De blinde versus de ziende - Drie jaar nachtzwaluwonderzoek in De Kempen door Pieter Wouters.

1. De blinde versus de ziende
Drie jaar nachtzwaluwonderzoek
in De Kempen

5. man

9. 1998 -2000

10. Landelijke trend (index)
300
250
200
150 index
100
50
0
1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005

11. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010
Prioritaire soort in natuurbeleid provincie Noord-Brabant.
Opstellen soortbescherminsplan in 2005
(van Kleunen et al, 2005)
Maatregelen voor herstel en bescherming leefgebieden
Kennislacune in ecologie van de soort

12. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010
“Wordt het voorkomen van de Nachtzwaluw in
Noord-Brabant gestuurd door het voedselaanbod
en welk aandeel hebben klimaatverandering en
het lokale beheer in de aansturing van dit
voedselaanbod?”

13. Nachtzwaluwonderzoek
2008-2010
$

14. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010
* Broedsucces van een nachtzwaluwpopulatie;
Legselgrootte, aantal legsels, groeisnelheid, overleving nestjongen ,
predatie/verstoring.
* Het vergroten van het inzicht in de voedselkeuzes van
Nachtzwaluwen
Waar en waarop jagen nachtzwaluwen
* Voedsel-index
Voorkomen nachtactieve vliegende insecten, voornamelijk nachtvlinders

15. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010
* Aantalsontwikkeling en voorkomen nachtvlinders
Relatie tot klimaatverandering en terreinkarakteristieken
* Aanwijzingen voor het beheer en inrichting van gebieden
t.b.v. de Nachtzwaluw
In het bijzonder kapbeheer en begrazing

16. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010
Vangen van Nachtzwaluwen
Kiezen van vangplaats
De vangplaats MOET in het
zangterritorium liggen.

17. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010
Vangen van Nachtzwaluwen
Kiezen van vangplaats
De vangplaats MOET in het zangterritorium liggen.
Opstellen van het net.
Tegen donkere achtergrond.
Liefst tussen boompjes.
Op de heide (open gebied) noord – zuid gericht.

18. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010

19. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010
Vangen van Nachtzwaluwen
Kiezen van vangplaats
De vangplaats MOET in het zangterritorium liggen.
Opstellen van het net.
Tegen donkere achtergrond.
Liefst tussen boompjes.
Op de heide noord – zuid gericht.
Draaien van geluid.
Zonder geluid vang je niets!
Begin pas met geluid als de vogels het net niet meer zien staan.

20. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010
23:31
23:02
22:33
22:04
21:36
21:07
20:38
20:09
19:40
19:12

21. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010

22. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010

23. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010

24. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010

25. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010

26. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010

27. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010

28. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010

29. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010
N
320 4
40
280
80
0
240
120
200
160

30. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010

31. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010

32. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010
vleugellengte
140
120
vleugellengte (mm)
100
80
60
40
20
0
0 5 10 15 20
dagnummer

33. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010
Gewicht
70
60
50
40
gram
30
20
10
0
0 5 10 15 20
dagnummer

34. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010
Bedreigingen

35. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010

37. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010

38. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010
Standaard
Nest Aantal keer voeren per nacht Gemiddeld
afwijking
Leenderbos
18 17 17 13 17 17 19 22 13 15 11 10 15,75 3,47
nest 2
Leenderbos
16 16 6 12,67 5,77
nest 3
Leenderbos
14 5 14 12 11,25 4,27
nest 4
Strabrechtse
22 22 5 14 13 14 12 14,57 5,94
Heide nest 4
Tabel 2.1: Aantal keren voeren per nacht per nest, met hun gemiddeldes en standaardafwijking erbij.

39. LB
20
0,0
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
1,2
08
LB _N
2
20
08
LB _N
4
20
09
LB _N
3
20
10
LB _N
1
20
10
LB _N
2
20
10
S _N
H 3
20
08
S _N
H 1
20
08
S _N
H 2
20
08
S _N
H 3
20
09
S _N
gemiddelde gewicht keelproppen
H 4
20
09
S _N
H 6
20
09
S _N
H 7
20
10
S _N
H 8
20
10
_N
9
Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010

40. in n aantal
prooinaam proppen prooien
schietmot Schietmot 7 68
(micro)vlinder Microvlinder 7 16
Noctuidae uilen (spec) 10 13
gaasvlieg gaasvlieg 5 10
Autographa gamma gamma-uil 5 9
Thaumetopoea processionea eikenprocessierups 3 7
Agrotis segetum gewone velduil 5 7
Noctua pronuba huismoeder 2 7
Ochropleura plecta haarbos 4 6
Mythimna albipuncta witstipgrasuil 1 5
kever kever (spec) 4 4
Pelosia muscerda muisbeertje 2 4
Cosmia trapezina hyena 3 4

41. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010 netvleugeligen
schietmotten Strabrecht
tweevleugeligen wantsen
kevers
ongedet. vlinders
Leenderbos overige vlinders
microvlinders
schietmotten Leenderbos
netvleugeligen wortelboorder
tweevleugeligen wantsen
spanners
kevers uiltjes
beervlinders
ongedet. vlinders
overige vlinders
microvlinders
wortelboorder
spanners
Strabrechtse Heide
uiltjes
beervlinders

42. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010
- > 80 % Nachtvlinders
- Bijna geen spanners
- Opportunist
- In hoofdlijnen geen verschil
tussen gebieden
Gamma uil

43. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010
* Voedsel-index
Voorkomen nachtactieve vliegende insecten, voornamelijk nachtvlinders
Zwarte c-uil
Bonte grasuil gaasvlieg

44. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010

45. 28-5-2009

46. 120 Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010
100
80
60
Strabrechtse Heide
40 Leenderbos
20
0
6-6- 13-6- 20-6- 27-6- 4-7- 11-7- 18-7- 25-7- 1-8- 8-8- 15-8- 22-8- 29-8- 5-9- 12-9-
2010 2010 2010 2010 2010 2010 2010 2010 2010 2010 2010 2010 2010 2010 2010

48. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010
Enkele opmerkelijke resultaten

49. Man Z5 2008 rood
Man Z6 2009 blauw

50. 2 2 ei / 1 jong
Vrouwtje 5
Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010
Gevangen
30-5-2009
V – 1 ~ 2 km
1 – 2 ~ 2 km
31
1 ei / 1 jong
v

51. Zender 3
2010
26-mei
27 28 29 30 31 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13-jun 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 1 2 3 4 5 6 7 8

52. Zender 3
2010
26-mei
24-jun
13-jun
6-jun
27 28 29 30 31 1 2 3 4 5 7 8 9 10 11 12 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 25 26 27 28 29 30 1 2 3 4 5 6 7 8

55. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010

57. Nachtzwaluwonderzoek 2008-2010
Van zeker twee nachtzwaluwen is bekend dat ze rond 21.45u begonnen
zijn aan hun trek naar Afrika. (8 en 11 september, )