1.
KÖK HÜCRE
PROF. DR. E. SÜMER ARAS
1. HAFTA

2.
KÖK HÜCRE TARİHÇESİ
• Kök hücre çalışmaları, ilk olarak 1939 yılında başlamıştır. Bu
tarihte ilk kayıtlı insan kemik iliği nakli deneyimi yapılmış ancak
başarılı olamamıştır.
• 1949 yılında Jacopson ve arkadaşları tarafından gerçekleştirilen
çalışmalar bu konudaki ilk başarılı çalışmalardır.

3.
• 1950’li yıllarda 2. dünya savaşı sonuçlarına (Hiroşima ve
Nagazaki) bağlı olarak Reckers ve arkadaşları tarafından
hematopoietik kök hücre ile ilgili çalışmalar radyasyondan
dunma amacıyla ile fare deneyleri ile başlamıştır.

4.
• Kök hücreleri diğer hücrelerden ayıran iki temel özellik
bulunmaktadır;
• Bölünüp, çoğalabilme (proliferasyon) ve kendini yenileyebilme
(rejenerasyon)
• Farklılaşabilme

5.
KÖK HÜCRE NEDİR?
• Kök hücreler, kendilerini yenileme özelliğine sahip, özelleşmiş
hücrelere farklılaşabilen, vücut içinde veya laboratuvar
ortamında uygun şartlar sağlandığında birçok farklı hücre tipine
dönüşebilen farklılaşmamış hücrelerdir.

6.
• Tekli hücrelerden elden edilen embriyonik kök hücrelerin
300-400 döngü süresince çoğalabildikleri gösterilmiştir.
• Sonuçta bu hücreler özelleşmediği için uzun dönemde
kendilerini yenileyebilme yeteneğine sahip olduğu rapor
edilmiştir.

7.
• Hücrelerin bölünme kapasiteleri kromozom uçlarında bulunan ve
“ telomer “ denilen özel DNA dizileri belirler.
• Telomerler ne kadar uzunsa hücreler o kadar çok bölünebilirler.
• Telomerlerin uzamasını sağlayan “telomeraz enzimi ” dir.
• Yetişkin diğer hücrelerde bu enzim aktivite göstermezken, kök
hücrelerde telomeraz enzim aktivitesi yoğundur ve çok sayıda
bölünebilirler.

8.
Kök Hücreleri Farklılaşma Yeteneklerine Göre Sınıflandırılması
• Totipotent Kök Hücreler
Embriyoya ait, ileri safhalarda tüm doku ve organların ve
membranların kaynağını oluşturan kök hücrelerdir.
• Pluripotent Kök Hücreler
Üç germ tabakası olan ektoderm, mezoderm, endoderme ait
hücre ve dokulara farklılaşma yeteneği olan kök hücrelerdir.

9.
• Multipotent Kök Hücreler
Tek bir doku ya da germ tabakasının hücrelerine farklılaşabilen kök
hücrelerdir.
• Oligopotent Kök Hücreler
Yalnızca birkaç hücre tipine farklılaşabilen kök hücrelerdir.
• Unipotent Kök Hücreler
Tek bir hücre tipine dönüşebilen kök hücrelerdir.

10.
KAYNAKLAR
• *Kök hücre biyolojisi ve klinik uygulamalar. TÜBA yayınları
http://www.tuba.gov.tr/tr/kok-hucre-yayinlar/1511-kok-hucre-
biyolojisi-ve-klinik-uygulamalar.html
*Kök hücre araştırmalarında güncel kavramlar, TÜBA yayınları
*http://www.tuba.gov.tr/tr/kok-hucre-yayinlar/1512-kok-hucre-
aratirmalarinda-guncel-kavramlar.html
Diğer Kaynaklar
• *www.pubmed.com
*www.sciencedirect.com