1. *Tema: “ Bashkimi Europian”

2. Çfarë është BE-ja?
Bashkimi Evropian është një partneritet unik politik dhe ekonomik mes 27
shteteve demokratike evropiane që synojnë paqen, prosperitetin dhe lirinë për
500 milionë qytetarët e tyre në një botë më të sigurt dhe më të drejtë.
Është strukturë që zhvillohet në mënyrë konstante dhe që nuk ka ndonjë
precedent të mëparshëm. Legjislacioni primar i BE-së janë traktatet e
nënshkruara mes shteteve anëtare. Këto traktate përcaktojnë politikat
themelore të BE-së, themelojnë strukturën e saj institucionale si dhe
kompetencat dhe procedurat legjislative. Disa prej traktateve kryesore janë:
Traktati i Romës për themelimin e Komunitetit Ekonomik Evropian (1957), Akti i
Vetëm Evropian (1986), Traktati i Mastrihtit (1992), Traktati i Amsterdamit
(1997) dhe Traktati i Lisbonës (2007).
Institucionet kryesore të BE-së janë: Parlamenti Evropian, Këshilli Evropian,
Këshilli i Bashkimit Evropian dhe Komisioni Evropian.

5. *Guri i themelit për krijimin e Bashkimit Evropian u vendos nga Ministri i Jashtëm
Francez, Robert Schuman, në deklaratën e tij të 9 majit të vitit1950, në të cilën ai
parashtroi idenë e përpunuar më parë me Jean Monnet për bashkimin e industrive
evropiane të qymyrit dhe çelikut. Sipas tij, kjo do të përbënte një nismë historike për
ndërtimin e një “Evrope të organizuar dhe vitale”, pa të cilën paqja në botë do të ishte e
pamundur. Plani Schuman u bë realitet me nënshkrimin në Paris të Traktatit Themelues
të Komunitetit Evropian të Qymyrit dhe Çelikut më 18 prill të vitit1951. Në nënshkrimin
e traktatit merrnin pjesëG jermania,Franca,Belgjika,Italia,Holanda dheLuks emburgu.
Një tjetër zhvillim i rëndësishëm erdhi disa vjet më vonë me Traktatet e Romës, të 25
marsit të vitit1957, të cilat krijuan Komunitetin Ekonomik Evropiandhe Komunitetin
Evropian të Energjisë Atomike (EUROATOM). Këto komunitete filluan nga puna me
hyrjen në fuqi të traktateve më 1 janar të vitit1958. Krijimi i Bashkimit Evropian me
Traktatin e Mastrihtit shënoi një hap te mëtejshëm në rrugën e bashkimit politik të
Evropës. Megjithëse ky traktat u nënshkrua më7 shkurt të vitit 1992, një numër
pengesash gjatë procesit të ratifikimit (miratimi nga qytetarët eD animarkës vetëm pas
një referendumi të dytë ; procesi gjyqësor në Gjermani për deklarimin antikushtetues të
miratimit) bënë që Traktati të mos hynte në fuqi deri më 1 nëntor të vitit1993. Traktati i
Mastrihtit i referohet vetvetes si “një fazë e re në procesin e krijimit te bashkimit akoma
më të ngushtë ndërmjet popujve të Evropës”. Krahas një numri ndryshimesh për
Traktatet e Komunitetit Evropian dhe Euroatomit, ai përmban edhe instrumentin për
krijimin e Bashkimit Evropian - procesi për krijimin e së cilit ende konsiderohej si i
papërfunduar. Traktati përbën hapin e parë në rrugën drejt krijimit të një sistemi
kushtetues Evropian, në të cilin do të përfshihen edhe vetë komunitetet.

7. * Parlamenti Evropian është asambleja e përfaqësuesve e qytetarëve të Bashkimit Evropian. Që prej
vitit 1979 zgjedhjet parlamentare janë bërë me votim të drejtpërdrejtë, të shpërndarë ndërmjet
Shteteve Anëtare sipas popullsisë së tyre.
* Parlamenti Evropian ushtron këto funksione themelore: merr në konsideratë propozimet e Komisionit
dhe bashkë me Këshillin merr pjesë në procesin ligjvënës në disa raste si bashkë-ligjvënës me anë të
procedurave të ndryshme (procedura e vendimmarrjes së përbashkët, e bashkëpunimit, dhe e
pëlqimit);kontrollon veprimtaritë e Bashkimit Evropian aprovimit të emërimit të Komisionit (dhe
ushtrimit të mocioneve të mosbesimit) si dhe me anë të pyetjeve me shkrim dhe me gojë që mund t'i
parashtrojë Komisionit dhe Këshillit; ndan kompetencat me Këshillin në votimin e buxhetit vjetor,
duke e miratuar ose rrëzuar buxhetin në tërësi dhe mbikëqyrur zbatimin e tij;emëron Avokatin e
Popullit (Ombudsmanin) i cili është i autorizuar për të marrë ankesa nga qytetarët e Bashkimit
Evropian në lidhje me keqadministrimin në veprimtaritë e institucioneve dhe organeve komunitare.

8. * Këshilli i Bashkimit Evropian është institucioni kryesor vendimmarrës i Bashkimit. Përbëhet nga
ministrat e 27 Shteteve Anëtare. Çdo Shtet Anëtar mban drejtimin e Këshillit për një periudhë 6
mujore. Secili prej ministrave në Këshill ka plotfuqishmëri. Kjo do të thotë se, deklarimet dhe
veprimet e tij janë plotësisht të afta për të angazhuar qeverinë qe ai përfaqëson. Anëtarët e
Këshillit janë përgjegjës ndaj parlamenteve të vendeve të tyre si dhe ndaj qytetareve që këta
përfaqësojnë, duke siguruar kështu legjitimitetin e vendimeve të Këshillit.
* Këshilli ushtron këto funksione themelore:
* Miraton normat komunitare në bashkëpunim me Parlamentin Evropian.
* Koordinon politikat e përgjithshme ekonomike të shteteve anëtare.
* Lidh marrëveshje ndërkombëtare, në emër të Bashkimit Evropian, me shtete ose organizata
ndërkombëtare.
* Aprovon buxhetin e Bashkimit së bashku me Parlamentin Evropian.
* Zhvillon Politikën e Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë, në baze të direktivave të Këshillit
Evropian.
* Koordinon bashkëpunimin midis gjykatave dhe forcave policore të shteteve anëtare në çështjet
penale.

9. * Komisioni Evropian është organi me kompetencën e iniciativës, zbatimit,
administrimit dhe kontrollit. Komisioni përbëhet nga 27 anëtarë ku përfshihet
Presidenti dhe Zv/presidentët. Anëtarët e Komisionit emërohen për mandat 5 vjeçar
nga Këshilli me shumicë të cilësuar në marrëveshje me Shtetet Anëtare dhe pas
pëlqimit të Parlamentit Evropian para të cilit jep llogari. Komisionerët ndihmohen
nga një administratë e përbërë nga drejtori të përgjithshme dhe departamente të
specializuara, stafi i të cilëve ndodhet në Bruksel dhe në Luksemburg. Komisioni
është një organ i pavarur politikisht i cili përfaqëson dhe mbron interesat e Bashkimit
Evropian në tërësi.Komisioni Evropian ushtron këto funksione themelore:
* Propozon aktet normative në Parlament dhe në Keshill;
* Administron dhe zbaton politikat e BE-se si dhe buxhetin;
* Luan rolin e "gardianit" të Traktateve (se bashku me Gjykaten e Drejtësisë);
* Përfaqëson Bashkimin Evropian në arenën ndërkombëtare.

10. * Gjykata e Drejtësisë siguron që e drejta Evropiane të interpretohet dhe të zbatohet në
mënyre uniforme në të gjitha shtetet anëtare. Gjykata gëzon edhe pushtetin e zgjidhjes
se mosmarrëveshjeve gjyqësore ndërmjet shteteve anëtare, institucioneve të Bashkimit,
personave fizike dhe juridike.
* Gjykata është e përbëre nga një gjyqtar prej secilit shtet anëtar, të ndihmuar nga 8
"avokatë të përgjithshëm", të cilët kane për detyre të japin mendimin e tyre për
çështjet qe shtrohen për zgjidhje përpara gjykatës. Mendimet e tyre jepen publikisht
dhe duhet të jene të paanshme. Gjyqtaret dhe avokatet e përgjithshëm emërohen me
marrëveshje të përbashkët të të gjithë shteteve anëtare, për një mandat gjashte-
vjeçar, i cili mund të ripërtërihet me një ose dy periudha të mëtejshme tre-vjeçare.
* Për ta ndihmuar Gjykatën e Drejtësisë për të zgjidhur numrin e madh të çështjeve qe
shtrohen përpara saj, si dhe për t'u siguruar një mbrojtje me të mire ligjore qytetareve
të Bashkimit, në vitin 1989 u krijua "Gjykata e Shkalles se Pare". Kjo gjykate është
përgjegjëse për zgjidhjen e një numri të caktuar heshtjesh, në mënyre të veçante të
atyre qe paraqiten nga individët dhe çështjet qe kane të bëjnë me raste të
konkurrencës se pandershme midis ndërmarrjeve.
* .

11. *Banka Qendrore Europiane çon përpara
politikën monetare të Bashkimit Europian,
kryen veprimet e këmbimit dhe garanton
funksionimin korrekt të sistemit të pagesave.
Me kalimin në monedhën e përbashkët si dhe
shtrirjen e një politike ekonomike europiane
gjithnjë e më unike, roli i Bankës Qendrore
Europiane është rritur gjithnjë e më shumë.
Selia e saj ndodhet në Frankfurt.