1. Het
Nieuwe
Pensioenverhaal
in
Amsterdam
(12)
Door
Peter
de
Kuster
Je
Bent
Zo
Oud
Als
Jij
Jezelf
Vertelt:
De
hoogleraar,
de
kunstenaar,
de
ingenieur,
de
astronaut,
de
voetbaltrainer,
de
komiek,
de
vakbondsbons,
de
actrice,
de
liberaal
en
de
modekoning.
Hoe
oud
is
oud?
Wat
bedoelen
we
precies
wanneer
we
zeggen
dat
iemand
oud
is?
Bedoelen
we
de
leeftijd
van
iemand
of
hoe
iemand
is?
Of
beiden.
Bedoelen
we
met
oud
dat
iemand
in
een
aftakelende
staat
is?
Is
er
een
voorspelbare
leeftijd
waarop
deze
aftakeling
begint
voor
alle
mensen?
Is
'oud'
een
door
mensen
gemaakte
grens?
En
bestaan
de
monsters
en
draken
van
aftakeling
vooral
in
onze
geest?
Voltaire
zei
dat
wanneer
een
persoon
stopt
met
leren,
hij
oud
is,
of
hij
nu
29
is
of
65.
Hoogleraar
Smalhout
verzet
zich
al
jaren
tegen
de
Kunstmatige
Eindstreep
waarop
je
wordt
gedwongen
te
pensioneren.
Hij
noemt
het
de
‘maximale
sociale
vernedering’

2.
De
hoeksteen
van
pensioneren
is
de
veronderstelling
dat
iemand
oud
is
op
65
jaar.
Toen
pensioneren
werd
uitgevonden,
kon
een
persoon
verwachten
een
paar
maanden
tot
een
paar
jaar
te
leven
voorbij
zijn
of
haar
pensioendatum.
Je
kunt
zeggen
dat,
op
dat
moment,
65
jaar
oud
was.
Vandaag,
echter,
kun
je
wanneer
je
pensioneert
als
een
65
jarige
verwachten
om
nog
eens
20
jaren
te
leven.
Waar
ligt
jouw
mijlpaal
voor
oud?
Bij
70?
80?
90?
Wij,
als
een
generatie,
zijn
mensen
die
geobsedeerd
zijn
door
jeugd
en
lang
leven.
Velen
van
ons
hebben
geen
interesse
in
oud
worden.
Hoewel
sommigen
kiezen
voor
oppervlakkige
aanpassingen
om
de
uiterlijke
aspecten
van
ouder
worden
uit
te
stellen
zijn
de
meesten
van
ons
geinteresseerd
in
de
interne
en
levensstijl
aanpassingen
die
de
processen
van
ouder
worden
uitstellen.
In het stedelijk museum in Amsterdam te bewonderen: Karel Appel.
Pensioneerde nooit. Waarom ook?
In
deze
etappe
zullen
we
ontdekken
hoe
de
definitie
van
oud
aan
het
veranderen
is
en
exact
wat
we
kunnen
doen
om
ouder
worden
op
afstand
te
houden.
We
kunnen
allemaal
de
gelukkige
ontvangers
orden
van
de
inzichten
die
uit
moderne
onderzoeken
naar
lang
leven
en
succesvol
ouder

3. worden
komen.
Het
blijkt
dat
een
van
de
belangrijkste
factoren
om
snel
oud
te
worden
het
concept
van
pensioneren
is.
Wanneer
het
niet
gebruikt
wordt
zal
het
fruit
dat
uit
de
druif
komt
simpelweg
gaan
rotten.
Voor
velen
is
de
pensioendatum
de
datum
van
extractie.
We
zullen
de
factoren
exploreren
van
succesvol
ouder
worden
en
de
verhalen
horen
van
diegenen
die
deze
waarheden
in
hun
latere
jaren
leven
en
ademen.
Wij
hebben
persoonlijk
veel
inspiratie
gehaald
uit
de
verhalen
van
vitale
helden
en
heldinnen
op
latere
leeftijd
uit
heden
uit
verleden
van
Amsterdam.
Wij
genieten
ervan
om
niet
alleen
hun
gewoontes
maar
ook
hun
persoonlijkheden
en
attitudes
te
bestuderen.
Ik
denk
dat
een
holistische
kijk
op
succesvol
ouder
worden
noodzakelijk
is
omdat
er
altijd
uitzonderingen
zijn
op
de
lijst
van
do's
en
don'ts
van
ouder
worden.
Ik
heb
mensen
ontmoet
die
hartige
porties
met
eieren
en
ham
iedere
ochtend
eten,
de
hele
dag
roken,
wiskey
s'avonds
drinken
en
die
vibrerende,
productieve

4. levens
leiden
in
hun
90er
jaren.
Hoewel
wij
ons
realiseren
dat
zij
alle
aanbevolen
fysieke
gewoontes
overtreden,
is
er
iets
in
hun
overall
benadering
van
het
leven
die
hen
heeft
geholpen
te
overleven
en
floreren
zo
lang
als
zij
gedaan
hebben.
Sommige
zouden
beargumenteren
dat
het
eenvoudigweg
een
zaak
is
van
goede
genen
-­‐
maar
goede
genen
kunnen
ons
helpen
om
te
overleven,
niet
te
floreren.
Hoe
vreemd
een
balletje
kan
rollen.
Ooit
Peter
Faber
live
gezien?
Zie
je
bij
hem
op
zijn
voorhoofd
geschreven:
‘houdbaarheidsdatum
bereikt’?
Wij
bestuderen
hoe
mensen
floreren
op
latere
leeftijd.
Wij
hebben
talloze
verhalen
gelezen
van
mensen
wiens
leven
en
loopbanen
die
van
hun
leeftijdsgenoten
overtroffen.
Gezocht
naar
de
ontastbare
zaken
die
deze
mensen
overeenkomstig
hebben.
De
rode
draad
van
al
deze
mensen
en
hun
verhalen
is
dat
zij
hun
leeftijdsgenoten
niet
alleen
overleefden
maar
ook
betekenisvollere
en
nuttigere
levens
hadden.

5.
Carry
Tefsen.
Met
gevoel
van
humor
op
haar
75ste
heerlijk
bezig.
Gewaardeerd
hier
door
de
burgemeester
van
Amsterdam
Wat
karakteristiek
blijkt
uit
deze
verhalen
van
'de
sterken'
is
hun
levendige
gevoel
voor
humor
-­‐
met
name
ten
aanzien
van
zichzelf.
Diegenen
die
lang
leven
lijken
een
relativerende
benadering
tot
het
leven
te
hebben.
Cruciaal
voor
het
reduceren
van
stress.
De
connectie
tussen
stress
en
ziekte
is
bekend.
De
connectie
tussen
het
verhaal
dat
jij
jezelf
vertelt
-­‐
over
jezelf
-­‐
komisch
of
niet
-­‐
is
dat
veel
minder.
Andere
karakteristieken
van
de
'sterken'
is
dat
zij
vooruit
kijken
en
zowel
met
de
toekomst
als
het
heden
bezig
zijn.
De
meesten
weigerden
zich
aan
te
passen
aan
de
beperkende
ideeen
in
de
samenleving
over
leeftijd
en
activiteit.
Zij
waren
mensen
die
werkelijk
geloofden
dat
zij
hun
eigen
lot
kunnen
bestemmen.
Pensioneren
vandaag
plaatst
mensen
op
het
achterzitje
van
de
samenleving
en
vertelt
hen
dat
zij
gelukkig
zouden
moeten
zijn
om
daar
te
zijn
-­‐
maar
velen
zijn
dat
niet.
Velen
van
hen
die
gepensioneerd
zijn
willen
'shine
in
use'.
Hoe
word
je
succesvol
ouder?.
Een
'sense
of
mastery'
is
een
mooi
verhaal
om
te
beschrijven
hoe
individuen
moeten
geloven
in
hun
vaardigheid
om
gebeurtenissen
te
beinvloeden
en
hun
resultaten
te
controleren
om
positief
en
productief
te

6. zijn
in
hun
latere
jaren.
Wat
exact
is
persoonlijke
meesterschap?
Het
is
op
Waarom
gaan
mensen
die
hard
gevochten
hebben
voor
het
huidige
pensioenstelsel
zoals
Wim
Kok
en
die
het
zich
kunnen
veroorloven
om
te
pensioneren
-­
zelf
niet
met
pensioen?
Precies.
Omdat
het
een
persoonlijke
keuze
is.
Dat
is
de
vrijheid
die
bevochten
is.
jezelf
vertrouwen.
Een
persoon
die
een
passieve
benadering
van
het
leven
kiest
en
de
vaardigheid
mist
om
actie
te
ondernemen
zal
een
gebrek
aan
productiviteit
ervaren
op
iedere
leeftijd.
Typisch
is
dat
wanneer
mensen
ouder
worden,
hun
overtuiging
in
hun
vaardigheden
en
hun
macht
om
hun
eigen
lot
te
controleren,
groeit.
Echter,
deze
overtuiging
kan,
wanneer
je
dit
toestaat
een
punt
bereiken
van
afnemende
meeropbrengsten.
Experimenten
en
ervaring
hebben
getoond
dat
wanneer
mensen
nieuwe
dingen
proberen
in
hun
volwassen
jaren,
hun
zelfvertrouwen
en
effectiviteit
naar
recordhoogte
kan
stijgen.
Verhalen
over
mensen
die
nieuwe
grenzen
overschrijden
in
hun
leven
op
latere
leeftijd
-­‐
diegenen
die
in
vliegtuigen
vliegen
die
dat
nooit
gedaan
hebben
en
die
in
nieuwe
ondernemingen
gaan
en
nieuwe
loopbanen
op
leeftijden
die
anderen
oud
vind,
die
mensen
floreren.
Wat
exact
is
er
voor
nodig
om
zelfstandiger
te
zijn
en
ons
leven
naar
een

7. hogere
mate
van
vertrouwen
en
gezond,
act
ief
leven
te
krijgen?
Drie
belangrijke
factoren
spelen
een
rol:
Ooit
dacht
Louis
van
Gaal
op
zijn
huidige
leeftijd
niet
meer
te
werken
als
coach.
Dat
zou
een
geweldige
‘brain
drain’
zijn
geweest.
Gelukkig
heeft
hij
zijn
pensioenverhaal
aangepast.
Er
liggen
mooie
uitdagingen
voor
hem
in
het
verschiet.
1.
De
kans
om
een
specifieke
actie
te
ondernemen
die
het
eigen
gevoel
van
zelfstandigheid
uitdaagt
zonder
het
te
overweldigen;
2.
De
aanwezigheid
van
anderen
die
support
geven
en
geruststellen;
3.
De
ervaring
om
te
slagen
in
iets
met
bevestigende
feedback
van
anderen.
Een
gevoel
van
zelfvertrouwen
werkt
met
dezelfde
dynamiek
op
elke
leeftijd.
Wij
stellen
onszelf
voor
iets
te
doen.
We
verzamen
de
moed
en
laten
onze
drempels
achter
ons
om
het
te
proberen.
We
zoeken
naar
feedback
voor
onze
inspanningen
van
de
mensen
om
ons
heen.
Een
historische
valkuil
van
ouder
worden
is
de
vernauwde
radius
van
de

8. comfort
zones
die
een
persoon
kan
controleren
op
65
jarige
leeftijd.
'Ik
heb
dit
nooit
gedaan'
of
'Ik
weet
niets
van
computers',
'Of
ik
ben
te
oud
om
iets
nieuws
te
beginnen'
zijn
voorbeelden
van
verhalen
die
men
zichzelf
vertelt
en
tonen
dat
het
proces
om
een
fossiel
te
worden
onderweg
is.
Het
feit
dat
je
vaak
50
jarigen
zulke
uitspraken
hoort
doen
is
bewijs
dat
oud
op
iedere
leeftijd
kan
beginnen.
Hans
van
Eck
pensioneerde
als
ingenieur
bij
Philips
en
wilde
als
advocaat
verder
werken.
De
Orde
van
Advocaten
stond
dit
niet
toe.
Vanwege
zijn
leeftijd.
‘Oud’
staat
zelf
op
het
punt
oud
te
worden.
De
65
plus
populatie
is
niet
langer
tevreden
ermee
om
door
klassieke
definities
gedefinieerd
te
worden
als
'senior'
en
'oud'.
Met
de
toetrede
van
de
baby
boomers
in
de
rangen
zal
deze
trend
alleen
maar
continueren.
Een
belangrijke
component
in
dit
verschuivende
paradigma
van
leven
is
de
ontwikkeling
en
het
verhaal
over
pensioneren.
Een
tijd
lang
was
pensioneren
de
kortste
fase
in
het
leven
van
een
mens.
Nu
kan
het
de
langste
fase
zijn.
Een
individu
kan
nu
30
jaren
doorbrengen
in
het
zogenaamde
pensioneren.
Mijn
voorkeur
gaat
er
naar
uit
om
het
bevrijd
leven
te
noemen
omdat
er
voor
een
meerderheid
van
ons
niets
zal
zijn
om
van
te
pensioneren.
Langer
werken
-­‐
betaald
of
vrijwillig
-­‐
zal
een
realiteit
worden
voor
de
meesten.
Zolang
mensen
geengageerd
zijn,
werk,
sociaal,
economisch,
zullen
zij
weigeren
ouder
te
worden
zoals
hun
voorgangers
in
pensionering.
Verveeld
in
pensioneren
is
slechts
1
van
de
stereoptypes
die
de
gepensioneerden
van
vandaag
proberen
te
veranderen.
Zij
hebben
sterke
bezwaren
tegen
andere
ideeen
die
mensen
hebben
over
hun
leeftijdsgroep
zoals:
*
Hun
intellectuele
vermogens
zijn
verminderd
*
Hun
activiteiten
worden
geweldig
beperkt
door
fysieke
zwakte
of
slechte

9.
Past
het
‘oude’
pensioneren
nog
in
de
liberale
denkbeelden
van
deze
moderne
tijd?
Waarom
pensioneert
Frits
Bolkestein
zelf
niet?
Terwijl
het
makkelijk
kan
doen?
Omdat
wijsheid
van
waarde
is
in
onze
samenleving?
Omdat
er
te
veel
mooie
uitdagingen
blijven?
Het
van
belang
voelt
om
actief
verbonden
te
blijven
met
mensen?
gezondheid
*
Zij
willen
niet
echt
nieuwe
dingen
leren
of
nieuwe
activiteiten
starten
*
De
kansen
om
een
verschil
te
maken
liggen
achter
hen
*
Zij
hebben
alleen
interesse
in
activiteiten
in
golf
en
bridge.
Het
Nieuwe
Pensioenverhaal
betekent
dat
wij
in
verbinding
blijven
met
de
wereld
om
ons
heen.
Pensioneren
betekent
niet
dat
we
moe
zijn
van
het
leven
of
geabsorbeerd
met
onze
eigen
aftakeling.
Dromen,
doelen,
wensen,
verlangens
verdwijnen
niet
op
een
bepaalde
leeftijd.
De
flow
van
activiteit
kan
soms
een
beetje
trager
gaan
maar
het
zal
niet
uitschakelen.
We
kunnen
geengageerd
blijven
tot
onze
laatste
adem
en
door
geengageerd
te
blijven
zullen
we
die
laatste
adem
vele
jaren
uitstellen.
Ouder
worden
heeft
minder
te
doen
met
onze
leeftijd
dan
ooit
gedacht
werd.
De
lang
leven
revolutie
is
niet
exclusief
te
wijten
aan
medische

10.
Denk
je
dat
Frans
zich
een
‘oudje’
voelt?
doorbraken,
hoewel
zij
de
fundamenten
leggen
voor
langer
leven.
Deze
revolutie
is
ook
het
resultaat
dat
mensen
bewust
worden
van
de
eigen
verantwoordelijkheid
aspecten
van
ouder
worden.
Zij
ontdekken
dat
door
het
creeren
en
volgen
van
gezonde
gewoontes
fysiek,
mentaal,
sociaal,
beroepsmatig
en
spiritueel,
kunnen
zij
niet
alleen
hun
jaren
verhogen
maar
ook
hun
geluk
in
het
leven.
Er
zijn
mensen
die
zich
oud
voelen
op
37
jarige
leeftijd.
Het
ouder
worden
gevoel
is
een
compilatie
van
hun
gewoontes,
attitudes
en
benadering
van
het
leven.
Er
zijn
anderen
die
zich
jong
en
energiek
voelen
op
75
jaar.
Wanneer
oud
zijn
strikt
een
kwestie
was
van
leeftijd
zou
deze
paradox
niet
mogelijk
zijn.
Een
manier
om
de
machtige
innerlijke
krachten
in
leven
te
houden
is
om
geengageerd
te
blijven
in
werk
en
activiteiten
die
eisen
stellen
aan
onze
fysieke,
mentale
en
creatieve
middelen.
Wanneer
meer
en
meer
babyboomers
ontdekken
dat
zij
niet
zo
oud
zijn
als
de
samenleving
hen
vertelt
dat
zij
zouden
moeten
zijn
op
leeftijd
65,
zullen
zij
geengageerd
blijven
in
werk
en
samenleving.
Zij
zullen
regels
blijven
breken
en
nieuwe
regels
maken.
Hun
tempo
kan
vertragen
maar
ze
zullen
in
de
race
zijn
en
niet
op
de
tribunes.
Het
is
pas
wanneer
we
over
ons
leven
praten
in
de
verleden
tijd
dat
we
weten
dat
het
proces
van
oud
worden
begonnen
is
in
ons
leven.