Op maandag 19 januari 2015 sprak hoogleraar transitiekunde jan Rotmans op verzoek van bibliotheek en gemeente Oss in theater De Lievekamp in Oss. Een kantelcollege onder de noemer 'Oefenen in een andere tijd'. Terwijl het publiek de zaal binnenliep werd op het achterscherm deze presentatei vertoond. Quotes uit relevante boeken over 'zijn' en 'ons' onderwerp.

2. 2

3. 3
Oefenen in een andere tijd
De oude waarden
hebben ons ver
gebracht …
Alleen brengen ze
ons nu niet verder
meer en zijn ze
onderdeel van het
probleem
geworden.

4. Vrachtwagen gekanteld op de A50
4
"Op de A50 tussen Ravenstein en Oss moet het verkeer ernstig
rekening houden met vertragingen. Door een gekantelde
vrachtwagen zijn twee rijbanen gestremd. U wordt aangeraden
..."

5. 5

6. 6
Crises zijn de ideale
voedingsbodem voor transities.
Zij zullen ons laten inzien dat een
orkaan door onze samenleving
raast, die ons kan vernietigen.
Daardoor zullen steeds meer
mensen zich realiseren dat zij in
het oog van de orkaan staan en
zullen, als zij eruit stappen, de
storm in alle hevigheid ervaren.
Pas als zij uit het oog van orkaan
stappen kan de machtswisseling
van overheid naar burgers een
feit worden en zich in al haar
facetten openbaren. ()
Maar de systeemcrises vormen
paradoxaal genoeg onze hoop
een duurzame toekomst.

7. 7
De enige autoriteit die
tegenwoordig mag zeggen: 'Je
moet je leven veranderen!' is de
wereldwijde crisis waarvan sinds
enige tijd iedereen merkt dat ze
begonnen is haar apostelen de
wereld in te sturen. Ze bezit
autoriteit omdat ze zich beroept op
iets onvoorstelbaars waarvan ze
de voorafschaduwing is: de
wereldwijde catastrofe. Je hoeft
niet religieus muzikaal te zijn om te
begrijpen waarom de grote
catastrofe de godin van de eeuw
moest worden

8. 8
Hoe moeten we
daarmee omgaan?
Kunnen we ons er
tegen verzetten, of is
iedere nieuwe
technologie
onvermijdelijk? Verdient
de aanhoudende
stortvloed van nieuwe
dingen mijn steun of
mijn scepsis - en doet
mijn keuze er werkelijk
toe?

9. 9

10. 10

11. 11
Maar welke criteria moeten we
aanleggen om afleiding te
vermijden: wát is het beste? Het
Engelse woord voor waarde, value,
geeft een aanwijzing. Het komt van
het Latijnse valere, dat 'sterk zijn'
of 'waardevol' betekent, een
betekenis die we ook terugvinden
in ons woord 'valide'. Wie valide is,
is krachtig en capabel. Bij de
Romeinen wilde valere niet alleen
zeggen dat je over lichamelijke
kracht beschikte, maar ook iets
kostbaarders bezat: gezondheid en
welzijn.

12. 12
Het korte antwoord is:
omdat het moeilijker is dan
je denkt, mede omdat het
weerstand kan oproepen.
De krachten die onze
wereld vormgeven zijn
evenmin in echte
volwassenen
geïnteresseerd als ze dat
in Kants tijd waren, want
kinderen zijn gewilliger
onderdanen (en
consumenten).

13. 13
De agenda van de
vooruitgang trekt
zich niets aan van
de mensen en de
verlangens van de
organisaties die
met veranderingen
worden
geconfronteerd.

14. 14

15. 15
De nieuwe leiders zijn dienstbaar
aan de samenleving en van
onschatbare waarde om nieuwe
waarden en instituties op te bouwen.
Wie niet goed kijkt ziet ze niet, maar
wie wel goed kijkt ziet deze nieuwe
leiders al op de radar. Want
uiteindelijk draaien transities om
mensen. Mensen die al struikelend
leren en verder komen in hun
ontwikkeling en gezamenlijk werken
aan een toekomst die hoop biedt

16. Een ander frame?
16
volwassen
verleiden zich
volwassener te
gaan gedragen.

17. 17
In plaats daarvan is het in deze eeuw
van onzekerheid onze plicht de macht
aan te wenden om het paradijs
dichterbij te brengen. De nieuwe
wereldorde laat ons geen andere keus
dan vast te houden aan een ambitieus
model voor Europa, want alleen dat zal
verhinderen dat we genadeloos tegen
elkaar uitgespeeld worden door de
grootmachten, onszelf uitputten in een
zinloze strijd om verouderde
industrieën, en het laatste beetje
vermogen verliezen om inspiratie te
bieden aan de naar vooruitgang
hunkerende samenlevingen rondom
ons.

18. 18
We moeten een economisch
stelsel ontwerpen dat er
weliswaar rekening mee
houdt dat mensen vaak
zelfzuchtig zijn, maar dat
optimaal gebruikmaakt van
andere menselijke motieven
en het beste uit mensen haalt.
De kans is groot dat als we
uitgaan van het slechtste in
de mens, we ook het
slechtste uit hem zullen
krijgen.

19. 19

20. 20
Markt en staat
zijn als
tweelingbroeders:
ze kunnen zonder
elkaar niet leven,
en ze versterken
elkaar.

21. Hiervan is bijna niemand zich bewust
21
Als wij ons geld lokaal
besteden is de kans
namelijk groter dat
het opnieuw bij
onszelf zal worden
uitgegeven en
verdient de overheid
eraan.

22. 22

23. 23
… we zijn rijker geworden
dan we ooit voor mogelijk
hadden gehouden. Daar
staan we lang niet altijd bij
stil. Want weelde went. En
al helemaal wanneer het
geleidelijk is gegaan en
we het jarenlang stapje
voor stapje steeds beter
hebben gekregen. Dan
dreigen we te vergeten
hoe goed we het in feite
hebben.

24. 24
“Mensen te
voeden met
de
dilemma’s
waar we
voor staan”

25. 25
Wil je vernieuwen of
veranderen, dan moet je die
toekomst kunnen verbeelden
of inbeelden en zul je nieuwe
mythen moeten creëren.
Mythen die passen bij onze
wensen en idealen, die een
tijd mee vooruit kunnen. Dan
heb je nieuwe verhalen
nodig. Einstein zei al:
'Imagination is a preview of a
life's coming attractions.'

27. 27
Er waart een
misverstand
door Europa.
Het misverstand
dat het in de
economie
uitsluitend gaat
om geld.

28. 28

29. 29
Mulder zelf pleit voor een
tweede oplossing: minder
werken en arbeid eerlijker
verdelen. De in 1930 door de
econoom John Maynard
Keynes voorspelde 15-urige
werkweek is dankzij
automatisering nu mogelijk of
zelfs onontkoombaar, denkt
Mulder. 'Misschien moeten we
beginnen met vast te stellen
dat we al bijna een 15-urige
werkweek hebben, alleen
heel ongelijk verdeeld.

30. 30
23 februari
Joris Luyendijk
In De Linck, Oss

31. 31

32. 32
Er is een tijdperk van ontwrichting
aangebroken. Maar toch is de
mogelijkheid tot ingrijpende
persoonlijke, maatschappelijke en
mondiale vernieuwing nog nooit zo
reëel aanwezig geweest. Nu zijn wíj
aan zet en daarbij hebben we met dood
en wedergeboorte te maken.
Wat sterft is een oude beschaving, en
daarmee een mentaliteit die maximaal
gericht is op 'ik', materialisme,
consumptie, de groter-is-beter-illusie en
op een door specifieke groepsbelangen
gedreven besluitvorming.

33. 33

34. 34
Maar de vraag is: wat
hebben we aan vrijheid
van meningsuiting als we
niets nieuws te
verkondigen hebben?
Wat hebben we aan
vrijheid van vereniging
als we ons nergens bij
aan willen sluiten? Wat
hebben we aan vrijheid
van godsdienst als we
nergens in geloven?

35. 35
In ons eigen tijdperk
van verbrokkeling en
discontinuïteit
verschaft het verhaal
ons een van de
meest levensvatbare
vormen van identiteit
- voor individu én
gemeenschap.

36. 36

37. 37
Ik wil nog een stap verder gaan en
zeggen dat de bereidheid om
beweringen van economen - en
andere experts - in twijfel te
trekken, een hoeksteen van de
democratie zou moeten zijn. Want
als je erover nadenkt, wat is dan
de zin van democratie als we
alleen maar naar experts hoeven
te luisteren? Als we niet willen dat
onze samenleving wordt bestuurd
door een stel zelfbenoemde
experts, moeten we allemaal iets
van economie afweten en
economen durven aanvechten.

38. 38

39. 39
23 februari
Joris Luyendijk
In De Linck, Oss

40. 40

41. 41
Vrijheid is evenmin: je niets
hoeven aan te trekken van de
macht. Vrijheid is nog minder:
je slaafs neerleggen bij
macht. Vrijheid is het
evenwicht tussen autonomie
en loyaliteit, tussen regeren
en geregeerd worden. Het is
een inzicht dat vandaag, nu
de 'oligarchisering van de
democratie' nog veel heftiger
woedt dan () vijfentwintig jaar
geleden, helemaal vergeten
lijkt.

42. 42

43. 43
'Met 37 jaar kan het
toch niet zo zijn dat je
geen kant meer op
kunt,' vraagt hij. Helpt
het UWV dan niet,
vraag ik. Hij haalt zijn
schouders op. 'Het
UWV is een
computer. Het bestaat
niet.'

44. 44
Hiermee is uw
no-claim volgelopen
en komt u niet in
aanmerking voor
no-claimteruggaaf.

45. 45