Contenu connexe
Tendances
Tendances(20)
Similaire à 338มารยาทไทย
Similaire à 338มารยาทไทย(20)
Plus de niralai
Plus de niralai(20)
338มารยาทไทย
- 3. ความหมายความหมาย คำาว่าคำาว่า มารยาทมารยาท หรือหรือ มรรยาท มีที่ใช้ในภาษาไทยได้มรรยาท มีที่ใช้ในภาษาไทยได้ ทั้ง ๒ คำา หมายถึง กิริยาอาการทั้ง ๒ คำา หมายถึง กิริยาอาการ ที่ควรประพฤติปฏิบัติอย่างมีที่ควรประพฤติปฏิบัติอย่างมี ขอบเขตหรือมีระเบียบแบบแผนขอบเขตหรือมีระเบียบแบบแผน อันเหมาะสมแก่กาลเทศะและอันเหมาะสมแก่กาลเทศะและ สังคมสังคม
- 4. โดยเหตุที่มีปัญหาเรื่อง การจัดประเภทโดยเหตุที่มีปัญหาเรื่อง การจัดประเภท ระเบียบแบบแผนแห่งกิริยาอาการเพื่อระเบียบแบบแผนแห่งกิริยาอาการเพื่อ สะดวกในการแนะนำาชี้แจงเป็นข้อ ๆ จึงคิดสะดวกในการแนะนำาชี้แจงเป็นข้อ ๆ จึงคิด กันถึงคำาว่า อิริยาบถ ซึ่งหมายถึงหรือกันถึงคำาว่า อิริยาบถ ซึ่งหมายถึงหรือ ลักษณะแห่งความเคลื่อนไหวอันมีทั้งลักษณะแห่งความเคลื่อนไหวอันมีทั้ง อิริยาบถใหญ่และอิริยาบถย่อย อิริยาบถอิริยาบถใหญ่และอิริยาบถย่อย อิริยาบถ ใหญ่คือ ยืน เดิน นั่ง นอน ส่วนอิริยาบถใหญ่คือ ยืน เดิน นั่ง นอน ส่วนอิริยาบถ ย่อยคือ ความเคลื่อนไหวอื่น ๆ ที่นับว่าย่อยคือ ความเคลื่อนไหวอื่น ๆ ที่นับว่า เป็นกิริยาอาการรองลงมา เช่น การคู้แขนเป็นกิริยาอาการรองลงมา เช่น การคู้แขน เหยียดแขน การกิน การดื่ม เป็นต้น ฯลฯเหยียดแขน การกิน การดื่ม เป็นต้น ฯลฯ ส่วนคำาว่าส่วนคำาว่า ““มารยาทไทยมารยาทไทย”” เป็นการเป็นการ เจาะจงชี้แจงให้ทราบถึงขอบเขตหรือเจาะจงชี้แจงให้ทราบถึงขอบเขตหรือ
- 5. กล่าวโดยรูปศัพท์กล่าวโดยรูปศัพท์ ““มารยาทมารยาท”” หรือหรือ ““มรรยาทมรรยาท”” ดัดแปลงมาจากภาษาดัดแปลงมาจากภาษา บาลีว่าบาลีว่า ““มริยาทมริยาท”” จากภาษาสันสกฤตจากภาษาสันสกฤต ว่าว่า ““มรฺยาทมรฺยาท”” ซึ่งแปลว่าซึ่งแปลว่า ““ขอบเขตขอบเขต”” หรือหรือ ““คันนาคันนา””ก็ได้ แปลว่าก็ได้ แปลว่า ““ระเบียบระเบียบ แบบแผนแบบแผน””ก็ได้สุดแต่จะใช้หมายถึงรูปก็ได้สุดแต่จะใช้หมายถึงรูป ธรรมหรือนามธรรม ในพระพุทธธรรมหรือนามธรรม ในพระพุทธ ศาสนา พระพุทธเจ้าทรงใช้คำาว่าศาสนา พระพุทธเจ้าทรงใช้คำาว่า ““มริยาทมริยาท”” ในภาษาบาลีทั้งในความในภาษาบาลีทั้งในความ หมายว่าหมายว่า ““คันนาคันนา”” และความหมายว่าและความหมายว่า
- 6. การแสดงความเคารพการแสดงความเคารพ การแสดงความเคารพมีการแสดงความเคารพมี หลายลักษณะ เช่น การประนมมือหลายลักษณะ เช่น การประนมมือ การไหว้ การกราบ การคำานับ การการไหว้ การกราบ การคำานับ การ ถวายความเคารพ การถวายบังคมถวายความเคารพ การถวายบังคม เป็นต้น การที่จะ แสดงความเคารพเป็นต้น การที่จะ แสดงความเคารพ ในลักษณะใดนั้นต้องพิจารณาผู้ที่ในลักษณะใดนั้นต้องพิจารณาผู้ที่ จะรับความเคารพด้วยว่าอยู่ในจะรับความเคารพด้วยว่าอยู่ใน ฐานะเช่นใด หรือในโอกาสใดฐานะเช่นใด หรือในโอกาสใด
- 7. การไหว้การไหว้ การไหว้เป็นการแสดงความเคารพการไหว้เป็นการแสดงความเคารพ โดยการประนมมือให้นิ้วชิดกันยกขึ้นโดยการประนมมือให้นิ้วชิดกันยกขึ้น ไหว้ การไหว้แบบไทยแบ่งออกเป็น ๓ไหว้ การไหว้แบบไทยแบ่งออกเป็น ๓ แบบ ตามระดับของบุคคล ดังนี้แบบ ตามระดับของบุคคล ดังนี้ ระดับที่ ๑ การไหว้พระระดับที่ ๑ การไหว้พระ ระดับที่ ๒ การไหว้ผู้มีพระคุณระดับที่ ๒ การไหว้ผู้มีพระคุณ ระดับที่ ๓ การไหว้ผู้อาวุโสทั่วไประดับที่ ๓ การไหว้ผู้อาวุโสทั่วไป
- 8. ระดับที่ ๑ระดับที่ ๑ การไหว้พระการไหว้พระ การไหว้พระการไหว้พระ ได้แก่ การไหว้ได้แก่ การไหว้ พระรัตนตรัยรวมทั้งพระรัตนตรัยรวมทั้ง ปูชนียวัตถุและปูชนียสถานที่เกี่ยวปูชนียวัตถุและปูชนียสถานที่เกี่ยว กับพระพุทธศาสนา ในกรณีที่ไม่กับพระพุทธศาสนา ในกรณีที่ไม่ สามารถกราบแบบสามารถกราบแบบ เบญจางคประดิษฐ์ได้ ให้ประนมเบญจางคประดิษฐ์ได้ ให้ประนม มือแล้วยกขึ้นไหว้ ให้ปลายนิ้วหัวมือแล้วยกขึ้นไหว้ ให้ปลายนิ้วหัว
- 9. การไหว้พระการไหว้พระ ชายชาย ยืนตรงแล้วค้อมยืนตรงแล้วค้อม ตัวลงให้ตำ่าพร้อมตัวลงให้ตำ่าพร้อม ยกมือขึ้นไหว้ ให้ยกมือขึ้นไหว้ ให้ นิ้วหัวแม่มือจรดนิ้วหัวแม่มือจรด หว่างคิ้ว ปลายหว่างคิ้ว ปลาย นิ้วชี้แนบหน้านิ้วชี้แนบหน้า ผากผาก
- 10. การไหว้พระการไหว้พระ หญิงหญิง ยืนแล้วย่อเข่าลงยืนแล้วย่อเข่าลง ให้ตำ่า โดยถอยเท้าให้ตำ่า โดยถอยเท้า ข้างหนึ่งข้างใดข้างหนึ่งข้างใด ตามถนัดพร้อมตามถนัดพร้อม ยกมือขึ้นไหว้ให้นิ้วยกมือขึ้นไหว้ให้นิ้ว แม่มือจรดหว่างคิ้วแม่มือจรดหว่างคิ้ว ปลายนิ้วชี้แนบปลายนิ้วชี้แนบ
- 11. ระดับที่ ๒ระดับที่ ๒ การไหว้ผู้มีการไหว้ผู้มี พระคุณและผู้อาวุโสพระคุณและผู้อาวุโส การไหว้ผู้มีพระคุณและผู้ มีอาวุโส ได้แก่ ปู่ ย่า ตา ยาย พ่อ แม่ ครู อาจารย์ และผู้ที่ เราเคารพนับถืออย่างสูง โดย ประนมมือให้นิ้วหัวแม่มือจรด ปลายจมูก ปลายนิ้วชี้แนบ
- 13. หญิงหญิง ยืนแล้วย่อตัวลงให้ยืนแล้วย่อตัวลงให้ ตำ่าน้อยกว่าระดับตำ่าน้อยกว่าระดับ ไหว้พระ ถอยเท้าไหว้พระ ถอยเท้า ข้างใดข้างหนึ่งข้างใดข้างหนึ่ง ตามถนัดยกมือขึ้นตามถนัดยกมือขึ้น ไหว้ให้นิ้วหัวแม่มือไหว้ให้นิ้วหัวแม่มือ จรดปลายจมูกจรดปลายจมูก ปลายนิ้วชี้แนบปลายนิ้วชี้แนบ การไหว้ผู้มีพระคุณการไหว้ผู้มีพระคุณ ((ปู่ย่าตาปู่ย่าตา ยายพ่อแม่ครูยายพ่อแม่ครู--อาจารย์อาจารย์))
- 14. ระดับที่ ๓ การไหว้บุคคลทั่วไป การไหว้บุคคลทั่ว ๆ ไปที่ เคารพนับถือหรือ ผู้มีอาวุโส รวมทั้งผู้ที่เสมอกัน โดยประนมมือยกขึ้นให้นิ้วหัว แม่มือจรดปลายคางปลายนิ้วชี้ แนบปลายจมูก
- 15. การไหว้บุคคลทั่วไปการไหว้บุคคลทั่วไป ชายชาย ยืนตรง ค้อมตัวลงยืนตรง ค้อมตัวลง ตำ่าน้อยกว่าระดับตำ่าน้อยกว่าระดับ การไหว้ผู้มีการไหว้ผู้มี พระคุณ ปู่ย่า ตาพระคุณ ปู่ย่า ตา ยาย พ่อแม่ ครูยาย พ่อแม่ ครู อาจารย์ ยกมือขึ้นอาจารย์ ยกมือขึ้น ไหว้ให้หัวแม่มือไหว้ให้หัวแม่มือ จรดปลายคางจรดปลายคาง
- 16. การไหว้บุคคลทั่วไปการไหว้บุคคลทั่วไป หญิงหญิง ยืนแล้วย่อตัวลงให้ยืนแล้วย่อตัวลงให้ ตำ่าน้อยกว่าระดับตำ่าน้อยกว่าระดับ การไหว้ผู้มีพระคุณการไหว้ผู้มีพระคุณ ปู่ย่าตายาย ครูปู่ย่าตายาย ครู อาจารย์ โดยถอยอาจารย์ โดยถอย เท้าข้างใดข้างหนึ่งเท้าข้างใดข้างหนึ่ง ตามถนัด ยกมือตามถนัด ยกมือ ขึ้นไหว้ให้นิ้วหัวแม่ขึ้นไหว้ให้นิ้วหัวแม่
- 17. การไหว้บุคคลเสมอกันการไหว้บุคคลเสมอกัน วิธีปฏิบัติวิธีปฏิบัติ ชายและหญิงชายและหญิง ปฏิบัติเหมือนกันปฏิบัติเหมือนกัน คือ ยกมือไหว้ระดับคือ ยกมือไหว้ระดับ ผู้อาวุโสทั่วไป ไม่ผู้อาวุโสทั่วไป ไม่ ต้องค้อมศีรษะ มองต้องค้อมศีรษะ มอง หน้ากันพร้อมกล่าวหน้ากันพร้อมกล่าว คำาทักทายคำาทักทาย
- 18. การกราบ (อภิวาท) การกราบ (อภิวาท) เป็นการ แสดงความเคารพด้วยวิธีนั่งประนมมือ ขึ้นเสมอหน้าผากแล้วน้อมศีรษะลงจรด พื้นหรือจรดมือ ณ ที่ใดที่หนึ่งแล้วน้อม ศีรษะลงบนมือนั้น เช่น กราบลงบนตัก ก็อนุโลมถือว่าเป็นกราบ ถ้าหมอบแล้ว น้อมศีรษะจรดมือที่ประนมถึงพื้นเรียก ว่าหมอบกราบ การกราบมี ๒
- 19. การกราบแบบ เบญจางคประดิษฐ์ การกราบแบบ เบญจางคประดิษฐ์ใช้กราบพระ รัตนตรัย ได้แก่ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ การกราบแบบ เบญจางคประดิษฐ์ หมายถึง การที่ให้ อวัยวะทั้ง ๕ คือ เข่าทั้ง ๒ ศอกทั้ง ๒ ตลอดถึงฝ่ามือทั้ง ๒ ข้าง และหน้าผาก จรดพื้น การกราบจะมี ๓ จังหวะ และ
- 20. ท่าเตรียม ชาย นั่งคุกเข่าตัวตรง ปลายเท้าตั้ง ปลาย เท้าและส้นเท้าชิด กัน นั่งบนส้นเท้า เข่าทั้งสองห่างกัน พอประมาณ มือทั้ง สองวางควำ่าเหนือ
- 21. ท่าเตรียม หญิง นั่งคุกเข่าตัวตรง ปลายเท้าราบ เข่าถึงปลายเท้า ชิดกัน นั่งบนส้น เท้า มือทั้งสอง วางควำ่าเหนือเข่า ทั้งสองข้าง นิ้ว
- 22. จังหวะที่ ๑ อัญชลี ชาย ยกมือขึ้น ประนมระหว่าง อก ปลายนิ้วชิด กันตั้งขึ้นแนบ ตัวไม่กางศอก
- 23. จังหวะที่ ๑ อัญชลี หญิง ยกมือขึ้น ประนมระหว่าง อก ปลายนิ้วชิด กันตั้งขึ้นแนบ ตัวไม่กางศอก
- 24. จังหวะที่ ๒ วันทา ชาย ยกมือขึ้น พร้อม กับก้มศีรษะลงให้ ปลายนิ้วหัวแม่มือ จรดระหว่างคิ้ว ปลายนิ้วชี้แนบ หน้าผาก
- 25. จังหวะที่ ๒ วันทา (วันทนา) หญิง ยกมือขึ้น พร้อม กับก้มศีรษะลงให้ ปลายนิ้วหัวแม่มือ จรดหว่างคิ้ว ปลายนิ้วชี้แนบ หน้าผาก
- 26. จังหวะที่ ๓ อภิวาท ชาย ทอดมือทั้งสองลง พร้อม ๆ กัน ให้มือและแขน ทั้งสองข้าง ราบกับพื้นควำ่ามือ ห่างกัน เล็กน้อย พอให้หน้า ผากจรด พื้นระหว่างมือทั้งสอง
- 27. จังหวะที่ ๓ อภิวาท หญิง ทอดมือทั้งสองลง พร้อม ๆ กัน ให้มือ และแขนทั้งสอง ข้างราบกับพื้นควำ่า มือห่างกันเล็กน้อย พอให้หน้าผากจรด พื้นระหว่างมือทั้ง สอง ให้ศอกทั้งสอง
- 28. ท่าเตรียม
- 30. จังหวะที่ ๒ วันทา (วันทนา)
- 34. การกราบผู้ใหญ่ การกราบผู้ใหญ่ ใช้ กราบผู้ใหญ่ที่มี อาวุโส รวมทั้งผู้มีพระคุณได้แก่ พ่อ แม่ ครู อาจารย์ และผู้ที่เราเคารพ กราบเพียง ครั้งเดียว โดยที่ผู้กราบทั้งชายและหญิง นั่งพับเพียบ ทอดมือทั้งสองข้างลงพร้อม กัน ให้แขนทั้งสองคร่อมเข่าที่อยู่ด้านล่าง เพียงเข่าเดียว มือประนม ค้อมตัวลงให้ หน้าผากแตะส่วนบนของมือที่ประนม ใน ขณะกราบไม่ควรกระดกนิ้วมือขึ้นรับหน้า
- 35. การกราบผู้ใหญ่
- 39. การส่งและการรับสิ่งของอย่าง เป็นพิธีการ ๑. การส่งสิ่งของขณะผู้ใหญ่ยืน ๒.การส่งสิ่งของขณะผู้ใหญ่นั่งเก้าอี้ ๓. การส่งสิ่งของขณะผู้ใหญ่นั่งกับ พื้น ๔. การรับสิ่งของขณะผู้ใหญ่ยืน ๕. การรับสิ่งของขณะผู้ใหญ่นั่งเก้าอี้ ๖. การรับสิ่งของขณะผู้ใหญ่นั่งกับ
- 40. การส่งสิ่งของขณะผู้ใหญ่ยืน ชาย ถือสิ่งของด้วย มือขวาระดับเอว เดินเข้าไปห่าง จากผู้ใหญ่ ประมาณ ๓ ก้าว ยืนตรง
- 42. การส่งสิ่งของขณะผู้ใหญ่ยืน ถอยเท้าขวาก ลับยืนตรง ไหว้ ในระดับที่ ๒ เดินถอยหลัง พอประมาณ หันกลับ
- 43. การส่งสิ่งของขณะผู้ใหญ่ยืน หญิง ถือสิ่งของด้วย มือขวาระดับเอว เดินเข้าไปห่าง จากผู้ใหญ่ ประมาณ ๓ ก้าว ยืนตรง
- 45. การส่งสิ่งของขณะผู้ใหญ่ยืน ไหว้ระดับที่ ๒ ขณะที่ย่อตัว ถอยเท้าขวากลับ ยืนตรง ถอยหลัง พอประมาณ หัน กลับ
- 46. การส่งสิ่งของขณะผู้ใหญ่นั่ง เก้าอี้ ชาย เดินเข้าไป ห่างจากผู้ใหญ่ ประมาณ ๓ ก้าว ยืนตรงชิด เท้า
- 48. การส่งสิ่งของขณะผู้ใหญ่นั่ง เก้าอี้ เสร็จแล้วถอยเท้า ขวา พร้อมกับลุก ขึ้นยืนตรง ค้อม ตัวไหว้ระดับที่ ๒ ถอยหลังพอ ประมาณ หันกลับ
- 52. การส่งสิ่งของขณะผู้ใหญ่นั่งกับ พื้น ทั้งหญิงและชาย ถือ สิ่งของเดินเข้าไป ระยะห่างพอสมควร ทรุดตัวลงเดินเข่า เข้าไปห่างจาก ผู้ใหญ่ประมาณ ๓ ก้าวนั่งพับเพียบโดย ให้เข่าขวาทับเข่า ซ้าย วางสิ่งของ
- 54. การส่งสิ่งของขณะผู้ใหญ่นั่งกับ พื้น เสร็จแล้วกราบ อีก ๑ ครั้ง ลุกขึ้น เดินเข่าถอยหลัง พอประมาณ ยืน ขึ้นหันกลับ
- 55. การรับสิ่งของจาก ผู้ใหญ่ขณะยืน ชาย เดินเข้าไปห่าง จากผู้ใหญ่ ประมาณ ๓ ก้าว ยืนตรง ชิดเท้าประนมมือ ไหว้ในระดับที่ ๒
- 56. การรับสิ่งของจากผู้ใหญ่ขณะ ยืน ก้าวเท้าขวา เปิด ส้นเท้าซ้าย โน้ม ตัวยื่นมือขวา รับสิ่งของ
- 57. ถอยเท้ากลับยืน ตรง ถอยหลังพอ ประมาณ หันหลัง กลับ การรับสิ่งของจากผู้ใหญ่ขณะ ยืน
- 58. การรับสิ่งของจากผู้ใหญ่ขณะ ยืน หญิง เดินเข้าไปห่างจาก ผู้ใหญ่ประมาณ ๓ ก้าว ยืนตรงประนม มือไหว้โดยถอย เท้าประมาณครึ่ง ก้าวย่อตัวไหว้ ระดับที่ ๒
- 59. การรับสิ่งของจากผู้ใหญ่ขณะ ยืน ก้าวเท้าขวาเปิด ส้นเท้าซ้าย ย่อ ตัวรับสิ่งของด้วย มือขวา โน้มตัว เล็กน้อย
- 63. การรับสิ่งของขณะผู้ใหญ่นั่งกับ พื้น วางสิ่งของเหนือ เข่าขวา กราบอีก ๑ ครั้ง ลุกขึ้นเดิน เข่าถอยหลังพอ ประมาณ ลุกขึ้น หันกลับ
- 64. การยืน การยืนโดยคำานึงถึงมารยาท อาจจัด เป็นประเภทต่างๆ ได้ดังนี้คือ การยืนเคารพธงชาติ การยืนถวายความเคารพสมเด็จพระ สังฆราช การยืนถวายความเคารพพระมหา กษัตริย์และพระบรมวงศ์
- 65. การยืนเคารพธงชาติ หรือเพลงชาติ ให้ยืนตรงแสดงคารวะโดยหันหน้า ไปทางธงชาติเมื่อเพลงจบให้ค้อม ศีรษะคำานับ สำาหรับการเคารพธงชัยเฉลิมพลใน พิธีต่าง ๆ เช่น พิธีสาบานธงงานราช วัลลภ บุคคลทั่วไปเมื่อจะผ่านธงชัย เฉลิมพลให้หยุดและยืนแสดงคารวะ หรือเมื่อมีการเชิญธงชัยเฉลิมพลผ่าน ก็ให้ยืนตรงแสดงความเคารพเช่น การยืนเคารพธงชาติ เพลง ชาติ ธงชัยเฉลิมพล
- 66. การยืนตรง
- 68. การยืนรับคำาสั่งการยืนรับคำาสั่ง วิธีปฏิบัติวิธีปฏิบัติ ชายชาย ยืนตัวตรงยืนตัวตรง หน้าตรงหน้าตรง ส้นเท้าชิดปลายเท้าส้นเท้าชิดปลายเท้า แยกกันพอประมาณแยกกันพอประมาณ มือทั้งสองข้างแนบลำามือทั้งสองข้างแนบลำา ตัวตัว หญิงหญิง ยืนตัวตรงยืนตัวตรง หน้าตรงหน้าตรง ส้นเท้าและปลายเท้า
- 69. การยืนสนทนากับผู้ใหญ่การยืนสนทนากับผู้ใหญ่ วิธีปฏิบัติวิธีปฏิบัติ ทั้งชายและหญิง ยืนทั้งชายและหญิง ยืน ตรง หน้าตรงตรง หน้าตรง ชายชาย ส้นเท้าชิดส้นเท้าชิด ปลายเท้าห่างกันพอปลายเท้าห่างกันพอ ประมาณ มือทั้งสองประมาณ มือทั้งสอง สอดเข้าหากันหลวมสอดเข้าหากันหลวม ๆ ระดับเอวๆ ระดับเอว หญิงหญิง ส้นเท้าและส้นเท้าและ ปลายเท้าชิดกัน มือปลายเท้าชิดกัน มือ ทั้งสองประสานกันทั้งสองประสานกัน
- 70. การนั่ง
- 75. การนั่งลง ศอก