Phan iii quytrinhkythuatbaovethucvat

Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu cao su Vieät Nam

Phaàn III:
QUY TRÌNH KYÕ THUAÄT BAÛO VEÄ THÖÏC VAÄT

Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004 63

PDF processed with CutePDF evaluation edition www.CutePDF.com

Toång Coâng ty Cao su Vieät Nam Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam

Ñieàu 139: Ñieàu khoaûn chung
Khi treân vöôøn caây cao su coù saâu, beänh laï chöa ghi ôû ñieàu 140
döôùi ñaây, phaûi laáy maãu ôû boä phaän caây bò haïi ñöa veà Toång Coâng ty
Cao su Vieät Nam hoaëc Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam ñeå xaùc
ñònh taùc nhaân gaây haïi vaø coù bieän phaùp xöû lyù ñuùng vaø kòp thôøi.
Caùc thuoác höôùng daãn ñeå xöû lyù saâu, beänh vaø coû trong quy trình
naøy ñaõ thöïc hieän coù hieäu quaû treân caây cao su. Ñoái vôùi caùc thuoác
môùi chöa neâu trong quy trình thì chæ ñöôïc söû duïng khi Toång Coâng
ty Cao su Vieät Nam cho pheùp treân cô sôû keát quaû thöû nghieäm cuûa
Vieän Nghieân cöùu Cao su Vieät Nam hoaëc ñôn vò ñöôïc Toång Coâng
ty Cao su Vieät Nam uûy nhieäm.
Khoâng ñöôïc thay ñoåi noàng ñoä vaø lieàu löôïng thuoác/ha ñaõ ghi
trong quy trình.
Thuoác sau khi pha cheá chæ söû duïng trong ngaøy.

Chöông I:
SAÂU BEÄNH CHÍNH TREÂN CAÂY CAO SU
VAØ BIEÄN PHAÙP XÖÛ LYÙ

Muïc I:
CAÙC SAÂU BEÄNH CHÍNH TREÂN CAÂY CAO SU

Ñieàu 140: Saâu beänh chính treân caây cao su
Baûng 10 trình baøy caùc loaïi saâu beänh chính treân caùc boä phaän cuûa
caây cao su ñeå tieän tra cöùu.

Muïc II:
BEÄNH LAÙ

Ñieàu 141: Beänh phaán traéng laù
Do naám: Oidium heveae Steinm.
Phaân boá: Khaép caùc vuøng troàng cao su ôû Vieät Nam.
Taùc haïi: Beänh gaây ruïng laù non vaø hoa cao su treân moïi löùa tuoåi,
phoå bieán khi vöôøn caây vaøo muøa thay laù.
Trieäu chöùng: Treân laù bò beänh coù naám maøu traéng ôû hai maët laù
(Hình 23). Caùc doøng voâ tính bò nhieãm beänh naëng: VM 515, PB
235, PB 255, RRIV 4, GT 1...

64 Quy trình kyõ thuaät caây cao su - 2004


Hình 21: Trieäu chöùng beänh phaán traéng

Xöû lyù:
Ñoái vôùi vöôøn nhaân, vöôøn öông vaø vöôøn caây KTCB, söû duïng
moät trong hai loaïi thuoác: boät löu huyønh thaám nöôùc (Kumulus,
Sulox) noàng ñoä 0,3% hoaëc hexaconazole (Anvil 5SC, Callihex
50SC) noàng ñoä 0,15%. Phun leân taùn laù khi coù 10% laù non nhuù chaân
chim treân vöôøn vaø ngöøng khi 80% laù ñaõ giaø. Thöïc hieän phun thuoác
3 laàn, moãi laàn caùch nhau 5 - 7 ngaøy vaøo buoåi saùng ít gioù.
Ñoái vôùi vöôøn caây khai thaùc, aùp duïng bieän phaùp xöû lyù giaùn
tieáp nhö taêng cöôøng phaân boùn vaøo cuoái muøa möa.



Taùc Boä Taùc haïi treân
nhaân phaän
bò haïi Caây cao su ôû vöôøn Caây cao su ôû vöôøn KTCB vaø
nhaân vaø vöôøn öông vöôøn khai thaùc
Beänh Laù 1. Beänh phaán traéng laù 1. Beänh phaán traéng laù
2. Heùo ñen ñaàu laù 2. Heùo ñen ñaàu laù
3. Ruïng laù muøa möa 3. Ruïng laù muøa möa vaø thoái traùi
4. Beänh Corynespora 4. Beänh Corynespora
5. Ñoám maét chim
6. Laù chaùy naéng
Caønh 5. Naám hoàng
6. Khoâ ngoïn khoâ caønh
7. Beänh nöùt voû Botryodiploidia
Thaân 7. Caây con bò chaùy 8. Thaân bò chaùy naéng
naéng 9. Seùt ñaùnh
10. Loeùt soïc maët caïo
11. Khoâ mieäng caïo
Reã 12. Reã naâu
Saâu Laù 8. Caâu caáu 13. Caâu caáu
9. Nheän ñoû, nheän 14. Saâu roùm
vaøng 15. Nheän ñoû, nheän vaøng
10. Reäp saùp 16. Reäp saùp
Voû caây 17. Saâu aên voû
Goác reã 11. Moái 18. Moái
vaø reã 12. Suøng

Baûng 10: Baûng tra tìm saâu beänh chính treân caây cao su



Ñieàu 142: Beänh heùo ñen ñaàu laù
Do naám: Colletotrichum gloeosporioides (Penz.) Sacc.
Phaân boá: Khaép caùc vuøng troàng cao su; Taäp trung vaøo muøa möa.
Taùc haïi: Beänh gaây haïi cho laù non vaø choài non coù theå daãn ñeán
cheát choài vaø cheát ngoïn.
Trieäu chöùng: Beänh gaây ruïng laù non döôùi hai tuaàn tuoåi, laù giaø
khoâng ruïng thì meùo moù, maët laù goà gheà (Hình 22). Beänh gaây khoâ
ngoïn, khoâ caønh töøng phaàn hoaëc cheát caû caây. Caùc doøng voâ tính
nhieãm beänh naëng: RRIM 600, GT 1, PB 260...
Xöû lyù: Söû duïng moät trong caùc loaïi thuoác sau: carbendazim
(Vicarben 50SC, Carbenzim 500FL) noàng ñoä 0,2%. Hexaconazole
(Anvil 5SC, Callihex 50SC) noàng ñoä 0,15%. Chæ phun treân taùn laù non,
chu kyø phun 7 - 10 ngaøy/laàn.

Hình 22: Trieäu chöùng beänh heùo ñen ñaàu laù



Ñieàu 143: Beänh ruïng laù muøa möa vaø thoái traùi
Do naám: Phytophthora botryosa Chee vaø Phytophthora
palmivora (Bult.) Bult.
Phaân boá: Beänh xaûy ra trong muøa möa, möùc ñoä gaây haïi khaùc
nhau tuøy töøng vuøng vaø doøng voâ tính.
Taùc haïi: Beänh gaây ruïng laù giaø vaø thoái traùi.
Trieäu chöùng: Ñieån hình cuûa beänh laø treân cuoáng laù bò ruïng coù
moät hoaëc nhieàu cuïc muû traéng (Hình 23). Traùi cao su nhieãm beänh
thì bò thoái, khoâng ruïng. Naám cuõng gaây cheát töôïc gheùp môùi troàng
vaø cheát caây con ôû vöôøn nhaân, vöôøn öông. Beänh cuõng laây xuoáng
maët caïo, do ñoù khi vöôøn caây bò beänh ruïng 50% taùn laù thì phaûi giaûm
nhòp ñoä caïo hoaëc cho nghæ caïo trong muøa ruïng laù naëng.
Caùc doøng voâ tính nhieãm beänh naëng: RRIM 600, GT1, PR 261...
Xöû lyù: Tröôøng hôïp vöôøn cao su non bò beänh thì söû duïng Ridomil
MZ - 72 noàng ñoä 0,1 - 0,2% ñeå trò. Neáu choài non nhieãm beänh phaûi
caét boû phaàn bò thoái vaø boâi thuoác Ridomil MZ - 72 noàng ñoä 2% sau
ñoù boâi vaselin. Treân vöôøn caây khai thaùc, khi beänh ruïng laù muøa
möa xuaát hieän thì boâi thuoác Ridomil MZ - 72 noàng ñoä 2% phoøng
trò beänh loeùt soïc maët caïo.

Hình 23: Trieäu chöùng beänh ruïng laù muøa möa



Ñieàu 144: Beänh Corynespora
Do naám: Corynespora cassiicola (Berk. & Curt.) Wei.
Phaân boá: Beänh xuaát hieän quanh naêm vaø moïi giai ñoaïn sinh
tröôûng cuûa caây cao su, gaây haïi cho caùc doøng voâ tính cao su maãn
caûm.
Trieäu chöùng: Xuaát hieän treân laù, cuoáng laù vaø choài vôùi nhöõng
trieäu chöùng khaùc nhau:
Treân laù: Trieäu chöùng ñaëc tröng vôùi veát beänh maøu ñen coù
hình daïng xöông caù chaïy doïc theo gaân laù. Veát lan roäng gaây cheát
töøng phaàn laù, sau ñoù toaøn boä laù ñoåi maøu vaøng cam vaø ruïng töøng laù
cheùt moät.
Treân choài vaø cuoáng laù: Veát nöùt doïc theo choài vaø cuoáng laù
daïng hình thoi, coù muû ræ ra sau ñoù hoùa ñen, veát beänh coù theå phaùt
trieån daøi ñeán 20 cm gaây cheát choài, cheát caû caây. Treân goã coù soïc
ñen, chaïy doïc theo veát beänh. Treân cuoáng laù coù veát nöùt maøu ñen
chieàu daøi 0,5 - 3,0 mm.
Phoøng trò:
Khoâng troàng caùc doøng voâ tính maãn caûm: RRIC 103, RRIC
104, KRS 21, RRIM 725, FX 25, IAN 873, PPN 2058, PPN 2444
vaø PPN 2447.

Hình 24: Trieäu chöùng beänh Corynespora treân laù



Hình 25: Trieäu chöùng beänh Corynespora treân cuoáng laù

Thuoác tröø naám: Duøng moät
trong caùc loaïi thuoác sau:
Hexaconazole (Anvil 5SC, Callihex
50SC) noàng ñoä 0,15%, Propineb
50WP noàng ñoä 0,5%. Caàn chuù yù
phun maët döôùi laù vôùi chu kyø 10 - 14
ngaøy/laàn.
Ñieàu 145: Beänh ñoám maét chim
Do naám: Drechslera heveae
(Petch) M.B. Ellis.
Phaân boá: Beänh thöôøng phaùt sinh
treân caây troàng haït vaø treân caây con khi
thôøi tieát möa naéng baát thöôøng. Beänh
cuõng xaûy ra ôû vuøng ñaát truõng, ñaát
xaáu.
Hình 26: Trieäu chöùng beänh Trieäu chöùng: Veát beänh ñaëc tröng
Corynespora treân choài nhö maét chim, kích thöôùc 1 - 3 mm
vôùi maøu traéng ôû trung taâm vaø vieàn
maøu naâu roõ reät beân ngoaøi. Treân laù non gaây bieán daïng vaø ruïng töøng
laù cheùt moät, trong khi treân laù giaø veát beänh toàn taïi trong suoát giai
ñoaïn sinh tröôûng cuûa laù.



Xöû lyù: Thuoác goác mancozeb (Dithane M - 45) noàng ñoä 0,3%,
chæ phun treân taàng laù non vôùi chu kyø 7 - 10 ngaøy/laàn.
Muïc III:
BEÄNH THAÂN CAØNH

Ñieàu 146: Beänh khoâ ngoïn khoâ caønh
Coù 2 nguyeân nhaân:
- Do haäu quaû cuûa caùc beänh phaán traéng, heùo ñen ñaàu laù, ruïng laù
muøa möa, daãn ñeán khoâ ngoïn, khoâ caønh.
- Do gioù baõo, reùt, naéng haïn, seùt ñaùnh, thieáu phaân boùn, uùng nöôùc….
Beänh coù theå laøm cheát caây con vaø caây KTCB.
Xöû lyù: Tuøy theo nguyeân nhaân gaây beänh maø coù bieän phaùp xöû lyù
thích hôïp nhö boùn phaân, choáng reùt, choáng haïn. Phoøng trò caùc beänh
laù kòp thôøi. Khi caây, caønh bò beänh thì phaûi cöa döôùi phaàn bò cheát
20 - 25 cm sau ñoù boâi moät lôùp moûng vaselin.
Ñieàu 147: Beänh naám hoàng
Do naám: Corticium salmonicolor Berk. & Br.
Phaân boá: Beänh naëng ôû vuøng Ñoâng Nam boä; Beänh thöôøng xaûy ra
trong muøa möa.
Taùc haïi: Beänh xaûy ra phoå bieán treân caây 4 - 8 tuoåi, veát beänh
Hình 27: Trieäu chöùng beänh naám hoàng treân caây cao su

thöôøng xuaát hieän treân thaân vaø
caønh coù voû ñaõ hoùa naâu.
Trieäu chöùng: Ban ñaàu veát beänh
coù muû chaûy vaø coù tô naám hình
maïng nheän maøu traéng, luùc beänh
naëng naám chuyeån sang maøu
hoàng. Khi caønh cheát, laù khoâ
khoâng ruïng, phía döôùi veát beänh
moïc ra nhieàu choài.
Xöû lyù: Phaùt hieän beänh sôùm ñeå
xöû lyù kòp thôøi. Duøng moät trong
nhöõng loaïi thuoác sau: vali-
damycine (Validacin 5L,
Vanicide 5SL) noàng ñoä 1,2%,
hexaconazole (Anvil 5SC,
Callihex 50SC) noàng ñoä 0,5%.
Caùc loaïi thuoác treân caàn phoái hôïp
vôùi chaát baùm dính noàng ñoä 1%,
phun baèng bình phun ñeo vai coù



voøi noái daøi vôùi chu kyø 10 - 14 ngaøy/laàn. Sau khi phun, phaûi kieåm
tra, ñaùnh daáu caây beänh ñeå xöû lyù laïi neáu beänh chöa khoûi. Ngöng
caïo nhöõng caây bò cheát taùn vaø caây bò beänh naëng. Vaøo muøa khoâ, tieán
haønh cöa caét caây, caønh bò cheát vaø ñöa ra bìa loâ ñeå ñoát.
Ñieàu 148: Beänh nöùt voû Botryodiploidia
Do naám: Botryodiploidia theobromae Pat.
Phaân boá: Beänh xuaát hieän treân caây cao su vuøng Ñoâng Nam boä,
gaây haïi voû hoùa naâu cuûa cao su treân ba naêm tuoåi.
Trieäu chöùng: Treân voû hoùa naâu coù nhieàu muïn nhoû kích thöôùc 1 -
2 mm, sau ñoù caùc muïn naøy lan ra toaøn boä thaân caønh. Cuoái cuøng caû
thaân caønh bò nöùt vaø coù maøu naâu, muû ræ ra töø nhöõng veát nöùt. Lôùp
bieåu bì daøy leân do nhieàu lôùp voû baàn taïo thaønh. Treân thaân caây beänh
ñoâi khi xuaát hieän choài, nhöõng caây bò nhieãm beänh naëng haàu nhö
sinh tröôûng bò chöïng laïi vaø coù tröôøng hôïp cheát caû caây.

Hình 28: Trieäu chöùng beänh nöùt voû
nheï

Hình 29: Trieäu chöùng beänh nöùt voû
naëng



Phoøng trò: Thuoác tröø naám goác carbendazim (Vicarben 50HP,
Carbenzim 500FL) noàng ñoä 0,5%. Duøng bình ñeo vai coù voøi daøi
phun öôùt toaøn boä thaân caây 2 - 3 laàn vôùi chu kyø 2 tuaàn/laàn.

Muïc IV:
BEÄNH MAËT CAÏO

Ñieàu 149: Beänh loeùt soïc maët caïo
Do naám: Phytophthora palmivora vaø Phytophthora botryosa.
Phaân boá: Beänh xaûy ra phoå bieán ôû vuøng möa vaø ñoä aåm cao, nhieät
ñoä thaáp.
Taùc haïi: Xuaát hieän treân veát thöông môùi vaø ñöôøng caïo môùi cuûa
caây cao su khai thaùc trong muøa möa.
Trieäu chöùng: Ban ñaàu laø nhöõng soïc ñen nhoû, thaúng ñöùng treân
maët caïo, caùc veát beänh seõ lieân keát thaønh soïc lôùn, voû thoái nhuõn, muû
vaø nöôùc vaøng ræ ra coù muøi hoâi thoái. Beân döôùi voû beänh coù ñeäm muû.
Beänh naëng coù theå phaù huûy moät phaàn hoaëc caû maët caïo. Caùc doøng
voâ tính cao su nhieãm beänh naëng: RRIM 600, PB 310, PB 255, PR
255...
Xöû lyù:
- Phoøng: Khoâng caïo muû khi caây coøn öôùt. Vöôøn caây phaûi saïch coû,
thoâng thoaùng; Thöôøng xuyeân laøm veä sinh maët caïo.
- Trò: Söû duïng thuoác metalaxyl + mancozeb (Ridomil MZ - 72,
Mexyl MZ - 72) pha noàng ñoä 2% trong nöôùc hoaëc coù theâm chaát
baùm dính, queùt baêng roäng 1 - 1,5 cm treân mieäng caïo sau khi thu
muû.

Hình 30: Trieäu chöùng beänh loeùt soïc maët caïo


Löu yù: Chæ aùp duïng bieän phaùp phoøng trò baèng thuoác khi coù trieäu
chöùng beänh xuaát hieän. Caùc caây bò beänh naëng phaûi cho nghæ caïo ñeå
chöõa trò döùt ñieåm roài môùi cho caïo laïi. Tuyeät ñoái khoâng troän theâm
ñaát vaøo thuoác ñeå laøm maøu ñaùnh daáu.
Ñieàu 150: Beänh khoâ mieäng caïo
Beänh xuaát hieän treân vöôøn caây khai thaùc, chöa roõ nguyeân nhaân,
hieän vaãn ñöôïc xem laø moät beänh sinh lyù. Hieän nay chöa coù bieän
phaùp xöû lyù trieät ñeå.
Trieäu chöùng: Caây caïo ñang cho muû bình thöôøng, xuaát hieän caùc
ñoaïn khoâ muû ngaén treân mieäng caïo. Veát khoâ lan nhanh vaø sau ñoù
caây bò khoâ muû hoaøn toaøn. Coù theå phaân caây khoâ muû thaønh hai loaïi:
- Khoâ muû toaøn phaàn: Mieäng caïo bò khoâ hoaøn toaøn, maët caïo bò khoâ
vaø xuaát hieän caùc veát nöùt treân voû caïo.
- Khoâ muû töøng phaàn: Mieäng caïo bò khoâ töøng ñoaïn ngaén. Neáu cho
caây nghæ caïo moät thôøi gian thì caây coù theå phuïc hoài vaø cho muû bình
thöôøng.
Xöû lyù:
- Phoøng: Caïo ñuùng cheá ñoä caïo quy ñònh. Chaêm soùc, boùn phaân ñaày
ñuû cho vöôøn caây, nhaát laø vöôøn coù boâi chaát kích thích muû. Khi vöôøn
caây nhoùm I, II coù tyû leä soá caây khoâ mieäng caïo treân 6% phaûi ñieàu
chænh giaûm cheá ñoä caïo, khi treân 10% soá caây khoâ mieäng caïo phaûi
baùo laõnh ñaïo caùc caáp ñeå coù bieän phaùp xöû lyù nhö nghæ caïo, chaêm
soùc, boùn phaân hoaëc giaûm cöôøng ñoä caïo.
- Trò: Khi thaáy caây caïo khoâng coù muû laø daáu hieäu bò beänh, phaûi nghæ
caïo. Duøng ñoùt chích thöû muû phía döôùi mieäng caïo, cöù caùch 5 cm
chích moät loã theo baêng doïc xuoáng phía döôùi ñeå xaùc ñònh giôùi haïn
vuøng bò khoâ. Töø choã ñoù caïo song song vôùi ñöôøng caïo cuõ moät
ñöôøng saâu tôùi goã ñeå caùch ly, choáng lan roäng xuoáng phaàn voû phía
döôùi. Cho nghæ caïo 1 - 2 thaùng sau ñoù kieåm tra tình traïng beänh neáu
khoûi thì caïo laïi vôùi cöôøng ñoä nheï hôn.

Muïc V:
BEÄNH REÃ

Ñieàu 151: Beänh reã naâu
Do naám: Phellinus noxius (Corner) G. H. Cunn.
Phaân boá: Caây cao su troàng treân nhöõng vuøng tröôùc ñaây laø röøng
coù nhieàu caây thaân goã hay vöôøn caây taùi canh. Neáu khai hoang, laøm



ñaát khoâng kyõ thì coù nguy cô deã nhieãm beänh do nguoàn naám ñaõ coù
saün laây qua caây cao su.
Taùc haïi: Gaây cheát caây.
Trieäu chöùng: Bieåu hieän cuûa beänh xuaát hieän treân taùn laù vaø reã,
caàn quan saùt keát hôïp hai phaàn ñeå coù xaùc ñònh chính xaùc nhaát.
- Treân taùn laù: Taùn laù coøi coïc, laù coù maøu xanh hôi vaøng co ruùt vaø
cuïp xuoáng. Nhieàu caønh nhoû ôû phaàn döôùi taùn bò ruïng laù; Sau ñoù
toaøn boä taùn laù bò ruïng vaø caây cheát. Trieäu chöùng naøy ñieån hình cho
caùc loaïi beänh reã.
- Phaàn reã: Treân reã beänh moïc nhieàu reã con chaèng chòt, dính nhieàu
ñaát ñaù daøy 3 - 4 mm vaø khoù röûa saïch. Sau khi röûa saïch, maët ngoaøi
reã coù maøu vaøng naâu. Phaàn goã cheát coù nhöõng vaân maøu naâu ñen, deã
boùp naùt. Quaû theå thöôøng xuaát hieän treân thaân gaàn maët ñaát. Trieäu
chöùng treân reã laø daáu hieäu chính ñeå xaùc ñònh caây bò nhieãm beänh.
Phoøng trò:
- Phoøng: Khi khai hoang phaûi doïn saïch taøn dö thöïc vaät ñeå giaûm
nguoàn laây nhieãm ban ñaàu.
- Trò: Vôùi caây bò beänh vaø nhöõng caây keá caän, duøng thuoác goác hexa-
conazole (Anvil 5SC, Callihex 50SC) noàng ñoä 0,5% pha trong
nöôùc töôùi quanh goác trong baùn kính 0,5 m vôùi lieàu löôïng 3 - 5
lít/caây vaø phaûi xöû lyù 2 - 3 laàn vôùi
chu kyø 2 thaùng/laàn.

Hình 31:
Trieäu chöùng treân reã vaø goã

Hình 32:
Trieäu chöùng treân coå reã



Vôùi caây bò beänh naëng, duøng môõ Calixin 10% (pha trong hoãn
hôïp vaselin vaø daàu haït cao su) queùt leân phaàn reã chính.
Vôùi caùc caây bò cheát, cöa caùch maët ñaát 10 - 15 cm sau ñoù
duøng Garlon 250 pha noàng ñoä 5% trong daàu diesel queùt leân veát
caét ñeå tieâu dieät nguoàn beänh.

Muïc VI:
NHÖÕNG TAÙC HAÏI KHAÙC

Ñieàu 152: Chaùy naéng
Laù bò chaùy naéng laø do chuyeån caây con ñoät ngoät trong boùng raâm
ra naéng hoaëc töôùi nöôùc ít trong luùc trôøi naéng gaét. Thaân caây con bò
chaùy naéng cuõng xaûy ra do maët ñaát noùng, tuû saùt goác caây, coû tranh
daøy ñaëc….
Phaân boá: Hieän töôïng chaùy naéng thöôøng thaáy treân laù, thaân caây
cao su con treân vuøng ñaát soûi, ñaát caùt baïc maøu.
Taùc haïi: Treân caây con ôû vöôøn öông vaø caây KTCB.
Trieäu chöùng: Caây cheát hoaëc bò khoâ ñoàng loaït cuøng moät phía ôû
ñoaïn thaân gaàn maët ñaát. ÔÛ treân maët laù thì bò chaùy loang loå.
Xöû lyù:
- Vöôøn öông, vöôøn nhaân caàn töôùi nöôùc ñaày ñuû vaøo luùc trôøi maùt. Tuû
goác phaûi caùch xa goác caây cao su 10 cm vaø phuû moät lôùp ñaát moûng.
- Phaûi phuùp boàn, tuû goác cho caây môùi troàng, dieät saïch coû treân haøng
caây. Nôi thöôøng xaûy ra chaùy naéng thì duøng voâi noàng ñoä 5% queùt
leân ñoaïn thaân ñaõ hoùa naâu gaàn maët ñaát.
Ñieàu 153: Seùt
Hieän töôïng seùt ñaùnh xaûy ra baát thöôøng trong muøa möa, caây bò
haïi töøng cuïm. Seùt ñaùnh laøm taùn laù heùo raát nhanh, thöôøng gaây ra
cheát caû caây hoaëc moät phía cuûa caây. Töôïng taàng cuûa caây vöøa bò seùt
ñaùnh chuyeån qua maøu naâu tím. Caây bò cheát, khi beû voû bò cheát coù
sôïi tô nhö maïng nheän. Moät hay hai ngaøy sau treân thaân xuaát hieän
boät maøu vaøng nhaït do moït xaâm nhaäp. Caàn phaùt hieän sôùm, cöa caét
boû boä phaän bò cheát, queùt voâi noàng ñoä 5% treân thaân vaø boâi vaselin
treân veát caét.



Muïc VII:
SAÂU HAÏI

Ñieàu 154: Caâu caáu aên laù (Hypomeces squamosus)
Saâu thuoäc boä caùnh cöùng, caùnh coù maøu aùnh kim thöôøng soáng töøng
cuïm 3 - 4 con, nuùp phía döôùi maët laù, giaû cheát khi rôi xuoáng ñaát,
bay khoâng xa, aên gaëm laù giaø chöøa gaân laù laïi. AÁu truøng aên reã cao
su. Baét caâu caáu baèng vôït, phun thuoác tröø saâu Bi 58 noàng ñoä 0,25%
hoaëc Sumicidin theo höôùng daãn treân nhaõn daùn ôû bao bì thuoác.
Ñieàu 155: Saâu roùm vaø saâu ño aên laù (thuoäc hoï Noctuidae vaø Tortricidae)
Saâu aên laù vaø choài non caây cao su, khi coù dòch haïi lôùn thì phun
thuoác Basudin hoaëc Bassa theo höôùng daãn treân nhaõn daùn ôû bao bì
thuoác.
Ñieàu 156: Nheän ñoû vaø nheän vaøng
Xuaát hieän trong muøa ra laù môùi cuøng luùc vôùi beänh ruïng laù phaán
traéng. Nheän thöôøng gaëp treân caây cao su ôû vöôøn caây con vaø vöôøn
caây KTCB. Nheän naèm ôû maët döôùi laù. Laù bò nheän vaøng gaây haïi thì
coù gôïn soùng, hai meùp laù khoâng ñoái xöùng neân deã laàm vôùi trieäu
chöùng thieáu keõm (Zn). Laù bò nheän ñoû haïi thì hai beân meùp laù co laïi.
Xöû lyù: Chæ phun thuoác khi dòch haïi naëng. Phun Bi 58 0,2%,
Polysunfua Canxi 1/100 - 1/70.
Ñieàu 157: Saâu aên voû
Gaây haïi cho voû nguyeân sinh vaø taùi sinh laøm aûnh höôûng ñeán quaù
trình khai thaùc muû cao su. Moät soá loaøi thöôøng gaëp laø Euproctis
subnotata, Hemithe brachteigutta vaø Acanthopsyche snelleni.
Phoøng trò: Coù theå dieät tröø baèng moät soá loaïi thuoác tröø saâu nhö:
DDVP, Thiodan, Sumicidine… ôû noàng ñoä 0,1 - 0,3%.
Ñieàu 158: Moái gaây haïi caây cao su
Do Globitermes sulphureus Haviland vaø Coptotermes curvig-
nathus Holmgren thuoäc hoï Termitidae, boä Isoptera.
Moái thöôøng laøm thaønh nhöõng ñöôøng buøn öôùt noåi leân treân maët
ñaát. Moái aên reã laøm cheát caây.
Xöû lyù:
- Khoâng laáp raùc, coû töôi xuoáng hoá troàng. Tuû raùc giöõ aåm phaûi xa
goác cao su, laøm coû khoâng gaây veát thöông coå reã.
- Chlopyryfos (Lentrek 40EC) noàng ñoä 0,15 - 0,2% töôùi leân toå moái
vôùi lieàu löôïng 4 - 5 lít/toå moái hoaëc quanh goác caây vôùi lieàu löôïng
0,5 - 1,0 lít/caây.



- Nhöõng vuøng coù moái hay gaây haïi, khi chuaån bò hoãn hôïp phaân boø
töôi ñeå hoà reã tum pha theâm chlopyryfos noàng ñoä 0,5%. Vôùi caây
baàu, töôùi chlopyryfos noàng ñoä 0,5% lieàu löôïng 50 ml/baàu 2 - 3
ngaøy tröôùc khi ñem troàng.
Ñieàu 159: Suøng haïi reã caây (hoï Melolonthidae)
Suøng laø teân goïi chung cho aáu truøng cuûa caùc loaøi boï raày caùnh
cöùng. AÁu truøng maøu traéng kem, thaân cong chöõ C. Suøng aên reã caây
töôi, gaây cheát caây vaø gaõy ñoå.
Xöû lyù: Duøng thuoác tröø saâu Bi 58 pha noàng ñoä 0,05% töôùi xung
quanh goác hoaëc raûi thuoác tröø saâu khaùc. Nôi thöôøng coù suøng thì
phaûi xöû lyù ñaát tröôùc luùc ñaët haït cao su baèng Bi 58 hoaëc thuoác tröø
saâu khaùc.
Ñieàu 160: Reäp saùp (Lepidosaphes cocculi vaø Pinnaspis aspidistrae).
Laø coân truøng chích huùt, gaây haïi cho laù vaø choài non treân cao su
KTCB 1 - 2 naêm tuoåi vaø vöôøn nhaân, öông laøm ruïng laù, sinh tröôûng
coøi coïc. Reäp thöôøng gaây haïi trong muøa khoâ. Ngoaøi caây cao su
chuùng coøn gaây haïi cho caây troàng xen vaø caây thaûm phuû.
Xöû lyù: Duøng Bi 58 pha noàng ñoä 0,05% phun treân phaàn caây bò
haïi.

Chöông II:
COÛ TREÂN VÖÔØN CAO SU VAØ BIEÄN PHAÙP XÖÛ LYÙ
Ñieàu 161: Dieät coû
Ñoái vôùi vöôøn öông laøm coû thuû coâng laø chính. Chæ ñöôïc duøng thuoác
dieät coû khi caây cao su con coù ñoaïn voû thaân ñaõ hoùa naâu treân 0,5 m
caùch maët ñaát. Thuoác dieät coû söû duïng laø glyphosate IPA 480 g/lít
vôùi lieàu löôïng 2 – 2,5 lít/ha.
Ñieàu 162: Coû tranh (Imperata cylindrica (L) Beauv.)
Duøng thuoác tröø coû glyphosate IPA 480 g/lít vôùi lieàu löôïng 4 - 5
lít thuoác/ha.
Löôïng nöôùc töø 25 - 30 lít/ha neáu duøng maùy phun CDA. Löôïng
nöôùc 400 - 500 lít/ha neáu duøng bình phun ñeo vai hoaëc maùy phun
khaùc. Chæ duøng nöôùc saïch ñeå pha thuoác.
Thôøi vuï phun: Toát nhaát laø khi coû sinh tröôûng maïnh, laù coøn xanh,
chöa ra hoa (töø ñaàu muøa möa, khoaûng thaùng 6 ñeán thaùng 10).
Thôøi gian phun thuoác vaøo buoåi saùng, khoâng phun buoåi chieàu.
Phun xong 4 - 6 giôø tröôùc khi coù möa thì hieäu quaû dieät coû cao nhaát.


Khoâng phaùt coû, caøy, cuoác trong khu vöïc phun thuoác töø 3 - 4 tuaàn
sau khi phun, ñeå thuoác löu daãn xuoáng dieät thaân ngaàm cuûa coû. Sau
thôøi gian naøy coù theå caøy troàng xen.
Khoâng ñeå thuoác tieáp xuùc vôùi laù, choài non, voû xanh caây cao su.
Ñieàu 163: Caùc loaïi coû khaùc
Duøng moät trong caùc hoãn hôïp sau:
- Glyphosate IPA 480 g/lít vôùi lieàu löôïng 2,0 – 2,5 lít/ha.
- Glyphosate IPA 480 g/lít vôùi lieàu löôïng 2,0 lít/ha phoái hôïp vôùi
metsulfuron-methyl (Ally 20 DF, Alliance 20 DF) 50 - 60 g/ha
hoaëc vôùi triclopyr (Garlon 250) 0,5 lít/ha.

Chöông III:
SÖÛ DUÏNG, BAÛO QUAÛN THUOÁC VAØ AN TOAØN
TRONG COÂNG TAÙC BAÛO VEÄ THÖÏC VAÄT
Ñieàu 164: Söû duïng thuoác
Ñeå söû duïng thuoác coù hieäu quaû phaûi theo yeâu caàu 4 ñuùng nhö sau:
- Ñuùng thuoác: Moãi thuoác chæ duøng ñeå phoøng tröø cho ñoái töôïng
thích hôïp. Thuoác tröø naám beänh khoâng duøng ñeå dieät saâu, dieät coû.
Khoâng duøng caùc thuoác trong danh muïc ñaõ caám.
- Ñuùng luùc: Ñuùng giai ñoaïn phaùt sinh phaùt trieån cuûa taùc nhaân gaây
haïi ñeå thuoác coù taùc duïng dieät ñaït hieäu quaû cao.
- Ñuùng caùch: Moãi loaïi thuoác coù caùch duøng khaùc nhau. Phaûi theo
ñuùng ñaëc tính cuûa thuoác vaø söï höôùng daãn trong quy trình.
- Ñuùng lieàu löôïng: Khoâng töï yù taêng hoaëc giaûm löôïng thuoác vì seõ
aûnh höôûng ñeán hieäu quaû phoøng trò hoaëc gaây taùc duïng ngöôïc gaây
haïi cho ngöôøi vaø caây cao su.
Ñieàu 165: Ñoäc tính cuûa thuoác baûo veä thöïc vaät (BVTV)
Taát caû caùc thuoác BVTV ñeàu coù theå gaây ñoäc ñeán con ngöôøi vaø
moâi tröôøng.
Toå chöùc Y Teá theá giôùi (WHO) chia thuoác BVTV thaønh 4 nhoùm
ñoäc haïi:
- Nhoùm I: raát ñoäc LD50 < 50 mg/kg troïng löôïng cô theå
(TLCT)
- Nhoùm II: ñoäc cao LD50 töø 50 - 500 mg/kg TLCT
- Nhoùm III: ñoäc trung bình LD50 töø 500 - 5000 mg/kg TLCT
- Nhoùm IV: ñoäc yeáu LD50 > 5000 mg/kg TLCT
Trò soá LD50 caøng nhoû thì möùc ñoä ñoäc haïi caøng nguy hieåm.



Ñieàu 166: An toaøn khi duøng thuoác baûo veä thöïc vaät
Khoâng aên, huùt thuoác trong khi ñang phun thuoác. Khoâng duøng
thuoác vaøo muïc ñích khaùc nhö trò gheû, reäp, chí, muoãi...
Caàn coù trang bò baûo hoä lao ñoäng khi pha cheá vaø phun thuoác. Sau
khi phun phaûi thay quaàn aùo vaø giaët saïch. Thôøi gian tieáp xuùc thuoác
toái ña 6 giôø trong ngaøy.
Khoâng söû duïng bình phun bò roø ræ coù theå gaây ngoä ñoäc. Röûa saïch bình
sau khi phun vaø khoâng ñoå xuoáng ao, hoà hoaëc nôi chaên thaû gia suùc.
Khoâng phun ngöôïc chieàu gioù vaø traùnh ñeå thuoác tieáp xuùc vôùi taát
caû caùc boä phaän cuûa cô theå. Neáu bò dính thuoác caàn röûa ngay vaø röûa
nhieàu laàn baèng nöôùc saïch vaø xaø boâng. Neáu caûm thaáy meät neân nghæ
ngôi vaø thay ngöôøi khaùc.
Khoâng söû duïng bao bì ñöïng thuoác vaøo baát kyø muïc ñích naøo khaùc.
Khoâng söû duïng bao bì thöïc phaåm ñeå ñöïng thuoác BVTV.
Khoâng söû duïng treû em vaø phuï nöõ coù thai vaøo baát kyø coâng vieäc
gì coù lieân quan ñeán thuoác BVTV.
Trong tröôøng hôïp bò ngoä ñoäc aùp duïng taát caû phöông tieän ñeå caáp
cöùu, vaø ñöa ñeán cô quan y teá gaàn nhaát cuøng vôùi thuoác gaây ngoä ñoäc.
Ñieàu 167: Baûo quaûn thuoác baûo veä thöïc vaät
Thuoác caàn coù nhaõn hieäu roõ raøng.
Caùc loaïi thuoác phaûi xeáp rieâng theo ñoái töôïng phoøng trò vaø coù teân rieâng.
Trong kho khoâng ñeå thuoác BVTV laãn vôùi phaân boùn.
Khi nhaän, phaùt thuoác phaûi kyù nhaän giöõa beân giao vaø beân nhaän
ñeå quaûn lyù an toaøn.
Kho chöùa thuoác neân xa daân cö, nguoàn nöôùc, thöïc phaåm vaø gia
suùc. Kho caàn xaây döïng vöõng chaéc baèng vaät lieäu khoù chaùy, nôi
khoâng bò ngaäp uùng. Kho phaûi coù caùc phöông tieän chöõa chaùy,
phoøng ñoäc vaø caáp cöùu.
Ñieàu 168: Sô cöùu khi bò nhieãm thuoác baûo veä thöïc vaät
Khi bò nhieãm thuoác baûo veä thöïc vaät caàn laøm ngay caùc böôùc:
- Nhanh choùng chuyeån naïn nhaân ra khoûi vuøng nhieãm thuoác.
- Neáu naïn nhaân khoâng coøn thôû, caàn tieán haønh hoâ haáp nhaân taïo.
- Thay quaàn aùo nhieãm thuoác, lau röûa cô theå naïn nhaân baèng xaø
boâng vaø nöôùc saïch. Traùnh gaây veát thöông treân da vì seõ laøm thuoác
xaâm nhaäp vaøo cô theå naïn nhaân nhanh hôn.
- Neáu maét bò dính thuoác, phaûi röûa nhieàu laàn baèng nöôùc saïch, ít
nhaát trong 15 phuùt.
- Neáu uoáng, nuoát phaûi thuoác khoâng neân gaây noân möûa ngoaïi tröø coù
höôùng daãn treân nhaõn thuoác. Chæ duøng ngoùn tay hay loâng gaø moùc



hoïng laøm noân möûa. Khoâng duøng nöôùc muoái vaø khoâng bao giôø
ñöôïc duøng mieäng tieáp xuùc vôùi naïn nhaân.
- Cho naïn nhaân uoáng dung dòch than hoaït tính (3 muoãng canh pha
trong 200 ml nöôùc) coù taùc duïng haáp thu chaát ñoäc trong ñöôøng tieâu hoùa.
- Neáu naïn nhaân bò co giaät duøng gaïc, löôïc… chaën giöõa hai haøm raêng
ñeå traùnh naïn nhaân caén ñöùt löôõi.
- Giöõ aám, thoaùng vaø yeân tónh cho naïn nhaân vaø nhanh choùng ñöa
ngay ñeán cô sôû y teá gaàn nhaát cuøng vôùi thuoác gaây ngoä ñoäc.
Ñieàu 169: Trieäu chöùng ngoä ñoäc thuoác baûo veä thöïc vaät
Taát caû thuoác BVTV ñeàu gaây ñoäc cho ngöôøi söû duïng. Trieäu
chöùng coù theå bieåu hieän ngay sau khi bò nhieãm ñoäc, hoaëc sau vaøi
giôø hoaëc vaøi ngaøy. Tuøy vaøo ñoäc tính, lieàu löôïng, möùc ñoä nhieãm vaø
thôøi gian tieáp xuùc vôùi thuoác maø coù bieåu hieän khaùc nhau.
Ngoä ñoäc nheï: Ñau ñaàu, buoàn noân, choùng maët, meät moûi, raùt da
(maét, muõi, hoïng), tieâu chaûy, ñoå moà hoâi, aên khoâng ngon (maát vò giaùc).
Ngoä ñoäc trung bình: Noân möûa, môø maét, ñau buïng döõ doäi, maïch
ñaäp nhanh, khoù thôû, co ñoàng töû maét, ñoå moà hoâi nhieàu, cô (baép thòt)
run raåy, co giaät…
Ngoä ñoäc naëng: Cô baép co giaät, khoâng thôû ñöôïc, maát tænh taùo,
maïch ñaäp yeáu (khoâng baét ñöôïc maïch). Trong moät vaøi tröôøng hôïp
coù theå gaây töû vong.
Khi tai naïn xaûy ra, naïn nhaân bò meâ man töùc thì, chaéc chaén ñaõ bò
ngoä ñoäc thuoác, caàn coù bieän phaùp caáp cöùu kòp thôøi.
Löu yù: Tröôøng hôïp ngoä ñoäc naëng bieåu hieän sau 12 giôø keå töø khi
tieáp xuùc vôùi thuoác laø do nguyeân nhaân khaùc.
Kieåu ngoä ñoäc:
- Ngoä ñoäc caáp tính: laø haäu quaû cuûa tai naïn, hoaëc töï töû, hoaëc do tieáp
xuùc laëp ñi laëp laïi nhieàu laàn vôùi moät löôïng thuoác ñaùng keå.
Ñieàu 170: Toå chöùc vaø quaûn lyù coâng taùc baûo veä thöïc vaät
Toå chöùc maïng löôùi:
- Caáp Noâng tröôøng coù toå chuyeân traùch baûo veä thöïc vaät.
- Caáp Coâng ty coù caùn boä chuyeân traùch baûo veä thöïc vaät.
Caùn boä baûo veä thöïc vaät vaø toå chöùc chuyeân traùch baûo veä thöïc vaät phaûi
naém vöõng caùc trieäu chöùng vaø kyõ thuaät phoøng trò caùc beänh haïi chính
thöôøng thaáy cuûa caây cao su, döï tính, döï baùo tình hình saâu beänh cuûa ñôn
vò ñeå höôùng daãn phoøng trò kòp thôøi.
Ñieàu tra: Moãi khi ñieàu tra, caùc kyõ thuaät vieân döïa vaøo caùch ñaùnh giaù
ñaõ quy öôùc ñeå tính tyû leä beänh (TLB %), möùc ñoä bò beänh (CSB %) treân
töøng vöôøn, töøng doøng voâ tính cao su. Sau ñoù toång hôïp laïi ñeå baùo caùo veà
caáp quaûn lyù tröïc tieáp.


Phan iii quytrinhkythuatbaovethucvat

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Tendances

Tendances (20)

En vedette

En vedette (20)

Similaire à Phan iii quytrinhkythuatbaovethucvat

Similaire à Phan iii quytrinhkythuatbaovethucvat (20)

Plus de Hung Pham Thai

Plus de Hung Pham Thai (20)

Phan iii quytrinhkythuatbaovethucvat