พุทธวิธีสอน
ตามแนว
จัดการเรียน
รู้

ต้นต้น
สักสัก
ต้นไทต้นไท
รร

เห็นตาม
ความเป็น
จริง
เห็นความ
สำาคัญ
ของชีวิต
พระพุทธพระพุทธ
ศาสนาศาสนา

ความทุกข์ทำาให้สูญเสีย
ชีวิตที่สมบูรณ์คือชีวิตที่ชีวิตที่สมบูรณ์คือชีวิตที่
ปราศจากทุกข์ปราศจากทุกข์

การแก้ไข, ปรับปรุง
ปัญญาเกิดจากการปัญญาเกิดจากการ
แก้ปัญหาสำาเร็จแก้ปัญหาสำาเร็จ

ปัญญาเกิด ณ จุดที่แก้

พุทธวิธีสอน
ทรงใช้หลาก
หลายวิธี
1.1. อิทธิปาอิทธิปาฏิฏิหาริย์หาริย์
2.2. อาเทสนาอาเทสนา
ปาปาฏิฏิหาริย์หาริย์3.3. ออนุนุสาสนีสาสนี

1.
อิทธิ
ปาฏิหาริย์
2.
อาเทสนา
ปาฏิหาริย์

2.
อาเทสนา
ปาฏิหาริย์

1. การออก
ไปพบโลก
ภายนอก
3. การสังเกต
4. การเปรียบเทียบ
2. การอยู่ใกล้กัลยาณม
วิธีการ
แสวงหา
ความรู้

9. การหาวิธีการ
แก้
ปัญหา จน
พบ
ทางตรัสรู้
5. การรู้จักเลือก
6. การตัดสินใจ
7. การมี
บรรยากาศที่ดี8. การทดลอง
ปฏิบัติ
วิธีการ
แสวงหา
ความรู้

ทดลอง
ปฏิบัติ
ด้วย
ตนเอง

สอนใบไม้กำา
เลือกสิ่งที่เป็น
ประโยชน์
หลักการคำานึงถึง
ประโยชน์ของผู้เรียน
ทุกข์
เหตุแห่งทุกข์
ความดับไม่
เหลือทุกข์
ความรู้มีอยู่นาน
เหมือนใบไม้ทั้งป่า

มนุษย์เป็น
สัตว์
ที่สั่งสอนได้

ให้เกิด
ปัญญา
ทรงสอนทรงสอน
จากภูมิจากภูมิ
หลังหลัง

สัทธัมสัทธัม 33
1. ปริยัติ (พหูสูต)
2. ปฏิบัติ (มัชฌิมา
ปฏิปทา)3. ปฏิเวธ (ทิฏฐธัมมิกัต
ถะสัมปรายิกัตถะ)

ธัมมจักรกัป
ปวัตนสูตร
กิจจญาณ (รู้หน้าที่ต้อง
ทำา)
ทุกข์ - กำาหนดรู้
กตญาณ (รู้ผลที่ได้รับ)
กำาหนดรู้ ทุกข์อริยสัจแล้ว
สัจจญาณ (รู้ความจริง)
ทุกข์ - ความไม่สบาย

•พระเจ้าอชาตศัตรู (ผู้ฟังประเมิน) ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ภาษิตของพระองค์แจ่มแจ้งนักเปรียบเหมือนหงายของที่ควำ่า เปิดของที่ปิด บอกทางแก่คนหลงทาง หรือส่องประทีปในที่มืด
การประเมินการประเมิน
ผลการสอนผลการสอน

•พระพุทธเจ้า (ผู้สอนประเมิน) ดูกรภิกษุ ทั้งหลาย พระราชาพระองค์นี้ถูกขุดเสียแล้ว พระราชาพระองค์นี้ ถูกขัดเสียแล้ว หากท้าวเธอจักไม่ปลงพระชนม์ชีพพระบิดา ผู้ดำารงธรรม เป็นพระราชาโดยชอบธรรม ไซร้ ธรรมจักษุปราศจากธุลีปราศจากมลทิน จักเกิดขึ้นกับ ท้าวเธอ ณ ที่ประทับนี้ทีเดียว

บรรยาย
(1) เสนอหลักการ
(2) สนทนาซักไซ้
ไล่เรียง
นำาไปสู่การยอมรับ

เบญจศีล ข้องด
1. เสนอหลักการ
แสดงตัวอย่าง และให้
เหตุผล

เหตุผล
นำาไปสู่การยอมรับของนำาไปสู่การยอมรับของ
การงดเว้นศีลการงดเว้นศีล 55 ข้อข้อ
เพื่อปลูกเพื่อปลูก

เหตุผล
นำาไปสู่การยอมรับของนำาไปสู่การยอมรับของ
การงดเว้นศีลการงดเว้นศีล 55 ข้อข้อ
(2)(2) เลี้ยงชีพชอบเลี้ยงชีพชอบ

ศีลข้อศีลข้อ 33 ป้องกันการแตกร้าวป้องกันการแตกร้าว

ศีลข้อศีลข้อ 44 ป้องกันการป้องกันการ

ศีลข้อศีลข้อ 55 ป้องกันมิให้ป้องกันมิให้

สำาคัญ การปฏิบัติตามการปฏิบัติตาม
ศีลทั้งศีลทั้ง 55 ข้อ จะทำาให้ข้อ จะทำาให้
เกิดความสุขเกิดความสุข

1. เสนอหลักการ
แสดงตัวอย่าง และให้
เหตุผล
เบญจธรรม ข้อ

มีมี
เมตตาเมตตา
กรุณากรุณา
เหตุผล
นำาไปสู่การยอมรับของการนำาไปสู่การยอมรับของการ
ปฏิบัติธรรมปฏิบัติธรรม 55 ข้อข้อ
เพื่อปลูกเพื่อปลูก

สัมมาอาชีวะ
เลี้ยงชีพชอบ

ซื่อสัตซื่อสัต
ย์ย์
ยึดมั่นยึดมั่น
จริงใจจริงใจ

พูดความจริงพูดความจริง
และมีสติและมีสติ

3. สรุป
ใจความสำาคัญ
การปฏิบัติตามธรรม
ทั้ง 5 ข้อ
จะทำาให้เกิดความ
สุข

1. อธิศีลสิกขา สำารวมกาย
วาจา ใจ / ระมัดระวัง
เรื่อง สมาธิ ทุก
ชั้น
2. อธิจิตสิกขา จิตตั้งมั่น / ตั้งใจ
3. อธิปัญญาสิกขา ฝึกอบรมให้
เกิดปัญญา / ไม่ประมาท

1.1. อธิศีลอธิศีล
สิกขาสิกขา

2.2. อธิจิตสิกขาอธิจิตสิกขา
1.1. อธิศีลสิกขาอธิศีลสิกขา
3.3. อธิปัญญาอธิปัญญา
สิกขาสิกขา

2.2. อธิจิตอธิจิต
สิกขาสิกขา
1.1. อธิศีลอธิศีล
สิกขาสิกขา

1. กำาหนดปัญหา
อายตนทำาให้เกิดทุกข์
จริงหรือ ?
อริยสัจอริยสัจ
44
เรื่องทุกข์เรื่องทุกข์--
อายตนอายตน
2. สาเหตุแห่งปัญหา
ตา-รูป หู-เสียง จมูก-
กลิ่น ลิ้น-รส
กาย-สัมผัส ใจ-

3. ทดลองเก็บ
ข้อมูล
ตากระทบรูปที่ไม่พึงปรารถนาตากระทบรูปที่ไม่พึงปรารถนา

3. ทดลองเก็บ
ข้อมูล
ตากระทบรูปที่พึงปรารถนาตากระทบรูปที่พึงปรารถนา

ข้อมูล
ตากระทบสิ่งที่พึง
ปรารถนา (ปรุง
ตากระทบสิ่งที่ไม่
พึงปรารถนา (ปรุง
แต่ง) เป็นทุกข์

สรุปสรุป เมื่อเกิดอายตนะ
ที่ไม่พึงปรารถนา
ตา-รูป หู-เสียง จมูก-
กลิ่น ลิ้น-รส
กาย-สัมผัส ใจ-
ธรรมมารมณ์
ต้องไม่ปรุุงแต่ง จึง

ปุจฉาปุจฉา
พระราหุล เป็นโอรสและ
ราชนัดดาของผู้ใด
วิสัชนา
เรื่องพระราหุล ชั้น
ป.2
วิสัชนา
เป็นโอรสของเจ้าชาย
สิทธัตถะ
และราชนัดดาของพระ

ปุจฉาปุจฉา
ผู้ใดบรรพชา
เป็นสามเณร
องค์แรกใน
พระพุทธ
ศาสนา
วิสัชนาวิสัชนา
พระราหุล

ปุจฉาปุจฉา
ประเพณีอะไรประเพณีอะไร
??
ได้คุณธรรมได้คุณธรรม
วิสัชนาวิสัชนา
ประเพณีลอยประเพณีลอย
กระทงกระทง
ได้คุณธรรมได้คุณธรรม

แบบเบญจขันธ์
เรื่อง สติปัฏฐาน 41. เสนอสิ่งเร้า (รูป)
2. รับรู้ (เวทนา)
3. วิเคราะห์ (สัญญา)
4. ตัดสินความดีงามขั้นการ
เกิด
การเกิดอุปนิสัย (สังขาร)

1. เสนอสิ่งเร้ารูป
(เห็นคนสวย)
2. รับรู้ (เวทนา)
รู้สึกชอบ
3. วิเคราะห์ (สัญญา
จำาได้ ความงามไม่เที่ย

3.3. วิเคราะห์วิเคราะห์ ((สัญญาสัญญา))
ความงามไม่
เที่ยงแท้
4.4. ตัดสินความตัดสินความ
((สังขารสังขาร))
ค่าของคนสวย
อยู่ที่ความดี
5.5. อุปนิสัยอุปนิสัย ((วิญญาณวิญญาณ))
การมีสติทำาให้
คิดถูก

เรื่องโกศล 3
สิ่งเร้า เห็นภาพคนช่วยเหลือกัน
เวทนา พอใจอยากช่วยบ้าง
สัญญา จำาได้ว่าช่วยแล้ว
สบายใจ
สังขาร ตัดสินใจช่วยคนอื่น
เพื่อบำาเพ็ญสาธารณประโยชน์
วิญญาณ วางแผนประสานงาน
ฝ่ายต่าง ๆ

ภาพคนภาพคน
ช่วยเหลือช่วยเหลือ
กันกัน
เวทนาเวทนา
พอใจอยากพอใจอยาก
ช่วยบ้างช่วยบ้าง
สัญญา จำาสัญญา จำา
ได้ว่าช่วยได้ว่าช่วย

เรื่องกรรมดีเรื่องกรรมดี
สิ่งเร้า เห็นภาพคนช่วยสิ่งเร้า เห็นภาพคนช่วย
เหลือกัน เวทนา พอใจเหลือกัน เวทนา พอใจ
อยากช่วยบ้างอยากช่วยบ้าง
สัญญา จำาได้ว่าช่วยแล้วสัญญา จำาได้ว่าช่วยแล้ว

สังขาร ตัดสินใจช่วยคนอื่นเพื่อบำาเพ็ญ
สาธารณประโยชน์
วิญญาณ วางแผนประสานงานฝ่าย
ต่าง ๆ ก่อนลงมือปฏิบัติ

สังขาร ตัดสินใจช่วยคนอื่นเพื่อบำาเพ็ญ
สาธารณประโยชน์
วิญญาณ วางแผนประสานงานฝ่าย
ต่าง ๆ ก่อนลงมือปฏิบัติ

สาธารณประโยชน์
วิญญาณ วางแผนประสานงานฝ่าย
ต่าง ๆ ก่อนลงมือปฏิบัติ

1. เห็นปัญหา/วิเคราะห์
ปัญหา พระภิกษุบางรูป
ประพฤติผิดวินัย เป็น
นักเลงมีอิทธิพล
วิเคราะห์ว่าพระภิกษุต้อง
เป็นแบบอย่างที่ดี
2. เหตุแห่งปัญหา พระภิกษุ
แบบสืบสวนสอบสวนแบบสืบสวนสอบสวน
เรื่อง กิจของภิกษุในเรื่อง กิจของภิกษุใน
การเป็นนักบวชที่ดีการเป็นนักบวชที่ดี

นักบวชที่ดี ในบทเรียน
หน้าที่ชาวพุทธ และจาก
ข่าวต่าง ๆ
4. ทดลองตามสมมติฐาน
จากข้อมูลสถานการณ์
ต่าง ๆ พบว่าพระภิกษุที่ดี
มีมากกว่า
5. สรุปผล กิจของภิกษุใน

1. เห็นปัญหา/
วิเคราะห์ปัญหา
พระภิกษุบางรูป
ประพฤติ
ผิดวินัย พระภิกษุ
ต้อง
เป็นแบบอย่างที่ดี
2. เหตุแห่ง
ปัญหา
พระภิกษุไม่ปฏิบัติ
ตาม

พระภิกษุบางรูป

เก็บรวบรวมข้อมูล
กิจของพระภิกษุกิจของพระภิกษุ

จากข้อมูลสถานการณ์
ต่าง ๆ และสัมภาษณ์ผู้รู้
พบว่า พระภิกษุ ที่ดีมี
มากกว่า
5.5. สรุปผลสรุปผล กิจของภิกษุ
ในการเป็นนักบวชที่ดี
ต้องศึกษาปฏิบัติธรรม

อ้อ
ย
บอระ
เพ็ด