2. Եթե
մարմնի վրա այլ մարմիններ չեն
ազդում, կամ դրանց ազդեցությունները
համակշռվում են, ապա մարմինը մնում է
դադարի վիճակում կամ կատարում է
ուղղագիծ
հավասարաչափ
շարժում,
այսինքն՝ մարմինն իր արագությունը
պահում է հաստատուն:
Այն
մարմինը,
որի
վրա
արտաքին
ազդեցություններ չկան, անվանում են
ազատ կամ առանձնացված մարմին: Ազատ
մարմնի՝ իր արագությունը հաստատուն
պահելու երևույթն անվանում են իներցիա,
մարմնի այդ հատկությունը՝ իներտություն,
իսկ նրա շարժումը շարժում իներցիայով:
3. • Առաջին անգամ ազատ մարմնի շարժման խոր
և բազմակողմանի վերլուղություն կատարել է
Գալիլեո Գալիլեյը: Բազմաթիվ փորձերի և
դիտարկումների
արդյունքում
Գալիլեյը
ձևակերպել է իներցիայի օրենքը.
• Ազատ մարմինը մնում է դադարի վիճակում
կամ շարժվում է իներցիայով՝ ուղղագիծ և
հավասարաչափ:
• Ազատ կամ առանձնացված մարմին անվանում
են այն մարմինը, որի վրա արտաքին
ազդեցություններ չկան:
4.
«Բնափիլիսոփայության
մաթեմատիկական
հիմունքները» հայտնի աշխատության մեջ
Նյուտոնը
ձևակերպելով
դինամիկայի
օրենքները, դրանց հիման վրա կառուցել է
դասական մեխանիկան: Նյուտոնի առաջին
օրենքը.
Գոյություն ունեն հաշվարկման համակարգեր,
որտեղ մարմինը պահպանում է դադարի կամ
ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման վիճակը,
եթե նրա վրա այլ մարմիններ չեն ազդում կամ
դրանց ազդեցությունները համակշռվում են:
5. Առաջին օրենքը կարելի է սահմանել
նաև այլ կերպ.
Գոյություն ունեն հաշվարկման
համակարգեր, որոնց նկատմամբ
մարմնի (նյութական կետի)
արագությունը մնում է հաստատուն եթե
նրա վրա կիրառված ուժերի համազորը
զրո է:
6. Նյուտոնի երկրորդ (հիմնական) օրենքը է.
Ուժի ազդեցությամբ մարմնի ձեռք բերած
արագացումն ուղիղ համեմատական է այդ ուժին և
հակադարձ համեմատական՝ մարմնի զանգվածին:
Այս օրենքի համաձայն՝ մարմնի վրա կիրառված
ուժը որոշում է մարմնի շարժման արագացումը,
այսինքն՝ արագության փոփոխությունը և ոչ թե՝
արագությունը: Իսկ դա նշանակում է, որ ուժը ոչ թե
շարժման, այլ շարժման (արագության)
փոփոխության պատճառ է:
7. Այս
հավասարությունն արտահայտում է
Նյուտոնի երրորդ օրենքը: Մարմինները
փոխազդում են մոդուլով հավասար,
ուղղությամբ հակադիր և նույն բնույթի
ուժերով:
Այս օրենքը ցույց է տալիս, որ մարմինների
փոխազդեցության հետևանքով ուժերը
միշտ հանդես են գալիս զույգերով: Եթե
որևէ մարմնի վրա ուժ է ազդում, ապա
գոյություն ունի մեկ այլ մարմին, որի վրա
առաջինն ազդում ՝ նույնպիսի, բայց դեպի
հակառակ կողմ ուղղված ուժով:
