1

1. บทที่ 1
การจัดตั้งและการแบ่งผลกาไรขาดทุนของห้างหุ้น่่นน

2. ลักษณะทั่วไปของห้างหุ้นส่าน
ความหมายของห้างหุ้นส่วน ห้างหุ้นหมายถึงกิจการที่กิจการจะต้องมี
บุคคลตั้งแต่ 2 คนขึ้นไปลงทุนร่วมกันโดยมีวัตถุประสงค์ที่จะแบ่งผลกาไร
ขาดทุนระหว่างกันตามเงื่อนไขที่ได้ตกลงกันไว้ซึ่งผู้ที่ร่วมลงทุนในกิจการ
ประเภทห้างหุ้นส่านแต่ละคนเรียกว่า ผู้เป็นหุ้นส่วน
ข้อดีของกิจการประเภทห้างหุ้นส่วนคือ การตัดสินใจในการ
บริหารงานมีความรอบคอบมากขึ้นเพราะมีผู้รับผิดชอบหลายคน และ
สามารถเพิ่มต้นทุนหรือขยายวงเงินกู้ได้ง่ายกว่ากิจการเจ้าของคนเดียว แต่
ความคล่องตัวอาจลดลงเพราะกิจการตัดสินใจมีร่วมพิจารณามากขึ้น

3. ประเภทของห้างหุ้นส่าน ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1013
ห้างหุ้นส่วนแบ่งเป็น 2 ประเภทคือ
1.ห้างหุ้นส่วนสามัญ(Unlimited Partnership) มีลักษณะสาคัญดังนี้
(ก) ผู้เป็นหุ้นส่วนมีเพรียงประเดียว คือ หุ้นส่วนประเภท ไม่จากัดความผิด โดยผู้เป็น
หุ้นส่วนทุกคนต้องร่วมกันรับผิดชอบในหนี้สินของห้างหุ้นส่วนที่มีต่อบุคคลภายนอก
โดยไม่จากัดจานวนดังนั้น คุณสมบัติของผู้เป็นหุ้นส่วนจึงถือเป็นสาระสาคัญ หากผู้เป็น
หุ้นส่วนคนใดลมละลาย ตาย หรือ เป็นบุคคลไร้ความสามารถ ห้างหุ้นส่วนสามัญจะต้อง
เลิกไปด้วยเหตุอันเกิดจากตัวบุคคลดังกล่าว
(ข) ห้าวหุ้นส่วนสามัญแบ่งเป็น 2ประเภท ตามลักษณะการจดทะเบียนนิติบุคคล ดั้งนี้
- ห้างหุ้นส่วนสามัญ หมายถึงห้างหุ้นส่วนสามัญที่ไม่ได้จดทะเบียนเป็นนิติบุคคลจึงมี
สภาพบุคคลเป็นคณะบุคคล มีหน้าที่เสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาในอัตราก้าวหน้า
เช่นเดียวกับกิจการประเภทเจ้าของคนเดียว และต้องใช้คานาหน้าชื่อห้างหุ้นส่วน ห้าง
หุ้นส่วนสามัญ
- ห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคล หมายถึงห้างหุ้นสามัญซึ่งจดทะเบียนเป็นนิติบุคคล จึงมี
สภาพเป็นนิติบุคคลและมีหน้าที่เสียภาษีเงินได้จากกาไรสุทธิในอัตรา 30% โดยต้องใช้
คานาหน้าชื่อห้างหุ้นส่วนว่า ห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคล

4. 2. ห้างหุ้นส่วนจาจัด (limited Partnership) มีลักษณะสาคัญดังนี้
(ก) ผู้เป็นส่วนมี 2 ประเภทคือ ต้องมีหุ้นส่วนประเภทจากัดความรับผิดอย่างน้อย 1 คน และ
หุ้นส่วนประเภทไม่จากัดความรับผิดอย่างน้อย 1 คน
(ข) ห้างหุ้นส่วนต้องจดทะเบียนเป็นนิติบุคคลมีหน้าที่เสียภาษีเงินได้จากกาไรสุทธิในอัตรา
30% และต้องใช้คานาหน้าชื่อห้างหุ้นส่วนว่า ห้างหุ้นส่วนจากัด
อนึ่ง กรมสรรพากรได้ประกาศลดอัตราภาษีเงินได้ให้แก่บริษัทหรือห้างหุ้นส่วน
นิติบุคคลที่เป็นธุรกิจขนาดกลางและขนาดย่อมซึ่งเริ่มมีเงินทุนจดทะเบียนที่ชาระแล้วไม่
เกิน 5 ล้านบาท สาหรับกาไรสุทธิที่เกิดขึ้นในรอบระยะเวลาบัญชีซึ่งเริ่มในหรือหลังวันที่
1 มกราคม พ.ศ 2547 เป็นต้น ดังนี้ (พระราชกฤษฎีกาออกตามความในประมวลรัษฎากร
ว่าด้วยการลดอัตราราภาษี ฉบับที่ 394 พ.ศ 2545 และแก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ.2547)
กาไรสุทธิ 0 – 1,000,000บาท เสียภาษีเงินได้นิติบุคคลในอัตรา 15 %
กาไรสุทธิ 0 – 1,000,001- 3,000,000บาท เสียภาษีเงินได้นิติบุคคลในอัตรา 25%
กาไรสุทธิ 0 – 3000,001 ขึ้นไป เสียภาษีเงินได้นิติบุคคลในอัตรา 30%

5. ความรับผิดของผู้เป็นหุ้นส่วน
กฎหมายบัญญัติให้ผู้เป็นหุ้นส่วนทุกคนร่วมกันรับผิดในหนี้สินของของห้าง
หุ้นส่วนโดยไม่จากัดจานวน ยกเว้นหุ้นส่วนประเภทจาจัดความรับผิด ซึ่งตาม
กฎหมายสามารถจาแนกผู้หุ้นส่วนได้ 2 ประเภท ตามความรับผิดในหนี้สินของ
ห้างหุ้นส่วนดังนี้
1.หุ้นส่วนประเภทจากัดความรับผิด หมายถึงหุ้นส่วนซึ่งรับรับผิดชอบใน
หนี้สินของห้างหุ้นส่วนโดยไม่เกิดจานวนเงินที่ตนจะลงทุนเท่านั้น หุ้นส่วน
ประเภทนี้จึงไม่มีสิทธิเข้ามาเป็นผู้จัดการของห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลและไม่สิทธิทา
นิติกรรมสัญญาหรือจัดการงานในนามของห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลช่วยได้ แต่
สามารถออกความเห็น ให้คาปรึกษา และตรวจสอบสมุดบัญชีของห้างหุ้นส่วน
ได้ การลงทุนของหุ้นส่วนประเภทจาจัดความรับผิดจะต้องนาเงินสดหรือทรัพย์
อื่นมาลงทุน จะลงทุนด้วยแรงงานไม่ได้

6. 2.หุ้นส่วนประเภทไม่จากัดความรับผิด หมายถึงหุ้นส่วนซึ่งจะต้อง
รับผิดชอบในหนี้สินของห้างหุ้นส่วนโดยไม่จากัดจานวน กล่าวคือในกรณีที่
สินทรัพย์ของห้างฯ ที่มีอยู่ไม่เพรียงพอต่อการชาระหนี้ เจ้าหนี้สามารถฟองร้อง
เอาจากสินทรัพย์ส่วนตัวของผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคนได้โดยไม่จาจัดจานวน ไม่
ว่าหุ้นส่วนคนนั้นจะลงทุนหรือมีสิทธิส่วนได้เสียในห้างกุ้นส่วนเป็นจานวน
เท่าใด
หุ้นส่วนประเภทไม่จากัดความรับผิดเท่านั้นที่มีสิทธิในการทาหน้าที่เป็น
หุ้นส่วนผู้จัดการ ของ
ห้างหุ้นส่วนนิติบุคคล เพราะเป็นผู้ที่ต้องรับผิดชอบต่อผลการดาเนินงาน
และหนี้ของห้างหุ้นส่วนโดยไมจากัดจานวน หุ้นส่วนประเภทหนี้อาจจดลงทน
เป็นเงินสด สินทรัพย์ หรืออาจลงทุนด้วยแรงงานก็ได้

7. สัญญาการจัดตั้งห้างหุ้นส่วน
ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ การจัดตั้งห้างหุ้นส่วนอาจตกลงกันด้วยวาจา
หรือเป็นลักษณ์อักษรก็ได้ แต่เพื่อป้องกันมิให้เกิดการโต้แย้งกันภายหลังควรมีการจัดทา
สัญญาจัดตั้งห้างหุ้นส่วนเป็นหลักฐานไว้ โดยระบุเกี่ยวกับข้อตกลงต่างๆเช่น
-ชื่อ และสถานที่ตั้งของห้างหุ้นส่วน ชื่อ และที่อยู่ของผู้เป็นหุ้นส่วนทุกคน
-วัตถุประสงค์ของห้างหุ้นส่วน
-เงินทุนของผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคน อัตราส่วนแบ่งกาไรขาดทุน รวมทั้งการคิด
ผลประโยชน์ตอบแทนให้กับผู้เป็นหุ้นส่วนในกรณีต่างๆ เช่น การคิดดอกเบี้ยเงินทุน
เงินเดือน หรือโบนัส เป็น
-อานาจหน้าที่ของผู้เป็นหุ้นส่วนในการจัดการงานของห้างหุ้นส่วน
-นโยบายและแนวปฏิบัติทางด้านบัญชีและการเงิน รวมทั้งงวดบัญชีและวันสิ้นงวด
-การเพิ่มทุน ลดทุน และการเบิกใช้ส่วนตัวของผู้เป็นหุ้นส่วน
-การดาเนินการและการจ่ายคือทุนในกรณีที่ผู้เป็นหุ้นส่วนบางคนตาย หรือลาออก
-การรับหุ้นส่วนใหม่ และการเลิกกิจการห้างหุ้นส่วนเป็น

8. การบัญชีของห้างหุ้นส่วน
หลักการบันทึกบัญชีและการจัดทางบการเงินของธุรกิจโดยทั่วไปใน
ส่วนที่เกี่ยวกับรายได้ค่าใช้จ่าย สินทรัพย์และหนี้สินนั้นจะไม่ต่างกัน ยกเว้น
รายการที่เกี่ยวกับทุนซึ่งมีวิธีการบันทึกบัญชีและการแสดงรายการในงบดุล
แตกต่างกันออกไปตามลักษณะของรูปแบบธุรกิจ เช่น กิจการเจ้าของคนเดียว
ห้างหุ้นหรือบริษัทจาจัด การบัญชีของกิจการห้างหุ้นส่วนส่วนในบทนี้จึง
กล่าวจึงเฉพาะรายการเกี่ยวกับทุนรวมทั้งรายการเกี่ยวกับเงินทดรองและเงิน
กู้ยืมระห่าวงหุ้นส่วนและห้างหุ้นส่วน

9. เงินทดรองและเงินกู้หุ้นส่วน
การดาเนินงานของห้างหุ้นส่วนในบางครั้งอาจมีการจ่ายเงินทดรองให้กับผู้
เป็นหุ้นส่วนสาหรับใช้ในการดาเนินงาน หรือผู้เป็นหุ้นส่วนอาจขอกู้ยืมเงินจาก
ห้างหุ้นส่วนไปใช้ส่วนตัวเป็นการชั่วคราวได้ ในทางตรงข้ามเมื่อห้างหุ้นส่วน
ส่วนขาดสภาพคล่องก็อาจขอกู้ยืมเงินจากผู้เป็นหุ้นส่วนที่มีฐานะการเงินดี ซึ่งการ
บันทึกรายการดังกล่าวจะต้องแยกบัญชีต่างหากจากสินทรัพย์และหนี้สินที่มีต่อ
บุคคลภายนอก ดังนี้
1.เงินทดรองและเงินกู้ให้แก่หุ้นส่วน เมื่อห้างหุ้นส่วนจ่ายเงินทดรองหรือเงิน
กู้ยืมให้แก่ผู้เป็นหุ้นส่วนอาจบันทึกไว้ในบัญชี”เงินทดรองให้แกหุ้นส่วน”
(Advance to Partners) หรือ “เงินกู้ให้แก่หุ้นส่วน” (Loans to partners) โดยถือเป็น
บัญชีประเภทลูกหนี้ซึ่งจะนาไปแสดงในงบดุลภายใต้หัวข้อสินทรัพย์หมุนเวียน
หากมีการคิดดอกเบี้ยเงินกู้ยืมจากหุ้นส่วนให้ถือเป็นรายได้อื่นของห้างหุ้นส่วน

10. 2.เงินกู้จากหุ้นส่วน ในกรณีที่ห้างหุ้นส่วนกู้ยืมจากผู้เป็นหุ้นส่วนให้
บันทึกไว้ในบัญชี“เงินกู้จากหุ้นส่วน”(Loans from partners) โดยการคิด
ดอกเบี้ยเงินกู้ดังกล่าวขึ้นอยู่กับข้อตกลงตามสัญญาจัดตั้งห้างหุ้นส่วนและ
ดอกเบี้ยจ่ายที่เกิดขึ้นถือเป็นค่าใช้จ่ายอื่นๆ ของกิจการห้างหุ้นส่วน
สาหรับบัญชีเงินกู้จากผู้เป็นหุ้นส่วนถือเป็นบัญชีประเภทเจ้าหนี้ ซึ้งจะ
นาไปแสดงภายใต้หัวข้อหนี้สินหมุนเวียนในงบดุลถ้าในระยะเวลาการจ่า
ชาระไม่เกิน 1 ปี

11. รายการเกี่ยวกับส่วนของผู้เป็นหุ้นส่วน
1.การลงทุน หมายถึงการที่ผู้ที่เป็นหุ้นส่วนนาเงินสดหรือสินทรัพย์อื่นมาลงทุนใน
กิจการ โดยอาจเป็นการลงทุนครั้งแรกเพื่อเริ่มจัดตั้งกิจการ หรือลงทุนเพิ่มเพื่อขยายกิจการ
หลังจากที่ดาเนินงานไปแล้ว ซึ่งผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคนอาจลงทุนเพิ่มหรือไม่ก็ได้ขึ้นอยู่กับ
ข้อตกลงระหว่างผู้เป็นหุ้นส่วนกันโดยผู้ที่ไม่ลงทุนเพิ่มก็จะมีสิทธิส่วนได้เสียในห้าง
หุ้นส่วนในอัตราส่วนที่ต่าลง
2.การถอนทุน หรือการลดทุน หมายถึงการที่ผู้เป็นหุ้นส่วนถอนเงินทุนออกไปจาก
กิจการเพื่อลดยอดเงินลงทุน โดยอาจถอยเงินลงทุนเป็นเงินสดหรือสินทรัพย์ก็ได้
3.การเบิกใช้ส่วนตัว หมายถึงการที่ผู้เป็นหุ้นส่วนเบิกเงินสดหรือสินทรัพย์อื่นไปใช้
ส่วนตัวระหว่างงวด ซึ่งถือเป็นการถอนผลกาไรไปใช้ล่วงหน้าก่อนการปิดบัญชีสรุปผล
กาไรขาดทุนประจางวด
4.การแบ่งผลกาไรขาดทุน เมื่อทราบผลการดาเนินงานของห้างหุ้นส่วนว่ามีกาไรหรือ
ขาดทุนสุทธิประจางวดเป็นจานวนเท่าไดแล้ว อาจแบ่งผลกาไรขาดทุนทั้งหมดให้กับผู้เป็น
หุ้นส่วนทันทีหรืออาจแบ่งให้เพียงบางส่วนและเก็บไว้เป็นเงินกองกลางเพื่อใช้ในกิจการ
บางส่วนก็ได้

12. บัญชีทุนของผู้เป็นหุ้นส่วน สามารถบันทึกได้ 2 วิธีคือ
1. วิธีทุนคงที่ (Fixed Capital Method) ตามวิธีนี้ผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคนจะมี
บัญชีเกี่ยวกับทุน 2 บัญชีคือ บัญชีทุน และบัญชีกระแสทุน
1.1. บัญชีทุน(Capital Account) บัญชีทุนใช้บันทึกเฉพาะรายการ
เปลี่ยนแปลงทุนที่มีลักษณะถาวร คือ รายการลงทุน และรายการถอนทุนหรือการ
ลดทุนของผู้เป็นหุ้นส่วน โดยกิจการจะต้องเปิดบัญชีของผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคน
เช่น
ทุน-ก
ถอนทุน(ลดทุน) XX ลงทุนครั้งแรก/ลงทุนเพิ่ม XX

13. ทุน – ข
1.2 บัญชีกระแสทุน (Current Account)บัญชีกระแสทุนใช้สาหรับบันทึก
รายการเกี่ยวกับส่วนได้เสียของผู้เป็นรายการเปลี่ยนแปลงทุนที่มีลักษณะชั่วคราว
เช่น รายการเบิกใช้ส่วนตัว รายการเกี่ยวกับดอกเบี้ยเงินกู้หุ้นส่วน และรายการรับ
โอนส่วนแบ่งกาไรขาดทุน รวมทั้งดอกเบี้ยเงินทุน เงินเดือนและโบนัสหุ้นส่วน
เช่น
ถอนทุน(ลดทุน) XX ลงทุนครั้งแรก/ลงทุนเพิ่ม XX

14. กระแสทุน – ก
กระแสทุน - ข
เบิกใช้ส่วน XX
ดอกเบี้ยเงินกู้ที่คิดจากผู้เป็นหุ้นส่วน XX
ส่วนแบ่งผลขาดทุน XX
ดอกเบี้ยเงินกู้ที่คิดให้ผู้เป็นหุ้นส่วน XX
ดอกเบี้ยเงินทุน/เงินเดือน/โบนัสหุ้นส่วน XX
ส่วนแบ่งผลกาไร XX
เบิกใช้ส่วน XX
ดอกเบี้ยเงินกู้ที่คิดจากผู้เป็นหุ้นส่วน XX
ส่วนแบ่งผลขาดทุน XX
ดอกเบี้ยเงินกู้ที่คิดให้ผู้เป็นหุ้นส่วน XX
ดอกเบี้ยเงินทุน/เงินเดือน/โบนัสหุ้นส่วน XX
ส่วนแบ่งผลกาไร XX

15. 2.วิธีทุนเปลี่ยน (Alternative Capital Method) ตามวิธีนี้จะไม่เปิด
บัญชีกระแสทุนขึ้นมาใช้ โดยผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคนจะมี บัญชีทุน เพียง
บัญชีเดียวสาหรับใช้บันทึกทุกรายการเกี่ยวทุนของผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคน
ไม่ว่าจะเป็นรายการลงทุน การถอนทุน การเบิกใช้ส่วนตัวหรือการรับโอน
ส่วนแบ่งผลกาไรขาดทุนประจางวด ยอดคงเหลือในบัญชีตามวิธีนี้จึงอาจ
เปลี่ยนแปลงบ่อยไม่ค่อยคงที่เหมือนวิธีแรก การบันทึกรายการตามวิธีทุน
เปลี่ยนแปลงกล่าวโดยสรุปคือการนารายการในบัญชีทุนและบัญชีกระแสทุน
ตามวิธีทุนคงที่มาบันทึกรวมไว้ในบัญชีเดียวกัน เช่น

16. ทุน – ก
ทุน – ข
ถอนทุน(ลดทุน) XX
เบิกใช้ส่วนตัว XX
ดอกเบี้ยเงินกู้ที่คิดจากผู้เป็นหุ้นส่วน XX
ส่วนแบ่งผลขาดทุน XX
ลงทุนครั้งแรก/ลงทุนเพิ่ม XX
ดอกเบี้ยเงินกู้ที่คิดจากผู้เป็นหุ้นส่วน XX
ดอกเบี้ยเงินทุน/เงินเดือน/โบนัสหุ้นส่วน XX
ส่วนแบ่งผลกาไร XX
ถอนทุน(ลดทุน) XX
เบิกใช้ส่วนตัว XX
ดอกเบี้ยเงินกู้ที่คิดจากผู้เป็นหุ้นส่วน XX
ส่วนแบ่งผลขาดทุน XX
ลงทุนครั้งแรก/ลงทุนเพิ่ม XX
ดอกเบี้ยเงินกู้ที่คิดจากผู้เป็นหุ้นส่วน XX
ดอกเบี้ยเงินทุน/เงินเดือน/โบนัสหุ้นส่วน XX
ส่วนแบ่งผลกาไร XX

17. กิจการบางแห่งอาจใช้ทั้งสองวิธีผสมกัน โดยระหว่างงวดบันทึกรายการตามวิธีทุนคงที่
และหลังจากบันทึกการแบ่งผลกาไรขาดทุนสิ้นงวดแล้วจะปิดบัญชีกระแสทุนเข้าบัญชีทุน
หุ้นส่วนแต่ละคน
สาหรับประเทศไทย ห้างหุ้นส่วนสามัญที่ไม่ได้จดทะเบียนสามารถเลือกบันทึกบัญชี
ทุนตามวิธีใดก็ได้ แต่สาหรับห้างหุ้นส่วนที่จดทะเบียนเป็นนิติบุคคลประมวลกฎหมายแพ่ง
และพาณิชย์กาหนดให้ต้องระบุเงินทุนของผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคนให้ชัดเจน ในกรณีที่มีการ
เปลี่ยนแปลงเงินทุนของห้างหุ้นส่วนต้องไปแจ้งขอจดทะเบียนเปลี่ยนแปลงเงินทุนที่จด
ทะเบียนไว้ครั้งก่อนที่กระทรวงพาณิชย์ ดังนั้นเพื่อให้สอดคล้องกับกฎหมายดังกล่าว ห้าง
หุ้นส่วนสามัญนิติบุคคลและห้างหุ้นส่วนจากัดควรบันทึกบัญชีทุนตามวิธีทุนคงที่ เพื่อให้ยอด
คงเหลือในบัญชีทุนจานวนเท่ากับทุนที่จดทะเบียนไว้เสมอ
นอกจากบัญชีทุนดังที่กล่าวแล้ว ห้างหุ้นส่วนบางแห่งอาจแบ่งผลกาไรขาดทุนเพียง
บางส่วนเพื่อกันเงินกาไรส่วนหนึ่งไว้ใช้ในกิจการ โดยเปิดบัญชีกาไรสะสมหรือกาไรสุทธิที่
ยังไม่แบ่งสาหรับใช้บันทึกกาไรสุทธิส่วนที่เหลือซึ่งกันไว้ใช้ในกิจการดังกล่าว

18. บัญชีกาไรสะสม (Retained Earnings Account) สาหรับห้างหุ้นส่วนที่มี
นโยบายแบ่งผลกาไรขาดทุนเพียงบางส่วน ทุกวันสิ้นงวดจะปิดยอดคงเหลือใน
บัญชียอดคงเหลือในบัญชีกาไรขาดทุนโอนเข้าบัญชีกาไรสะสมก่อน หลังจากนั้น
จึงแบ่งผลกาไรขาดทุนเข้าบัญชีทุนหรือกระแสทุนของผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคนโดย
โอนออกจากบัญชีกาไรสะสม ซึ่งในกรณีที่กิจการมีกาไรสุทธิบัญชีกาไรสะสมจะ
ปรากฏดังนี้
กาไรสะสม
กระแสทุน – ก (ส่วนแบ่งผลกาไร) XX
กระแสทุน – ข (ส่วนแบ่งผลกาไร) XX
รับโอนผลกาไรสุทธิ XX

19. การบันทึกรายการเกี่ยวกับส่วนของผู้เป็นหุ้นส่วน รูปเปรียบเทียบได้ดังนี้
รายการ วิธีทุนคงที่ วิธีทุนเปลี่ยนแปลง
1.การลงทุนครั้งแรก และการเพิ่ม
ทุน
เดบิต เงินสด/สินทรัพย์ xx เดบิด เงินสด/สินทรัพย์ xx
เครดิต ทุน – ก xx เครดิต ทุน – ก xx
ทุน – ข xx ทุน – ข xx
2. การถอนทุน เดบิต ทุน – ก xx เดบิด ทุน – ก xx
ทุน – ข xx ทุน – ข xx
เครดิต เงินสด/สินทรัพย์ xx เครดิต เงินสด/สินทรัพย์ xx
3. การเบิกใช้ส่วนตัว เดบิต กระแสทุน - ก xx เดบิด ทุน – ก xx
กระแสทุน - ข xx ทุน – ข xx
เครดิต เงินสด/สินทรัพย์ xx เครดิต เงินสด/สินทรัพย์ Xx
4. สิ้นงวดแบ่งกาไรขาดทุน
4.1 แบ่งทั้งหมดให้หุ้นส่วน
- กรณีมีผลกาไรสุทธิ
เดบิต กาไรขาดทุน
กระแสทุน - ข
เครดิต กระแสทุน - ก
xx
xx
xx
เดบิต กาไรขาดทุน
เครดิต ทุน-ก
ทุน-ข
xx
xx
xx

20. รายการ วิธีทุนคงที่ วิธีทุนเปลี่ยนแปลง
- กรณีมีผลขาดทุนสุทธิ เดบิด กระแสทุน- ก xx เดบิต ทุน-ก xx
กระแสทุน - ข xx ทุน-ข xx
เครดิต กาไรขาดทุน xx เครดิต กาไรขาดทุน xx
4.2 แบ่งกาไรขาดทุน
บางส่วนที่เหลือคงไว้ในกิจการ เดบิด กระแสทุน xx เดบิต กาไรขาดทุน xx
- กรณีมีผลกาไรสุทธิ เครดิต กาไรสะสม xx เครดิต กาไรสะสม xx
เดบิต กาไรสะสม
เครดิต กระแสทุน-ก
กระแสทุน-ข
xx
xx
xx
เดบิต กาไรสะสม
เครดิต ทุน – ก
ทุน-ข
xx
xx
xx
-กรณีมีผลขาดทุนสุทธิ เดบิต กาไรสะสม
เครดิต กาไรขาดทุน
xx
xx
เดบิต กาไรสะสม
เครดิต กาไรขาดทน
xx
xx
เดบิตกระแสทุน– ก
กระแสทุน – ข
เครดิต กาไรสะสม
xx
xx
xx
เดบิต ทุน –ก
ทุน – ข
เครดิต กาไรสะสม
xx
xx
xx
หมายเหตุ : ตัวอย่างและเนื้อหาที่จะกล่าวต่อไปจะใช้วิธีทุนคงที่ซึ่งเป็นวิธีที่สอดคล้องตามกฎหมาย

21. ตัวอย่างที่ 1: ห้างหุ้นส่วนกุ้งแก้ว มีรายการบางส่วนระหว่างปี 25x1 ดังนี้
ม.ค. 2 เริ่มจัดตั้งกิจการโดยกุ้งนาเงินสดมาลงทุน 300,000 บาท แก้วนาเงินสด 100,000 บาท
และที่ดินซึ่งมีราคาตลาดในขณะนั้น 400,000 บาท มาลงทุน
ก.พ. 15 กุ้งนาเงินสดมาลงทุนเพิ่ม 200,000 บาท
มิ.ย. 30 กุ้งเบิกเงินสดไปใช้ส่วนตัวจานวน 10,000 บาท และแก้วเบิกสินค้าราคาทุน 5,000
บาท ไปใช้ส่วนตัว
ต.ค. 1 แก้วถอนเงินลงทุนออกไปเป็นเงินสดจานวน 40,000 บาท
ธ.ค. 31 ผลการดาเนินงานประจาปีมีกาไรสุทธิจานวน 160,000 บาท ให้คงไว้ในกิจการ 60,000
บาท กาไรที่เหลือแบ่งให้ผู้เป็นหุ้นส่วนในอัตราเท่ากัน
จากข้อมูลข้างต้นการบันทึกรายการในสมุดรายวันทั่วไปตามวิธีทุนคงที่จะปรากดดังนี้

22. สมุดรายวันทั่วไป
วัน เดือน ปี รายการ เลขที่
บัญชี
เดบิต เครดิต
25x1
ม.ค. 2 เงินสด
ทุน – กุ้ง
กุ้งนาเงินสดมาลงทุน
300,000 -
300,000 -
2 เงินสด
ที่ดิน
ทุน – แก้ว
แก้วนเงินสดมาลงทุน
100,000
400,000
-
-
500,000 -
ก.พ.15 เงินสด
ทุน – กุ้ง
กุ้งนาเงินสดมาลงทุนเพิ่ม
200,000 -
200,000 -
มิ.ย. 30 กระแสทุน – กุ้ง
เงินสด
กุ้งเบิกเงินสดไปใช้ส่วนตัว
10,000 - 10,000 -

23. สมุดรายวันทั่วไป
ว/ด/ป รายการ เลขที่
บัญชี
เดบิต เครดิต
25x1
มิ.ย. 30 กระแสทุน – แก้ว
สินค้าคงเหลือ / ซื้อ
แก้วเบิกสินค้าไปใช้ส่วนตัว
5,000 -
5,000 -
ต.ค. 1 ทุน – แก้ว
เงินสด
แก้วถอนเงินลงทุนออกไปเป็นเงินสด
40,000 -
40,000 -
ธ.ค. 31 กาไรขาดทุน
กาไรสะสม
ปิดบัญชีกาไรขาดทุนเข้าบัญชีกาไรสะสม
160,000 -
160,000 -
31 กาไรสะสม
กระแสทุน – กุ้ง
กระแสทุน – แก้ว
บันทึกการแบ่งผลกาไรให้ผู้เป็นหุ้นส่วน
100,000 -
50,000
50,000
-
-

24. เมื่อผ่านรายการไปบัญชีแยกประเภทแล้วเกี่ยวกับส่วนของผู้เป็นหุ้นส่วนจะ
ปรากดดังนี้
ทุน -กุ้ง
ว/ด/ป รายการ หน้า
บัญชี
เดบิต ว/ด/ป รายการ หน้า
บัญชี
เครดิต
25x1
ธ.ค.31 ยอดยกไป  500,000 -
25x1
ม.ค. 2
ก.พ. 15
เงินสด
เงินสด
300,000
200,000
-
-
500,000 - 500,000 -
25x2
ม.ค. 1 ยอกยอดมา  500,000 -

25. ทุน - แก้ว
ว/ด/ป รายการ หน้า
บัญชี
เดบิต ว/ด/ป รายการ หน้า
บัญชี
เครดิต
25x1
ต.ค.1
ธ.ค. 31
เงินสด
ยอดยกไป 
40,000
460,000
-
-
25x1
ม.ค. 2
2
เงินสด
ที่ดิน
100,000
400,000
-
-
500,000 - 500,000 -
25x2
ม.ค. 1 ยอกยอดมา  460,000 -

26. กระแสทุน - กุ้ง
ว/ด/ป รายการ หน้า
บัญ
ชี
เดบิต ว/ด/ป รายการ หน้า
บัญ
ชี
เครดิต
25x1
มิ.ย.30
ธ.ค.31
เงินสด
ยอดยกไป 
10,000
40,000
-
-
25x1
ธ.ค. 31 กาไรสะสม 50,000 -
50,000 - 50,000 -
25x2
ม.ค. 1 ยอกยอดมา  400,000 -

27. กระแสทุน - แก้ว
ว/ด/ป รายการ หน้า
บัญชี
เดบิต ว/ด/ป รายการ หน้า
บัญ
ชี
เครดิต
25x1
มิ.ย. 30
ธ.ค.31
สินค้าคงเหลือ/
ซื้อ
ยอดยกไป

5,00
45,000
-
-
25x1
ธ.ค. 31 กาไรสะสม 50,000 -
50,000 - 50,000 -
25x2
ม.ค. 1 ยอกยอดมา  45,000 -

28. กาไรสะสม
ว/ด/ป รายการ หน้า
บัญ
ชี
เดบิต ว/ด/ป รายการ หน้า
บัญ
ชี
เครดิต
25x1
ธ.ค.31
31
31
กระแสทุน – กุ้ง
กระแสทุน -
แก้ว
ยอดยกไป

50,000
50,000
60,000
-
-
-
25x1
ธ.ค. 31 กาไรขาดทุน 160,000 -
160,000 - 160,000 -
25x2
ม.ค. 1 ยอกยอดมา  60,000 -

29. การแสดงส่วนของผู้เป็นหุ้นส่วนในงบดุล ตามวิธีทุนคงที่ให้
แสดงบัญชีกระแสทุนแยกจากบัญชีทุน โดยห้างหุ้นส่วนสามัญนิติ
บุคคลและห้างหุ้นส่วนจากัดต้องแสดงรายการในงบดุลตามประกาศของ
กรมพัฒนาธุรกิจการค้า เรื่อง “กาหนดรายการย่อที่ต้องมีในงบการเงิน
พ.ศ. 2544” หากบัญชีกระแสทุนมียอดคงเหลือด้านเครดิตถือเป็นหนี้สิน
หมุนเวียน ให้แสดงเป็นรายการเงินกู้ยืมระยะสั้นจากบุคคลหรือกิจการ
ที่เกี่ยวข้องกัน หากมียอดคงเหลือด้านเดบิตถือเป็นสินทรัพย์หมุนเวียน
ให้แสดงเป็นรายการเงินให้กู้ยืมระยะสั้นแก่บุคคลหรือกิจการที่เกี่ยวข้อง
กัน เช่น

30. ห้างหุ้นส่วนจากัดกุ้งแก้ว
งบดุล (บางส่วน)
ณ วันที่ 31 ธันวาคม 25x1
หน่วย : บาท
หนี้สินหมุนเวียน :
เงินกู้ยืมระยะสั้นจากบุคคลหรือกิจการที่เกี่ยวข้องกัน:
กระแสทุน – กุ้ง
กระแสทุน – แก้ว
ส่วนของผู้เป็นหุ้นส่วน:
ทุน – กุ้ง
ทุน – แก้ว
กาไรสะสมยังไม่ได้แบ่ง
รวมส่วนของผู้เป็นหุ้นส่วน
40,000
45,000
500,000
460,000
85,000
960,000
60,000
1,020,000

31. สาหรับห้างหุ้นส่วนสามัญที่ไม่ได้จดทะเบียนนิติบุคคล
หากต้องการแสดงบัญชีกระแสทุนอยู่ในส่วนของผู้เป็นหุ้นส่วน
สามารถทาได้ โดยแสดงเป็นรายการต่อจากบัญชีทุน ในกรณี
ที่บัญชีกระแสทุนหรือบัญชีกาไรสะสมมียอดคงเหลือด้านเดบิต
ให้แสดงจานวนเงินในเครื่องหมายวงเล็บ เช่น

32. ห้างหุ้นส่วนสามัญกุ้งแก้ว
งบดุล (บางส่วน)
ณ วันที่ 31 ธันวาคม 25x1
หน่วย : บาท
ส่วนของผู้เป็นหุ้นส่วน :
ทุน – กุ้ง
ทุน – แก้ว
กระแสทุน – กุ้ง
กระแสทุน – แก้ว
กาไรสะสม (กาไรสุทธิที่ยังไม่ได้แบ่ง)
รวมส่วนของผู้เป็นหุ้นส่วน
500,000
460,000
40,000
45,000
960,000
85,000
60,000
1,105,000

33. งบแสดงการเปลี่ยนแปลเงินทุนของผู้เป็นหุ้นส่วน กฎหมาย
มิได้บังคับให้ต้องจาทา แต่กิจการอาจจัดทาขึ้นหากผู้เป็นหุ้นส่วนต้องการ
ทราบรายละเอียดการเปลี่ยนแปลงเงินทุนระหว่างงวด โดยสรุปยอดทุนต้น
งวด รายการเปลี่ยนแปลงทุนและยอดคงเหลือสิ้นงวด แยกรายการผู้เป็น
หุ้นส่วนแต่ละคน และอาจเพิ่มเติมรายการเกี่ยวกับบัญชีกระแสทุนเพื่อแสดง
เงินทุนทั้งสิ้น ดังนี้

34. ห้างหุ้นส่วนสามัญกุ้งแก้ว
งบแสดงการเปลี่ยนแปลงเงินทุนของผู้เป็นหุ้นส่วน
สาหรับปี สิ้นสุดวันที่ 31 ธันวาคม 25x1
หน่วย : บาท
ทุน . กระแสทุน . กาไร
สะสม
รวม
ยอดคงเหลือ 2
มกราคม
บวก เพิ่มทุน
กาไรสุทธิ
หัก ลดทุน
เบิกใช้ส่วนตัว
ยอดคงเหลือ 31
ธันวาคม
กุ้ง .
300,000
200,000
- .
500,000
-
- .
500,000
แก้ว .
500,000
-
-
.
500,000
40,000
-
.
460,000
กุ้ง
-
-
50,000
50,000
-
10,000
40,000
แก้ว
-
-
50,000
50,000
-
5,000
45,000
-
-
60,000
60,000
-
.
60,000
800,000
200,000
160,000
1,160,000
40,000
15,000
1,105,000

35. การแปรสภาพกิจการเจ้าของคนเดียวเป็นห้างหุ้นส่วน
หลังจากที่กิจการเจ้าของคนเดียวดาเนินธุรกิจไประยะเวลาหนึ่ง ถ้า
ต้องการขยายกิจการและเปลี่ยนห้างหุ้นส่วน สามารถนาสินทรัพย์และหนี้สิน
ในกิจการร้านค้าเดิมมาลงทุนจัดตั้งห้างหุ้นส่วนได้ โดยถือว่าร้านค้าเดิมได้เลิก
กิจการไปและจัดตั้งกิจการห้างหุ้นส่วนขึ้นมาแทน สาหรับหุ้นส่วนรายอื่นอาจ
ลงทุนด้วยเงินสดหรือทรัพย์อื่น หรือนาสินทรัพย์และหนี้สินในกิจการเดิมของ
ตนมาลงทุนก็ได้ ซึ่งโดยหลักแล้วการลงทุนด้วยสินทรัพย์อื่นที่ไม่ใช่เงินสด
จะต้องตีราคาสินทรัพย์ใหม่ให้เท่ากับมูลค่ายุติธรรมของสินทรัพย์ในขณะนั้น
เพื่อให้ได้มูลค่าเงินลงทุนสุทธิที่ถูกต้องและเป็นธรรมต่อทุกฝ่าย

36. การบันทึกบัญชีของห้างหุ้นส่วนที่จัดตั้งขึ้นใหม่อาจใช้สมุดบัญชีชุดเดิม
ของร้านค้าเป็นสมุดบัญชีของห้างหุ้นส่วนต่อไป หรืออาจเปิดสมุดบัญชีชุด
ใหม่ขึ้นมาใช้ก็ได้ขึ้นอยู่กับข้อตกลงระหว่างผู้เป็นหุ้นส่วนด้วยกัน โดยทั้ง
สองกรณีดังกล่าวมีการบันทึกที่แตกต่างกันเฉพาะรายการในวัดเปิดบัญชี
จัดตั้งห้างหุ้นส่วน หลังจากนั้นเมื่อเกิดรายการค้าขึ้นจะบันทึกบัญชีตามปกติ
การบันทึกรายการเปิดบัญชีของห้างหุ้นส่วนในกรณีที่มีการนาสินทรัพย์และ
หนี้สินในกิจการร้านค้าเดิมมาลงทุนจึงสรุปได้2 วิธีคือ
1. กรณีใช้สมุดบัญชีเดิม
2. กรณีสมุดบัญชีใหม่

37. ตัวอย่างที่ 2 : กุ๊กและไก่ตกลงร่วมกันจัดตั้งกิจการห้างหุ้นส่วนกุ๊กไก่ เมื่อวันที่ 1 มกราคม 25x2โดย
กุ๊กซึ่งเป็นเจ้าของกิจการร้านค้าปลีกนาสินทรัพย์และหนี้สินในกิจการของตนมาลงทุนดังนี้
ร้านคุณกุ๊ก
งบดุล
ณ วันที่ 1 มกราคม 25x2
สินทรัพย์ หนี้สินและส่วนของเจ้าของ
สินทรัพย์หมุนเวียน :
เงินสด
ลูกหนี้
สินค้าคงเหลือ
สินทรัพย์ไม่หมุนเวียน :
เครื่องใช้สานักงาน
หัก ค่าเสื่อมราคา
สะสม
รวมสินทรัพย์
90,000
100,000
220,000
150,000
30,000
410,000
120,000
530,000
หนี้สินหมุนเวียน:
เจ้าหนี้
ค่าใช้จ่ายค้างจ่าย
ส่วนของเจ้าของ:
ทุน – กุ๊ก
รวมหนี้สินและส่วนของเจ้าของ
81,000
6,000 87,000
443,000
.
530,000

38. หุ้นส่วนทั้งสองตกลงให้ไก่นาเงินสดมาลงทุน เท่ากับจานวนเงินทุน
สุทธิของกุ๊กหลังจากปรับปรุงราคาสินทรัพย์และหนี้สินใหม่บางส่วน ดังนี้
1. ลูกหนี้ตามคาดว่าจะเก็บเงินไม่ได้จานวน 5,000 บาท
2. สินค้าตีราคาเพิ่มขึ้น 4,000 บาท
3. เครื่องใช่สานักงานควรมีราคาสุทธิตามบัญชีเท่ากับราคาตลาด 110,000
บาท
4. มีค่าใช้จ่ายค้างจ่ายที่ยังไม่บันทึกอีกจานวน 2,000 บาท
5. คิดค่านิยมให้กับกุ๊ก 20,000 บาท เนื่องจากดาเนินกิจการมีชื่อเสียงมา
นาน

39. 1. กรณีใช้สมุดบัญชีชุดเดิม
เป็นกรณีที่ใช้สมุดบัญชีชุดเดิมของร้านค้าเป็นสมุดบัญชีของห้าง
หุ้นส่วนต่อไป มีขึ้นตอนในการบันทีกรายการเปิดบัญชีจัดตั้งห้างหุ้นส่วน
ดังนี้
1.1 บันทึกการลงทุนของเจ้าร้านค้าเดิม โดยปรับปรุงสินทรัพย์และ
หนี้สินรวมทั้งบันทึกค่าความนิยมตามที่ตกลงกัน และโอนผลต่างเข้าบัญชี
ทุนเจ้าของร้านค้าเดิม
1.2 บันทึกการลงทุนของหุ้นส่วนรายอื่น

40. จากโจทย์ตัวอย่างที่ 2
กรณีที่ใช้สมุดบัญชีชุดเดิมของร้านคุณกุ๊กเป็นสมุดบันทึกของ
ห้างหุ้นส่วนกุ๊กไก่ การบันทึกรายการเปิดบัญชีจัดตั้งห้างหุ้นส่วนใน
สมุดรายวันทั่วไปจะปรากฏดังนี้

41. สมุดรายวันทั่วไป
ว/ด/ป รายการ เลขที่บัญชี เดบิต เครดิต
25x1
ม.ค. 1 ทุน – กุ๊ก
ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ
ปรับปรุงตั้งค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ
5,000 -
5,000 -
1 สินค้าคงเหลือ
ทุน – กุ๊ก
ปรับปรุงตีราคาสินค้าคงเหลือเพิ่ม
4,000 -
4,000 -
1 ทุน – กุ๊ก
ค่าเสื่อมราคาสะสม - เครื่องใช้
สานักงานปรุงค่าเสื่อมราคาสะสมเพิ่ม
10,000 -
10,000 -

42. วัน เดือน ปี รายการ เลขที่
บัญชี
เดบิต เครดิต
25X2
ม.ค. 1 ทุน-กุ๊ก
ค่าใช้จ่ายค้างจ่าย
ปรับปรุงตั้งค่าใช้จ่ายค้างจ่ายเพิ่ม
2,000 -
2,000 -
1 ค่าความนิยม
ทุน-กุ๊ก
บันทึกค่าความนิยมที่คิดให้กับกุ๊ก
20,000 -
20,000 -
1 เงินสด
ทุน-ไก่
ไก่นาเงินสดมาลงทุนเท่ากับเงินทุนสุทธิหลัง
ปรับปรุงสินทรัพย์หนี้สินของกุ๊กดังนี้
บาท
เงินทุนเดิมของร้านคุณกุ๊ก 443,000
บวก สินค้าเพิ่ม 4,000
ค่าความนิยม 20,000 24,000
467,000
50,000 -
450,000 -
สมุดรายวันทั่วไป

43. หลังจากบันทึกรายการการเปิดบัญชีจัดตั้งห้างหุ้นส่วนแล้ว เมื่อนาข้อมูลไปจัดทา
งบดุลหุ้นส่วนกุ๊กไก่ จะปรากฏดังนี้
ว/ด/ป/ รายการ เลขที่
บัญชี
เดบิต เครดิต
หัก ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ 5,000
ค่าเสื่อมราคาสะสม 10,000
ค่าใช้จ่ายค้างจ่าย 2,000 17,000
เงินทุนสุทธิหลังปรับปรุงของกุ๊ก 450,000
สมุดรายวันทั่วไป

44. ห้างหุ้นส่วนกุ๊กไก่
งบดุล
ณ วันที่ 1 มกราคม 25x3
สินทรัพย์ หนี้สินและส่วนของผู้เป็นหุ้นส่วน
สินทรัพย์หมุนเวียน: หนี้สินหมุนเวียน:
เงินสด 540,000 เจ้าหนี้ 81,000
ลูกหนี้ 100,000 ค่าใช้จ่ายค้างจ่าย 8,000
หัก ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ 5,000 95,000 รวมหนี้สินหมุนเวียน 89,000
สินค้าคงเหลือ 224,000 ส่วนของผู้เป็นหุ้นส่วน:
รวมสินทรัพย์หมุนเวียน 859,000 ทุน-กุ๊ก 450,000
สินทรัพย์ไม่หมุนเวียน: ทุน-ไก่ 450,000
ที่ดิน อาคารอุปกรณ์ รวมส่วนของผู้เป็นหุ้นส่วน 900,000
เครื่องใช้สานักงาน 150,000
หัก ค่าเสื่อมราคาสะสม 40,000 110,000
สินทรัพย์ไม่มีตัวตน
ค่าความนิยม 20,000
รวมสินทรัพย์ทั้งสิ้น 989,000 รวมหนี้สินและส่วนของผู้เป็นหุ้นส่วน 989,000

45. กรณีที่ห้างหุ้นส่วนเปิดสมุดบัญชีชุดใหม่ขึ้นมาใช้ สมุดบัญชีของร้านค้าเดิมซึ่ง
เลิกใช้จะต้องปิดไปทั้งหมด การบันทึกบัญชีในวันจัดตั้งห้างหุ้นส่วนจึงแบ่งออกเป็น 2
ส่วน ดังนี้
1.1 ด้านสมุดบัญชีชุดใหม่ของห้างหุ้นส่วน
1.2 ด้านสมุดบัญชีชุดเดิมของกิจการเจ้าของคนเดียว
1.1 ด้านสมุดบัญชีชุดใหม่ของห้างหุ้นส่วน
1.1.1 บันทึกการลงทุนของเจ้าของร้านค้าเดิม โดยบันทึกสินทรัพย์และ
หนี้สินด้วยราคาหลังปรับปรุง รวมทั้งบันทึกค่าความนิยมตามที่ตกลงกัน
1.1.2 บันทึกการลงทุนของหุ้นส่วนรายอื่น
จากโจทย์ตัวอย่างที่ 2 รายการเปิดบัญชีในสมุดรายการชุดใหม่ของห้างหุ้นส่วนกุ๊ก
ไก่จะปรากฏดังนี้
2.กรณีใช้่มุดบัญชีชุดใหม่

46. ว/ด/ป รายการ เลขที่
บัญชี
เดบิต เครดิต
25x2
ม.ค. 1
1
เงินสด
ลูกหนี้
สินค้าคงเหลือ
เครื่องใช้สานักงาน
ค่าความนิยม
ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ
ค่าเสื่อมราคาสะสม-เครื่องใช้สานักงาน
เจ้าหนี้
ค่าใช้จ่ายค้างจ่าย
ทุน-กุ๊ก
กุ๊กนาสินทรัพย์และหนี้สินมาลงทุน
เงินสด
ทุน-ไก่
ไก่นาเงินสดมาลงทุนเท่ากับเงินทุนของกุ๊ก
90,000
100,000
224,000
150,000
20,000
450,000
-
-
-
-
-
-
5,000
40,000
81,000
8,000
450,000
450,000
-
-
-
-
-
-
สมุดรายวันทั่วไป

47. 1.2 ด้านสมุดบัญชีชุดเดิมของกิจการเจ้าของคนเดียว
เมื่อเจ้าของกิจการโอนสินทรัพย์และหนี้สินไปลงทุนจัดตั้งห้างหุ้นส่วนแล้ว
สมุดบัญชีของ
ร้านค้าเดิมซึ่งเลิกใช้แล้วจะต้องบันทึกรายการปิดบัญชีสินทรัพย์ หนี้สินและทุน
ทั้งสิ้น โดยอาจปิดบัญชีตามยอดคงเหลือเดิม หรืออาจบันทึกรายการปรับปรุง
สินทรัพย์และหนี้สินตามที่ตกลงกันก่อน แล้วจึงปิดบัญชีตามยอดคงเหลือหลัง
ปรับปรุงก็ได้
จากโจทย์ตัวอย่างที่ 2 กรณีที่กิจการปิดบัญชีตามยอดคงเหลือเดิมดังที่ปรากฏ
ในงบดุล รายการในสมุดรายวันทั่วไปของร้านคุณกุ๊กจะปรากฏดังนี้

48. สมุดรายวันทั่วไป
ว/ด/ป รายการ เลขที่
บัญชี
เดบิต เครดิต
25x2
ม.ค. 1 ค่าเสื่อมราคาสะสม-เครื่องใช้สานักงาน
สมุดรายวันทั่วไป
เจ้าหนี้
ค่าใช้จ่ายค้างจ่าย
ทุน-กุ๊ก
เงินสด
ลูกหนี้
สินค้าคงเหลือ
เครื่องใช้สานักงาน
บันทึกรายการปิดบัญชีเลิกกิจการ
30,000
81,000
6,000
443,000
-
-
-
-
90,000
100,000
220,000
150,000
-
-
-
-

49. การคานวณส่วนแบ่งผลกาไรขาดทุน เมื่อสิ้นงวดบัญชีหลังจากปิดบัญชีรายได้และบัญชี
ค่าใช้จ่ายต่างๆ เข้าบัญชีกาไรขาดทุนแล้ว จะทาการแบ่งผลกาไรขาดทุนให้กับผู้เป็นหุ้นส่วนตามอ
ตราที่ตกลงกัน ในกรณีที่ไม่ได้ตกลงกันไว้กฎหมายกาหนดให้แบ่งตามอัตราส่วนทุนที่นามาลง ซึ่ง
โดยทั่วไปวิธีการคานวณส่วนแบ่งกาไรขาดทุนอาจสรุปได้ 3 วิธีดังนี้
1. การแบ่งผลกาไรขาดทุนตามอัตราที่ตกลง
2. การแบ่งผลกาไรขาดทุนตามอัตราส่วนทุน
3. การแบ่งผลกาไรขาดทุนโดยคิดดอกเบี้ยเงินทุน เงินเดือนหรือโบนัสให้หุ้นส่วนก่อนส่วนที่
เหลือแบ่งตามอัตราที่ตกลงกัน
1. การแบ่งผลกาไรขาดทุนตามอัตราที่ตกลง
ผู้เป็นหุ้นส่วนอาจตกลงแบ่งผลกาไรขาดทุนเท่ากัน หรืออาจกาหนดในอัตราส่วนอื่น เช่น 2:3
หมายถึงกาไรขาดทุนทั้งสิ้นแบ่งเป็น 5 ส่วน โดยหุ้นส่วนคนหนึ่งได้รับ 2 ส่วน และอีกคนได้รับ 3
ส่วน สาหรับห้างหุ้นส่วนแบ่งเป็นอัตราร้อยละ เช่น 100% แบ่งให้ผู้เป็นหุ้นส่วน 4 คน ในอัตรา
15% : 20% :40% : 25% เป็นต้น
ผลกาไรขาดทุนให้ผู้เป็นหุ้น่่นน

50. ตัวอย่างที่ 3 กบและกั้งร่วมกันลงทุนจัดตั้งห้างหุ้นส่วน โดยตกลงแบ่งผลกาไรขาดทุนใน
อัตรา 1 : 3 ตามลาดับ กิจการมีกาไรสุทธิประจาปีจานวน 100,000 บาท สามารถคานวณส่วนแบ่งผล
กาไรขาดทุนให้ผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคนได้ดังนี้
กบได้รับส่วนแบ่งกาไร(1/4 × 100,000) = 25,000 บาท
กั้งได้รับส่วนแบ่งกาไร(3/4 × 100,000) = 75,000 บาท
รวม = 100,000 บาท
ตัวย่างที่ 4 จากตัวอย่างที่ 3 สมมุติแบ่งผลกาไร 60,000 บาทแรกให้กบและกั้งในอัตรา 1 : 3
ตามลาดับ กาไรส่วนที่เหลือให้แบ่งในอัตราเท่ากัน จะคานวณได้ดังนี้
ส่วนแบ่งผลกาไร
กบ กั้ง รวม
กาไร 60,000 บาทแรกแบ่งในอัตรา 1 : 3 15,000 45,000 60,000
กาไรที่เหลือ 40,000 บาทแบ่งเท่ากัน 20,000 20,000 40,000
รวม 35,000 65,000 100,000

51. 2. การแบ่งผลกาไรขาดทุนตามอัตราส่วนทุน
การแบ่งกาไรขาดทุนตามวิธีนี้ควรระบุให้ชัดเจนว่าจะใช้เฉพาะยอดคงเหลือในบัญชีทุน
หรือรวมบัญชีกระแสทุนด้วย และจะใช้ทุน ณ วันใดเป็นเกณฑ์ในการคานวณส่วนแบ่งผลกาไร
ขาดทุน เนื่องจากเงินทุนของผู้เป็นหุ้นส่วนอาจมีการเปลี่ยนแปลงจากรายการเพิ่มทุน หรือการลดทุน
เป็นต้น การแบ่งผลกาไรขาดทุนตามอัตราส่วนทุนจึงกาหนดได้หลายวิธีดังนี้
2.1 แบ่งตามอัตราส่วนทุน ณ วันใดวันหนึ่ง
2.2 แบ่งตามอัตราส่วนทุน ถัวเฉลี่ย
2.1 แบ่งตามอัตราส่วนทุน ณ วันใดวันหนึ่ง โดยทั่วไปมักจะกาหนดเป็นวันดังนี้
- แบ่งตามอัตราส่วนทุน ณ วันเริ่มตั้งกิจการ
- แบ่งตามอัตราส่วนทุน ณ วันต้นงวด หรือวันสิ้นงวดปัจจุบัน
ตัวอย่างที่ 5 เมื่อวันที่ 1 มกราคม 25X1 กิ่งและก้านตกลงร่วมกันจัดตั้งห้างหุ้นส่วนโดย
กิ่งลงทุน 300,000 บาท และก้านลงทุน 200,000 บาท ตกลงแบ่งผลกาไรขาดทุนตามอัตราส่วนทุน
โดยไม่รวมบัญชีกระแสทุน กิจการปิดบัญชีสิ้นงวดทุกวันที่ 31 ธันวาคม ต่อมาในปี 25X3 กิจการมี
ผลกาไรสุทธิประจาปีจานวน 100,000 บาท ระหว่างปีมีรายการเปลี่ยนแปลงในบัญชีทุนดังนี้

52. ทุน-กิ่ง
ทุน-ก้าน
ว/ด/ป รายการ หน้า
บัญชี
เดบิต ว/ด/ป รายการ หน้า
บัญ
ชี
เครดิต
25X3
ต.ค.1
ธ.ค.31
เงินสด(ลดทุน)
ยอดยกไป
100,000
450,000
550,000
-
-
-
25X3
ม.ค.1
เม.ย.1
ยอดยกมา
เงินสด(เพิ่มทุน)
350,000
200,000
550,000
-
-
-
ว/ด/ป รายการ หน้า
บัญชี
เดบิต ว/ด/ป รายการ หน้า
บัญชี
เครดิต
25X3
มี.ค.1
ธ.ค.31
เงินสด(ลดทุน)
ยอดยกไป
150,000
300,000
450,000
-
-
-
25X3
ม.ค.1 ยอดยกมา 450,000
450,000
-
-

53. กิ่งได้รับส่วนแบ่งกาไร 300,000 × 100,000 = 60,000 บาท
500,000
ก้านได้รับส่วนแบ่งกาไร 200,000 × 100,000 = 40,000 บาท
500,000
รวม = 100,000 บาท
การแบ่งผลกาไรขาดทุนตามอัตราส่วนทุนณ วันต้นงวด คานวณดังนี้
กิ่งได้รับส่วนแบ่งกาไร 350,000 × 100,000 = 43,750 บาท
800,000
ก้านได้รับส่วนแบ่งกาไร 450,000 × 100,000 = 56,250 บาท
800,000
รวม = 100,000 บาท
การแบ่งผลกาไรขาดทุนตามอัตราส่วนทุนณ วันเริ่มตั้งกิจการ คานวณดังนี้

54. 2.2 แบ่งตามอัตราทุนถัวเฉลี่ย
ตัวอย่างที่ 6 จากตัวอย่างที่ 5 คานวณแบ่งผลกาไรขาดทุนตามอัตราส่วนทุนถัวเฉลี่ย ได้ดังนี้
1. การคานวณทุนถัวเฉลี่ยประจาปี 25X3
จานวนเดือน เงินทุนถัวเฉลี่ยตาม
ระยะเวลา ทุนคงเหลือ ที่ทุนคงที่ ระยะเวลาที่ทุนคงที่
ทุน-กิ่ง 1 ม.ค.- 1 เม.ย. 350,000 3 350,000×3/12 = 87,000
1 เม.ย.- 1 ต.ค. 550,000 6 550,000×6/12 = 275,000
1 ต.ค.-1 ธ.ค. 450,000 3 450,000×3/12 = 112,500
รวม 12 = 475,000
ทุน-ก้าน 1 ม.ค.-1มี.ค. 450,000 2 450,000×2/12 = 75,000
1 มี.ค.-1 ธ.ค. 300,000 10 300,000×10/12= 250,000
รวม 12 =325,000

55. ทุนถัวเฉลี่ยทั้งสิ้น = ทุนถัวเฉลี่ยของกิ่ง + ทุนถัวเฉลี่ยของก้าน
= 475,000 + 325,000
= 800,000 บาท
2. คานวณส่วนแบ่งผลกาไรขาดทุนตามอัตราส่วนทุนถัวเฉลี่ย
กิ่งได้รับส่วนแบ่งกาไร 475,000× 100,000 = 59,375 บาท
800,000
ก้านได้รับส่วนแบ่งกาไร 325,000× 100,000 = 40,625 บาท
800,000
รวม = 100,000 บาท

56. 3. ส่วนแบ่งผลกาไรขาดทุนโดยคิดดอกเบี้ยเงินทุน เงินเดือน หรือโบนัสให้หุ้นส่วน
ก่อน ส่วนที่เหลือแบ่งตามที่ตกลงกัน การแบ่งผลกาไรขาดทุนวิธีนี้ถือว่ามีความเหมาะสมและ
เป็นธรรมมากที่สุด โดยในขั้นแรกจะพิจารณาตอบแทนเงินลงทุน รวมทั้งความรู้ความสามารถ
และการอุทิศเวลาให้แก่การดาเนินงานในห้างหุ้นส่วนของผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคนก่อน
โดยสรุปเป็นข้อย่อยๆดังนี้
3.1 การแบ่งผลกาไรขาดทุนโดยคิดดอกเบี้ยเงินทุนให้หุ้นส่วนก่อน
3.2 การแบ่งผลกาไรขาดทุนโดยคิดเงินเดือนให้หุ้นส่วนก่อน
3.3 การแบ่งผลกาไรขาดทุนโดยคิดโบนัสให้หุ้นส่วนก่อน
3.1 การแบ่งผลกาไรขาดทุนโดยคิดดอกเบี้ยเงินทุนให้หุ้นส่วนก่อน
ตัวอย่างที่ 7 จากตัวอย่างที่ 5 สมมุติคิดดอกเบี้ยเงินทุนถัวเฉลี่ยให้แก่ผู้เป็นหุ้นส่วนใน
อัตรา 12% กาไรขาดทุนที่เหลือแบ่งเท่ากัน จะคานวณส่วนแบ่งผลกาไรได้ดังนี้

57. ส่วนแบ่งผลกาไร
กิ่ง ก้าน รวม
ดอกเบี้ยเงินทุนถัวเฉลี่ย - กิ่ง 475,000×12% 57,000 - 57,000
- ก้าน 325,000×12% - 39,000 39,000
กาไรที่เหลือ(100,000 – 57,000– 39,000)แบ่งเท่ากัน 2,000 2,000 4,000
รวม 59,000 41,000 100,000
3.2 การแบ่งผลกาไรขาดทุนโดยคิดเงินเดือนให้หุ้นส่วนก่อน
ตัวอย่างที่ 8 จากตัวอย่างที่ 5 สมมุติเงินเดือนให้กิ่งซึ่งเป็นหุ้นส่วนผู้จัดการเดือนละ 2,000
บาท กาไรขาดทุนที่เหลือแบ่งให้กิ่งและก้านในอัตรา 3:2 จะคานวณได้ดังนี้
ส่วนแบ่งผลกาไร
กิ่ง ก้าน รวม
เงินเดือนหุ้นส่วน(2,000×12) 24,000 - 24,000
กาไรที่เหลือ(100,000-24,000)แบ่งในอัตรา 3:2 45,600 30,400 76,000
รวม 69,600 30,400 100,000

58. 3.3 การแบ่งผลกาไรขาดทุนโดยคิดโบนัสให้หุ้นส่วนก่อน วิธีนี้ควรระบุ
เงื่อนไขในการคานวณโบนัสให้ชัดเจนว่าให้คิดจากยอดใด
ตัวอย่างที่ 9 จากตัวอย่างที่ 5 สมมุติคิดโบนัสให้กิ่งซึ่งเป็นหุ้นส่วนผู้จัดการ 15% ของ
กาไรสุทธิ กาไรขาดทุนที่เหลือแบ่งในอัตราเท่ากัน
กรณีนี้ให้คิดโบนัสจากกาไรสุทธิก่อนหักเงินโบนัส โดยคานวณส่วนแบ่งผลกาไร
ขาดทุนได้ดังนี้
ส่วนแบ่งผลกาไร
กิ่ง ก้าน รวม
โบนัสหุ้นส่วน(15%X100,000) 15,000 - 15,000
กาไรที่เหลือ(100,000-15,000)แบ่งเท่ากัน 42,500 42,500 85,000
รวม 57,500 42,500 100,000

59. ตัวอย่างที่ 10 จากตัวอย่างที่ 9 สมมุติคิดโบนัสให้กิ่งซึ่งเป็นหุ้นส่วนผู้จัดการ 15% ของ
กาไรสุทธิ หลังจากหักเงินโบนัสแล้ว กาไรขาดทุนที่เหลือแบ่งในอัตราเท่ากัน
สมมุติให้โบนัส = Y
โบนัส = 15% × (กาไรสุทธิ - โบนัส)
ดังนั้น Y = 15% × (100,000- Y)
Y = 15,000– 0.15 Y
1.15 Y = 15,000
Y = 15,000
1.15
Y = 13,043.48 บาท

60. ส่วนแบ่งผลกาไร
กิ่ง ก้าน รวม
โบนัสหุ้นส่วน 13,043.48 - 13,043.48
กาไรที่เหลือ ( 100,000-13,043.48) 43,478.26 43,478.26 86,956.52
รวม 56,521.74 43,478.26 100,000.00
การแบ่งผลกาไรขาดทุนกรณีมีกาไรต่ากว่าดอกเบี้ยเงินทุนและเงินเดือนหุ้นส่วน
ตัวอย่างที่ 11 จากโจทย์ตัวอย่างที่ 6 สมมุติคิดดอกเบี้ยเงินทุนถัวเฉลี่ยให้ผู้เป็นหุ้นส่วนในอัตรา
12% ต่อปี และคิดเงินเดือนให้กิ่งซึ่งเป็นหุ้นส่วนผู้จัดการเดือนละ 2,000 บาท กาไรขาดทุนที่เหลือแบ่ง
เท่ากัน จะคานวณดังนี้
ส่วนแบ่งผลกาไร
กิ่ง ก้าน รวม
ดอกเบี้ยเงินทุนถัวเฉลี่ย
(กิ่ง = 475,000× 12% และก้าน = 325,000×12%) 57,000 39,000 96,000
เงินเดือนหุ้นส่วน(กิ่ง = 2,000 × 12%) 24,000 - 24,000
กาไรที่เหลือแบ่งเท่ากัน 100,000-96,000-24,000÷2 ( 10,000 ) (10,000) (20,000 )
รวม 71,000 29,000 100,000

61. การบันทึกส่วนแบ่งผลกาไรขาดทุน
จากวิธีการแบ่งผลกาไรขาดทุนตามที่ได้อธิบายข้างต้น ดอกเบี้ยเงินทุน เงินเดือน และ
โบนัสที่คิดให้แก่หุ้นส่วนไม่ถือเป็นค่าใช้จ่าย แต่ถือเป็นส่วนหนึ่งของการแบ่งผลกาไรขาดทุนประจา
งวดเพื่อตอบแทนให้กับหุ้นส่วนที่ลงทุนสูง หรือทุ่มเทความพยายามในการดาเนินงานในห้างหุ้นส่วน
เพื่อให้เกิดความเป็นธรรมยิ่งขึ้นกับหุ้นส่วนทุกคน ดังนั้นดอกเบี้ยเงินทุน เงินเดือนและโบนัสที่คิดให้
หุ้นส่วนจึงบันทึกรายการแบ่งผลกาไรขาดทุนตามปกติ
ตัวอย่างที่ 12 จากตัวอย่างที่ 11 เมื่อนาข้อมูลมาบันทึกในสมุดรายวันทั่วไปจะปรากฏดังนี้

62. สมุดรายวันทั่วไป
วัน เดือน ปี รายการ เลขที่
บัญชี
เดบิต เครดิต
25X3
ธ.ค. 31 กาไรขาดทุน
กระแสทุน – กิ่ง
กระแสทุน – ก้าน
บันทึกดอกเบี้ยเงินทุนให้ผู้เป็นหุ้นส่วน
960,000 -
57,000
39,000
-
-
31 กาไรขาดทุน
กระแสทุน – กิ่ง
บันทึกเงินเดือนให้ผู้เป็นหุ้นส่วน
24,000 -
24,000 -
31 กระแสทุน – กิ่ง
กระแสทุน – ก้าน
กาไรขาดทุน
แบ่งผลขาดทุนที่เหลือให้ผู้เป็นหุ้นส่วน
10,000
10,000
-
-
20,000 -

63. การแสดงการแบ่งผลกาไรขาดทุนในงบกาไรขาดทุน
วิธีการแสดงการแบ่งผลกาไรขาดทุนให้กับผู้เป็นหุ้นส่วน โดยทั่วไปมักจะแสดงไว้เป็น
รายการต่อท้ายงบกาไรขาดทุน
ตัวอย่างที่ 13 สมมุติกิจการมีรายได้และค่าใช้จ่ายต่างๆตามที่ปรากฏในงบกาไร
ขาดทุนข้างล่างนี้ และตกลงแบ่งผลกาไรขาดทุนโดยคิดดอกเบี้ยเงินทุนถัวเฉลี่ยในอัตรา 6% ต่อ
ปี และคิดเงินเดือนให้กิ่งซึ่งเป็นหุ้นส่วนผู้จัดการเดือนละ 2,000 บาท และโบนัสอีก 15% ของ
กาไรสุทธิ กาไรขาดทุนที่เหลือให้แบ่งเท่ากัน รายละเอียดการแบ่งผลกาไรขาดทุนอาจแสดงได้
ดังนี้

64. ห้างหุ้นส่วนจากัด กิ่งและก้าน
งบกาไรขาดทุน
สาหรับปี สิ้นสุดวันที่ 31 ธันวาคม 25X1
รายได้:
ขายสุทธิ 760,857
รายได้อื่น 12,000 772,857
ค่าใช้จ่าย:
ต้นทุนขาย 471,000
ค่าใช้จ่ายในการขายและบริการ 145,000
ค่าใช้จ่ายอื่น 5,000 621,000
กาไรก่อนดอกเบี้ยจ่ายและภาษีเงินได้ 151,857
ดอกเบี้ยจ่าย 9,000
ภาษีเงินได้ 42,857 51,857
กาไรสุทธิ 100,000
การแบ่งผลกาไรสุทธิ:

65. กิ่ง ก้าน รวม
ดอกเบี้ยเงินทุนถัวเฉลี่ย 6% ต่อปี* 28,500 19,500 48,000
เงินเดือนหุ้นส่วน ( 2,000×12) 24,000 - 24,000
โบนัสหุ้นส่วน (15%×100,000) 15,000 - 15,000
กาไรที่เหลือแบ่งเท่ากัน 6,500 6,500 13,000
รวม 74,000 26,000 100,000
*ดอกเบี้ยเงินทุนถัวเฉลี่ย – กิ่ง = 475,000× 6% = 28,500
ดอกเบี้ยเงินทุนถัวเฉลี่ย – ก้าน = 325,000× 6% = 19,500

66. การเปลี่ยนแปลงอัตราส่วนแบ่งผลกาไรขาดทุน
ในกรณีที่มีการเปลี่ยนแปลงอัตราส่วนแบ่งผลกาไรขาดทุนใหม่ เพื่อให้เกิดความเป็นธรรม
ต่อผู้เป็นหุ้นส่วนทุกคนควรพิจารณาปรับปรุงสินทรัพย์และหนี้สินของห้างหุ้นส่วนให้ถูกต้องครบถ้วน
โดยสินทรัพย์ควรตีราคาใหม่ให้เท่ากับราคาตลาดในขณะนั้น และบันทึกผลต่างจากการปรับปรุงเข้า
บัญชีกระแสทุนของผู้เป็นหุ้นส่วนแต่ละคนตามอัตราส่วนแบ่งผลกาไรขาดทุนเดิม หลังจากนั้นจึงเริ่ม
ใช้อัตราส่วนแบ่งผลกาไรขาดทุนอัตราใหม่ต่อไป
ในกรณีที่ ณ วันเปลี่ยนแปลงอัตราส่วนแบ่งผลกาไรขาดทุน ห้างหุ้นส่วนไม่ทาการปรับปรุง
สินทรัพย์สุทธิใหม่ให้ถูกต้อง และแบ่งผลกาไรขาดทุนให้กับผู้เป็นหุ้นส่วนตามอัตราส่วนแบ่งกาไรขาด
ทุนเดิมก่อน ต่อมาเมื่อมีการจาหน่ายสินทรัพย์นั้นออกไปภายหลังโดยแบ่งกาไรขาดทุนทั้งสิ้นตาม
อัตราส่วนแบ่งใหม่ในคราวเดียว อาจทาให้ได้เปรียบเสียเปรียบระหว่างผู้เป็นหุ้นส่วนได้
ตัวอย่างที่ 14 เก่งและกล้าร่วมกันจัดตั้งห้างหุ้นส่วนโดยตกลงแบ่งผลกาไรขาดทุนในอัตรา
2:3 ตามลาดับ ต่อมาในปี 25X3 มีรายการบางส่วนดังนี้
ม.ค. 1 ผู้เป็นหุ้นส่วนตกลงเปลี่ยนแปลงอัตราส่วนแบ่งผลกาไรขาดทุนใหม่ โดยให้แบ่งในอัตรา
เท่ากัน และได้ทาการตรวจสอบราคาสินทรัพย์ในวันนี้พบว่าสินทรัพย์ทั้งสิ้นมีราคาตามบัญชีตรงกับ
ราคาตลาด ยกเว้นที่ดินมีราคาตามบัญชี 400,000บาท และราคาตลาด 500,000บาท
ธ.ค.31 กิจการขายที่ดินดังกล่าวไปในราคา 550,000 บาท

67. กรณีมีการปรับปรุงสินทรัพย์ การคานวณส่วนแบ่งผลกาไรขาดทุนจะแบ่งเป็น 2 ช่วงดังนี้
- ณ วันปรับปรุงสินทรัพย์ กาไรจากการตีราคาที่ดินเพิ่ม = 500,000 - 400,000 = 100,000 บาท
- ณ วันขายสินทรัพย์ กาไรจากการขาย = 550,000 - 500,000 = 50,000 บาท
รวม = 150,000 บาท
ส่วนแบ่งผลกาไร
กิ่ง ก้าน รวม
กาไรจากการตีราคาที่ดินเพิ่มแบ่งตามอัตราเดิม 2:3 40,000 60,000 100,000
กาไรจากการขายที่ดินซึ่งเกิดหลังจากเปลี่ยนอัตราส่วนแบ่ง
กาไรขาดทุนใหม่ โดยแบ่งเท่ากัน 25,000 25,000 50,000
รวม 65,000 85,000 150,000

68. สมุดรายวันทั่วไป
วัน เดือน ปี รายการ เลขที่
บัญชี
เดบิต เครดิต
25X3
ม.ค.
ธ.ค.
1
31
ที่ดิน
กระแสทุน – กิ่ง
กระแสทุน – ก้าน
ปรับปรุงราคาที่ดิน
เงินสด
ที่ดิน
กระแสทุน – กิ่ง
กระแสทุน – ก้าน
จาหน่ายที่ดินและแบ่งผลกาไรให้
หุ้นส่วน
100,000
550,000
-
-
40,000
60,000
500,000
25,000
25,000
-
-
-
-
-

69. กรณีที่ไม่ปรับปรุงสินทรัพย์
กรณีที่ไม่ปรับปรุงสินทรัพย์ในวันที่ 1 มกราคม อาจทาให้เกิดการได้เปรียบเสียเปรียบ
ระหว่างผู้เป็นหุ้นส่วน โดยการคานวณผลกาไรขาดทุนจะเกิดขึ้นครั้งเดียว เมื่อมีการขายที่ดินในวันที่
31 ธันวาคม ซึ่งจะต้องแบ่งเท่ากันในอัตราที่ตกลงใหม่ทาให้กิ่งได้รับส่วนแบ่งผลกาไรน้อยลง ดังนี้
ณ วันขายสินทรัพย์ กาไรจากการขายที่ดิน (550,000 -400,000) = 150,000 บาท
ส่วนแบ่งผลกาไร
กิ่ง ก้าน รวม
กาไรจากการขายที่ดินแบ่งเท่ากัน
ตามอัตราส่วนแบ่งใหม่ (150,000 ÷ 2 ) 75,000 75,000 150,000

70. สมุดรายวันทั่วไป
วัน เดือน ปี รายการ เลขที่
บัญชี
เดบิต เครดิต
25X3
ธ.ค. 31 เงินสด
ที่ดิน
กระแสทุน – กิ่ง
กระแสทุน – ก้าน
จาหน่ายที่ดินและแบ่งผลกาไรให้หุ้นส่วน
550,000 -
400,000
75,000
75,000
-
-
-