2. Shendeti mendor …
Ndjesi dhe
funksionim
BALANCE E BRISHTE E
NDJENJAVE
KOMPONENT I MIREQENIES
KUSHT PER VENDIMET SHENDET
E
Funksioni me: MENDOR
DUHURA
Veten
Te tjeret
Ambientin rrethues Raporti me:
Familjen
NI O
I
Punen
JES
KSI
ND
N
M
FU
Shoqerine
3. Për të trajtuar një çrregullim
mendor tek të rriturit, duhet
gjetur burimi.
Thuajse gjithmonë
ai i
përket të
shkuarës së
largët, fëmijërisë
4. HKAQET SOCIALE QE SHKAKTOJNE CRREGULLIM
25% e fëmijëve dhe adoleshentëve në
një moment të jetës përjetojnë një formë
apo një tjetër çrregullim mendor.
Pjesa më e madhe e tyre kalohen pa u
vënë re.
Disa me kalimin e viteve nuk lënë asnjë
gjurmë
Për raste të tjera pasojat janë të
pakthyeshme.
5. marrëdhëniet në familje,
raportet në shkollë,
faktorët socialë si varfëria apo
dhuna
vdekja apo largimi i njerëzve të
Divorcet dashur,
Trashegimia
Perdorimi i alkoolit dhe duhanit PROBLEM
Perdorimi i substancave
narkotike
Qendrimi me ore te gjata ne tv
apo kompjuter. Perdorimi i lojrave
6. ÇRREGULLIMET ME TE
1- Autizmi SHPESHTA
diagnostikohet që në fëmijërinë e hershme.
Nuk dihen shkaqet e këtij çrregullimi.
Një pjesë e fëmijëve autikë shfaqin shkallë të lartë të
dhuntive në sfera të ndryshme, si në muzikë, art e
ndonjëherë edhe në matematikë.
2-Çrregullimet e të nxënit përfshijnë
a. Çrregullimet e aftësisë së të
lexuarit
b. Çrregullimet e aftësisë
matematikore
7. 3-Depresioni
Fëmijë me lidhje të dobëta familjare, si
dhe problemet social-kulturore
përgatisin një terren të favorshëm për
shfaqjen e depresionit në formën e
traumave dhe çrregullimeve psikofizike.
Depresioni më tepër u atribuohet kushteve të jashtme
sesa gjeneve. Situatat traumatike në jetë rezultojnë në
depresion te fëmijët që janë në periudhën e formimit.
Përgjithësisht ka lidhje direkte me
prindërit
Nëse fëmija ka një prind me
depresion, ka një përqindje nga 25%
deri në 50% për të qenë dhe vetë i
tillë, ndërsa për ata fëmijë që
8. 4-Hiperaktiviteti (ADHD)
Kanë mungesë përqendrimi, gjatë studimit janë shumë
të ndjeshëm nga bezdisje të vogla mjedisore,
Shfaqin shenja padurimi, nervozohen dhe lëndohen
shumë shpejt. Këta fëmijë e kanë të pamundur të rrinë
në një vend dhe të dëgjojnë me qetësi.
5-Vetëdëmtimi:
Vetëdëmtimi është një problem i zakonshëm mes
fëmijëve e kryesisht të rinjve,
përfshin mënyrat e ndryshme që njerëzit dëmtojnë
veten
qëllimisht
6-Çrregullimet e të ngrënit
Nisin me fillimin e adoleshences. Më të predispozuara
janë vajzat.
Dy çrregullimet e të ngrënit janë:
9. 7- Fobitë
nuk kanë të bëjnë me një rrezik real.
Fëmijët dhe adoleshentët mund të kenë fobi
rreth gjithçkaje.
Fobitë më të shpeshta janë fobite sociale, qe përfshijnë
ankthin për çdo situatë, frikë nga disa kafshë dhe frikë
nga errësira
8- Obsesionet
Obsesionet janë mendime ankthioze të përsëritura, të
cilat mund të duken të paarsyeshme.
9-Çrregullimet e ankthit
Fëmijët nervozohen shumë shpejt e pa shkak.
10- Skizofrenia
përfshin: të menduarit konfuz, probleme me ndjenjat,
sjelljen, motivimin, të folurin, të shikuarit, të dëgjuarit
dhe të besuarit e gjerave që nuk egzistojnë. Skizofrenia
10. Vitet e fundit është
rritur kultura dhe
sensibilizimi.
Por, mentaliteti i
shqiptarëve zor
se i pranon problemet e
shëndetit mendor.
Shpesh, probleme të kësaj natyre anashkalohen
dhe merren në konsideratë vetëm kur janë në
stade mjaft të avancuara. Aq më pak tek
fëmijët.
Krahasuar me patrajtuar në fëmijëri janë të
Një problem i vite më parë, shifrat mund
dyfishuar. individ me çrregullime madhore të
krijojë një
shëndetit mendor, shpesh edhe të
parekuperueshme.
11. Ne perputhje me terminologjine e Kombeve te
Bashkuara PAK jane ata persona tek te cilet
• Funksionet fizike,
• Kapaciteti mendor
• Gjendja psikologjike,
kane prirje te shmangen per me shume se 6
muaj nga gjendja tipike per moshen perkatese,
Gje qe sjell per pasoje kufizime te pjesemarjes
se tyre ne jeten shoqerore.
Parimi I te Drejtes Civile, Barazise dhe
Mosdiskriminimit do te thote qe PAK jane
anetare te barabarte te shoqerise
Ata mund te kerkojne te njejtat te drejta e te
perfitojne te njejten ndihme sociale si gjithe
12. Gjithe zhvillimi psikik eshte i ndermjetesu
nga lidhjet sociale
PAK kane nevoje me shume se te tjeret
per prezencen e familjes ne jeten e tyre,
duke arritur shpesh dhe ne nje
dipendence ekstreme te panevojshme.
Kjo rrezikon zhvillimin personal dhe lirine
e veprimit.
Pavaresisht nga tipologjia, paaftesia ka nje impakt
fatalsi brenda familjes ashtu dhe jashte saj.
Lidhjet familiare ne pergjithesi forcohen
Lidhjet miqesore dobesohen
13. OPERATORET SHENDETSORE
T`i besosh operatoreve shendetsor nuk
do te thote t`I delegosh atyre zgjidhjen
e problemeve,
Por te bashkepunosh per te reaguar ne
avantazh te PAK.
Te kurosh e rehabiltosh kerkon : * aftesi profesionale
* durim & perkushtim
* tolerance ndaj frustracionit
* empati
Qe te arrihet sukses gjate punes
me PAK
duhet te punohet njekohesisht
per:
zhvillimin e mendimit magjik
zhvillimin e identitetit (statusi
14. Rehabilitim
do te thote rivendosje e personit
ne jeten sociale dhe ate te punes.
Pjesemarrje maksimale dhe
integrim ne familje, komunitet
Rehabilitimi kerkon : Pakesimi I paaftesise
Reduktim te rishfaqjes
raktikat klinike permbajne 2 strategji:
.Zhvillimi aftesive te pacientit/klientit
. Zhvillimi burimeve te ambientit/mjedisit
15. ZHAN ZHAK RUSOI ISHTE PARANOJAK
MOXARTI KOMPOZOI “REQUIEM” KUR VUANTE
NGA ILUZIONI SE ISHTE HELMUAR
VAN GOGU PREU VESHIN DHE JA DERGOI NJE
PROSTITUTE
SHOPENHAURI, SHOPENI DHE XHON STJUART MILI
ISHIN TE BRENGOSUR
ROBERT BERNS DHE LORD BAJRONI ISHIN
ALKOOLISTE
VIRXHINIA VULFI VUAJTI NGA CRREGULLIMI
16. Pertej fames,
pasurise materiale
a statusit social…
… edhe se mjeksia shkencore nuk
flet per “ semundjen e dashurise “
kjo mbetet e nevojshme , kultura me
e larte nderlidhese , njohese ku
vyajtja sherohet me dashuri dhe ne
harten boterore te humanizmit
rruget e shendetit mendor jane
ndertuar duke shmangur e sfiduar
urrejtjen !
Kujdes crregullimeve psikologjike psikiatrike
!!
