1. Άγιος Αθανάσιος ο Μέγας "ο
ηρωικοτερος των Αγίων και ο αγριότερος
των ηρώων "

2. Εισαγωγή
• Ο άγιος Αθανάσιος, τον οποίο η Εκκλησία προσονόμασε «Μέγαν» για την
ξεχωριστή αρετή του, τον αδαμάντινο χαρακτήρα του και τους σθεναρούς
αγώνες που διεξήγαγε προς αντιμετώπιση του κινδύνου της Ορθοδοξίας από
την αίρεση του αντίχριστου Αρείου, υπήρξε μεγάλη ιστορική μορφή μιας από
τις πλέον σημαντικές περιόδους της ανθρωπότητας. Τότε δηλαδή που η
Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, διαπιστώνοντας την αδυναμία της να καταπνίξει τον
Χριστιανισμό με βάρβαρους διωγμούς, αναγκάστηκε να τον αναγνωρίσει και να
στηρίξει σ’ αυτόν την παράταση της ζωής της. Οι λεπτομέρειες της ζωής και
του έργου του αγίου Αθανασίου δίνουν μια πολύ παραστατική εικόνα της
ταραχώδους εκείνης εποχής, κατά την οποία έπνεε τα λοίσθια η αρχαία
θρησκεία, η ειδωλολατρία, και θέτονταν τα θεμέλια του κράτους σε νέα
θρησκευτική βάση, στη χριστιανική θρησκεία• και επιπλέον διεξάγονταν
συζητήσεις και συγκαλούνταν τοπικές και οικουμενικές Σύνοδοι για τη
διατύπωση των δογμάτων και τη ρύθμιση θεμάτων αφορώντων στην οργάνωση
και διοίκηση της Εκκλησίας.

3. Ο βίος του Αγίου Αθανασίου
• Ο Άγιος Αθανάσιος ο Μέγας γεννήθηκε
το 296 μΧ (ή το 295 μΧ). Έχει
χαρακτηριστεί στύλος της Ορθοδοξίας
και Μέγας Πατήρ της Ορθοδοξίας. Οι
γονείς του Αθανασίου ήταν φτωχοί
αλλά πιστοί και ενάρετοι χριστιανοί. Η
οικονομική του κατάσταση δεν του
επέτρεπε να λάβει ανώτατη
εκπαίδευση, αλλά με την βοήθεια του
Θεού κατάφερε μελετώντας μόνος του
να φτάσει σε υψηλό επίπεδο στην
θεολογία και στην φιλοσοφία. Ο Άγιος
Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός γράφει ότι ο
Άγιος Αθανάσιος μελέτησε την Αγία
Γραφή περισσότερο από κάθε βιβλίο.

4. Η χειροτονία του Αθανασίου
• Το 312 μΧ ο Άγιος Αθανάσιος χειροτονείται διάκονος από τον Αλέξανδρο
Πατριάρχη Αλεξανδρείας. Ήδη ενώ ήταν διάκονος, εμφανίστηκε στην Α
Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας, το έτος 325 μΧ, που είχε συγκροτηθεί κατά
του Αρείου, στην οποία διέπρεψε πάνω απ’ όλους με τον ζήλο του, και με την
διδασκαλία του περί Ομοουσίου. Αυτός κυρίως κατατρόπωσε τη νόσο του
αρειανισμού, υποστηρίζοντας, με τη θεολογική και φιλοσοφική κατάρτιση που
διέθετε και με τη ρητορική του δεινότητα, τον όρο «ομοούσιος» (τω Πατρί) για
το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, τον Ιησού Χριστό. Στη διδασκαλία
βασικά του Αθανασίου στηρίχτηκε η Σύνοδος αυτή και συνέταξε τα εφτά
πρώτα άρθρα του Συμβόλου της Πίστεως, του κοινώς ονομαζόμενου «Πιστεύω».
Τοιουτοτρόπως το όνομα του Αθανασίου κατέστη τότε σύμβολο της Ορθοδοξίας
στον αγώνα της προς αντίκρουση της γενικής επιθέσεως των αρειανών
εναντίον της.Το έτος 326 μΧ ο Άγιος Αθανάσιος διαδέχθηκε τον Αλέξανδρο,
επίσκοπο Αλεξανδρείας, εκλεγμένος από κλήρο και λαό.

5. Ο αγώνας κατα του αρειανισμου
• Ο Άγιος Αθανάσιος ο Μέγας αρνήθηκε την κοινωνία προς τον Άρειο,
γνωρίζοντας την διαστροφή της γνώμης του και την νόσο της αίρεσης που
φώλιαζε ακόμη στην καρδιά του Αρείου. Αμέσως άρχισαν οι συκοφαντίες και
οι επιβουλές των Αρειανών εναντίον του Αγίου Αθανασίου. Αλλεπάλληλες
φορές εξορίστηκε άδικα, καθώς οι Αρειανοί ή οι Εθνικοί κατάφερναν και
επηρέαζαν τους Αυτοκράτορες (Κωνσταντίνος ο Μέγας, Κωνσταντίνος ο υιός, ο
Ιουλιανός ο Παραβάτης, και ο Ουάλης). Ο Άγιος Αθανάσιος ο Μέγας, ο
υπερασπιστής της Ορθοδοξίας, εξορίστηκε στην πόλη Τρίβερι της Γαλλίας,
κατέφυγε στη Ρώμη, φυγαδεύτηκε και έμεινε καιρό στην έρημο, κρύφτηκε σε
υπόγεια μήνες ολόκληρους, υπέμεινε χιλιάδες βάσανα και διωγμούς για 46
έτη. Όταν οι αυτοκράτορες καταλάβαιναν το λάθος τους ή όταν ανέβαινε νέος
αυτοκράτορας στον θρόνο, ανακαλούσαν τον Άγιο Αθανάσιο από την εξορία μα
έπειτα ήταν πάλι υπό διωγμό, μετά από νέες διαβολές και συκοφαντίες από
Αρειανούς ή από ειδωλολάτρες.

6. Η εξορία του
• Τα χρόνια που ο Άγιος Αθανάσιος
βρισκόταν σε εξορία τον υποστήριζαν
τόσο οι λαϊκοί όσο και μοναχοί της
ερήμου. Εκεί στην έρημο γνώρισε τον
Μέγα Αντώνιο, του οποίου τον βίο
συνέγραψε. Τελικά, φάνηκε σαν
φωτεινός αστέρας που έδυε,
επιστρέφοντας για τελευταία φορά από
την εξορία στον επισκοπικό του θρόνο,
όπου με την λαμπρότητα των λόγων
του φώτισε τον ορθόδοξο λαό για λίγο
ακόμη καιρό και αναπαύτηκε στις 2
Μαΐου του 373 μΧ.

7. Συγγραφικό έργο
• Παρά τις μεγάλες περιπέτειες και αντιξοότητες της ζωής του, ο Μέγας
Αθανάσιος έβρισκε χρόνο να διαθέτει για συγγραφική δράση. Το συγγραφικό
έργο του Αγίου είναι πλουσιότατο από απόψεως και ποιού και ποσού. Και
πράγματι, ο Μέγας Αθανάσιος δέσποζε ως εκκλησιαστική μορφή της εποχής
του όχι μόνο ως μαχητής της Ορθοδοξίας, αλλά και ως δοκιμότατος
συγγραφέας αξιολογότατων έργων. Τα συγγράματα του αγίου Αθανασίου
κατατάσσονται σε πέντε κατηγορίες, ήτοι σε: α) απολογητικά υπέρ του
χριστιανισμού και της Ορθοδοξίας, β) έργα κατά αρειανών, γ) ερμηνευτικά
της Αγίας Γραφής, δ) ασκητικά και ε) επιστολές, τα οποία και είναι
δημοσιευμένα σε τέσσερις τόμους της «Ελληνικής Πατρολογίας» του. Ο
Μέγας Αθανάσιος μέσα από τα συγγράματά του και τα κηρύγματά του έθεσε τη
σφραγίδα της διδασκαλίας του όχι μόνο στους σύγχρονούς του, αλλά και στη
χριστιανική σκέψη πολλών γενεών μετά από αυτόν. Και αυτοί ακόμη οι
μεγάλοι φωστήρες της Εκκλησίας, όπως ο Μέγας Βασίλειος και ο Γρηγόριος ο
Ναζιανζηνός, αντλούσαν «ώσπερ από πηγής» από τα συγγράματα του Μεγάλου
Αθανασίου, όπως εύστοχα σημειώνει ο σοφός πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
Φώτιος.

8. Χαρακτηρισμός
• Ο Αθανάσιος ανήκει στις μεγάλες μορφές της Εκκλησίας, όχι τόσο για την
εξαίρετη άλλωστε συγγραφική του δράση, όσο κυρίως για τον αδαμάντινο
χαρακτήρα του, τη θερμουργό προς την Εκκλησία αγάπη του και την υπέροχη
προσωπικότητάτου, όπως ορθά παρατηρεί άλλος μεγάλος πατήρ της
Εκκλησίας, ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, γράφοντας: «Ο βίος του Αθανασίου
κατέστη υπόδειγμα επισκόπου και η διδασκαλία του νόμος ορθοδοξίας,
καθόσον ο μεν βίος του ήταν καθοδηγός της διδασκαλίας του, η δε διδασκαλία
του ήταν επισφράγιση του βίου του». Το όνομα του Αθανασίου απέβη
συνώνυμο της αρετής, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει πάλι ο Γρηγόριος:
«Αθανάσιον επαινών, αρετήν επαινέσομαι ταύτόν γαρ εκείνον τε ειπείν και
αρετήν επαινέσαι».

9. • Με τους διαρκείς υπέρ της Ορθοδοξίας αγώνες του ο
Αθανάσιος απέβη «Της του Θεού Εκκλησίας αληθής
στύλος και θεμέλιον», όπως χαρακτηριστικά σημειώνει
ο πατριάρχης Αλεξανδρείας Κύριλλος Α (412-444
μ.Χ.). Ο Αθανασίος κατέστησε τον βίο του, πράγματι,
ζώσα έκφραση και ερμηνεία της Ορθής Πίστεως, της
οποίας την υπεράσπιση έταξε ως σκοπό των αγώνων
του. Όντας έξοχη ηθική και εκκλησιαστική
προσωπικότητα, επιβαλλόταν με τα λόγια του και τα
έργα του στην κοινή συνείδηση των χριστιανών. Το
κύρος του «ως πατρός της Ορθοδοξίας» διατηρήθηκε
ακέραιο και μετά την προς Κύριον εκδημία του, τα δε
συγγράμματά του απέκτησαν οικουμενική διάσταση,
ως περιέχοντα τη γνήσια και αυθεντική διδασκαλία
της Εκκλησίας, και χρησιμοποιήθηκαν ευρύτατα από
τους μετέπειτα εκκλησιαστικούς συγγραφείς και τις
οικουμενικές Συνόδους προς διατύπωση των
ορθόδοξων δογμάτων της Εκκλησίας μας.

10. • Ο Μέγας Αθανάσιος, στους αγώνες του υπέρ της
Ορθοδοξίας, αντιμετώπισε και τους πλέον ισχυρούς
αντιπάλους και δεν κάμφθηκε ποτέ μπροστά στους
κατατρεγμούς και στις εξορίες. Έτσι, δικαίως
χαρακτηρίστηκε ως «ο ηρωικότερος των αγίων και ως ο
αγιότερος των ηρώων». Η Εκκλησία, εκτιμώντας τα
κατορθώματά του, τον τοποθέτησε κοντά στους
αποστόλους, στους ευαγγελιστές και στους μάρτυρες,
στη χορεία των αγίων, και οι πιστοί του απέδιδαν και
του αποδίδουν τιμές, τις οποίες αναγνώρισαν και
καθιέρωσαν οι επερχόμενες γενεές μέχρι σήμερα.
Δικαίως ο υμνωδός της Εκκλησίας μας, η οποία
εορτάζει τη μνήμη του στις 18 Ιανουαρίου(ορθόδοξη
εκκλησία) και στις 2 Μαίου(καθολική εκκλησία),
γράφει: «Αθανάσιον, και θανόντα, ζην λέγω• οι γαρ
δίκαιοι ζώσι και τεθνηκότες», δηλαδή: τον Αθανάσιο,
αν και πέθανε, τον θεωρώ ζωντανόν, διότι οι δίκαιοι
ζουν και μετά τον θάνατο.

11. Πηγες: http://www.diakonima.gr/2012/01/18/άγιος-
αθανάσιος-ο-μέγας-ο-ηρωικότερο/
http://www.matia.gr/pisth/synaxari/agios-athanasios-o-
megas-agios-kirillos-patriarchisch-alexandrias.html
Εργασια για τον άγιο μας
Καθηγήτρια Κ.κατσαβελη
Μαθήτρια : Νασια Ιωαννιδου Α2