1. O’SYAPMIZ ERKIN, SHOD
IZLANIB, QILIB IJOD.
BILIM – BUKILMAS QANOT,
BIZ – VATANNING ERTASI!
Nasiba Aslonova
Muxammadovna, Buxoro

2. DARS SHIORI:
“ILMNI MEHNATSIZ
EGALLAB BO’LMAS”

3. Эпиграф
«Suv ! Sen – hayotsan. Sen – Yer sharidagi
eng katta boyliksan!»
(А. de Sent –Ekzyuperi)
7-sinf O’zbekiston tabiiy geografiyasi7-sinf O’zbekiston tabiiy geografiyasi

4. ∗ 1. FAOLLIK.
∗ 2. VAQTGA RIOYA QILISH.
∗ 3. AYTILGAN FIKRNI TAKRORLAMASLIK.
∗ 4. O`ZARO HURMAT.
∗ 5. TO`G`RI JAVOB UCHUN RAG`BAT.
∗ 6. O`NG QO`L QOIDASI.
∗ 7. “BIR YOQADAN BOSH CHIQARISH”.
∗ 8. INTIZOM.
OLTIN QOIDALAR:

6. Iqlim hosil
qiluvchi omillar

7. 2. O’zbekiston iqlimi qanday
omillar ta’sirida vujudga keladi?
3. Quyosh radiatsiyasi qanday
omillarga bog’liq?

8. YANGI MAVZUBAYONI

9. REJA:
1.O’zbekistonning daryolari
haqida umumiy tushuncha.
2. Suv boyliklari.
MAVZU: O’ZBEKISTONNING ICHKI
SUVLARI VA SUV BOYLIKLARI

10. 1.ICHKI SUVLARGA
NIMALAR KIRADI?
2.DARYO DEB NIMAGA
AYTILADI?

11. O’ZBEKISTONDA ICHKI SUVLAR
QUYIDAGICHA JOYLASHGAN:

12. O’zbekiston daryolari

13. t/r To’yinish
manbalari
Daryolar Suvi ko’payish davri Suvi kamayish
davri
1 Muzlik va doimiy
qorlar
Amudaryo, Zarafshon,
Isfayramsoy, So’x,
Isfara
Iyun – avgust Qish
2 Qor va muz Sirdaryo, Chirchiq,
Surxondaryo,
Qoradaryo, Norin
May-iyun Qish
3 Qor Qashqadaryo,
G’uzordaryo, Sangzor,
Ohangaron, G’ovasoy
Aprel - may
Yoz
4 Soylar, qor-yomg’ir
va yerosti suvlari
Zominsoy,
Sheroboddaryo,
Tursundaryo
Aprel –may Yoz
DARYOLARIMIZ TO’YINISHI
JIHATIDAN BIR XIL EMAS.

14. Quyidagi jadvalni to’ldiring.

15. t/r Daryo
nomi
Uzun
ligi
(km)
Boshlanish joyi Quyilish
joyi
To’yinish
manbayi
1 Amudaryo 2540 Pomir tog’i Orol dengizi Muzlik,
doimiy
qorlar
2 Sirdaryo 3019 Markaziy Tyanshan tog’I Orol dengizi Qor, muz
3 Zarafshon 877 Turkiston bilan Zarafshon
tog’lari tutashgan Ko’ksuv
tugunidan
Sandiqli cho’li Muzlik,
doimiy qor
4 Ohangaron 236 Chotqol va Qurama tog’ Sirdaryo
daryosi
Qor
5 Surxondary
o
196 Hisor tog’i Amudaryo
daryosi
Qor, muzlik
6 Qashqadary
o
373 Hisor tog’I Muborakka
yetmay
quriydi
Qor
7 Chirchiq 397 G’arbiy Tyanshan tog’i Sirdaryo Qor,muz

16. Sirdaryoning o’ng irmog’I bo’lib, u Garbiy
Tyabshan tizmalaridan boshlanuvchi Chotqol
va Piskom daryolarining Chorvoq botig’ida
qo’shilishidanvujudga keladi. Chirchiq
daryosining uzunligi Chotqol bilan birga 397
km ni tashkil etadi. Chirchiq qor –
muzlardanto’yinadi. Uning havzasida 251 ta
muzliklar bor. Shu sababli uning to’lin suv
davri – mart –iyun. Eng kam suv davri
dekabr –fevral oylariga to’g’ri keladi.
Chirchiq daryosi

17. Bu daryo Turkiston va Zarafshon tog’lari tutashgan
Ko’ksuv tog’ tugunidan Zarafshon muzligidan
Mastchoh nomi bilan boshlanadi.u Ayniy qishlog’I
yonida Fandaryo bilan qo’shilgach, Zarafshon
nomini oladi. Bu daryoning tog’li qismi
Tojikistonga, quyi qismi O’zbekistonga qaraydi.
Daryo muz-qorlarning erishidan to’yinib, to’lin suv
davri iyun –avgustga, eng kam suv davri qishga
to’g’ri keladi.
Daryo tog’li qismida tez oqqanligidan muzlamaydi.
Tekkislik qismida qish sovuq kelganda 76 kungacha,
iliq kelganida 2-3kun muzlashi mumkin.
ZARAFSHON DARYOSI

18. Daryo Hisor tizmasining g’arbiy
qismidan boshlanadi va Muborakka
yetmasdan qurib qoladi. Daryoning uzunligi
373 km . Daryo qor suvlaridan to’yinishi
sababli eng ko’p suv sarfi may oyiga, eng
kam suv sarfi oktabr – dekabr oylariga
to’g’ri keladi.
Qashqadaryo daryosi

19. Daryo - Hisor tizmasi g’arbiy
qismining janubiy yonbag’ridan
boshlanuvchi To’polondaryo bilan
Qoratog’daryoning qo’shilishidan vujudga
keladi. So’ng 196 km masofada oqib,
Amudaryoga kelib quyiladi. Daryo qor va
muzlardan to’yinadi.
To’lin suv davri – mart –iyun,
eng kam suv davri sentabr –oktabr
Surxondaryo daryosi

20. Daryo Chotqol va Qurama tog’laridan suv
to’plovchi soylarning qo’shilishidan vujudga
kelgan Oqtoshsoy nomi bilan boshlanadi va
236 km masofada oqib, Sirdaryoga quyiladi.
Uning yirik irmoqlari Dukent, Qorabag’ir,
Niyozboshsoy hisoblanadi. Daryo qor
suvlaridan to’yinadi.
To’lin suv davri – aprel –may, eng kam suv
davri dekabr –yanvar oylariga to’g’ri keladi.
OHANGARON DARYOSI

21. O’ZBEKISTONDA SUV BOYLIKLARI
QUYIDAGICHA TAQSIMLANGAN: RESPUBLIKA
HUDUDIGA YILIGA 95,642 KM KUB DARYO
SUVLARI HOSIL BO’LADI. SHUNING

22. O’zbekiston hududidan yiliga
tashqariga 47, 562 km kub miqdoridagi
suv oqib chiqadi. Shundan,

23. O’ZBEKISTON HUDUDINING O’ZIGA
ESA YILIGA 9,701 KM KUB DARYO
OQIMI VUJUDGA KELADI. SHUNING,

24. O’ZBEKISTON AMALDA YILIGA O’RTACHA 57,781
KM KUB ATROFIDA SUVDAN FOYDALANILADI.
SHUNING,

25. 1.Ichki suvlarga nimalar kiradi?
a) daryolar
b)ko’llar, yerosti suvlari
c)a, b javoblar to’g’ri
2. Nega tog’ va adirlarda daryolar tarmog’I zich?
a) Chunki tog’larda yog’inlar ko’p, harorat past,
bug’lanish va shimilish kam
b) Chunki tekisliklarda yog’inlar ko’p, harorat past,
bug’lanish va shimilish kam
c)chunki o’simliklar ko’p
MAVZUNI MUSTAHKAMLASH UCHUN
TEST

26. 3. Amudaryo daryosining asosan to’yinish manbayini belgilang.
a) Qorlar
b) Yom’irlar, soylar
c) Muzliklar va doimiy qorlar
4.U Sirdaryoning o’ng irmog’I bo’lib, Chotqol va Piskom daryolarining
qo’shilishidan hosil bo’ladi? Gap qaysi daryo haqida ketyapti?
a) Zarafshon
b) Ohangaron
c) Chirchiq
5. O’zbekiston yiliga o’rtacha qancha miqdorda suvdan foydalanadi?
a) 57 ,781 km kub
b) 41,472 km kub
c) 16, 309 km kub

27. O’ZINGIZNI BAHOLANG!
TO’G’RI JAVOBLAR :
1-C
2-A
3- C
4- C
5- A
BAHO: «5» - 5 ball
«4» - 4 ball
«3» - 3 ball
«2» - 2 va undan past ball

28. O’zbekistonning eng yirik
daryolarini yozuvsiz xaritaga
tushirib, nomlarini bilib oling.
Uyga vazifa

29. EL –YURT SHA’NI - ORIMIZ,
POK SAQLASH SHIORIMIZ.
YASHASIN DIYORIMIZ.
BIZ – VATANNING ERTASI!