A.E. Özkul, M.E. Mutlu, “İnternet Destekli Açıköğretim Modeli: İngilizce Öğretmenliği Lisans Programı”, Uzaktan Eğitim Çalıştayı, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta, 29 Nisan 2005.

1. İnternet Destekli Açıköğretim
Modeli: İngilizce Öğretmenliği
Lisans Programı
Prof. Dr. Ali Ekrem Özkul, Anadolu Üniversitesi, Açıköğretim Fakültesi
Yrd. Doç. Dr. M. Emin Mutlu, Anadolu Üniversitesi, Açıköğretim Fakültesi
Uzaktan Eğitim Çalıştayı
Süleyman Demirel Üniversitesi
İsparta - 29 Nisan 2005

2. Açıköğretim Sisteminde Uygulanan
İnternet Ortamındaki Öğrenme
Modelleri
 Açıköğretim sisteminde internet ortamında
değişik öğrenme modelleri tasarlanmış ve
uygulamaya konulmuştur.
 1999 yılından itibaren açıköğretim sisteminin
geneline yönelik olarak tasarlanan ve aşama aşama
uygulamaya konulan “Açıköğretim e-Öğrenme
Hizmetleri”
 2001 yılında başlayan “İnternete Dayalı Bilgi
Yönetimi Önlisans Programı”

3. Bu çalışmada
 2004-2005 öğretim yılında Açıköğretim Fakültesi
İngilizce Öğretmenliği Lisans Programı (İÖLP)
için tasarlanarak uygulamaya konulan “İnternet
Destekli Açıköğretim Modeli” tanıtılacaktır.

4. Açıköğretim Fakültesi İngilizce
Öğretmenliği Lisans Programı
 İlk ve orta öğretimde giderek artan yabancı dil
öğretmeni talebini karşılamada destek olmak
amacıyla, Milli Eğitim Bakanlığı ile Anadolu
Üniversitesi’nin ortak bir projesi olarak 2000-2001
öğretim yılında başlatılmıştır.
 Programın ders içeriği örgün bölümlerle eşdeğerdir.
 Program ilk mezunlarını 2003-2004 öğretim yılı
sonunda vermiştir.

5. Karma Öğrenme Modeli
 İÖLP kapsamında ders sunumu, yüz yüze eğitim ve
uzaktan öğretimin birlikte ele alınıp uygulandığı bir
karma (blended) öğrenme modeli olarak tasarlanmıştır.
 Programa kayıt olan öğrencilere ilk iki yıla ait alan
dersleri sınıf ortamında yüz yüze öğretimle verilmekte,
 3. ve 4. sınıf dersleri ise bütünüyle açıköğretim
sistemine göre yürütülmektedir.

6. Yüz Yüze Yapılan Dersler
 Yüz yüze dersler 2000-2001 öğretim yılında 10
ilde, 2001-2003 döneminde 16 ilde, 2004-2005
öğretim yılında 10 ilde verilmektedir.
 İlk iki yılı başarıyla tamamlayan öğrenciler MEB
tarafından ücret karşılığı ders vermek amacıyla
ilk ve orta öğretim kurumlarında
görevlendirilebilmektedirler.

7. İnternet Destekli Açıköğretim
Modeli
 3. ve 4. sınıfta açıköğretim sistemi kapsamında verilen
derslerin etkinliğini artırmak amacıyla bu derslerin
internete dayalı öğretim teknolojileriyle desteklenmesi
öngörülmüş ve
 2003-2004 yılında iki ders için internet ortamında
akademik danışmanlık uygulaması başlatılmıştır,
 2004-2005 öğretim yılında ise 3. ve 4. sınıftaki tüm
dersler için internet destekli eğitim verilmeye
başlanmıştır.

8. Derslere Kayıtlı Öğrenci Sayıları
Dersi alan Öğrenci
Sınıf Ders Sayısı
3 Dilbilimine Giriş 4.463
3 İngiliz Edebiyatına Giriş 3.705
3 İngilizce Öğretiminde Yaklaşımlar 4.260
3 İngilizce Öğretim Yöntemleri 4.201
3 Çocuklara Yabancı Dil Öğretimi 4.755
4 İngiliz/Amerikan Edeb. ve Öğr. 1.042
4 İngilizce Sınav Hazırlama ve Değerlendirme 523
4 Yabancı Dil Becerileri ve Öğretimi 1.101
4 Pedagojik Gramer 1.047
4 Dil Edinimi 366

9. İnternet Destekli Derslere Katılım
 2004-2005 öğretim yılında proje kapsamındaki 10 derse
kayıtlı öğrencilerin toplam sayısı 25.463’tür (5.529 farklı
öğrenci).
 İÖLP 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin ekonomik durumları
ve bulundukları köy/kasaba/şehirlerin farklılıkları
nedeniyle internet erişimi olanakları benzerlik
göstermemektedir.
 Bu nedenle öğrencilerin internet destekli açıköğretim
modelinden isteğe bağlı olarak yararlanmaları
öngörülmüştür.

10. Modelin Bileşenleri
İÖLP’de uygulanan “internet destekli açıköğretim
modeli”,
 Her derste üniteler biçimde sunulan, öğrencilerin kendi
kendilerine ders çalışmalarını sağlayacak yönlendirici ve
etkileşimli eğitsel içerik,
 foruma dayalı eş zamanlı olmayan akademik
danışmanlık ve
 görüntülü sohbete dayalı eş zamanlı teknik destek
olmak üzere üç temel bileşenden oluşmaktadır.

11. İÖLP Sitesi

12. 3. Sınıf Dersleri

13. 4. Sınıf Dersleri

14. İnternet Destekli Dersler

15. Yönlendirici ve Etkileşimli
Eğitsel İçerik
 Eğitsel içerik canlandırmalı ve sesli olarak tasarlanmıştır ve her
hafta yayına giren üniteler biçiminde öğrenciye sunulmaktadır.
 Derslere ait ünitelerde öğrencilerin kendi kendilerine çalışmaları
esnasında yerine getirmeleri gereken yönlendirici görevler
bulunmaktadır.
 Her ünite ayrıca ileri okuma parçaları, başvuru kaynakları, testler
ve alıştırmalar gibi öğretim araçlarıyla zenginleştirilmiştir.
 Böylece, öğrenciler kendilerine gönderilen kapsamlı ders
kitaplarını öğretim yılı boyunca internet desteğiyle ve
danışmanlarından yardım alarak belirli bir disiplinle
çalışabilmektedirler.

16. Yönlendirici ve Etkileşimli
Eğitsel İçerik

17. Yönlendirici ve Etkileşimli
Eğitsel İçerik

18. Akademik Danışmanlık
 Her ders için, derse kayıtlı öğrenci sayısına bağlı olarak
değişen sayıda öğretim üyesi akademik danışman olarak
görev yapmaktadır.
 Danışmanlık faaliyetleri, tartışma gruplarının
yönlendirilmesi, öğrenci mektuplarına yanıt verilmesi ve
önceki haftalarda sorulmuş soruların yanıtlarının
verilmesi şeklinde gerçekleştirilmektedir.
 Her ders için bir koordinatör danışmanlık faaliyetlerini
koordine etmektedir.
 Koordinatörler ve danışmanlar haftada 4 saat
danışmanlık yapmaktardırlar.

19. Akademik Danışmanlık
 Danışmanlık hizmetleri forum aracı yardımıyla asenkron
olarak yürütülmektedir. Böylece öğretim elemanları
danışmanlık faaliyetlerini internet üzerinden
birimlerinde ve evlerinde gerçekleştirebilmektedirler.
 Danışmanlıklar İÖLP akademik takvimine uygun olarak
öğretim yılı boyunca 25 hafta sürmektedir.
 Tartışma gruplarına engeç 24 içinde, öğrenci
mektuplarına ise engeç 48 saat içinde yanıt
verilmektedir.

20. Akademik Danışman Sayıları
Sınıf Ders Öğrenci Sayısı Koordinatör Sayısı Danışman Sayısı
3 Dilbilimine Giriş 4463 1 4
3 İngiliz Edebiyatına Giriş 3705 1 4
3 İngilizce Öğretiminde Yaklaşımlar 4260 1 4
3 İngilizce Öğretim Yöntemleri 4201 1 4
3 Çocuklara Yabancı Dil Öğretimi 4755 1 4
4 İngiliz/Amerikan Edeb. ve Öğr. 1042 1 1
İngilizce Sınav Hazırlama ve
4 Değerlendirme 523 1 1
4 Yabancı Dil Becerileri ve Öğr. 1101 1 1
4 Pedagojik Gramer 1047 1 1
4 Dil Edinimi 366 1 1
10 25
*Her 1000 kişi için bir
danışman

21. Akademik Danışmanlık

22. Yardım Masası
 Öğrencilerin teknik sorunlarına yanıt vermek
amacıyla görüntülü – sesli destek hizmeti günde
16 saat verilmektedir.
 Bu araç aynı zamanda öğrenciler tarafından
kendi aralarındaki sosyal iletişim için de
kullanılmaktadır.

24. Tasarım ve Geliştirme Süreci
 Proje Süreci
 Proje Takviminin oluşturulması
 Öğretim Ortamlarının Tasarımı
 Ders Programı Yapım Sürecinin Belirlenmesi
 Ekiplerin Oluşturulması
 Farklı Derslerde Uygulanacak Farklı Yaklaşımların
Belirlenmesi
 Aylık Koordinasyon Toplantılarının Düzenlenmesi
 Denetim Süreci (Editörler – Kullanıcı Denetimi)
 Hizmeti Öğrencilere Duyurma
 Ders Yayınına ve Danışmanlık Hizmetlerine Başlama
 Projenin Değerlendirilmesi

25. Proje Takviminin Oluşturulması
 Haziran 2005 ayında proje planı hazırlanarak uygulamaya
konuldu. Projenin toplam süresinin 8 ay olması öngörüldü.

26. Öğretim Ortamlarının Tasarlanması
 Proje sorumluları, öğretim tasarımcıları, görsel tasarımcılar ve konu
uzmanlarıyla Temmuz 2005 ayında gerçekleştirilen düzenli toplantılarla
projede uygulanacak öğretim ortamları tasarlandı ve her ders için bir maket
ünite hazırlandı .

27. Ekiplerin Oluşturulması
Proje kapsamındaki internet destekli eğitim yazılımlarının tasarımı ve
geliştirilmesinde
 konu uzmanı,
 editör,
 eğitim tasarımcısı,
 yapım sorumlusu,
 grafiker/canlandırmacı,
 seslendirmeci,
 programcı ve
 koordinatör
görev tanımları oluşturularak, her ders için görev alacak kişiler belirlenmiştir.
Projede bu görevleri üstlenen değişik fakültelere ait 100’den fazla uzman sekiz
ay süreyle destek vermiştir.

28. Ders Programı Yapım Süreci
 Derslere ait 15-28 arasında değişen sayıda ünitelerin
gerçekleştirilmesi için bir iş akışı sistemi tasarlandı ve
katılımcılara tanıtıldı.
Eğitim Web
Konu Uzmanı Tasarımcısı Destek
Tasarımcısı
Yapım Yayın
Editör Sorumlusu
Sorumlusu
Ses/Video Danışman
Konu Uzmanı Grafik/Canlandırma Tasarımcısı
Tasarımcısı

29. Farklı Derslerde Farklı Yaklaşımların
Geliştirilmesi
Dersler
 Öğrenciye gönderilen öğretim malzemesi yeterli
olan dersler,
 Öğrenciye gönderilen öğretim malzemesi dışında
ek öğretici içerik verilmesi gereken dersler ve
 Edebiyat dersleri
olmak üzere üç farklı grupta toplanabilmektedir.
Farklı özelliklere sahip derslerde farklı öğretim
ortamı öğeleri tasarlanmıştır.

30. Koordinasyon Toplantıları
 Üretim Durumu
 Öğrencilerin İlgisi
 Akademik Danışmanlıktan Yararlanma
 Ortak Değerlendirme
 Tasarım, Geliştirme ve Uygulama Sorunlarının
Tartışılması
amacıyla proje süresince her ay rektörlük
gözetiminde geniş katılımlı koordinasyon
toplantıları düzenlendi.

31. Uygulama ve Değerlendirme
 Kasım 2005 ayından itibaren akademik takvime paralel
olarak her hafta ilgili ünite internette yayına konulmaya
başlandı.
 Danışmanlık hizmeti verilen forum aracında her ders
için ilgili haftaya ait bir tartışma konusu (topic)
açılmaktadır.
 Ünitelerin üretimi Mart 2005 ayında
tamamlanmıştır, ünitelerin öğrenciye sunumu Haziran
2005 ayında sona erecektir.
 Haziran 2005 ayı içinde projenin genel değerlendirmesi
gerçekleştirilecektir.

32. Kullanılan Teknoloji
 İÖLP’de uygulanan İnternet Destekli Açıköğretim
Modeli başlangıçta WebCT öğrenme yönetim sistemi
üzerinde tasarlanmıştır.
 İki aylık bir geçiş sürecinden sonra, AÖF BDE
Birimi’nde .NET ile geliştirilen, yetkilendirme, içerik
sunumu, öğrenci izleme, test, anket, takvim ve forum
gibi bileşenleri bulunan öğrenme yönetim sistemi
kullanılmaya başlanmıştır.
 Görüntülü – sesli destek hizmeti için Flash
Communication Server kullanılmaktadır.

33. Projeden Yararlanan Öğrenciler
 2004-2005 öğretim yılı itibariyle uygulamadan yararlanmaya
başlayan öğrenci sayısı 3.994 olup, yararlanması beklenen toplam
öğrenci sayısı ise 5.529’dur.
 2004-2005 öğretim yılı Bahar döneminde Eğitim Fakültesi
İngilizce Öğretmenliği Programında okuyan örgün öğrencilerinde
sistemden yararlanmasına olanak sağlanmıştır. Böylece 577 örgün
öğrenciye sisteme erişim yetkisi verilmiştir.
 İllerde stajyer İÖLP öğrencilerinin gözetmenliğini yapan MEB’e
bağlı 472 Uygulama Öğretmenine de Mayıs 2005 ayında sisteme
erişim yetkisi vermek amacıyla çalışmalar başlamıştır.
 Sistemden yararlanan öğrenci sayısının Türkiye’de internete dayalı
yüksek öğretim programlarında kayıtlı öğrenci sayısından fazla
olduğu görülmektedir.

34. Sonuç ve Öneriler
 İÖLP İnternet Destekli Açıköğretim Modeli açıköğretim
sisteminde internet ortamında öğrenme konusunda
uygulanmakta olan üçüncü modeldir ve İÖLP’nin özelliklerine
göre tasarlanmıştır.
 Geniş katılımlı ve yoğun performans gerektiren bir proje olarak
yürütülmüş ve 8 ay süren bir çalışmayla iki sınıfa ait derslerin
internet destekli eğitim yazılımlarının tasarımı ve geliştirilmesi
gerçekleştirilmiştir.
 Uygulamaya konulan modelde öğrencilerin verilen hizmetlere
giderek artan sayıda ilgi gösterdikleri gözlenmiştir.
 Projenin uygulanması süresince gerçekleştirilecek bilimsel
araştırma çalışmalarıyla internete destekli açıköğretim modeli
hakkında önemli bilgiler elde edilmesi beklenmektedir.