1. http://filo-homework.blogspot.gr

2. • Η βαςικι μονάδα του λόγου είναι θ πρόταςθ. Κάκε πρόταςθ
αποτελείται από δφο κφρια μζρθ, ζνα ονοματικό και ζνα
ρθματικό.
• Η κφρια ονοματική φράςη, το ονοματικό μζροσ τθσ πρόταςθσ,
ζχει ωσ βαςικι τθσ λζξθ ζνα όνομα (ςυνικωσ ουςιαςτικό).
• Η ρηματική φράςη, το ρθματικό μζροσ τθσ πρόταςθσ (ι
κατθγόρθμα), ζχει ωσ βαςικι τθσ λζξθ το ριμα τθσ πρόταςθσ
(αυτό που μασ λζει τι κάνει ι τι πακαίνει ι ςε ποια κατάςταςθ
βρίςκεται το ουςιαςτικό).
* Μία ρθματικι φράςθ είναι δυνατό να περιλαμβάνει και
επιμζρουσ ονοματικζσ φράςεισ.

3. • Μια ονοματικι φράςθ μπορεί να ζχει απλι μορφι,
όπωσ άρκρο + ουςιαςτικό
ι άρκρο + επίκετο
ι αντωνυμία,
• ι διευρυμζνθ μορφι*,
όπωσ άρκρο + επίκετο / αρικμθτικό + ουςιαςτικό
ι άρκρο + ουςιαςτικό + άλλθ ονοματικι φράςθ ςε γενικι
ι άρκρο + ουςιαςτικό + ονοματικι δευτερεφουςα
πρόταςθ που προςδιορίηει το ουςιαςτικό.
* Η διευρυμζνθ μορφι τθσ ΟΦ είναι πιο ςφνκετθ και περιλαμβάνει κάκε άλλο μζροσ
του λόγου που λειτουργεί ωσ ςυμπλήρωμα ι προςδιοριςμόσ του ουςιαςτικοφ.

4. Μια ρθματικι φράςθ περιλαμβάνει οπωςδιποτε ζνα ριμα,
κακώσ και τα ςυμπλθρώματα και τουσ προςδιοριςμοφσ του.
• Η ρθματικι φράςθ μπορεί να ζχει απλι μορφι,
δθλαδι απλό ριμα ι ριμα με τα ςυμπλθρώματά του,
όπωσ ριμα + αντικείμενο
ι ριμα + κατθγοροφμενο,
• ι πιο ςφνκετθ μορφι, δθλαδι εκτόσ από το ριμα και τα
ςυμπλθρώματά του περιλαμβάνει και προςδιοριςμοφσ
(επιρριματα, προκζςεισ και τα ςυμπλθρώματά τουσ, άλλεσ
ονοματικζσ φράςεισ κ.ά.).

5. Οι κφριεσ ςυντακτικζσ λειτουργίεσ που μπορεί να ζχει μία
ονοματικι φράςθ είναι οι ακόλουκεσ :
o Υποκείμενο
 απαντά ςτθν ερώτθςθ «ποιοσ; ποιοι;» και δθλώνει ποιο πρόςωπο ενεργεί,
δζχεται μια ενζργεια ι βρίςκεται ςτθν κατάςταςθ που δθλώνει το ριμα
 πτώςθ : ονομαςτική
o Κατηγοροφμενο
 απαντά ςτθν ερώτθςθ «τι; τι είδουσ (είναι);» και δθλώνει μια ιδιότθτα που
αποδίδεται ςτο υποκείμενο (ι ςτο αντικείμενο) με το κατάλλθλο ριμα, όπωσ
τα ριματα είμαι / γίνομαι κ.ά. (ςυνδετικά ρήματα)
 είναι επίκετο ι ουςιαςτικό (ι άλλο μζροσ του λόγου)
 πτώςθ : ονομαςτική (ι αιτιατικι, αν ςυνδζεται με το αντικείμενο)

6. o Αντικείμενο
 απαντά ςτισ ερωτιςεισ «ποιον; ποιουσ; τι;» (άμεςο) ι «ςε ποιον;» (ζμμεςο) και
δθλώνει το πρόςωπο ι το πράγμα ςτο οποίο μεταφζρεται θ ενζργεια του ριματοσ
 πτώςθ : αιτιατική (άμεςο) ι γενική (ζμμεςο)
o Συμπλήρωμα πρόθεςησ (προκετικό ςφνολο*)
 ο ςυνδυαςμόσ μιασ πρόκεςθσ με ζνα ουςιαςτικό ςε αιτιατικι ι γενικι ονομάηεται
προθετικό ςφνολο (ςυχνότερεσ προκζςεισ : με, ςε, για, από | βλ. ΓΡΑΜ ΝΕΓ ς.102-3)
 ζνα προκετικό ςφνολο δθλώνει ό,τι και ζνα επίρρθμα (τόπο, χρόνο, μζςο, τρόπο κ.ά.)
* ΠΡΟ΢ΟΧΗ Σο ζμμεςο αντικείμενο μπορεί επίςθσ να είναι εμπρόκετο, γι’ αυτό και δεν πρζπει να
ςυγχζεται με το προκετικό ςφνολο που λειτουργεί ωσ επιρρθματικόσ προςδιοριςμόσ.
o Συμπλήρωμα άλλησ ονοματικήσ φράςησ (ουςιαςτικοφ)
 ςυνικωσ θ δεφτερθ ΟΦ είναι ςε γενική (ι αιτιατικι) πτώςθ (ετερόπτωτη)
 μπορεί όμωσ να είναι και ςτθν ίδια πτώςθ με τθν ΟΦ που προςδιορίηει (ομοιόπτωτη)

7. Σα επίκετα είναι ονόματα και αποτελοφν ςυνικωσ μζροσ μιασ
ονοματικισ φράςθσ. Οι ςυντακτικοί τουσ ρόλοι ποικίλλουν :
o ςυνικωσ ςυνοδεφουν ζνα ουςιαςτικό και του αποδίδουν μία
μόνιμθ ιδιότθτα ωσ επιθετικοί προςδιοριςμοί (ςε ίδιο γζνοσ,
αρικμό και πτώςθ με το ουςιαςτικό)
o μερικζσ φορζσ παίρνουν τθ κζςθ του ουςιαςτικοφ που αρχικά
προςδιόριηαν, γίνονται ουςιαςτικά (ουςιαςτικοποιημζνα) ι το
ουςιαςτικό εννοείται και μποροφν να παίξουν το ςυντακτικό ρόλο
μιασ ΟΦ (ςυνικωσ ζναρκρα)
o μποροφν επίςθσ να αποδίδουν μια ιδιότθτα ςε μια ΟΦ με τθ
βοικεια ςυνδετικοφ ριματοσ ωσ κατθγοροφμενα (ςυνικωσ χωρίσ
άρκρο)

9.  Ο μικρόσ αδελφόσ τθσ Ελζνθσ παρακολουκοφςε με
προςιλωςθ τθ ςυηιτθςθ.
 Ο κείοσ μου κατάντθςε ερείπιο από τα βάςανα.
 Ο κ. Ευαγγζλου μασ ζβαλε καινοφριεσ αςκιςεισ για το ςπίτι.
 Εςφ είςαι υπεφκυνοσ για τθν καταςτροφι μου.
 Ο περςινόσ μασ αγαπθμζνοσ κακθγθτισ φζτοσ διδάςκει το
μάκθμα τθσ Σοπικισ Ιςτορίασ ςτουσ μακθτζσ τθσ τρίτθσ
γυμναςίου.