1. ‫در‬ ‫پژوهش‬ ‫های‬ ‫روش‬
‫ارتباطات‬

2. ‫مقدمه‬
•‫پژوهش‬‫به‬‫مجموعه‬‫تالش‬‫های‬‫منظم‬‫برای‬‫بررسی‬،‫موضوعات‬‫مسایل‬‫و‬‫پدیده‬‫ها‬‫به‬‫منظور‬‫ش‬‫ناخت‬
‫آنها‬‫و‬‫نزدیک‬‫شدن‬‫به‬‫واقعیت‬‫گفته‬‫می‬‫شود‬.‫اندیشمندان‬‫برای‬‫رسیدن‬‫به‬‫شناخت‬‫و‬‫مع‬‫رفت‬‫علمی‬‫در‬
‫مورد‬‫پدیده‬‫ها‬‫از‬‫روش‬‫ها‬‫و‬‫شیوه‬‫های‬‫مختلف‬‫پژوهشی‬‫استفاده‬‫می‬‫کنند‬.
•‫پژوهش‬‫های‬‫رسانه‬‫ای‬‫به‬‫عنوان‬‫یکی‬‫از‬‫حوزه‬‫های‬‫پژوهشی‬‫علوم‬،‫انسانی‬‫به‬‫بررسی‬‫موضو‬‫عا‬
‫مرتبط‬‫با‬‫رسانه‬‫ها‬‫و‬‫ابعاد‬‫مختلف‬‫یک‬‫فرآیند‬‫ارتباطی‬‫و‬‫همچنین‬‫عناصر‬‫آن‬‫فرآیند‬‫یعن‬‫ی‬،‫فرستنده‬
،‫پیام‬،‫کانال‬‫گیرنده‬‫پیام‬‫و‬‫نحوه‬‫تاثیرگذاری‬‫پیام‬‫بر‬‫مخاطبان‬‫می‬‫پردازد‬.

3. ‫پژوهی‬ ‫محتوای‬ ‫های‬‫روش‬‫در‬‫های‬‫رسانه‬‫جمعی‬
•‫روش‬‫تحلیل‬‫محتوای‬‫کمی‬
‫والیزر‬‫و‬‫واینر‬‫معتقدند‬‫که‬‫هر‬‫رویه‬‫سیستماتیکی‬‫که‬‫برای‬‫بررسی‬‫محتوای‬‫اطالعات‬‫ثب‬‫ت‬‫شده‬‫به‬‫کاربرده‬
‫می‬،‫شود‬‫تحلیل‬‫محتواست‬.
‫محققان‬‫اکادمیک‬‫آن‬‫را‬‫برای‬‫بررسی‬‫طیف‬‫وسیعی‬‫از‬‫پیام‬‫ها‬‫و‬‫متون‬‫رسانه‬‫ای‬(‫شفاهی‬‫و‬‫مک‬‫توب‬)
‫استفاده‬‫کردند‬.
‫منظور‬‫از‬‫کمی‬‫بودن‬‫ثبت‬‫مقادیر‬‫عددی‬‫یا‬‫فراوانی‬‫های‬‫مقوله‬‫ها‬‫و‬‫زیر‬‫مقوله‬‫های‬‫تحقیق‬‫است‬.‫در‬
‫تحلیل‬‫محتوا‬‫واحد‬‫تحلیل‬‫باید‬‫قابل‬‫اندازه‬‫گیری‬‫یا‬‫قابل‬‫شمارش‬‫باشد‬.‫بسیاری‬‫از‬‫مفاه‬‫یم‬‫مورد‬‫نظر‬‫در‬
‫تحلیل‬‫محتوا‬‫کیفی‬‫است‬‫و‬‫توانایی‬‫محقق‬‫در‬‫تبدیل‬‫متغیرهای‬‫کیفی‬‫به‬‫کمی‬‫یکی‬‫ا‬‫ز‬‫مهمترین‬‫مراحل‬
‫تحلیل‬‫محتواست‬.
‫منظور‬‫از‬‫محتوای‬،‫آشکار‬‫محتوای‬‫عینی‬‫و‬‫غیر‬‫پنهان‬‫متون‬‫و‬‫پیام‬‫های‬‫رسانه‬‫ای‬‫است‬.

4. ‫پژوهی‬ ‫محتوای‬ ‫های‬‫روش‬‫در‬‫های‬‫رسانه‬‫جمعی‬
•‫روش‬‫تحلیل‬‫محتوای‬‫کیفی‬
‫تحلیل‬‫محتوای‬‫کیفی‬‫از‬‫انتقادات‬‫به‬‫روش‬‫تحلیل‬‫محتوای‬‫کمی‬‫و‬‫رویکردهای‬‫پوزیتیوی‬‫ستی‬‫سربرآورد‬.
‫تحلیل‬‫محتوای‬‫کیفی‬‫که‬‫همانند‬‫دیگر‬‫روش‬‫های‬‫کیفی‬‫در‬‫علوم‬‫ارتباطات‬‫از‬‫رویکردی‬‫تف‬‫سیری‬‫و‬
‫هرمنوتیکی‬‫برای‬‫تحلیل‬‫پیام‬‫های‬‫ارتباطی‬‫استفاده‬‫می‬‫کند‬.
‫تمایز‬‫اساسی‬‫بین‬‫تحلیل‬‫محتوای‬‫کیفی‬‫و‬‫کمی‬‫را‬‫می‬‫توان‬‫در‬‫جایگاه‬‫معنا‬‫در‬‫متون‬‫رسان‬‫ها‬‫یافت‬.
‫تحلیل‬‫محتوای‬‫کمی‬‫بر‬‫معنایی‬‫ثابت‬‫از‬‫متون‬‫رسانه‬‫ها‬‫تاکید‬‫دارد‬‫که‬‫خوانندگان‬‫مختلف‬‫می‬‫توانند‬‫بارها‬
‫با‬‫استفاده‬‫از‬‫چارچوبی‬‫ثابت‬‫آن‬‫را‬‫شناسایی‬‫کنند‬.‫روش‬‫تحلیل‬‫محتوای‬‫کیفی‬‫بر‬‫توان‬‫متون‬‫در‬‫انتقال‬
‫معناهای‬‫چندگانه‬‫که‬‫به‬‫گیرنده‬‫آن‬‫بستگی‬،‫دارد‬‫تاکید‬‫دارد‬.

5. ‫پژوهی‬ ‫محتوای‬ ‫های‬‫روش‬‫در‬‫های‬‫رسانه‬‫جمعی‬
•‫روش‬‫نشانه‬‫شناسی‬
‫نشانه‬‫شناسی‬‫دانش‬‫مطالعه‬‫نظام‬‫های‬‫نشانه‬‫ای‬‫نظیر‬‫زبان‬،‫ها‬،‫رمزگان‬‫نظام‬‫های‬‫عالمتی‬‫و‬‫غ‬‫یره‬‫است‬
‫به‬‫تعبیر‬‫سوسور‬‫دانش‬‫نشانه‬‫هاست‬.
‫در‬‫نشانه‬‫شناسی‬‫مسئله‬‫اساسی‬‫این‬‫است‬‫که‬‫معنا‬‫در‬‫یک‬‫پیام‬‫چگونه‬‫ساخته‬‫شده‬‫و‬‫از‬‫ط‬‫ریق‬‫داستان‬‫ها‬
‫یا‬‫روایت‬‫ها‬‫ارتباط‬‫داده‬‫شده‬‫است‬.‫نشانه‬‫ها‬‫را‬‫می‬‫توان‬‫در‬‫داخل‬‫متون‬‫رسانه‬‫ایی‬‫شناسایی‬‫ک‬‫رد‬‫و‬‫با‬
‫تحلیل‬‫روابط‬‫بین‬‫نشانه‬،‫ها‬‫معانی‬‫ظاهر‬‫می‬‫شوند‬.
‫در‬‫تحلیل‬‫نشانه‬‫شناسی‬‫دوشیوه‬‫را‬‫برای‬‫بررسی‬‫ارتباط‬‫نشانه‬‫ها‬‫با‬‫یکدیگر‬‫بکار‬‫می‬‫گ‬‫یرند‬:‫همنشینی‬‫و‬
‫جانشینی‬.‫در‬‫محور‬‫همنشینی‬‫از‬‫قرارگرفتن‬‫هم‬‫نشستن‬‫‌ها‬‫ه‬‫نشان‬‫در‬‫کنار‬‫هم‬‫معنای‬‫نهایی‬‫حاصل‬‫می‬
‫شود‬.‫در‬‫محور‬‫جانشینی‬‫به‬‫معنای‬‫آن‬‫است‬‫که‬‫اگر‬‫یک‬‫نشانه‬‫را‬‫با‬‫نشانه‬‫دیگر‬‫تعویض‬‫ک‬،‫نیم‬‫معنای‬‫آن‬
‫عوض‬‫می‬‫شود‬.
‫در‬‫تحلیل‬‫نشان‬‫شناسی‬‫رسانه‬‫ها‬‫باید‬‫به‬‫دو‬‫دسته‬‫از‬‫عناصر‬‫توجه‬‫کرد‬:1-‫عناصر‬،‫ساختاری‬2-
‫عناصرپارامتری‬.

6. ‫پژوهی‬ ‫محتوای‬ ‫های‬‫روش‬‫در‬‫های‬‫رسانه‬‫جمعی‬
•‫روش‬‫تحلیل‬‫گفتمان‬
‫تحلیل‬،‫گفتمان‬‫یک‬‫گرایش‬‫مطالعاتی‬‫بین‬‫رشته‬‫ای‬‫است‬‫و‬‫به‬‫همین‬‫دلیل‬‫خیلی‬‫زود‬،‫به‬‫عنوان‬‫یکی‬
‫از‬‫روش‬‫های‬‫کیفی‬‫در‬‫حوزه‬‫های‬‫مختلف‬‫علوم‬‫سیاسی‬،‫علوم‬‫اجتماعی‬،‫ارتباطات‬‫و‬‫زبان‬‫شناس‬‫ی‬
‫انتقادی‬‫مورد‬‫استقبال‬‫واقع‬‫شد‬.
‫این‬‫رویکرد‬‫تاکید‬‫می‬‫کند‬‫که‬‫از‬‫ساختار‬‫متن‬‫محتوای‬‫رسانه‬‫ها‬‫می‬‫توان‬‫مواضع‬‫ایدئولوژی‬‫ک‬،‫پنهان‬
‫درک‬‫روابط‬‫قدرت‬‫و‬‫سطح‬‫عالقه‬‫و‬‫اقتدار‬‫تولیدکنندۀ‬‫متن‬‫را‬‫تعیین‬‫کرد‬.
‫تحلیل‬‫گفتمان‬‫انتقادی‬،‫زبان‬‫را‬‫به‬‫عنوان‬‫عملی‬‫اجتماعی‬‫در‬‫ارتباط‬‫با‬‫ایدئولوژی‬،‫قدرت‬،‫تاریخ‬،‫و‬
‫جامعه‬،‫در‬‫سطح‬‫متن‬،‫اعم‬‫از‬‫گفتاری‬،‫نوشتاری‬،‫مورد‬‫مطالعه‬‫قرار‬‫می‬‫دهد‬.‫این‬‫رویکرد‬‫معتقد‬‫است‬
‫که‬‫عواملی‬‫همچون‬‫بافت‬‫تاریخی‬‫و‬‫روابط‬‫بین‬‫قدرت‬‫متن‬‫یا‬‫صورت‬‫زبانی‬‫یا‬‫معانی‬‫جدیدی‬‫ر‬‫ا‬‫بوجود‬
‫می‬‫آورند‬.‫در‬‫این‬‫رویکرد‬،‫زبان‬‫آن‬‫آئینه‬‫شفاف‬‫نیست‬‫که‬‫حقایق‬‫را‬‫بنمایاند‬،‫بلکه‬‫شی‬‫شه‬‫ماتی‬‫است‬‫که‬
‫حقایق‬‫را‬‫تحریف‬‫می‬‫کندو‬‫این‬‫گفتمانهای‬‫مورد‬‫نظر‬،‫با‬‫ایدئولوژی‬‫و‬‫اهداف‬‫خاص‬‫‌ها‬‫ت‬‫قدر‬‫در‬‫ج‬‫امعه‬
‫جا‬‫باز‬‫می‬‫کنند‬.

7. ‫های‬ ‫روش‬‫پژوهی‬‫مخاطب‬‫در‬‫های‬‫رسانه‬‫جمعی‬
•‫روش‬‫های‬‫پژوهش‬‫درباره‬‫مخاطبان‬‫انواع‬‫مختلفی‬‫دارند‬‫که‬‫مهمترین‬‫آنها‬‫روش‬‫های‬،‫پیمایش‬
‫آزمایش‬‫و‬‫شبه‬،‫آزمایش‬‫مصاحبه‬‫متمرکز‬‫بر‬‫گروه‬‫و‬‫مصاحبه‬‫عمیق‬‫هس‬‫ت‬‫ند‬.

8. ‫های‬ ‫روش‬‫پژوهی‬‫مخاطب‬‫در‬‫های‬‫رسانه‬‫جمعی‬
•‫روش‬‫پیمایش‬
‫پیمایش‬‫یکی‬‫از‬‫روشهای‬‫تحقیق‬‫در‬‫علوم‬‫اجتماعی‬‫و‬‫ارتباطات‬‫است‬‫که‬‫در‬‫آن‬‫اعضای‬‫جامعه‬‫آم‬‫اری‬‫به‬
‫پرسشهایی‬‫در‬‫مورد‬‫موضوع‬‫مورد‬‫مطالعه‬،‫تحقیق‬‫پاسخ‬‫‌دهند‬‫ی‬‫م‬.‫آنها‬‫این‬‫کار‬‫را‬‫یا‬‫از‬‫طریق‬‫پر‬‫کردن‬
‫‌ای‬‫ه‬‫پرسشنام‬‫که‬‫در‬‫اختیار‬‫آنها‬‫قرار‬‫‌گیرد‬‫ی‬‫م‬‫و‬‫یا‬ً‫ا‬‫شفاه‬‫از‬‫طریق‬‫مصاحبه‬‫انجام‬‫‌دهند‬‫ی‬‫م‬.‫فلذ‬‫ا‬‫روش‬
‫تحقیق‬‫پیمایشی‬‫از‬‫روشهای‬‫کمی‬‫است‬.‫تحقیق‬‫پیمایشی‬‫عبارت‬‫است‬‫از‬‫اجرای‬‫پرسشن‬‫امه‬‫ها‬‫روی‬
‫نمونه‬‫ای‬‫از‬‫پاسخگویانی‬‫که‬‫از‬‫میان‬‫جمعیتی‬‫انتخاب‬‫می‬‫شوند‬.
‫تحقیق‬‫پیمایش‬‫بهترین‬‫روش‬‫موحود‬‫برای‬‫آن‬‫دسته‬‫از‬‫پژوهندگان‬‫اجتماعی‬‫است‬‫که‬‫عالقه‬‫م‬‫ند‬‫به‬‫جمع‬
‫آوری‬‫داده‬‫های‬‫اصلی‬‫برای‬‫توصیف‬‫جمعیتهای‬‫بسیار‬‫بزرگ‬‫یا‬‫همان‬‫مخاطبان‬‫متنوع‬‫و‬‫متکث‬‫ر‬‫هستند‬
‫که‬‫نمی‬‫توان‬‫به‬‫طور‬‫مستقیم‬‫آنها‬‫را‬‫مشاهده‬‫کرد‬.
‫پیمایش‬‫ها‬‫دست‬‫کم‬‫دو‬‫دسته‬‫هستند‬:‫پیمایش‬‫توصیفی‬.‫پیمایش‬‫تحلیلی‬.‫پیمایش‬‫توصیفی‬‫به‬‫منظور‬
‫نمایش‬‫ومستند‬‫کردن‬‫وضعیت‬‫موجود‬‫یا‬‫نگرش‬‫های‬‫جای‬‫صورت‬‫می‬‫گیرد‬.‫پیمایش‬‫تحلیل‬‫ی‬‫به‬‫منظر‬
‫توصیف‬‫و‬‫تبیین‬‫این‬‫مطلب‬‫به‬‫کار‬‫می‬‫روند‬‫که‬‫چرا‬‫وضعیت‬‫خاصی‬‫وجود‬‫دارد‬.

9. ‫های‬ ‫روش‬‫پژوهی‬‫مخاطب‬‫در‬‫های‬‫رسانه‬‫جمعی‬
•‫روش‬‫پژوهش‬‫های‬‫طولی‬(‫پانل‬)
‫در‬‫پژوهش‬‫های‬‫طولی‬‫برعکس‬‫‌های‬‫ش‬‫پژوه‬‫مقطعی‬‫که‬‫فقط‬‫در‬‫مقطعی‬‫از‬‫زمان‬‫انجام‬،‫‌گرفت‬‫ی‬‫م‬‫‌ها‬‫ه‬‫داد‬‫از‬‫جامعه‬‫مورد‬
‫مطالعه‬‫به‬‫دفعات‬‫مختلف‬‫گردآوری‬‫و‬‫تحلیل‬‫می‬‫شوند‬.
‫از‬‫این‬‫روش‬‫برای‬‫تبیین‬‫رابطه‬‫علی‬‫و‬‫معلولی‬‫متغیرهای‬‫موضوعات‬‫مورد‬‫برسی‬‫استفاده‬‫می‬‫شود‬.
‫به‬‫طور‬‫کلی‬‫سه‬‫نوع‬‫مطالعه‬‫طولی‬‫وجود‬‫دارد‬:‫مطالعات‬،‫روندی‬‫تحلیل‬‫کوارت‬‫و‬‫مطالعات‬‫پانل‬.
‫مطالعات‬‫روندی‬‫رایج‬‫ترین‬‫نوع‬‫مطالعات‬‫طولی‬‫در‬‫تحقیقات‬‫رسانه‬‫های‬‫جمعی‬‫است‬.‫دراین‬‫روش‬‫از‬‫اشخاص‬‫مخ‬‫تلف‬
‫درزمان‬‫های‬‫متفاوت‬‫از‬‫جمعیت‬‫واحد‬‫سوال‬‫واحدی‬‫پرسیده‬‫می‬‫شود‬.
‫در‬‫تحلیل‬‫کوارت‬‫برای‬،‫محققان‬‫کوارت‬‫یک‬‫گروه‬‫از‬‫افراد‬‫است‬‫که‬‫به‬‫طریقی‬‫با‬‫هم‬‫رابطه‬‫دارند‬‫و‬‫یا‬‫گروهی‬‫ک‬‫ه‬‫یک‬
‫رویداد‬‫مهم‬‫زندگی‬‫را‬‫در‬‫یک‬‫دوره‬‫خاص‬‫تجربه‬‫کرده‬‫اند‬.‫در‬‫این‬‫نوع‬‫تحلیل‬‫تالش‬‫‌شود‬‫ی‬‫م‬‫اثر‬‫یک‬‫کوارت‬‫شن‬‫اخته‬‫شود‬.
‫مطالعات‬‫پانل‬‫به‬‫سنجش‬‫یک‬‫نمونه‬‫از‬‫پاسخگویان‬‫در‬‫زمان‬‫های‬‫مختلف‬‫می‬‫پردازد‬.‫مطالعات‬‫پانل‬‫بر‬‫خالف‬‫م‬‫طالعات‬
‫روندی‬‫می‬‫تواند‬‫اطالعاتی‬‫را‬‫هم‬‫درمورد‬‫تغییر‬‫خالص‬‫و‬‫هم‬‫در‬‫مورد‬‫تغییر‬‫ناخالص‬‫آشکار‬‫سازد‬.

10. ‫های‬ ‫روش‬‫پژوهی‬‫مخاطب‬‫در‬‫های‬‫رسانه‬‫جمعی‬
•‫روش‬‫آزمایشی‬‫و‬‫شبه‬‫آزمایش‬
‫روش‬‫پژوهش‬‫آزمایشی‬‫روشی‬‫است‬‫که‬‫طی‬‫آن‬‫محقق‬‫متغیرهایی‬‫را‬‫دستکاری‬‫می‬‫کند‬‫تا‬‫تاث‬‫یر‬‫آن‬‫را‬‫بر‬
‫متغیرهای‬‫دیگر‬‫مشاهده‬‫کند‬.‫اگرچه‬‫این‬‫روش‬‫بیشتر‬‫در‬‫حوزه‬‫روانشناسی‬‫کابرد‬‫دارد‬‫اما‬‫در‬‫ح‬‫وزه‬‫علوم‬
‫اجتماعی‬‫و‬‫ارتباطات‬‫نیز‬‫از‬‫آن‬‫بهره‬‫می‬‫گیرند‬.
‫در‬‫آزمایش‬‫شیوه‬‫کار‬‫منطق‬‫استقرایی‬‫است‬.‫با‬‫تحلیل‬‫یک‬‫متغیر‬‫به‬‫جستجوی‬‫متغیر‬‫دی‬‫گر‬‫می‬‫پردازیم‬.
‫برای‬‫کار‬‫آزمایش‬‫ما‬‫به‬‫گروهی‬‫همگن‬(‫هم‬‫شکل‬‫در‬‫خصلت‬‫های‬‫اجتماعی‬)‫نیاز‬‫داریم‬‫تا‬‫با‬‫مقای‬‫سه‬‫آنها‬
‫با‬‫یکدیگر‬‫در‬‫قالب‬‫دو‬‫گروه‬‫کنترل‬‫و‬‫گروه‬‫آزمایش‬‫فرضیه‬‫را‬‫آزمون‬‫کنیم‬.
‫در‬‫تحقیقات‬‫علوم‬‫اجتماعی‬‫گستره‬‫وسیع‬‫دامنه‬‫موضوعات‬‫مورد‬‫بررسی‬‫از‬‫شبه‬‫آزمایش‬‫است‬‫فاده‬‫می‬
‫کنند‬.‫شبه‬‫آزمایش‬‫ها‬‫در‬‫شرایطی‬‫به‬‫کار‬‫می‬‫روند‬‫که‬‫مطالعه‬‫امکان‬‫وجود‬‫روابط‬‫علت‬–‫معلول‬‫مد‬‫نظر‬
‫باشد‬‫در‬‫حالی‬‫که‬‫امکان‬‫کنترل‬‫در‬‫متغیر‬‫های‬‫مورد‬‫مطالعه‬‫میسر‬‫نیست‬‫تقریبا‬"‫تمام‬‫آزما‬‫‌های‬‫ش‬‫ی‬
‫میدانی‬‫در‬‫ردیف‬‫شبه‬‫آزمایش‬‫ها‬‫قرار‬‫می‬‫گیرند‬‫از‬‫جهات‬‫دیگر‬‫این‬‫نوع‬‫تحقیق‬‫همان‬‫شرایط‬‫و‬
‫مشخصات‬‫آزمایش‬‫را‬‫داراست‬.

11. ‫جمعی‬ ‫های‬‫رسانه‬ ‫در‬ ‫پژوهی‬‫مخاطب‬ ‫های‬ ‫روش‬
•‫روش‬‫مصاحبه‬‫متمرکز‬،‫برگروه‬‫مصاحبه‬‫عمیق‬‫و‬‫روش‬‫مردم‬‫نگاری‬
‫‌ترین‬‫ج‬‫رای‬‫و‬‫‌ترین‬‫ب‬‫مناس‬‫روش‬‫برای‬‫پژوهش‬‫دربارۀ‬‫مخاطبان‬‫رسانه‬‫ها‬‫به‬‫ویژه‬‫تلویزیون‬‫روش‬‫کیفی‬
‫بوده‬‫است‬.
‫مصاحبه‬‫متمرکز‬‫بر‬‫گروه‬‫راهبردی‬‫پژوهشی‬‫برای‬‫فهم‬‫برداشت‬‫های‬‫مخاطبان‬‫از‬‫برنامه‬‫های‬‫تل‬‫ویزیونی‬
‫و‬‫رادیویی‬‫و‬‫همچنین‬‫میزان‬‫اثربخشی‬‫آنها‬‫به‬‫کار‬‫می‬‫رود‬.‫در‬‫این‬‫گونه‬‫مصاحبه‬‫ها‬‫به‬‫طور‬‫همز‬‫مان‬
‫بین‬6‫تا‬12‫نفر‬‫به‬‫طور‬‫همزمان‬‫مصاحبه‬‫می‬‫شوند‬.‫یک‬‫ناظر‬‫پاسخگویان‬‫را‬‫در‬‫جریان‬‫یک‬‫جلس‬‫ه‬
‫گفتگو‬‫تقریبا‬‫انتظام‬‫نیافته‬‫دربارۀ‬‫موضوع‬‫محوری‬،‫بحث‬‫هدایت‬‫می‬‫کند‬.
‫ویژگی‬‫شاخص‬‫مصاحبه‬‫متمرکز‬‫برگروه‬‫گفتگوی‬‫گروهی‬‫کنترل‬‫شده‬‫است‬.‫مکاتب‬‫انتق‬‫ادی‬‫و‬‫تفسیری‬
‫این‬‫شیوه‬‫را‬‫به‬‫عنوان‬‫شکل‬‫جدید‬‫برای‬‫تحقیق‬‫در‬‫زمینه‬‫مخاطبان‬‫به‬‫جای‬‫رویکردهای‬‫آزمای‬‫شی‬
‫واثبات‬‫گرا‬‫قبول‬‫کردند‬.

12. ‫گیری‬ ‫نتیجه‬ ‫و‬ ‫بندی‬ ‫جمع‬
•‫هدف‬‫تمامی‬‫روش‬‫های‬‫پژوهش‬‫در‬‫همه‬‫علوم‬،‫تجربی‬‫انسانی‬‫و‬،‫اجتماعی‬‫نزدیک‬‫شدن‬‫به‬‫واقع‬‫یت‬
‫و‬‫توصیف‬‫و‬‫تحلیل‬‫آن‬‫است‬.‫اگر‬‫هر‬‫کدام‬‫از‬‫این‬‫روش‬‫های‬‫تحقیق‬‫موجود‬‫را‬‫به‬‫یک‬‫جعبه‬‫اب‬‫زار‬
‫تشبیه‬‫کنیم‬‫باید‬‫فهمید‬‫که‬‫هرکدام‬‫از‬‫این‬‫روش‬‫ها‬‫کدام‬‫یک‬‫از‬‫پیچ‬‫و‬‫مهره‬‫های‬‫مسایل‬‫و‬‫موضوعان‬
‫اجتماعی‬‫و‬‫انسانی‬‫را‬‫می‬‫گشایند‬‫و‬‫حل‬‫می‬‫کنند‬.