2. Panitikang Filipino
Ang Panitikan sa Pilipinas ay
pangunahing tumutukoy sa
umiiral, umuunlad, at namamayaning uri at
anyo ng katutubong panitikan sa bansang
Pilipinas. Subalit nakakasama rin dito ang mga
panitikang nilikha at ginawa ng mga
Pilipinong nasa labas ng sariling
bansa, sapagkat inakdaan ang mga ito ng mga
Pilipino, o ng may-lahing Pilipino sa malawak
na nasasakupan ng paksa. Sa ngayon, ito ay
3. Mga katangian ng Panitikang
Pilipino
• Isang paglalantad ang panitikan ng mga katotohanang
panlipunan at ng mga kathang-isip na guni-guni.
• Hinahaplos nito ang mga sensorya ng tao: ang
pantanaw, pandinig, pang-amoy, panlasa, at pandama.
• Kapag binasa ang panitikan, pinagmumulan ito ng
madamdaming emosyon sa isang tao o pangkat ng mga
tao, sapagkat sinulat ang mga ito ng kapwa tao.
• Madali at magaang ang pamamaraan ng pagkalat at
pagpapamudmod ng panitikan sa Pilipinas. Sinaunang
4. Dalawang bahagi ng Matandang
Panitikan
Panahon ng mga alamat
Ang panahon ng mga alamat ay sumasakop mula sa
panahon ng pagdating ng
ikalawang pangkat ng mga Malay. Ang kanilang panitikan ay p
asalita lamang na binubuo ng mgamitolohiya, alamat, kuwento
ng bayan, mahiya, seremonya sa pananampalataya’y
sumasambasila sa punongkahoy, sa araw at sa iba pang
mga anito. Naniniwala rin sila sa pamahiin.
Kapanahunan ng mga Epiko o Tulang Bayani
Nagsimula sa pa pali-palibot ng mga taong 1300
A.D. at nagtatapos sa panahon ng pananakop ni Legaazpi
noong taong 1565.
6. Ang mga Negrito o Ita
Ang kauna-unahang mga nanirahan sa Pilipinas ay
ang mga Negrito o Ita. Sinasabi ng kasaysayang ang
nga taong ito’y dating nanirahan sa Tsina ngunit nang
magkaroon ng pagsabog ang mga bulkan sa ilalim ng
dagat ay nagkawatak-watak ang mga gilid ng lupa ng
Tsina at ang sumabog na lupa’y naging Pilipinas.
Hinango ang salitang Negrito mula sa Kastilang
negro, at nangangahulugang "maliit na taong
maitim", na tumutukoy sa kanilang maliit na
pangangatawan.
Walang sariling kulturang masasabi ang mga Ita.
Wala silang nalalaman sa agham, paghahanap
buhay, pamahalaan, sining, pagsulat, at sa pamumuhay.
Sa panitikan ay wala silang nalalaman kundi ilang
7.
8. Ang mga Indonesyo (Indones)
Sila ay nakarating sa Pilipinas may 8,000 taon na ang
nakaraan. Ang unang sapit ng mga Indonesyo ay may
lahing Mongol at Kaukaso kaya’t sila’y mapuputi at
manilaw-nilaw ang balat. Matatangkad at balingkinitan ang
kanilang mga katawan, makitid ang mukha, malapad ang
noo, malalim ang mga mata at matangos ang ilong. Walang
masasabing gaanong kultura ang kanilang dinala sa
Pilipinas.
Pagkaraan ng 4,000 taon ay dumating naman ang
ikalawang sapit. Iba ang hitsura nito kaysa sa mga unamg
Indonesyong nandarayuhan sa atin. Ang mga ito’y
mabubulas at matipuno ang mga katawan ngunit maiitim.
Sila’y may malapad na mukha, makapal na labi, malaki ang
panga, malaki ang ilong, at bilugan ang mga mata. Sila ay
may sariling sistema ng pamahalaan at may dalang
9.
10. Ang mga Bumbay
Ang mga Bumbay o Hindu ay nakarating sa
Pilipinas noong ika-12 siglo. Ang unang sapit ng mga
Bumbay ay nanggaling sa Borneo at sila’y nagdala
ng pananampalatayang Budismo, Epiko at
Mahiya.
Ang Ikalawang sapit ay nanggaling sa Java at
Borneo din noong ika-14 na siglo, nagdala sila ng
pananampalatayang Bramanistiko
at panitikang epiko, awiting bayan atliriko. Marami
ding mga salitang Bumbay o Hindu na bahagi na ng
11.
12. Ang mga Arabe at Persiyano
Dumating ag mga mangangalakal na Arabe
sa Pilipinas noong ika-12 siglo, ngunit ang
nagdala ng pananampalatayang Muslim ay ang
tinatawang na “Hadramaut Sayyids” mga
misyonerong Arabe na nanggaling sa Malatsia at
dumating sa Pilipinas noong ika 16-siglo.
Kasama nila ang maraming mangangalakal
na Arabe at Persiyano, sila’y nanirahan sa
Mindanao at Sulu. Nagdala rin sila ng mga
Epiko, Kuwentong Bayan, Dula at Alamat.
13.
14. Kaligirang Pangkasaysayan Ukol
sa Kapanahunan ng mga Epiko
1.
Ang mga Malay
2.
Ang mga Instik
3.
Impluwensiya ng Imperyo ng Madyapahit
4.
Ang Kaharian ng Malacca
15. Ang mga Malay
Tatlong pangkat ng mga Malay ang nakarating sa Pilipinas. Ang unang
pangkat aynakarating dito noong kumulang humigit sa 200 taon bago namatay si
Kristo at 100 taon pagkamatay ni Kristo. Ang mga Malay na ito’y nagdala
ng kanilang pananampalatayang pagano at mga awiting pangrelihiyon.
Sila’y nangagtira sa kabundukan ng Luzon at sila ang mga ninunong mga
Igorot, Bontok at Tinguianes.
Ang ikalawang pangkat ay dumating dito mula noong 100 hanggang 1300 taon p
agkamatay ni Kristo. Sila ang mga ninuno ng mga Tagalog, Bisaya, Ilokano at m
ga iba pa.
Sila’y may dalang wika, alpabeto, awiting bayan, kuwentong bayan, mga ala
mat at mgakarunungang bayan. Ang mga ito bagama’t mga tubong Malaysia
ay kung saan-saan nanggaling na mga kalapit bansa gaya ng Borneo, Malacca at
Indonesya at pagdating sa Pilipinas ay kumalat sila sa iba’t ibang lalawigan ng
Luzin at Visayas. Sila ang nagdala ng Baranggay.
Ang ikatlong pangkat ay ang mga Malay na Moslem. Nagsidating sila
noong 1,300 at 1,500 taon. Nanggaling sila sa Malaysia at nanirahan sa
16.
17. Ang mga Instik
Ang mga Intsik ay nakarating sa Pilipinas
sa pagitan ng ikatlo hanggang ikawalong siglo.
Ang mga Intsik ay nagdala ng kanilang
wika- kaya’t mahigit sa 600 salitang Intsik
ay bahagi na ng wikang Pilipino. Ang mga sali
tang gusi, susi,
mangkok, talyasi, kawali, kawa, bakya, tingi, I
ngkong, Impo, bayaw, inso, kuya, diko, sangk
o at mga iba pa ay nanggaling sa Intsik. Ang
ilang kaugaliang sosyal ay galing din sa
18.
19. Impluwensiya ng Imperyo ng
Madyapahit / Kambodya
Ang Imperyo ng Madjapahit na ang pinaka
sentro ay Java sa Indonesya ay naging
napakamakapangyarihan at maraming mga
kalapit bansa ang nasakop. Kabilang dito ay
IndoTsina, Cambodia, Siam, Anam, Tonkin at
Pilipinas. Kaya’t ang Pilipinas ay nagkaroon ng
impluwensiya ng mga bansang nabanggit lalo na
sa panitikan. Ang mga kuwentong bayan ng
Cebu, Panay, Negros at Palawan ay katulad ng
mga kuwentong bayan ng mga nabanggit na
mga bansa.
20.
21. Ang Kaharian ng Malacca
Sa pagbagsak ng Imperyo ng Madjapahit ay ang
Imperyo naman ng Malacca ang naging
makapangyarihan sa Silangan. Nagtatag sila ng
pamahalaang pinamunuan ng mga Sultan o Rajah.
Tumagal ang kapangyarihan ng Malaca ng may 20 taon
mula noong 1430 hanggang 1450.
Nagtatag sila ng pamahalaang pinamumunuan n
g mga Sultan o Rajah. Sinasabing angkaraniwang
pahayag na “Alla-eh” sa Batangas ay impluwensiya ng
Imperyo ng Malacca.
22.
23. Mga Panitikang umusbong sa
Panahong ito
Bulong
Ang bulong ay isang uri ng tradisyonal na dula at
ito’y labis na pinaniniwalaan ng mga unang Pilipino. Isa
pang pagbulong ay paghingi ng pahintulot sa
pinaniniwalaan nilang nuno sa punso.
Kasaysayan ng Alamat
Bago pa dumating ang mga Kastila ay mayaman na
ang mga Pilipino sa alamat. Ang alamat ay isang uri ng
panitikang tuluyang kinasasalaminan ng mga
matatandang kaugaliang Pilipino at nagsasalaysay ng
pinagbuhatan ng isang bagay, pook o pangyayari. Ang
24. Ang Mga Kuwentong Bayan
Bago pa lumaganap ang panitikang paulat ay laganap na sa
Pilipinas ang kuwentong bayan. Ito’y isang tuluyang
kuwentong nagsasalaysay ng mga tradisyong Pilipino.
Karamihan ng mga kuwentong baying Pilipino ay tungkol sa
kanilang mga Diyos, at mga ispiritu na siyang nagtatakda ng
kapalaran ng tao.
Mga Katangian ng Panahong Ito
Sa panahong ito dumating ang mga Malay na may sarili
nang alpabeto na tinatawag na Alibata. Sila ang mga Malay na
Muslim na maalam nang magsulat. Ito ang alpabetong Arabe na
hanggan ngayon ay ginagamit pa ng mga Muslim sa Mindanaw
at Sulu. Hinalinhan ng Kastilaang tawag sa alpabetong ito at
25. Ang Bugtong
Ang mga bugtong ay pahulaan sa pamamagitan ng
paglalarawan. Ito’y binibigkas
ng patula at may lima hanggang labindalawang pantig. Ang mga
Tagalog ang pinakamayaman sa bugtong.
Ang mga Awiting Bayan
Ang awiting bayan ay isang tulang inaawit na
nagpapahayag ng
damdamin, kaugalian,karanasan, pananampalataya, gawain o
hanapbuhay ng mga taong naninirahan sa isang pook.Maraming
mga uri ng mga awitin. May mga awit tungkol sa pagdakila sa
kanilang Bathala, pag-awit sa pagsisisi sa kasalanan, pag-awit
upang sumagana ang mga ani, pag-awit tungkol sakatapatan ng
26. Ang mga Karunungang Bayan
Ang mga karunungang bayan ay binubuo ng mga bugtong, salawi
kain, sawikain,
kasabihan at
palaisipan. Karamihan ang mga ito’y nanggaling sa mga Tagalog
at hinugot sa mgamahahabang tula. Ang mga unang salawikain at
sawikain ay may pagkakatulad sa ma tula
ngIndiya, Indonesya, Burma at Siyam. Ito’y nagpapatunay lamang
na noong unang panahon aynagdala ang mga bansang nabanggit
ng impluwensiya ng kanilang panitikan sa Pilipinas
Ang Salawikain
Ang salawikain ay isang patalinhagang pahayag na ginagamit
ng mga matatanda noongunang panahon upang mangaral at
27. Ang Palaisipan
Ang palaisipan ay nasa anyong tuluyan. Ito’y gumigising
sa isipan ng tao upang bumuo ng isang kalutasan sa isang
suliranin. Kahit na sa paaralan ngayon ay ginagamit na
ang palaisipan sapagka’t ito’y isang paraan upang tumalas
ang isipan ng mga mag-aaral.
Ang Mga Unang Dulang Pilipino
Ang unang dulang Pilipino ay patula rin ang usapan. Nang
dumating ang mga Kastila ay may nadatnan na silang mga
dulang ginaganap sa iba’t-ibang pagkakataon. Ang mga
ito’y ginaganap na kaugnay ng mga seremonya sa
pananampalataya at pagpaparangal sa kani-kanilang mga
28. Ang Mga Sawikain
Ang sawikain, bagaman patula rin at may
sukat at tugma ay iba
kaysa salawikainsapagkat’t ito’y
nagpapahayag ng katotohanan at
nagpapakilala ng gawi o ugali ng isang tao.
Ang Mga Kasabihan
Ang mga kasabihan ay karaniwang ginagamit
sa panunukso o pagpuna sa isang gawi okilos
ng ibang tao. Ito’y patula rin.
29. Mga Ambag ng mga Dayuhan sa
Panitikang Filipino
Mga Negrito
Awitin at pamahiin
Ang mga Indonesyo
Epiko, Kuwentong Bayan, mga Alamat, mga Pamahiin at
Pananampalatayang Pagano.
Ang mga Bumbay
Nagdala sila ng pananampalatayang Bramanistiko at panitika
ng epiko, awiting
bayan at liriko.
Ang mga Arabe at Persiyano
Epiko, Kuwentong Bayan, Dula at Alamat.
30. Ang mga Malay
Una
pananampalatayang pagano at mga awiting
pangrelihiyon
Ikalawa
wika, alpabeto, awiting bayan, kuwentong baya
n, mga alamat at mgakarunungang bayan
Ikatlo
Epiko, Alamat, Kuwentong-Bayan at
31. Impluwensiya ng Imperyo ng Madyapahit
Mga Kuwentong Bayan
Ang Kaharian ng Malacca
Pamahalaang pinamumunuan ng mga Sultan
o Rajah. Mga kuwentong bayan.
Ang mga Instik
Wikang Intsik at ilang mga kaugalian
32.
33.
34.
Group 1
Members
Rhay
Racoma
Kathleen Pel
Marie Sy
Vichelie Vagsater
Angelica Tabugan
Lily De Silva
Nadine Zamora
Kurt
Yu
Marielito Osorio
Shingo Murakoshi
Patrick Abat
