บทบรรยายพระคุณแม่ โดย ภทรวาทีภิกขุ

1. บทบรรยายพระคุณแม่ (ภทรวาที ภิกขุ)
-แม่-
แม่ แม่ แม่ คานีมความหมาย
้ ี มีพระคุณมากมายหลายสถาน
แม่ เป็ นได้ หลายสิ่งหลายประการ เป็ นธนาคารเป็ นเป็ นพระพรหมเป็ นร่ มไทร
เป็ นผู้ให้ กาเนิดเกิดลูกรัก เป็ นผู้ให้ ทพกพิงอาศัย
ี่ ั
เป็ นผู้ให้ ความการุณอุ่นกายใจ เป็ นผู้ให้ อะไรอะไรไม่ รามือ
ยามลูกป่ วยแม่ ให้ การรักษา ลูกโตมาแม่ ส่งให้ เรียนหนังสือ
ลูกต้ องการตาราแม่ หาซือ ้ ลูกปรึกษาหารือแม่ ยนดี ิ
 นักศึกษาทีรักทั้งหลาย ในคณะทีเ่ รากาลังเซ็งกับการบรรยายของพระอาจารย์ อยู่นีหรือเซ็งกับการกระทาความดีอยู่
่ ้
ขณะนีเ้ คยคิดใหมว่ ายังมีอกคนทีทางานหาเงินอย่ างเหน็ดเหนื่อยอย่ างไม่ เคยเบื่อ เพือหาเงินมาเลียงลูก ในขณะทีเ่ รา ๆ
ี ่ ่ ้
กาลังใช้ จ่ายเงินทีท่านหามาด้ วยความยากลายากอย่ างฟุ้ งเฟื อยนี้ ( เปิ ดดนตรีเทียงวัน )
่ ่
 ลองนึกทบทวนตอนทีเ่ ราเป็ นเด็กซิครับ ใครครับทีอ้ ุมพวกเราแนบอกกอดพวกเราอยู่ทอกอันอบอุ่นจาได้ ไหมครับ
่ ี่
คาพูดทีพ่อแม่อุตสาห์ สั่งสอนบอกกล่ าวฝึ กให้ เราได้ พูด จามือนุ่ม ๆ ของพ่ อแม่ ทจบมือของเราประคับประคอง ฝึ กให้ เรา
่ ี่ ั
ได้ ก้าวเดินได้ หรือเปล่ า จาได้ ไหมเพลงกล่อมลูกวันนั้น ทีกล่ อมให้ เราหลับได้ นอนอย่ างมีความสุข จาสายตาแห่ งความ
่
เอืออาทร ทีท่านส่ งความรักและความปรารถนาดี สู่ ดวงตาของเราผ่านลึกไปสู่ หัวใจได้ ไหม นิทานหลายต่ อหลายเรื่องที่
้ ่
ท่ านเล่ าตอนก่ อนจะหลับ คาพูดสุ ดท้ ายก่ อนทีเ่ ราจะจากพ่ อแม่มานั่งอยู่ทนี่ คาพูดนั้นอบอุ่นหรือเปล่ าท่ านพูดว่ าอะไร
ี่
แสดงถึงความรักและห่ วงใยหรือเปล่ า
 ครั้งสุ ดท้ ายทีเ่ ราเจอพ่ อแม่ ท่านอยู่ในชุดอะไร ดวงตาของท่ านมีความสุ ขหรือ
ความทุกข์ ลองมองท่ านให้ เห็นภาพนั้นซิครับ ภาพของพ่ อแม่ ทคอยดูแลคอยเลียงดูพวกเราจนกระทังถึงบัดนี้ แต่ หลาย
ี่ ้ ่
คนไม่ นึก ไม่ คด ยังอยากเพลิดเพลิน
ิ
สนุกสนานอยู่ หลายคนกลับทาตัวเลว ไม่ เคยนึกถึงพระคุณของท่ านเลย แม้ แต่
นิดหนึ่ง
 เคยมองย้ อนหลังไปทีบ้านตัวเองบ้ างหรือไม่ บุคคลหนึ่งต้ องทุกข์ ทรมานเพือให้ ลูกสุ ข ลาบากเพือให้ ลูกสบาย ยอมอด
่ ่ ่
เพือให้ ลูกอิม กาลังนอนเอามือก่ ายหน้ าผากราพึงอยู่ในใจว่ า พรุ่งนีจะกินอะไร พรุ่งนีเ้ ราจะเอาเงินทีไหนให้ ลูกไป
่ ่ ้ ่
โรงเรียน พ่ อแม่บางคนเป็ นชาวนา บางคนเป็ นพ่ อค้ านายพาณิชย์ แต่ ทุกคนก็คดเพืออนาคตลูกเสมอ พ่ อแม่บาง ิ ่
คนทางานหนัก นักเรียนทั้งหลาย จากวันนั้นถึงวันนี้ เธอได้ ใช้ จ่ายเงินของคุณแม่ ไปกีบาทแล้ ว จากวันนั้นจนถึงวันนี้ ่
เธอทานข้ าวของคุณแม่ หมดไปกีกระสอบแล้ ว ได้ ใช้ เสื้อผ้าขาดไปกีชุดแล้ ว ลูกเคยถามตนเองในลักษะนีบ้างไหม ทุก
่ ่ ้
วันนีเ้ ธอทาอะไรให้ ท่านชื่นใจบ้ าง ในฐานะทีท่านได้ เลียงเรามาจนโตเธอเคยทาอะไรให้ ท่านเบาใจบ้ างแล้ ว ถ้ ายังไม่ เคย
่ ้
ก็ขอให้ ลูก ๆ ทุกคนจงทาเสียจงตอบแทนคุณของท่ านเสีย ก่ อนทีจะไม่ มท่านให้ เรารักและให้ เราตอบแทน นักปราชญ์
่ ี
บัณฑิตได้ เขียนบทกลอนไว้ บทหนึ่งน่ าฟังยิงนักว่ า
่
 พ่ อแม่ ไม่ มเี งินทองจะกองให้
จงตั้งใจพากเพียรเรียนหนังสือ
หาวิชาความรู้ เป็ นคู่มอ ื
เพือยึดถือเอาไว้ ใช้ เลียงกาย
่ ้
 พ่ อกับแม่ มแต่ จะแก่ เฒ่ า
ี
จะเลียงเจ้ าเรื่อยไปนั้นอย่ าหมาย
้

2. ใช้ วชาช่ วยตนไปจนตาย
ิ
เจ้ าสบายพ่ อแบแม่ กชื่นใจ
็
 รักของใครหรือจะแท้ เท่ าแม่ รัก
ผูกสมัครสายเลือดไม่ เหือดหาย
คนอืนรักยังประจักษ์ ว่ารักคลาย
่
จืดจางง่ ายไม่ จรังดังมารดา
ิ ่
 ยามล้ มกลิงใครหนอวิงเข้ ามาช่ วย
้ ่
แล้ วปลอบด้ วยคาหวานกล่อมขวัญให้
พร้ อมจูบทีเ่ จ็บชมัดปัดเป่ าไป
ผู้น้ันไซร้ ทแท้..แม่ ฉันเอง
ี่
 ลูก ๆ ทีรักทั้งหลาย คาว่ าแม่ แม่นี้ ฟังแล้ วรู้ สึกอบอุ่นใจยิงนัก ฟังแล้ วรู้ สึกปลอดภัยยิงนัก ไพเราะจับใจยิงนัก ยากที่
่ ่ ่ ่
จะหาสิ่งใดมาเปรียบได้
เสียงใดเล่ าไพเราะเสนาะแน่ เสียงของแม่ ไพเราะเสนาะยิง
่
เสียงแม่ ใสไพเราะเสนาะจริง เสียงแม่ ยงไพเราะเสนาะนาน
ิ่
 ทุกเช้ าเราจะได้ ยนคาว่ า หิวไหมลูก อร่ อยไหมลูก เอาอีกไหมลูก จากปากของแม่ ก่ อนทีเ่ ราจะออกจากบ้ าน ครั้นพอ
ิ
เดินหันหลังให้ ท่านก็ยงมาสั่งว่ า แล้ วกลับให้ ตรงเวลานะลูก นีแสดงว่ าแม่ รักเรา เป็ นห่ วงเราไม่ อยากให้ เราอยู่ห่างจาก
ั ่
สายตาท่ าน ความรักของแม่ น้น บริสุทธิ์ยงนัก เป็ นความรักทีเ่ กิดจากความจริงใจ
ั ิ่
 สองมือจับไถใจแน่ วแน่
ตั้งใจแท้ เพือลูกรักจักสดใส
่
ส่ งลูกเรียนเขียนอ่ านคิดการณ์ ไกล
เพียงเพือให้ สมหวังดังใจจินต์
่
แม้ แดดร้ อนฝนโปรยแม่ โหยแห้ ง
ถึงสิ้นแรงเหนื่อยกายไม่ ถวิล
เหงือไหลย้ อยรินหยดรดแผ่นดิน
่
แม่ ยอมสิ้นสละแม้ จะตาย ฯ
 พ่ อแม่บางคนมีการศึกษาจบแค่ ป.4 แต่ สามารถส่ งลูกเรียนจบ ม.3 ม.6 บางคนจบถึงตรี โท เอก พ่อแม่ ภูมใจมาก แต่ จะิ
เสียใจมากกว่ า เมือลูกสุ ดทีรักเอาความรู้ มาข่ มเหงแม่ แม่ พูดผิดก็คดว่ าแม่ หัวโบราณ เห็นแม่ เป็ นแค่ อแก่ ทตกยุค ไม่
่ ่ ิ ี ี่
ทันสมัย แต่ เคยคิดไหมว่ ากว่ าเราจะจบการศึกษา หรือกาลังเรียนไปด้ วยความเพลินในการใช้ ตงค์ พ่ อแม่ เหนื่อยขนาด
ั
ไหน
 เหงือไคลไหลรินลงโลมดินแทบสิ้นใจ
่
ก้ มหน้ าหาเงินไปเพือให้ ใครได้ อยู่กน
่ ิ
อดนอนทนร้ อนหนาวอดหวานคาวอดข้ าวกิน
แม่ อดจนหมดสิ้นให้ ลูกกินหมดสินเอย ฯ ้
 ลูกบางคนทาหน้ าทีเ่ ป็ นลาก ลากพ่ อแม่ ไปโรงเรียน ไปให้ พบ ผอ.ได้ ประจานความชั่วของลูก บางทีในชีวตแม่ ไม่ เคยเห็น
ิ
โรงพักถึงกับลากแม่ ไปโรงพัก เงินทองทีแม่ เก็บไว้ ให้ ค่าเทอม ต้ องเปลียนมาเป็ นค่ าไถ่ ให้ ลูก บางทีเงินไม่ พอต้องเอาไร่
่ ่
เอานา เอาวัวเอาควาย ไปแลกตังค์ มา สุ ดท้ ายก็เป็ นลูกลาก ลูกแลก

3.  นาตาแม่ แทนทีจะไหลยินดีเมือลูกจบการศึกษา แต่ ต้องมาไหลยินร้ ายในเมือลูกติดคุกติดตะราง ลูกไปอยู่ในคุกไม่ ได้
้ ่ ่ ่
ไปอยู่คนเดียว แต่ เอาหัวใจพ่ อเอาหัวใจแม่ ไปด้ วย
 ลูกคนใดกระทากรรมแก่ พ่อแม่ สุ ดเลวแท้ ชั่วช้ าสิ้นราศรี
ลุกด่ าแม่ ตพ่อลูกกาลี
ี ลูกอัปรีย์ทาแม่ ช้านาตาริน
้
นาตาแม่ ไหลรินเมือลูกร้ าย
้ ่ นาตาแม่ เป็ นสายเมือลูกหมิน
้ ่ ่
นาตาแม่ หลังลงรดแผ่นดิน
้ ่ แม่ ยอมสิ้นสละแม้ จะตาย
 บางคนแม่ ไม่ ให้ ไปเทียว ขอแม่ ไปเทียวไม่ ได้ กเ็ ดินกระทืบเท้ าใส่ ผ่านหน้ าแม่ ไป แล้ วปิ ดประตูเสียงดังประชด บางคน
่ ่
ถึงกับด่ าว่ าร้ าย บางครั้งแม่ ต้องหันหน้ าเข้ าฝาผนังนั่งร้ องให้ นาตาไหลไม่ ให้ ลูกเห็น
้
 หลายคนไม่ เชื่อฟังคาพ่อคาแม่ ห้าม แม่ ห้ามไปเทียวก็ไม่ เชื่อฟังคา นั่งซ้ อนท้ ายมอเตอร์ ไซค์ เพือนไป แม่ ดุแม่ ด่า
่ ่
สาบแช่ งต่ าง ๆ นานา ขอให้ รถล้มมัง ขอให้ บาดเจ็บมัง ในขณะทีแม่ ด่าอยู่น้ัน ยังไม่ พ้นสายตามอเตอร์ ไซค์ ทลูกนั่งอยู่ก็
่ ่ ่ ี่
ล้ มกลางทาง ทันใดนั่นเองแม่ เปลียนจากคาด่ ามาเป็ นความห่ วงใย เจ็บตรงไหนลูก ปวดตรงไหนลูก จากนาลายกลายมา
่ ้
เป็ นนาตา ภาวนาให้ สิ่งศักดิ์สิทธิ์ค้ ุมครองให้ ลูกพ้ นผองภัย คาทีแม่ พูดออกไป พูดไปเพราะความโกรธชั่ววูบ แต่ จตใจแม่
้ ่ ิ
หาเป็ นเช่ นนั้นไม่
 เสียงของแม่ ไพเราะเสนาะแน่
เสียงของแม่ ไพเราะเสนาะยิง ่
เสียงแม่ ใส่ ไพเราะเสนาะจริง
เสียงแม่ ยงไพเราะเสนาะนาน
ิ่
 หลายครั้งทีแม่ ด่าจนลูกโกรธ ลูกงอนจนไม่ ทานข้ าว แม่ กเ็ ป็ นห่ วงเหลืออาหารไว้ ให้ บางครั้งแม่ ต้องง้อลูก มาทานข้ าวซะ
่
ลูกเดียวหิว แม่ ทาได้ ทกอย่ างเพือลูก แม่ จะอิมก็เหมือนไม่ อม
ุ ่ ่ ิ่
 แม่ ไม่ เคยหิวถ้ าลูกยังไม่ อม ิ่ แม่ ไม่ เคยง่ วงถ้ าลูกยังไม่ หลับ
แม่ ไม่ เคยหนาวถ้ าลูกยังไม่ อ่น ุ และแม่ ไม่ เคยร้ อนถ้ าลูกยังไม่ เย็น
 บางครั้งลูกแอบหนีไปเทียว แม่ จะนอนคอยจนกว่ าลูกจะกลับมาโดยความปลอดภัย แม่ไม่ เคยหลับ แม่ จะตืนอยู่เสมอ
่ ่
เหมือนลูก
 แต่ ลูกเล่ า ทาให้ แม่ โกรธแล้ วเคยขอโทษบ้ างไหม บางคนทาให้ แม่ โกรธได้ มความซะใจ พอใจกับการกระทาอันเลวทราม
ี
ของตัวเอง ขอให้ ลูกทุกคนคิดใหม่ เสียเถิดว่ า พ่ อแม่ มจตใจเหมือนเรา มีความรู้ สึกนึกคิดเหมือนเรา แต่ ไม่ เป็ นไรแม่อภัย
ีิ
ลูกเสมอ
 นึกถึงตอนเด็ก เราเห็นแม่ถือปิ่ นโตจะไปวัด ลูกก็ถามแม่ ทุกวัน แม่จะไปไหน แม่ ตอบเราอย่ างไม่ เบือ แม่ จะไปวัดจ๊ ะลูก
่
แต่ เมือเราโตมา แม่ แก่ ๆ ถามลูกเวลาทีเ่ ห็นลูกแต่งตัวดี ๆ ใส่ เสื้อผ้าดี ๆ กาลังจะออกไปข้ างนอก บางคนถึงตะคอกใส่ แม่
่
ถามได้ ทุกวัน บอกแล้ วไงจะไปเทียว ลองนึกถึงไหมตอนเด็กแม่ ตอบคาถามเดิม ๆ ของลูกทุกวันโดยไม่ ราคาญ แต่ เมือ
่ ่
แม่ ย้อนถามตอนแก่ลูกกลับเห็นว่าพ่ อแม่ จู้จจุกจิก บางคนถึงกับพูดด้ วยวาจาทีหยาบคาย ยุ่งอะไรด้ วย เรื่องของฉัน..
ี้ ่
 บางครั้ง แม่ อาจจะจู้จขบ่นจนน่ าราคาญ หรือบางที เมือรู้ ว่าลูกกาลังจะก้ าวผิด อารมณ์ ตกใจและหวาดกลัวภัยสารพัดที่
ี้ ี้ ่
จะเกิดกับลูก ทาให้ แม่ขาดสติ พูดจารุนแรง จนเสียดแทงหัวใจน้ อย ๆ ของลูก ยกโทษให้ แม่ เถอะ แม้ ว่าลูกจะโตแล้ ว แต่
ในความรู้ สึกของแม่ ลูกยังเป็ นลูกเล็ก ๆ ของแม่ เสมอ ความรู้ สึกในครั้งนั้น ไม่ แตกต่ างไปจากวันนี้ แม่ ยงรัก ยังห่ วง
ั
หวงผูกพันในตัวลูกไม่ เสื่อมคลาย ( เปิ ดเพลงลูกแม่ : กว่ าจะคลอด กว่ าจะคลาน….ฯลฯ)

4.  แม้ ว่าความรักทีลูกมีให้ แม่ น้ัน มันแสนจะจืดจางเหินห่ างขึนทุกวัน ทุกวัน แม่ จะพยายามทาใจ เวลาทีลูกไม่ มเี วลาจะ
่ ้ ่
คิดถึงแม่ ไม่ รักแม่ แม่ เข้ าใจดี ลูกก็ต้องมีเพือน ๆ มีคนรักทีลูกรัก เขามีหน้ าทีมกจกรรมต่ าง ๆ มากมาย มีความ
่ ่ ่ ีิ
รับผิดชอบในสังคมของลูก ลูกวุ่นอยู่แต่ กบสิ่งใหม่ ๆ ทีลูกสนใจ จนบางครั้งแม่ รู้ สึกว่ า แม่ เป็ นเพียงเศษเหล็กผุ ๆ เก่ า ๆ
ั ่
ทีถูกโยนทิงลงไปในคูข้างทาง เมือถึงวันสาคัญต่ าง ๆ เช่ น วันเกิด ลูกก็สนใจในหมู่เพือน จนลืมแม่ผู้บังเกิดกล้ า แทนที่
่ ้ ่ ่
จะถามแม่ ว่าแม่ ต้องการอะไร แม่อยากกินอะไร แต่ ลูกกลับไปสนใจแต่ เพือน เพือนต้ องการกินอะไร อยากดูอะไร ก็หา
่ ่
ให้ เพือน จนลืมว่ า
่
 งานวันเกิดยิงใหญ่ ใครคนนั้น ฉลองกันในกลุ่มผู้ล่ ุมหลง
่
หลงลาภยศสรรเสริญเพลินทะนง วันเกิดส่ งชีพสั้นเร่ งวันตาย
ณ มุมหนึงซึ่งเหงาน่ าเศร้ าแท้
่ หญิงแก่ ๆ นั่งหงอยคอยจนสาย
โอ้ วนนั้นในวันนีอนตราย
ั ้ั แม่ คลอดสายโลหิตแทบปลิดชนม์
วันเกิดลูกเกือบคล้ ายวันตายแม่ เจ็บท้ องแท้ เท่ าไหร่ ไม่ เคยบ่ น
กว่ าอุ้มท้ องกว่ าจะคลอดรอดเป็ นคน เติบโตจนบัดนีนี่เพราะใคร ้
แม่ เจ็บเจียนขาดใจในวันนั้น กลับเป็ นวันลูกฉลองกันผ่องใส
ได้ ชีวตแล้ วก็เหลิงระเลิงใจ
ิ ลืมผู้ให้ ชีวตอนิจจา
ิ
ไฉนเราจึงเรียกกันว่ าวันเกิด วันผู้ให้ กาเนิดจะถูกกว่ า
คาอวยพรทีเ่ ขียนควรเปลียนมา ่ ให้ มารดาเป็ นสุ ขจึงถูกแท้
เลิกจัดงานวันเกิดกันเถิดนะ ควรทีจะคุกเข่ ากราบเท้ าแม่
่
ราลึกถึงพระคุณอบอุ่นแด อย่ ามัวแต่ จดงานประจานตน ฯ
ั
 วันขึนปี ใหม่ หรือวันสาคัญอะไร ๆ หัวใจของลูกก็มใครต่ อใครมากมาย จนแน่ นไปหมด จนไม่ มช่องว่ างเล็ก ๆ สักนิด
้ ี ี
สาหรับแม่ เลย ลูกมักมีคาหวานไพเราะเสนาะหูกานันแต่ คนอืน ๆ เสมอ แต่ กบแม่ ซึ่งรักและจริงใจกับลูกยิงกว่ าใคร ถ้ า
่ ั ่
แม่ ทาให้ ลูกไม่พอใจแม้ เพียงเล็กน้ อย ลูกก็บึงตึงหรือตวาดเอา ตะคอกใส่ ราวกับแม่ เป็ นอีนางมารร้ าย เป็ นกองขยะที่
้
โสโครก น่ าสะอิดสะเอียน ลูกเคยรู้ บ้างไหมว่ า แม่ เจ็บปวดขืนข่ มรวดร้ าวเพียงใด บางครั้งนึกถึงเรื่องนีขนมา แม่ ต้อง
่ ้ ึ้
นอนร้ องให้ ทุกข์ ทแผดเผาในหัวอก ลูกทาให้ แม่ เจ็บ ๆ ๆ ๆ เจ็บทีสุด ในชีวต แต่กช่างเถอะ แม่ ให้ อภัยลูกได้ เสมอ ขอ
ี่ ่ ิ ็
เพียงลูกจาไว้ อย่ างเดียวว่ า ในหัวใจของแม่มแต่ลูกเท่ านั้นจ๊ ะ
ี
 วันใดทีว้าเหว่ และเงียบเหงา
่ ขอเจ้ ากลับคืนมาเถิดหนา
แม่ คอยรับซับนาตา ้ เยียวยารักษาแผลใจ
หญิงแก่ ๆ คนนียงคอยอยู่ ้ั เอ็นดูลูกเสมอเจ้ ารู้ ไหม
ไม่ เคยคิดมุ่งร้ ายหมายพิษภัย มีแต่ ให้ กบให้ ด้วยใจจริง
ั
 ลูกทุกคนได้ รับไออุ่นจากพ่ อแม่ ได้ รับความเมตตา เอืออาทรยามร้ อนหนาว ลูกบางคนไม่ เคยแม้ แต่ จะซือเสื้อผ้ากัน
้ ้
หนาวให้ แม่ ยามแม่ ป่วยนอนสั่นหนาวเพราะพิษไข้ กไม่ เคยห่ มผ้าให้ ไม่ เคยเอาใจใส่ ดูแล ( เปิ ดเพลงอิมอุ่น หยุด
็ ่
ประมาณ 2 นาที แล้ วต่ อด้ วยดนตรีเทียงวัน) ่
 กิจการงานทีแม้ ทาค้ างคาอยู่กไม่ เคยสนใจ หมกมุ่นอยู่แต่ กบทีวี กับเกมส์ กับเพือน กับของเล่ นทีไม่ เป็ นประโยชน์ ไร้
่ ็ ั ่ ่
สาระ ความหวังพ่ อแม่
 ยามมีกจหวังเจ้ าเฝ้ ารับใช้ ยามป่ วยไข้ หวังเจ้ าเฝ้ ารักษา
ิ
เมือถึงคราววันตายวายชีวา หวังลูกยาปิ ดตาคราสิ้นใจ ฯ
่

5.  ลูกติดคุก ก็เหมือนแม่ ตดคุก ลูกติดคุกคนเดียวไม่ พอ เอาหัวใจดวงน้ อย ๆ ของแม่ เข้ าคุกไปด้ วย
ิ
 นี่หรือคือลูกบังเกิดกล้ า ผู้เป็ นหน่ อเนือแห่ งตระกูล หยุดเถิดนะลูกๆพุทธบุตรทีรัก
้ ่
 หันกลับมาถนอมนาใจแม่ กนเถิด ้ ั
 รักใดเล่ ารักแน่ เท่ าแม่ รัก
ผูกสมัครรักมันไม่ หวันไหว
่ ่
ห่ วงใดเล่ าเท่ าห่ วงดังดวงใจ
ทีแม่ ให้ กบลูกอยู่ทุกคราว
่ ั
ยามลูกขื่นแม่ขนตรมหลายเท่ า
ยามลูกเศร้ าแม่ โศกวิโยคกว่ า
ยามลูกหายแม่ ห่วงดังดวงตา
่
ยามลูกมาแม่ หมดลดห่ วงใย
 ลูกบางคนไม่ เคยช่ วยงานพ่ อแม่ หลังเลิกเรียนพ่อแม่บอกให้ มาช่ วยงาน กับพูดปฏิเสธแบบเสียงแข็ง ๆ ขึนเสียงกับพ่ อ ้
แม่
 “อย่ าพึงได้ ไหม อยู่โรงเรียนก็เหนื่อยพอทนอยู่แล้ วกลับมาบ้ านยังจะให้ เหนื่อยอีกเหรอ ปวดหัว พักผ่อนก่อน ดูทวี
่ ี
ก่ อน” ดูซินีคอคาพูดของลูกบางคน
้ื
 ( เปิ ดธรณีกรรแสง )
 ขอให้ นกศึกษามองมาทางนีแล้ วสังเกตให้ ดี เทียนไขบริสุทธทีพระอาจารย์ ต้งไว้ นีกบไม้ ขีดไฟทีพระอาจารย์ ถืออยู่นี้ สิ่ง
ั ้ ่ ั ้ั ่
สองอย่ างนีรู้ จกกันไหม ทุกคนคงจะตอบในใจเป็ นเสียงเดียวกันว่ า ไม่ และก้ านไม้ขีดทีพระอาจารย์ ถอยู่นี้ กับกลักไม้ ขด
้ ั ่ ื ี
ทีพระอาจารย์ ถืออยู่นี้ มันเคยถามกันบ้ างไหมว่ า เธอมาจากป่ าไหน จากโรงงานอะไร
่
 ทั้งสองสิ่งนีไม่รู้ จกกันเลย แต่ พอเราเอามาสัมผัสกันเข้ า ก็เกิดประกายไฟและติดเป็ นไฟขึน ดังตัวอย่ างทีพระอาจารย์
้ ั ้ ่
กาลังถืออยู่นี้ ทุกคนเห็นไหม คาถามทีพระอาจารย์ จะถามคือ กลักไม้ ขดกับก้ านไม้ขีดรู้ ไหมว่ า เมือทั้งสองสัมผัสกัน
่ ี ่
แล้ ว จะเกิดไฟขึน ไฟมาจากไหน้
 ชีวตของแม่ เราก็เช่ นเดียวกัน แม้ ไม่ เคยรู้ มาก่ อนเลยว่ าดวงวิญญาณทีจะมาถือปฏิสนธิในครรภ์ ของท่ านนั้น มาจาก
ิ ่
สวรรค์ ช้ันไหน หรือมาจากนรกขุมใด แต่ ทนทีทรู้ ว่าแม้ กาลังตั้งท้ อง แม่ จะดีใจยินดีอนุญาตให้ ลูกมาถือปฏิสนธิทนที
ั ี่ ั
ไม่ มความรังเกียจเดียดฉันท์ แต่ ประการใด
ี แม่ ไม่ ทราบมาก่อนเลยว่ าลูกทีอยู่ในท้ องนั้นจะเป็ นหญิงหรือชายจะมี
่
ร่ างกายสมบูรณ์ หรือพิกลพิการแต่ เมือลูกคลอดจากครรภ์ ลมตาดูโลกแม่ ทุกคนจะให้ ความรักเสมอกัน นีแสดงว่ าแม่ ของ
่ ื ้
เรามีความรักอันบริสุทธิต่อเราตั้งแต่ ก่อนจะเห็นหน้ าลูกด้ วยซ้าไป
 ในขณะทีลูก ๆ กาลังเรียนหนังสือยู่นี้ ในขณะทีคุณครูกาลังสอนหนังสือยู่นี้ และในขณะทีพระอาจารย์ กาลังพูดอยู่นี้
่ ่ ่
ชีวตของนักเรียนกาลังเจริญขึน ชีวตของคุณครู กาลังรุ่งเรืองขึน ชีวตของพระอาจารย์ กาลังรุ่งโรจน์ ขึน ชีวตของ
ิ ้ ิ ้ ิ ้ ิ
นักเรียนก็กาลังก้ าวหน้ าไปเรื่อย ๆ
 แต่ เมือเรามองย้ อนหลังนั้นเล่ า
่
แม่……ผู้ให้ ทุกสิ่งทุกอย่ างแก่ ลูกมา
แม่ ……ผู้พลีเลือดของท่ านกลันออกมาเป็ นนานมให้ ลูกดืมกิน
่ ้ ่
แม่…….ผู้พลีเนือทุกส่ วนมาให้ ร่างกายของลูกสุ ขสมบูรณ์
้
แม่ ……ผู้ให้ ทุกสิ่งทุกอย่ างแก่ ลูกมา

6.  ท่ านเหลืออะไร ผลสุ ดท้ าย ชีวตของแม่ กส้ันลง ๆ สั้นลงทุกวันทุกเวลาเหมือนกับเทียนไขทีถูกไฟไหม้ ซึ่งนับนาทีมแต่
ิ ็ ่ ี
จะเหลือน้ อยลง ๆ ชีวตของแม่ ช่วยส่ องสว่ างให้ ลูก ๆ มีชีวตทีสดใสแต่ ตวเองกลับมีอายุส้ันลง ๆ ในทีสุดความตายไม่ เคย
ิ ิ ่ ั ่
ปราณีใคร ก็จะมาพรากแม่ จากลูกไปอย่ างไม่ มวนกลับมาให้ เห็นอีก อนิจจาชีวตของแม่ ไม่ มอนใดจะมาแลกเปลียนคืน
ีั ิ ีั ่
มาอีกได้ เลย
 สิ่งสุ ดท้ ายทีไฟจะดับ เทียนเหลืออะไรไว้ ดู เห็นจะมีกแต่ เพียงไส้ ดา ๆ เท่ านั้น ชีวตแม่ ช่างไม่ ต่างอะไรกับเทียนเล่ มนีเ้ ลย
่ ็ ิ
ในวาระสุ ดท้ ายของชีวตแม่ เรา ก็จะเหลือแต่ เพียงกองกระดูกทีเ่ ป็ นเถ้ าถ่ าน ให้ ลูกน้ อยถือโกศขึนไปรับทีเ่ ชิงตะกอน
ิ ้
เท่ านั้นนี่คอสิ่งทีเ่ หลือไว้ ให้ ลูกได้ดูต่างหน้ า
ื
 ลูก ๆ ทีรักทั้งหลาย มีลูกบางคนขาดแม่ ชีวตของเขาสุ ดแสนจะอาภัพ ได้ รับแต่ ความทุกข์ ทรมาน อยู่กบคนอืนมีแต่
่ ิ ั ่
โดนเขาด่ า ไม่ พอใจเขาก็ตเี อา ขาดความอบอุ่น ชีวตของเขาว้ าเหว่ ต้องร้ องให้ คร่าครวญ
ิ
 ชีวตขาดแม่น้ันโบราณว่ าเหมือนแพแตก ต่ างคนก็ต่างไป จะหาความสุ ขทีไหนจะเหมือนอ้ อมอกของแม่ ไม่มอกแล้ วใน
ิ ่ ีี
โลก แต่ กมลูกบางคนโง่ นก เติบโตมามีแต่ สร้ างความชั่วล้ างผลาญ พูดจากับแม่ ด้วยคาหยาบคาย ดือรั้น ลูกอย่ างนี้ เขา
็ ี ั ้
เรียกว่ า ลูกชั่ว ความทุกข์ ของแม่น้ัน ท่ านว่ ามี 3 อย่ าง คือ
ทุกข์ เพราะไม่มลูก ี
ทุกข์ เพราะลูกตาย
ทุกข์ เพราะลูกชั่ว
 ใน 3 อย่ างนีอนสุ ดท้ ายทุกข์ มากทีสุดในชีวต เวลาแม่ ยงมีชีวตอยู่ไม่ เคยเลยทีจะทาความดีให้ แม่ ชื่นใจ ไม่ เคยเลยที่จะพูด
้ั ่ ิ ั ิ ่
คาเพราะ ๆ กับแม่ ไม่ มเี ลยทีจะซื้อของดี ๆ ไปให้ แม่ ทาน เวลาสุขสบายก็ลมแม่ ผู้ให้ กาเนิดจนหมดสิ้น แต่ พอถึงเวลา
่ ื
แม่ ตายลง นาศพแม่ มาไว้ ทวดนิมนต์ พระมาสวด 5 วัน 7 วัน ก่ อนทีพระจะสวดก็ไปเคาะโลงแล้ วพูดว่ า แม่ ฟังพระสวด
ี่ ั ่
นะแม่ เวลาเอาข้ าวไห้ กมเี พียงข้ าวต้ มถ้ วยเดียว นาเปล่ าครึ่งแก้ ว ผลไม้ ดี 2-3 ลูกใส่ ถาดไปเล็ก ๆ ไปวางไว้ ข้างหน้ าโลง
็ ้
ศพแม่ หันไปเคาะโลงศพพร้ อมกับพูดว่ า แม่ ลกขึนมากินข้ าวเถิดนะแม่ แม่ ลกขึนมาดืมนาเย็น ๆ เถอะนะ พระสวดแล้ ว
ุ ้ ุ ้ ่ ้
ฟังพระสวดนะแม่
 ดวงใจแม่ สะอาดแท้ กว่ าทุกสิ่ง
ดวงใจแม่ สะอาดยิง ่ กว่ าสิ่งไหน
ดวงใจแม่ สะอาด เหนือสิ่งใด
ดวงใจแม่ มีไว้ เพือ
่ ลูกเอย
 แม้ ว่าลูกจะอยู่ทไหน ดวงใจของแม่ เผ้าติดตามด้ วยความรักและห่ วงหา แม่ หวังว่ าเมือเราพบกัน สายสัมพันธ์ ของเราแม่
ี่ ่
ลูกคงจะแน่ นแฟนอบอุ่นเช่ นเคย……
้
 เรามีเวลาทีจะอยู่ร่วมกันน้ อยเต็มทีแล้ วนะจ๊ ะลูก จงทาเวลาของเราทีเ่ หลืออยู่ให้ ดทสุดเถิดลูกจะได้ ไม่ เสียใจภายหลังเมือ
่ ี ี่ ่
แม่ ตายจากลูกไป จะเป็ นวันใดก็ไม่ รู้ วันนี้ อาจจะเป็ นวันสุ ดท้ ายก็ได้ ไม่ มอะไรแน่ หรอก แต่ จงจาไว้ ี
 รักอืนหมืนแสนไม่ แม้ นรัก เป็ นรักแท้ มอบให้ ลูกชายหญิง
่ ่
พร้ อมปลิดชีพพลีร่างไม่ประวิง เจ้ าคือสิ่งสู งค่ าแก้ วตาเอย
 แม่ รักลูกสุ ดหัวใจ จากแม่……..
 ก่ อนจบการบรรยายในวันนีพระอาจารย์ มกลอนบทหนึ่งให้ เรานาไปคิด
้ ี
 พ่ อแม่กแก่ เฒ่ า
็ จาจากเจ้ าไม่ อยู่นาน

7. จะพบจะพ้ องพาน เพียงเสี้ยววานของคืนวัน
ใจจริงไม่ อยากจาก เพราะยังอยากเห็นลูกหลาน
แต่ ชีพมิทนทาน ย่ อมร้ าวรานสลายไป
ขอเถิดถ้ าสงสาร อย่ ากล่ าวขานให้ ช้าใจ
คนแก่ ชะแรวัย คิดเผลอไผเป็ นแน่ นอน
ไม่ รักก็ไม่ ว่า เพียงเมตตาช่ วยอาทร
ให้ กนและให้ นอน
ิ คลายทุกผ่อนพอสุขใจ
เมือยามเจ้ าโกรธขึง
่ ให้ นึกถึงเมือเยาวัย
่
เมือยามเจ้ าป่ วยไข้
่ ได้ ใครเล่ าเฝ้ าปลอบโยน
เฝ้ าเลียงจนโตใหญ่
้ แม้ เหนื่อยกายก็ยอมทน
หวังเพียงจะได้ ยล เติบโตจนสง่ างาม
ขอโทษถ้ าทาผิด ขอให้ คดทุก ๆ ยาม
ิ
ใจแท้ มแต่ ความ
ี หวังติดตามช่ วยอวยชัย
ต้ นไม้ ทใกล้ ฝั่ง
ี่ มีหรือหวังอยู่นานได้
วันหนึ่งคงล้มไป ทิงฝั่งไว้ ให้ วงเวง ฯ
้ ั
 ขอให้ พวกเราลืมตาขึนพระอาจารย์ มเี พลงมอบให้ ร้ องได้ กร้อง ร้ องไม่ ได้ กต้งใจฟัง (บรรยายประกอบเพลไปเรื่อยๆ)
้ ็ ็ ั
 ( เปิ ดเพลงแม่ ของโลโซ )
( ภทรวาที ภิกขุ )
-จบ-
 โอ๋ พ่อจ๋ า แม่ จ๋า ท่ านอยู่ไหน
ท่ านทาไมทิงลูกไว้ ไม่ สั่งสอน
้
อุ่นไอรักยามหนาวเนือเอืออาทร
้ ้
ยามทุกข์ ร้อนย้ อนมองใครมิได้ เลย
 หลายครั้งเขากล่ าวด่ าต่ อว่ าลูก
หลายครั้งถูกเขาตีชีโทษเฉย
้
จะหาใครปลอบใจมิได้ เลย
เจ็บจนเคยท้ อแท้ ทรมาน
 โอ๋ พ่อแม่ เอ๋ ย รู้ ไหมใครคิดถึง
ลูกซาบซึ้งถึงพระคุณสุ ดไพศาล
ท่ านจากไปอาลัยร่าทุกคาวัน ่
ทรมานหนาวเหน็บเพราะเจ็บใจ
 มาบัดนี้ มีแม่ ครู ช่ วยชู เชิด
ให้ ลูกเกิดมีอนาคตทีสดใส
่

8. เป็ นแม่ ครู ผู้โอบเอือเกือนาใจ
้ ้ ้
ฝากตัวไว้ ให้ แม่ ครู ชูชีวง
ั
 ขอแม่ ครู ผู้มคุณการุญด้ วย
ี
โปรดจงช่ วยรับศิษย์ ผู้ผดหวังิ
ไว้ อ้อมกอดสอดส่ องทั้งสองทาง
ช่ วยเสริมสร้ าง ดังลูกท่ านบัดนีเ้ ทอญ
่
ภทฺรวาที 14-2-48