10. Baze deficiti dhe Baze eksesi
Nje ndryshim me 0.15 ne pH eshte ekuivalent
me nje ndryshim ne baze me 10 mEq/L.
Nje renie ne baza psh HCO3 quhet
baze deficit dhe nje rritje ne baza
quhet baze ekses
11. Ndryshime Metabolike vs
Respiratore
Kur ndryshimi primar eshte pCO2 atehere crregullimi
eshte respirator
Kur ndryshimi primar eshte HCO3- => crregullim
metabolik
12. Acidemia vs Alkalemia
Kur pH I gjakut eshte <7.35 kemi te bejme me
acidemi
Kur pH I gjakut eshte >7.45 kemi te
bejme me Alkalemi
13. Crregullimet primare dhe pergjigjet kompesatore
3
2
24
HCO
PaCO
H
Crregullimi Ndryshimi primar Ndryshimi kompesator
Respiratory acidosis PCO2 HCO3
Respiratory alkalosis PCO2 HCO3
Metabolic acidosis HCO3 PCO2
Metabolic alkalosis HCO3 PCO2
• Ndryshimet kompesatore ndodhin qe te mbajne te pandryshuar
raportin PCO2/HCO3
• Ndryshimet kompesatore jane ne te njejtin drejtim me ndryshimin
primar
16. Kompesimi
Crregullimet respiratore kompesohen me ane te
veshkave
Crregullimet metabolike kompesohen me ane te
veshkave (kur veshkat nuk jane shkaku) dhe me ane te
pulmoneve
Crregullimi me I pa kompesuar eshte alkaloza
metabolike sepse kompesimi respirator eshte
hypoventilimi I cili nuk mund te zgjaze per nje kohe te
gjate sepse nxiten kemoreceptoret qendrore
17. Kompesimi respirator I acidozes metabolike
Pergjigja ventilatore pas nje acidoze metabolike eshte te krijoje nje
alkaloze respiratore gje qe do te coje ne nje HIPERVENTILIM duke
ulur paCO2 I cili matet me formulen e Winter
PaCO2 I pritur = (1.5×HCO3) + (8±2)
Nese paCO2 I matur eshte ekuivalent me paCO2 e pritur atehere kompesimi
respirator eshte adekuat dhe kjo gjendje quhet Acidoze metabolike e kompesuar
Nese paCO2 I matur eshte me I madh se paCO2 I pritur atehere pergjigja respiratore
nuk eshte adekuate dhe kemi nje acidoze respiratore shtese acidozes metabolike. Ky
crregullim quhet Acidoze metabolike primare me mbivendosje te nje acidoze
respiratore
Nese paCO2 I matur eshte me I vogel se ai I pritur atehere eshte nje alkaloze
respiratore mbivendosur nje acidoze metabolike primare
18. Kompesimi I alkalozes metabolike
Formula e meposhtme vlen ne rastet kur HCO3 >40
PaCO2 I pritur = (0.7×HCO3) + (21±2)
Nese paCO2 I matur eshte I barabarte me paCO2 e pritur atehere kemi
te bejme me kompesim adekuat respirator= Alkaloze metabolkie e
kompesuar
Nese paCO2 I matur eshte me I madh se ai I pritur kompesimi
respirator nuk eshte adekuat dhe kemi nje acidoze respiratore
mbivendosur alkalozes metabolike primare
Nese paCO2 I matur eshte me I ulet se ai I pritur atehere kemi nje
alkaloze respiratore te mbivendosur =Alkaloze metabolike primare
me mbivendosje nje alkaloze respiratore
19. Kompesimi metabolik
Ndodh ne veshka
Ndryshimi I perqendrimit te CO2 con ne ndryshim te perthithjes se HCO3- ne
tubulat renale
Ne acidoze respiratore kemi rritje te paCO2 dhe rritje te perthithjes se HCO3-
ne veshka
Ne alkaloze respiratore kemi ulje te paCO2 dhe ulje te perthithjes se HCO3-
Eshte me I ngadalte , fillon 6-12 ore pasi eshte vendosur crregullimi primar ndaj
nje crregullim quhet akut para fillimit te kompesimt renal dhe kronik pas
fillimit te kompesimit renal
21. Crregullimet Akute respiratore
Perpara se te filloje kompesimi renal nje ndryshim I
paCO2 me 1mmHg do te sjelle nje ndryshim me 0.008
ne pH ∆pH = 0.008 × ∆PaCO2
Nga ky ekuacion del pH I pritur per nje acidoze respiratore akute
pH I pritur = 7.40 – [0.008 × (PaCO2 – 40)]
Ndersa pH I pritur per nje alkaloze respiratore
akute llogaritet
pH I pritur= 7.40 + [0.008 × (40 - PaCO2)]
22. Kompesimi renal ne crregullime kronike respiratore
Kur vendoset kompesimi renal I plote cdo ndryshim
me 1mmHg paCO2 e ndryshon pH me vetem O.OO3
njesi ∆pH = 0.003 × ∆PaCO2
pH I pritur per nje acidoze respiratore te kompesuar
pH pritur= 7.40 – [0.003 × (PaCO2 – 40)]
Ndersa per alkalozen respiratore te kompesuar
(kronike)
pH pritur = 7.40 + [0.003 × (40 - PaCO2)]
25. Algoritmi I interpretimit te
crregullimeve AB
Stadi O percakto nese te dhenat jane te vlefshme
duke perdorur ek Haselbach
Stadi 1 percakto ndryshimin primar
Stadi 2 shiko pergjigjet kompesatore
Stadi 3 perdor Gap per te percaktuar ac.metabolike
26. Stadi 1
Rregulla 1 mund te kemi nje crregullim acidobazik
dhe kur vlera e pH ose paCO2 eshte normale
Rregulla 2 nese pH dhe paCO2 jane te dy jonormal
shiko kahet
++=> nese jane me te njejtin kah =crreg.metabolik
++=> nese jane me kahe te kunderta = crreg.respirator
psh nese pH=7.23 dhe paCO2=23mmHg
Acidoze metabolike
27. Stadi 1
Rregulla 3 nese pH ose paCO2 jane normal kemi nje
crregullim miks respirator dhe metabolik
Nese pH eshte normal kahu I paCO2 tregon
crregullimin respirator
Nese paCO2 eshte normal kahu I pH tregon
crregullimin metabolik
Psh: pH=7.37 paCO2=55mmHg
acidoze respiratore me alkaloze metabolike
Ska crregullim primar sepse pH eshte normal
28. Stadi 2
I vlefshem kur nga stadi 1 del nje crregullim primar
Qellimi I ketij stadi eshte te percaktojme nese
kompesimi eshte adekuat ose jo.
Rregulla 4 nese ka nje crregullim primar metabolik
perdor HCO3 e matur dhe gjej paCO2 e pritur
Nese paCO2 pritur =paCO2 matur kompesim I plote
Nese paCO2 pritur >paCO2 matur mbivendosje e alkalozes respiratore
Nese paCO2 pritur <paCO2 matur mbivendosje e acidozes respiratore
30. Stadi 2
Rregulla 5 nese ka crregullim respirator=perdor
paCO2 per te llogaritur pH pritur
pH matur >pH pritur ne acidoz/alkaloz resp akute
kemi mbivendosje ACIDOZE metabolike
pH matur <pH pritur ne acidoz/alkaloz resp.kronike
kemi mbivendosje ALKALOZ metabolike
31. Stadi 2
Shembull : paCO2=23mmHg pH=7.54
alkaloz respiratore
pH pritur akute=7.4 +[0.008*(40-23)]=7.54
pHpritur akut=pHmatur gjendje akute pa
kompesuar
pra kemi alkaloz respiratore akute
32. Stadi 3
Perdorim Gap per te llogaritur /percaktuar acidozen
metabolike
Anion gap=diferenca midis anioneve te pamatshme
me kationet e pamatshme
AG=Na -(HCO3 +Cl)=12
33. Stadi 3
Acidoze metabolike me GA te rritur normokloremike
Ketoacidoza
Acidoza laktike
Acidoza uremike
Acidoza metabolike me GA normal hiperkloremike
Acidoza renale tubulare
Acidoza uremike e hershme
Acidoza posthypokapnike
Acidoza e diluimit’
Diarrea
35. Stadi 3
Urinary anion gap perdoret per te kuptuar shkaqet
renale/jorenale te Acidozes metabolike me AG normal
E pavlefshme ne Hypovolemi, oliguri, hyponatriuri,
acidoze me AG
UAG=(uNa+uK)-uCl =±10
Kur UAG <-10 shkaku eshte jorenal
Kur UAG >+10 shkaku eshte renal psh
56. Some Aids to Interpretation of Acid-Base Disorders
"Clue" Significance
High anion gap Always strongly suggests a metabolic
acidosis.
Hyperglycaemia If ketones present also diabetic
ketoacidosis
Hypokalemia and/or hypochloremia Suggests metabolic alkalosis
Hyperchloremia Common with normal anion gap acidosis
Elevated creatinine and urea Suggests uremic acidosis or hypovolemia
(prerenal renal failure)
Elevated creatinine Consider ketoacidosis: ketones interfere
in the laboratory method (Jaffe reaction)
used for creatinine measurement & give
a falsely elevated result; typically urea
will be normal.
Elevated glucose Consider ketoacidosis or hyperosmolar
non-ketotic syndrome
Urine dipstick tests for glucose and ketones Glucose detected if hyperglycaemia;
ketones detected if ketoacidosis
http://www.anaesthesiamcq.com/AcidBaseBook/ab9_2.php