1. A ruta de Ulises
7ª etapa. País dos Cimerios,
NO PAÍS DOS CIMERIOS
ITACA
Desde Troya
O HADES
Hacia Itaca
Empujado por los vientos
avista y se aleja de Itaca
Ida y vuelta a las
Columnas de Hércules

2. National Gallery. Londres
Chegou a aurora, de áureo trono, Circe vestiume un
manto e cinguiume cun cinto de ouro. Faleilles aos
meus compañeiros con dozura:
- Non sigades durmindo, Circe aconséllanos partir.
Reunidos e espertos todos:
- Credes sen dúbida que imos a casa. Pois ben, antes
debemos visitar o Hades.

3. Botamos á auga a negra embarcación, izamos o
mastro e despregamos as velas; cargamos logo as
reses e embarcamos nós tristes e chorosos.
Remamos con vento de popa favorable, regalo de
Circe, a de lindas trenzas, e fíxosenos de noite.

4. As tebras ocuparon todos os camiños. Arribamos aos
confíns do Océano, de profunda corrente, onde está
a cidade dos cimerios entre néboas e brumas. Unha
noite perniciosa esténdese sobre os míseros mortais.
Chegamos e varamos o barco na praia.

5. Andamos ao longo da corrente do Océano
ata chegar ao sitio que nos indicara Circe.
Fresco dunha casa romana 1 a.C. Biblioteca Vaticana

6. Despois de ter rogado con votos e súplicas aos defuntos, tomei as reses
e degoleinas; correu o sangue, e congregáronse, saíndo do Érebo, as
almas de mulleres, mozas, mancebos, anciáns, que noutro tempo
padeceron moitos males.

7. Esfoladas as reses, queimeillas a Hades e Perséfone.
Desenvaiñei a espada e non permitín ás sombras
inanes que se acercasen antes de que puidese consultar
a Tiresias.

8. A primeira sombra que veu foi a do compañeiro
Elpénor que non recibira sepultura na terra
inmensa. Ao velo chorei. E faloume:
- Suplícoche, xa que sei que ao saír de aquí pararás
en Ea, que chores e enterres o meu corpo, para que
non se excite contra ti a cólera dos deuses. Eríxeme
un túmulo na beira do espumoso mar e crava nel o
remo co que remaba cos meus compañeiros.

9. Veu despois a alma de Tiresias que empuñaba áureo cetro:
- ¿Por que, infeliz, deixaches a luz do sol e ves a ver os
mortos? Apártate do foxo para que, bebendo sangue, che
revele a verdade do que queiras.
Bebeu sangue e falou:
- Buscas o regreso á patria, pero un deus faracho difícil; non
esquece que lle cegases o seu fillo. Na illa Trinacria, se
deixases indemnes as ovellas e vacas do sol, aínda
chegarías a Ítaca.
Girodet De Roussy-Trioson Anne-Louis (1767-1824) Dijon, musée Magnin

10. -Tiresias, vexo a alma de miña nai defunta que está
silenciosa a carón do sangue. Dime como poderá
recoñecerme:
- Aquel dos defuntos que se acerque ao sangue
darache noticias certas.
Dicindo estas palabras foise á morada do Hades. -

11. Veu miña nai, bebeu do negro sangue, entre saloucos dixo:
- Fillo, ¿como baixaches en vida a esta escuridade
tenebrosa?
- A necesidade de consultar a Tiresias, pois sempre ando
errante e padecendo desgracias. ¿Que fado acabou contigo?
¿E meu pai? ¿E meu fillo?
-Telémaco cultiva en paz as herdades. Teu pai queda no
campo e durme entre os escravos.

12. - Revélame o pensamento e a vontade da miña
esposa Penélope.
- Penélope continúa aflixida no palacio, chorando
sen parar.
Leandro da Ponte, 1557-1622

13. Quixen entonces abrazar a miña nai defunta.
Tres veces achegueime a ela, tres veces fóiseme
voando entre as mans, como sombra ou soño.

14. Vin a Agamenón que me contou o crime de Existo e
Clitemnestra:
- A filla de mala nai afastouse, deixándome ir ao Hades, sen
dignarse pecharme os ollos.
Conversabamos e apareceron as sombras de Aquiles e
Patroclo e Aiax.

15. E díxome Aquiles chorando:
- Desgraciado, ¿como, insaciable ás aventuras, ousaches
baixar ao Hades?
- Necesitaba os consellos de Tiresias. Aquiles, non haberá
xamais un home máis afortunado ca ti. Es un príncipe entre
os mortos
- Non me consolas. Preferiría ser o último dos campesiños
que se envorcallan na esterqueira entre os vivos que ser rei
entre os mortos que xa non son nada.
Jacques Louis David,1780

16. Vin a Minos, sentado e empuñando un
cetro dourado, pois administraba xustiza
aos defuntos.

17. Vin o atormentado Tántalo de pé nun lago. A auga
ata a barba, tiña sede e non podía beber. Cantas
veces intentaba saciarse, outras tantas desaparecía
a auga absorbida pola terra. Sobre el colgaban as
froitas de altas árbores e, cando o vello alzaba os
brazos para collelas, o vento leváballas.

18. Vin a Sísifo, que padecía empurrando coas mans
unha enorme pedra. Ía conducíndoa cara ao cume,
pero, cando lle faltaba pouco para deixala, unha
forza poderosa derrocaba a insolente pedra, que caía
a rebolo ata o pé do monte.

19. - Astuto Ulises, perséguete un fado funesto como o que eu
padecía. Sufrín males sen conto por estar sometido a un
home infame que me ordenaba penosos traballos.
Envioume aquí para que sacase o can, créndoo imposible.
Guiado por Hermes e Atenea, a de ollos de curuxa, nada hai
imposible.

20. Hércules tornou a internarse na morada de Hades e
eu quedei inmóbil por se viña algún heroe dos que
morreron anteriormente. Congregáronse un gran
número de defuntos cun inmenso balbordo ...

21. ... e, palidecendo de medo, temín que
Perséfone me enviase do Hades a horrenda
cabeza da Gorgona. Volvín de seguido á
embarcación e ordenei aos compañeiros
embarcar e soltar amarras.

22. Deixando a nave atrás o inmenso Océano,
chegamos de novo á illa de Circe, onde están a
mansión e as danzas da Aurora, filla da mañá, e
o orto do sol. Varámola na area e
entregámonos ao sono, agardando a aparición
da divina Aurora.
Champaigne Jean-Baptiste de (1631-1681)