). Tódolos corpos
fórmanse de diminutas, reciclabéis, irreductibles e eternas
partículas, separadas polo baleiro. A causa de todo atópase na
propia materia. A isto chamouse Materialismo
A Historia da filosofía
15. Períodos da época
antiga
Período antropolóxico (filosofía do ser humano). O punto
central da súa preocupación é a vida humana, en lugar do
mundo que o rodea. Tamén se estudan a ética e a felicidade.
Conta cos sofistas e con Sócrates, na Atenas do S.V a.c.
Os sofistas, mestres e viaxeiros, crían na relatividade do ben.
“O home é a medida de tódalas cousas”. Normas naturais
(Universais)-Normas humanas (Relativas). Protágoras(487-420
a.c.) e Proxias.
SÓCRATES(470-399 a.c.). Un dos maiores filósofos da Historia,
que non escribiu nada. Cría na universalidade do ben e na
búsqueda da verdade para obter a felicidade. Adicábase a
preguntarlle á xente pola rúa cuestións filosóficas, facéndose o
parvo pero facendo ver ás persoas as súas propias verdades.
Dixo: “Eu só sei que non sei nada”.
A Historia da filosofía
16. Períodos da época
antiga
Período dos grandes sistemas (epistémico-ontolóxico). Con Platón e
Aristóteles, a filosofía grega chega o seu máximo esplendor e madurez.
Créanse dous grandes sistemas: o Idealista (Platón), que atribúe valor real
ás ideas, e o Realista (Aristóteles), que se basea no valor da experencia
sensible. Estes dous filósofos serán sumamente importantes saecula
saeculorum.
Platón(428-347 a.c.). Discípulo de Sócrates e mestre de Aristóteles, fundou
a Academia. Estableceu o dualismo corpo-alma e a teoría idealista, na que
o material é só un reflexo das ideas. Defendeu un Estado gobernado polos
filosófos e estratificado segundo as tarefas para lograla felicidade común.
Aristóteles(384-322 a.c.). Todo o contrario a Platón. Foi científico e
organizou todo o existente en grupos (Dende as almas ata a pranta das
zocas). Creou o realismo materialista e a unión total de corpo e alma.
Concebiu a felicidade como un punto medio inalcanzable entre razón e
pracer. Consideraba que as mulleres non sabían razonar, e eran inferiores.
A Historia da filosofía
17. Períodos da época
antiga
Período helenístico (filosofía ética). Nesta etapa hai dúas
correntes: o epicureísmo e o estoicismo (Que deriva do
cinismo) (séculos IV-I a.C.).
A filosofía interesase nas cuestións éticas, pois vólvese ao
home, á súa inferioridade, á súa salvación e á súa
felicidade.
Epicuro(341-270 a.c.) estableceu o pracer coo ben
absoluto.
Os cínicos e os estoicos (Zenón, Antístenes e Séneca, por
exemplo) cren na ausencia de pracer en vida coa natureza
para alcanzar a felicidade. Un cínico famoso, Dióxenes, só
posuía unha capa, un bastón, un saco e un tonel.
A Historia da filosofía
18. Períodos da época
antiga
Período relixioso (Neoplatonismo). S.III-IV
Derradeira etapa da filosofía antiga. Caracterizase
por un forte sentimento místico e un anhelo relixioso
de salvación. Destaca Plotino. Xorden numerosas
sectas pseudorelixiosas.
A Historia da filosofía
19. Época medieval
Este período está marcado polo cristianismo e,
nalgún momento, polo Islam e o xudaísmo. A etapa
da filosofía medieval comeza no 529, cando se funda
a Orde Benedictina e péchase a Academia de Platón.
O cristianismo é fundalmente un sistema de vida que
ten a Cristo como modelo e o seu fin é a salvación. A
súa temática principal é as relacións entre razón e fe.
A relixión cristiá establece o precepto de ora et
labora, e a vida como camiño para alcanzalo ceo.
A filosofía medieval divídese en patrística e
escolástica. É Teocéntrica e de base relixiosa.
A Historia da filosofía
20. Patrístrica
Deriva do pensamento dos chamados «Santos Pais».
Séculos I ao V. Representa as especulacións dos pais
da igrexa durante os primeiros séculos da era cristiá,
para comprender, por medio de conceptos filosóficos
gregos e da razón, a verdade revelada na Biblia, e
facerlle fronte á filosofía clásica.
Destaca Agostiño de Hipona (354-430).
Cristianización de Platón (As ideas son os
pensamentos de Deus). Destino feito por Deus. Ben e
mal en continua loita durante toda a Historia.
A Historia da filosofía
21. Escolástica
Séculos XI ao XIV. Este termo provén da palabra «scholasticus»;
practicábase nas escolas monacais, que como sistema perdurará ata o
século XX.
Dividese en tres períodos:
A primeria escolástica (s.XI ao XII). Establécense as bases entre fe e razón.
Destacan Anselmo de Canterbury (As probas da existencia de Deus) e Pedro
Abelardo.
Alta Escolástica (s. XIII ao XIV). Creánse os grandes sistemas filosóficosteolóxicos. Destacan Alberte Magno e Tomé de Aquino(1225-1274), quen
cristianiza a Aristóteles e formula as Quinque Viae: cinco argumentos para
probar a existencia de Deus (Movemento, causalidade, continxencia, graos de
perfección e orde do universo).
Crise da Escolcástica (séculos XIV). Disólvese a escolástica, debido a unha
separación entre a fe a razón. Sobresae Guillerme de Ockham.
Outro pensador do s.XIII foi Roger Bacon, un vangardista que se acerca máis á
filosofía renacentista e crea un vínculo forte ciencia-técnica.
A Historia da filosofía
22. Época moderna.
O Renacemento representa os albores da época
moderno. Entre os séculos XIV e XVI, prodúcese un
xiro humanista fronte o teocentrismos medieval.
Tras o Renacemento xorden os grandes movementos
(etapas) da época moderna. O coñecemento humano
é o gran protagonista.
A Historia da filosofía
24. Racionalismo (s.XVII)
Intenta solucionar problemas referidos ao
coñecemento humano, basándose no uso exclusivo
da razón. Os filósofos desta corrente viven a
revolución científica.
Destacan René Descartes(1596-1650), Baruch Spinoza
(1632-1677) e Gottfried W.Leibniz (1646-1716).
A Historia da filosofía
25. Empirismo (s.XVIIXVIII)
Sostén que a filosofía debe esquecer os delirios da
universalidade e necesidade e centrarse na base do
coñecemento a través dos sentidos (Como
Aristóteles). A filosofía ética e política de John Locke
(1632-1704), precursor do liberalismo. Thomas
Hobbes (1588-1679) fala da existencia do Estado
absoluto. Outros empiristas son Francis Bacon,
George Berkeley e David Hume (1711-1776).
A Historia da filosofía
26. Evita o dogmatismo e o escepticismo da razón ao reunir os contidos do racionalismo e do empirismo. Crea unha
conciliación entrambas correntes e, a súa vez, supéraas co seu criticismo.
Tres tipos de críticas: Crítica da razón pura, da razón práctica e do xuízo.
Crea a ética do deber, e critica a metafísica.
Kant (1724-1804)
A Historia da filosofía
27. Idealismo alemán
(s.XVIII-XIX)
Ten como representante principal a Hegel(17701831), que, coa súa filosofía da historia, revaloriza o
Estado fronte á sociedade civil. Terá gran
importancia nos movementos revolucionarios
contemporáneos. Relaciónase co movemento cultural
do Romanticismo.
Outros representantes foron Fichte (1762-1814) e
Schelling (1775-1854).
A Historia da filosofía
29. Época contemporánea
Desenvolvese nos séculos XIX, XX e XXI, tanto en Europa
como América.
Houbo varias achegas:
Positivismo de Augusto Comte (1798-1857). Representa a
primeira oposición a Hegel. Rexeita a metafísica. Cre no
saber científico como expresión final da razón (Teoría dos
tres estados).
Marxismo. Recolle os fundamentos da dialéctica hegeliana,
pero representase coa súa filosofía materialista (Dialéctica e
histórica), máis radical que o idealismo absoluto de Hegel.
Unha das principais diferenzas co resto dos filósofos é a
transformación da sociedade. Os seus representantes son
Marx(1818-1883) e Engels(1820-1895).
A Historia da filosofía
30. Época contemporánea
(II)
Vitalismo. Nietzsche (1844-1900), defende a vida e o
irracional fronte á racionalidade da ciencia e dos
fenómenos fisicoquímicos.
Existencialismo. Reinvindica a orixinalidade e
pecularidade da existencia individual. Soren
Kierkegaard (1813-1855), oponse a Hegel. Outros
como Heidegger e Sartre, recollen a idea da
irredutibilidade.
A Historia da filosofía
31. Época contemporánea
(III)
Filosofía analítica. Considera que os erros do
pensamento son fundamentalmente erros
lingüísticos e centra a súa atención en temas lóxicos e
epistemolóxicos. Wittgenstein, Russell e Edward
Moore son os seus máximos representantes.
Neopositivismo. Non acepta a metafísica.
Carnap(1891-1970) é o seu principal pensador.
Utilitarismo. John Stuart Mills (1806-1873) crea o
“Principio da maior felicidade” baseado na
constitución de obras útiles para a sociedade.
Materialismo liberal.
A Historia da filosofía
32. Época contemporánea
(IV)
Escola de Frankfurt. Reflexión crítica da sociedade
postindustrial. Horkheimer (1895-1973), Adorno, Marcuse
e Habermas son os seus principais compoñentes.
Posmodernismo. Segundo Vattimo, é un pensamento
paradóxico que constrúes e destrúe á vez conceptos e dá
lugar a unha multiplicidade de códigos. Lyotard e
Deleuze (1925-1995) son os máximos representantes.
Psicanálise (Ver seguinte diapositiva). Iniciada por
Sigmund Freud (1856-1939) , céntrase na antropoloxía e
crea o concepto de inconsciente, e a súa influencia no
comportamento humán. Outro representante foi C.
Gustav Jung (1875-1961).
A Historia da filosofía
35. Fontes de búsqueda e
bibliografía:
Wikipedia (datas)
Libro de 1º de Bach. de Filosofía.
O Mundo de Sofía: Jostein Gaarder.
O nome da rosa: Umberto Eco.
Apuntes de Filosofía e Antropoloxía.
Recordos de Ética e Cidadanía de 4º da ESO.
Libro de 2º de Bach. de Historia.
A Historia da filosofía
36.
“O home é o único animal que fala sen ter
nada que dicir” (Nietszche)
A Historia da filosofía