BCE24 | Make it till you Fake it - Annemieke Mol & Milan van Vugt | Initiativ...
Hongarije in Zaken editie 16
1. Hongarije inZaken.eu
Hongarije
Zomer 2009
Editie: 16 - € 6,95
Hongarije: bouwend op een sterk fundament?
Hongaarse biotechbedrijven:
klein maar veelbelovend
Hongaars on(t)roerend goedkoop?
Interview: ITD Hungary
Planned tax law changes for 2010
Aan de toekomst bouwen met het Hongaarse brein
SPECIAL: Techno Parks en Clusters Business Day
Nieuwe rubriek: Rondje langs de velden
Uitgave ter bevordering van de internationale samenwerking met Hongarije
2. Bent u op zoek naar: hardwerkende,
gemotiveerde, Engels of Duits sprekende
productie- en of vakkrachten?
Euromunka is het Hongaarse werving- en selectiebureau dat zich voornamelijk richt op de
Nederlandse arbeidsmarkt.
Met twee kantoren en meer dan 4.000 plaatsbare gemotiveerde productie- en vakkrachten in
onder andere de bouw, logistiek, techniek, metaal, industrie, tuinbouw en transport kan
Euromunka op een snelle en grondige manier selecteren.
Wilt u weten wat Euromunka voor u kan betekenen?
Bezoek onze website of neem vrijblijvend contact op met
de heer Hille Horeman - hille@euromunka.eu.
www.euromunka.nl
Contact
Euromunka Kft
Hille Horeman (NL)
+36 70 398 3570 We hebben kantoren in:
Hille@euromunka.nl Boedapest én Siófok.
Bouw | Metaal | Techniek | Logistiek en Transport | Agrarische sector | Productie | Horeca | Levensmiddelen | (IT)
4. 4 garije in Zaken
Hon
x€.
24,95
*
vo or excl. BTW
VO OR UZELF OF ALS
R
AU VOOR EEN ANDE
n
ije in Zak
e
Hongar
CADE
ije
Hongar
2008
.eu Zomer - € 6,95
inZaken 12
Editie:
sreis:
handel
tie- en
Oriënta
he
betaling via automatisc
ekken
ije ontd
Hongar
g bij
Hongarije * u ontvangt € 3,71 kortin rder
abonneert maakt u ve
inZaken.eu
so. Wanneer u zich
Hongarije
Winter 2009
Editie: 14 - € 6,95
incas
van een advertentie.
?
Hongarije: groots denken, klein handelen
verend
e aans
lag ho
udbaar
ar Hong
arije
direct kans op een gratis plaatsing
ije
Conser emigratie na
Hongar
bij
ije
Hongar
rs over
ije
Hongar
ndse Pe
rlaken.eu
r 2009
Voorjaa - € 6,95
De Nede inZa
15
Editie:
n
t Ooste
van he
kansen
ziet de
Szikszó
iënten
e ingred
, nieuw
r recept
ee n ande
s met: rije: rappa
n ga
ó, Ge
Interview steHonSziksz
ee r va Hungarian Logistics Days
Burgem
nten
sponde Nederlandse logistiek in Hongarije
rije
rre t Honga
Onze co
me
erking
ale samenw
internation
orderin
g van de Interview met Nijhof-Wassink Transport
ter bev
Uitgave
Nostalgie naar een Hongaarse tram
igheden
Ondernemen onder de huidige marktomstand
ss
robusine
Hungarian Business Network: voor ag aadje
Kansen presenteerbl
professionalisering in 2009 t op ee
n
maar nie augurke
n
len en
Bijdragen van onze correspondenten föl, appetej
Mézes apest
samenwerking ed Hongarije
Bo met
Uitgave ter bevordering van de internationale laar in
: Brusse
Int erview ie
itindustr
rse fru
Hongaa
EU
nen de
ning bin
nstverle
de die
chrijden
nsovers
or gre
kket vo
btw-pa
Nieuw twork: ?
ess Ne te netwerken
an Busin om
Hungari le crisis, tijd
Financië denten
ije
Hongar
rrespon enwerk
ing met
onze co ale sam
n van rnation
Bijdrage
de inte
g van
orderin
ter bev
Uitgave
63
Tel. 0900-22652inuut)
(€0,10 per m
d
Abonnementenlan
Postbus 20
1910 AA Uitgeest
www.b ladenbox.nl
5. Peter Schouten
Hoofdredacteur Voorwoord
Twintig jaar geleden knipten de ministers van Buitenlandse Zaken van Hongarije en
Oostenrijk symbolisch het IJzeren Gordijn door. Het Gordijn dat het Oosten en het
Westen scheidde, het communisme van het kapitalisme.
Hongarije richtte meteen haar blik (opnieuw) naar het Westen en was klaar voor de
overgang van het eenpartijsysteem naar de parlementaire democratie. De regering-
Antall begon een beleid van economische en monetaire liberalisering dat tot doel had
het aandeel van de staat in de economie terug te brengen van 90 tot 30 procent. De
Hongaarse export ging zich richten op de EU en andere West-Europese landen en
westerse investeerders vonden gemakkelijk hun weg naar en in Hongarije. Op die
manier werd het land van de Magyaren steeds meer een open economie.
Twintig jaar later, anno 2009, zorgt de teruggang in de wereldhandel voor een
toenemende kwetsbaarheid van Hongarije. Met als gevolg een krimpend Hongaars
bruto binnenlands product. Ditzelfde geldt momenteel voor Nederland. Ons land is
één van de meest open economieën ter wereld en van alle landen met meer dan
10 miljoen inwoners hebben alleen Maleisië, België, Vietnam, Tsjechië en Hongarije
meer internationale handel in vergelijking met hun BBP, aldus het CBS onlangs.
Ofwel, Nederland en Hongarije, zo verweven in de internationale handel en dus ook
met elkaar, zitten in hetzelfde schuitje. Aan ons de taak om u te berichten over hoe
nu verder. Dat hebben wij dan ook gedaan in deze 16e editie van Hongarije in Zaken.
Niet perse oplossingen op landelijk niveau, maar juist de inspanningen en ideeën van
kleinere ondernemingen en individuen zouden wel eens voor een positieve wending
kunnen zorgen.
Hongarije: bouwend op een sterk fundament!? In de artikelen van dit nummer zult
u weer een verrassende inkijk krijgen in de diversiteit van Hongarije. En dan verklap
ik toch alvast de conclusie: het komt goed.
Veel dank aan onze correspondenten voor het schrijven en meedenken. Jullie inbreng
laat zien dat de relatie tussen Nederland en Hongarije springlevend is en toe wat in
staat Hongaren allemaal zijn!
Met vriendelijke groet,
Peter Schouten
Hoofdredacteur
Cover foto:
hongarije@inzaken.eu
Ontwikkeling van
appartementen in Boedapest
Op pagina 37 kunt u meer
informatie hierover vinden.
Hongarije in Zaken | 2009 ed.16
6. Roelof de Wilde
Correspondent
Klein maar veelbelovend
Bij het thema ‘bouwend aan de toekomst op een sterk fundament?!’, denkt men al snel aan
grootse bouwprojecten en de aanleg van nieuwe snelwegen. Bouwen aan de toekomst kan
echter ook plaatsvinden op een kleiner, en zelfs moleculair, niveau. Onlangs sprak ik met de
leidinggevenden van twee veelbelovende Hongaarse biotechbedrijven over hun activiteiten en hun
kijk op de toekomst.
waarbij kwartels een dieet rijk aan
nanoparels kregen, resulteerden in
de leg van significant meer eieren bij
een behandelde groep in vergelijking
met een onbehandelde groep”,
aldus Dr. Prokisch. Gesteund door
de positieve onderzoeksresultaten
besloot hij om deze techniek verder
te ontwikkelen voor de productie van
nanoparels op industriële schaal.
Een vergroting van nanoparels (25.000x)
met behulp van een electronenmicroscoop
Commercieel
Gezien de brede mogelijkheden
voor commercialisering besloot Dr. Prokisch verwacht echter dat
Startende onderneming Dr. Prokisch om de uitvinding dit geen problemen op zal leveren
In het moderne life-science centre te beschermen door middel ondanks het huidige economische
van de Universiteit van Debrecen van een patent. Momenteel is klimaat. Investeren in het bedrijf is
spreek ik met Dr. József Prokisch, Bionanoferm hard op zoek naar de namelijk aantrekkelijk omdat het
wetenschapper en ondernemer, juiste handelscontacten voor het bedrijf een subsidieaanvraag heeft
over het door hem opgerichte exploiteren van de gepatenteerde gewonnen. Deze is goed voor het
bedrijf Bionanoferm Ltd. Zijn bedrijf innovatie in de VS en West-Europa. dekken van 50% van de kosten tot
ontstond in 2008 als spin-off naar Bionanoferm is verder van plan een maximumbedrag van 30 - 40
aanleiding van onderzoeksresultaten om bestaande productideeën op miljoen forint (ca. 100.000 - 140.000
behaald aan de Universiteit van haalbaarheid te testen door middel euro).
Debrecen. van research development
activiteiten. Voor dit doel dient alleen Afsluiter
Uit het veelbelovende onderzoek nog een investeerder gevonden te Op mijn vraag of Hongarije een sterk
bleek dat bepaalde yoghurtbacteriën worden. fundament heeft voor het bouwen
in staat zijn om zogenaamde aan de toekomst antwoordt Dr.
nanoparels te produceren, rijk aan Prokisch als volgt: “Een absoluut
selenium. “Selenium”, zo legt Dr. pluspunt is dat Hongaren geweldige
Prokisch uit, “is een belangrijk spore- onderzoekers zijn. Het probleem
element in voeding. Het is een zit echter daarin dat de oude
antioxidant en draagt onder andere mentaliteit soms nog sterk aanwezig
bij aan het voorkomen van kanker is. Met die mentaliteit bedoel ik het
en verschillende hart- en vaatziekten gedrag waarbij bedrijven proberen
en is goed voor het immuunsysteem alles zelf op te lossen in plaats
van mensen in het algemeen.” Uit van zaken uit te besteden. Mede
het onderzoek bleek verder dat hierdoor zijn we zeer innovatief. Het
de opname van selenium in de ontbreekt ons echter soms aan de
vorm van nanoparels vele malen managementeigenschappen om die
beter gaat in vergelijking met de innovatie te vertalen in commerciële
bestaande vormen van selenium. successen.”
Toepassing van de nanoparels is niet
alleen interessant voor toepassing Een geconcentreerde oplossing van selenium
in voeding voor mensen zoals blijkt nanoparels verkregen via een uniek gepaten-
uit onderzoek. “Een onderzoek teerd proces
Hongarije in Zaken | 2009 ed. 16
7. Zakelijk
Personalized medicine is een
concept dat steeds belangrijker
zal gaan worden in de toekom-
stige gezondheidszorg. Medicatie
zal verstrekt worden op basis van
informatie over leefstijl, leeftijd,
genetische informatie en, mede
door het Hongaarse onderzoek,
ook eiwitinformatie. Door deze
nieuwe aanpak kunnen ziekten
efficiënter bestreden worden,
omdat iedere patiënt een behan-
Bio Systems International – een Samenwerken
deling op maat krijgt.
gevestigde onderneming Samenwerking met de universiteit
Na dit zeer interessante gesprek biedt voor beide partijen voordelen.
begeef ik mij een aantal dagen later Hoog gewaardeerde wetenschappers,
naar een bedrijf van een heel ander zogenaamde biomarkers, te meten leden van de Hungarian Academy
kaliber. Ik spreek met Dr. Istvan in het bloed. Deze nieuwe techniek of Sciences, werken voor BSI en
Kurucz, het hoofd van de Hongaarse stelt artsen in staat om snel en bieden hun diensten daarnaast aan
tak van het Frans-Hongaarse betrouwbaar vast te stellen of als docent, terwijl de universitaire
BioSystems International (BSI kft). iemand kanker onder de leden onderzoeksgroepen meewerken met
heeft of niet. “Op dit moment richten bepaalde onderzoeken binnen het
Dr. Kurucz is een onderzoeker in we ons met name op longkanker, bedrijf.
hart en nieren wat meteen blijkt maar in de komende jaren willen
als ik hem de vraag voorleg wat de we ons ook gaan richten op andere Naast de universitaire
hoofdactiviteiten van BSI kft zijn. vormen als darm- en borstkanker”, samenwerkingsverbanden besteedt
Hij begint driftig te vertellen over aldus Dr. Kurucz. “Daarnaast”, BSI ook werk uit aan verschillende
de activiteiten van BSI waarbij het vervolgt hij, “ontwikkelen we, met bedrijven. Het bedrijf is bijvoorbeeld
jargon door het kantoor vliegt. Kort onze gepatenteerde technieken de belangrijkste partner van
gezegd komt het er op neer dat BSI een methode die bijdraagt aan het een kleiner bedrijf, dat praktisch
zich met name richt op het bepalen concept personalized medicine.” (zie gefinancierd wordt door BSI.
van kanker in een zeer vroeg kader) Samenwerking leidde ook tot een
stadium door bepaalde eiwitten, grote kapitaalwerving, resulterende
Met name over dit laatste onderzoek in een transactie ter waarde van
is Dr. Kurucz zeer positief: “Proteins 3,5 miljoen euro, onder andere
are the best for this!” gefinancierd door de Hongaarse
farmaceut Gedeon Richter.
Frankrijk - Hongarije
De samenwerking tussen Frankrijk Hongarije heeft in de ogen van Dr.
en Hongarije heeft volgens Dr. Kurucz een goed fundament om
Kurucz verschillende redenen: “Het op verder te bouwen. In het geval
bedrijf BSI is in Frankrijk opgericht van innovaties zijn brains, time and
door vier partners waaronder de money nodig. In de eerste van de
twee Hongaren Dr. L. Takacs en Dr. drie is Hongarije goed voorzien,
A. Guttman. Dit heeft ongetwijfeld maar het kost uiteraard tijd en geld
een belangrijke rol gespeeld in de om dit tot uiting te laten komen.
keuze. Wat ook een belangrijke rol Het is met name de achterstand die
heeft gespeeld is het feit dat de Hongarije heeft ten opzichte van
bestuurders van de Universiteit West-Europa die ingehaald moet
een enorme wil hebben om worden.
biotechbedrijven aan te trekken.”
Dr. Kurucz legt uit dat Debrecen
daarnaast een perfecte plaats is voor Tekst en foto’s: Roelof de Wilde
het bedrijf vanwege de kwaliteit van roelof.dewilde@gmail.com
het wetenschappelijk onderzoek.
Hongarije in Zaken | 2009 ed.16
8. Advies in Communicatie
| Grafische Producties | Uitgeverij |
PublisherPartners is een grafisch productiebedrijf en uitgeverij. Wij helpen onze klanten met
GRATIS
SPECIALE ACTIE GRATIS het overbrengen van hun boodschap naar hun doelgroep. Elke gewenste uitgave op papier
of op internet verzorgen wij in eigen huis of met onze geselecteerde partners.
soeppakket
Bestel de HuNed Vuurplaats +
Bogrács (speciale pan) en krijg een Grafische Producties
soeppakket én traditionele houten lepel PublisherPartners kan adviseren of taken
gratis bij de bestelling! overnemen binnen het gehele grafische pro-
ces. We kunnen ideeën vormgeven, een nette
opmaak verzorgen en dit vervolgens laten
Bij de bestelling kunt u aangeven dat u omzetten naar drukwerk en/of een website.
gebruik maakt van deze speciale We hebben ons gespecialiseerd in: magazines,
Bogràcs op open vuur
“Hongarije in Zaken Aktie”. boekwerken én huisstijlen.
De HuNed Vuurplaats waar u een
Bogrács in kan plaatsen om traditioneel
te koken, zonder een open vuur. Uitgeverij
PublisherPartners adviseert én ondersteunt
collega uitgevers. Hiernaast geven we het ne-
Bogràcs in de Overal een lekkere pan Gulyásleves of derlandstalige magazine Hongarije in Zaken
HuNed Vuurplaats
heerlijke Pörkölt maken! uit en we zijn uitgever van het internet
portaal www.inZaken.eu.
Meer informatie over de HuNed Vuurplaats
is beschikbaar via onderstaande website met de magazines
zoekopdracht “Vuurplaats”.
www.huned.nl HuNed Vuurplaats
| Luchthavenweg 81.139 | 5657 EA Eindhoven | t 040-2350250 | f 084-7189786 |
| www.publisherpartners.com |
Vakantieland
Hongarije
www.HongarijeVakantieland.nl geeft internetgebruikers toegang tot
inmiddels meer dan 300 artikelen met relevante Hongarije informatie:
recepten, geschiedenis en tientallen plaatsbeschrijvingen.
Met ruim 90.000 paginabezoeken door 40.000 bezoekers per maand is
www.HongarijeVakantieland.nl de populairste website van
Nederland en Vlaanderen over Hongarije. Ook voor uw zakelijk aanbod
dé plaats om uw aanbod te tonen.
www.HongarijeVakantieland.nl toont de bezoeker op overzichtelijke
wijze informatie over o.a. Hongaarse steden en dorpen, musea, natuur
en recreatiegebieden, (water)sporten en (verblijfs)accommodaties in
Hongarije en het laatste nieuws.
www.HongarijeVakantieland.nl
9. Mária Ballendux-Bogyay
Correspondente
Aan de toekomst bouwen
met het Hongaarse brein rubiccube.net
Een land als Hongarije dat vijfen- Anderen vertrokken om politieke is Lázló Bíró de uitvinder van de
veertig jaar lang door het gesloten redenen in de jaren van het Interbel- balpen. En de holografische spelle-
communistische systeem onderdrukt lum. Veel getalenteerde Hongaren tjes en kunst zijn door Dénes Gábor
is geweest en de geest van concur- emigreerden direct na de Tweede uitgevonden. En wie kent de Rubic
rentie helemaal niet heeft gekend, Wereldoorlog of na 1949, toen de Cube niet, die door de Hongaarse
heeft het niet gemakkelijk in de communisten definitief de macht architect Ernő Rubik is bedacht?
huidige globaliserende wereld. Van grepen. Tijdens de revolutie in 1956
zo’n land mogen we niet verwachten vluchtten circa tweehonderdduizend Geen verkoopmentaliteit
dat het twintig jaar na de omwente- Hongaren naar het buitenland. Ook de huidige generatie Hongaren
ling al volledig opgewassen is tegen blinkt op veel gebieden uit, zoals in
de uitdagingen van vandaag. Maar Praktijkvoorbeelden softwareontwikkeling, biotechno-
de vraag is of er een fundament, Als gevolg van deze massale exodus logie, logistiek, muziek en sporten
een basis is waarop Hongarije zijn behaalden de meeste grote Honga- als schaken, waterpolo en zwem-
toekomst kan bouwen. Waar ligt ren hun belangrijkste successen niet men. Jammer genoeg verlaten ook
de hoop en wat zijn de beloften in Hongarije, maar in het buitenland. vandaag de dag veel getalenteerde,
van Hongarije? Ja, er is een basis, Zo is er het fameuze Joods-Hongaar- creatieve en fantasievolle mensen
namelijk de Hongaarse brains en in- se kwartet – bestaande uit Ede Tel- het land. Met name artsen, natuur-
ventiviteit. Die hebben tot nu toe 13 ler, John von Neumann, Leo Szilárd kundigen en musici. In rijkere delen
Hongaarse Nobelprijswinnaars opge- en Jenő Wigner – dat in Amerika van de wereld wacht hun een betere
leverd. Die brains bieden een stabiel een doorslaggevende rol speelde bij toekomst. Het is bovendien jammer
en onvervreemdbaar fundament voor onder andere de ontwikkeling van dat voor vele recente Hongaarse uit-
de Hongaarse toekomst. kernwapens. vindingen de opbrengsten niet naar
Hongarije gaan. Waarom? Hongaren
De grote generatie Diezelfde Von Neuman stond ook aan beschermen hun uitvindingen niet
Wie een beetje in de Hongaarse de wieg van de computer. Ook de na- goed genoeg. De verkoopmentaliteit
geschiedenis en cultuur thuis is, kent men van Paul Erdős en John Harsányi zit de Hongaren niet in het bloed.
zeker enkele beroemde Hongaarse mogen niet onvermeld blijven. Erdős Ze bedenken van alles en nog wat,
wetenschappers en kunstenaars uit is een van de grootste en meest maar ze hebben veel moeite om hun
de jaren rond de voorlaatste eeuw- baanbrekende wiskundigen van de ideeën te gelde te maken. Daarom
wisseling. De vruchtbare sfeer van twintigste eeuw. Harsányi heeft de kunnen contacten met Nederlanders,
grotere vrijheid in de Oostenrijks- Nobelprijs voor Economie samen met die geboren handelaars zijn, zo nut-
Hongaarse Dubbelmonarchie bood John Nash (vooral bekend door de tig voor Hongaren zijn.
vanaf de tweede helft van de negen- film The Beautiful Mind) in 1994 ge-
tiende eeuw veel Hongaars talent de wonnen. Deze wetenschappers wer- Hongarije, yes you can!
kans om zich volledig te ontplooien. den allemaal in Hongarije geboren en Eén ding zouden de Hongaren abso-
Dankzij de toen al bestaande Hon- hebben er gestudeerd, maar werkten luut moeten leren om succesvol te
gaarse scholen en universiteiten in het buitenland. Slechts enkelen zijn: onderling samenwerken. Uitein-
kon Hongarije rond de eeuwwisse- hebben hun wereldberoemde ont- delijk zouden Hongaren hun be-
ling beschikken over een talentvolle dekkingen in Hongarije gedaan. Dit gaafdheid in het belang van het land
generatie, die vrijwel op alle terrei- was het geval met Ignác Semmel- moeten gebruiken in plaats van voor
nen van het leven haar stempel heeft weis, ontdekker van de oorzaak van de voor hen zo gebruikelijke onder-
gedrukt. De representanten van deze de kraamvrouwenkoorts. Ook Albert linge nutteloze ruzies. Dan zouden
grote generatie, zoals de historicus Szent – Györgyi, ontdekker van de Hongaren zonder meer kunnen
John Lukács ze noemt, hadden twee vitamine C, leefde in Hongarije toen zeggen: “Yes, we can!”
dingen gemeen: hun prestatieniveau hij de Nobelprijs won. Later ging ook
en het tijdvak waarin ze leefden. hij naar de Verenigde Staten. Meer
Hongarije is trots op deze generatie. recent is er János Kornai, wereldbe- Tekst: Mária Ballendux–Bogyay
Trainster voor Hongaarse taal en cultuur
Wel is het een schoonheidsfout dat roemd econometrist, die in Hongarije www.alfold.nl
een aanzienlijk deel van deze talent- bleef werken.
volle wetenschappers en kunstenaars
Hongarije heeft verlaten. Hun rede- Op een ander niveau kunnen nog
nen hiertoe waren verschillend. Voor de volgende beroemde Hongaarse
sommigen was Hongarije te klein. ontdekkers worden genoemd. Zo
Hongarije in Zaken | 2009 ed.16
10. Anton Wetters
Correspondent
Hongaars on(t)roerend goedkoop?
Als we naar de bevolkingsverspreiding van de Hongaren kijken, althans wonend in dit land, dan
zouden geografen het land indelen in de categorie Ontwikkelingslanden. In de regel worden deze
gekenmerkt door de aanwezigheid van een paar grote steden (afhankelijk van de omvang van het
land, in dit geval 1), op relatieve afstand daarvan een aantal satellietsteden en vervolgens het
rurale achterland.
In combinatie met het verschijnsel riante kantoorpanden zijn er reeds Boedapest. Een overstap van het
van een krimpende bevolking (niet gebouwd dan wel in aanbouw en rurale naar het regionale is qua
alleen een demografisch maar tevens duizenden nieuwbouwwoningen zijn onroerend goed prijzen echter
een groot economisch probleem) reeds gerealiseerd, vaak in separate evengoed geen kleine stap voor veel
vindt er een trek naar de stad plaats, wooncentra. Grote winkelcentra mensen. Het wel of niet aanwezig
voor zover men over de middelen zijn er in overvloed en nog een zijn van werkgelegenheid is daar een
beschikt om die stap te wagen aantal is in de planning en veelal cruciaal onderdeel van en juist op
dan wel te volbrengen. Van een zijn internationale consortia de dat gebied woedt er een orkaan van
leegloop van het rurale achterland eigenaren. Vorig jaar waren de ontslagen en arbeidstijdverkorting
is echter nog geen sprake. Op een Ieren, volgens de statistieken, de door Hongarije.
lokale uitzondering na, omdat de grootste investeerders in Boedapest.
‘oudjes’ gewoon achterblijven en De dorpjes
veel jongeren simpelweg het geld Samen met een dagelijks bezoek van Ver weg van Boedapest en in de
niet hebben, en niet over de hulp, tegen de 600.000 auto’s, waar de periferie van de satellietsteden
moed noch een adequate opleiding stad nauwelijks tegen opgewassen komen we terecht in de honderden
beschikken om de stap te maken. en ook niet op gebouwd is, wordt de kleine dorpjes met hun uitstraling
Is dat wel het geval dan is het vaak turbulentie wel duidelijk. Echter, de van rust, ruimte, gemoedelijkheid
snel wegwezen! monetaire crisis die hier ter lande en de veelal lage woningprijzen.
overal voel- en zichtbaar is, heeft tot Slechts her en der doemt een dorpje
Wat betreft het voldoen aan het een behoorlijke stagnatie in de bouw op met hogere huis- en kavelprijzen
criterium ontwikkelingsland zou en op de huizenverkoopmarkt geleid. en meestal komt dat door de
hooguit de bevolkingskrimp een aanwezigheid van een termaal bad
uitzondering hierop betekenen. Op Dat neemt niet weg dat de kosten en / of een andere toeristische
terreinen als bureaucratie, corruptie van levensonderhoud in Boedapest attractie. Deze dorpjes zijn de
van hoog tot laag (van politie ruim, schattingen liggen tussen locaties waar veel Nederlanders hun
tot de ministers, burgemeesters, de 30 en 50%, boven het rurale bestemming vinden.
parlementariërs etc., de pers staat gedeelte van Hongarije liggen. En Hongarije lijkt (behalve het
er vol van en het volk mort als dat geldt in nog grotere mate voor ontbreken van de ’zee’ en een ’hoog
nooit tevoren), een zwabberende de prijzen van woningen, flats en gebergte’) veel op Frankrijk
munteenheid, lage salarissen, een andere vormen van onroerend goed, (of andersom?) dat voor veel
hoge werkloosheid, veel verscholen in ieder geval ten opzichte van de Nederlanders niet meer te betalen is.
armoede, vaak 2 tot 3 generaties rest van Hongarije. Een nieuw begin
wonend in 1 huis, een enorm en in de grote stad is voor veel jonge
toenemend contrast tussen arm en mensen en gezinnen een droom
rijk en een dominante aanwezigheid die zwaar gebukt gaat onder, op
van internationale bedrijven, (die voorhand, financiële perikelen.
vrijwel alles voor elkaar krijgen)
scoort Hongarije een ruime
voldoende. Maar er is ook heel veel De satellietsteden
goeds te melden! In satellietsteden als Györ,
Székesfehérvár, Kecskemét, Szolnok
De huizenmarkt (koop) en Miskolc is de bovenstaande trend
Laten we beginnen met de metropool ook aanwezig doch veel en veel foto: A. Wetters
Boedapest. Deze fraaie stad is minder. Deze steden blijven ver
constant aan verandering onderhevig achter bij de prijsontwikkelingen
en niet alleen qua instroom van in Boedapest en bieden slechts Het is lastig en gewaagd om in
nieuwe bewoners en forensen. een ‘regionale aura’ aan die niet te algemene termen en prijzen te
Honderden nieuwe, grote en vergelijken valt met het mondiale spreken, maar een redelijk huis in
10 Hongarije in Zaken | 2009 ed. 16
11. foto: M. Daenen
deze dorpjes, al dan niet nog te een vermindering van een hindernis waardoor er eisen aan de inrichting
verbouwen, met vaak een grote tuin gezien de eerder genoemde en aangeboden faciliteiten worden
moet verkrijgbaar zijn zo tussen de problemen voor de meeste mensen. gesteld. De vraag is of het incasse-
10 en 40 duizend euro. Websites Neemt niet weg dat een juiste locatie ren van een paar honderd euro per
voldoende om u te oriënteren en aankoop- en verhuurbedrag als jaar opweegt tegen het min of meer
waaronder die van mij. (www. voorwaarde voor een succesvolle afstaan van de gewenste persoonlij-
hungarianhousesandtourism.com) investering gelden. ke woonatmosfeer. Nog afgezien van
de organisatie, geïnvesteerde tijd en
Het meest populaire type huis In Boedapest geldt feitelijk hetzelfde de advertentiekosten.
onder de buitenlandse kopers is het al lijkt u dan vrijwel geen risico
parasztház (zeg maar boerderij, zie te lopen, zeker niet qua vraag die Nieuwbouw! En een nieuwe wind
de foto) die als het even kan ook een alleen maar toeneemt. In deze stad, Net zoals er veel huizen te
pilaren galerij moet hebben. Veelal mits op de juiste locatie gekocht koop staan, zijn er ook grote
zijn die opgetrokken uit leem (een en voor een acceptabel bedrag, is hoeveelheden (bouw)kavels te koop.
levend en ademend huis) en dat een hoge bezettingsgraad vrijwel Ook hier doen zich, soms al op een
materiaal komt het meeste voor op gegarandeerd en samen met de paar kilometer afstand, enorme
de Poesta, de grote laagvlakte, en in stijgende onroerend goed prijzen prijsverschillen voor. Dat kan
wat mindere mate in hoger gelegen kunt u de plank, in de loop der jaren, variëren van 40-50 eurocent per
gebieden. Dit soort type huis is nauwelijks mis slaan. m² tot relatief schrikbarend hoge
eenvoudig te verbouwen alsmede uit prijzen die nauwelijks voor West-
te bouwen. De dorpjes Europa onderdoen. Voor wat betreft
Van oudsher is de markt voor huur- dat laatste denkt u dan wederom
De huizenmarkt (huur) huizen in dorpjes van ondergeschikt aan Boedapest en de toeristische
belang te noemen, zeker in verge- plaatsen. Neemt niet weg dat we
Boedapest en de satellietsteden lijking met bijvoorbeeld Nederland. voor nieuwbouw (afhankelijk van de
Indien u een object in de De tweedeling in achtnemend (te aannemer) grofweg een bedrag van
satellietsteden koopt, met als doel verhuren woonobjecten in steden ten tussen de 550 en 700 euro per m²
deze te verhuren, dan is een lokale opzichte van de dorpjes) kunnen we kunnen aanhouden. Voor dergelijke
studie naar de daar aanwezige gerust constateren dat de markt voor bedragen, zonder marmeren
markt noodzakelijk c.q. gewenst. De huurhuizen in dorpjes vrijwel nihil is vloeren en gouden kranen, moet
aanwezigheid van een universiteit, en die in de steden een stijgende lijn een solide en goed huis overal
industrie en/of fabrieken, kortom, vertoont. In de dorpjes is het ver- in Hongarije te bouwen zijn.
studie- en werkgelegenheid is hier huren aan de lokale bevolking een Inclusief het papierenwerk, tegen
een belangrijk aandachtspunt. vrijwel kansloze zaak. Het verhuren de 3 maanden voor vergunningen
Beide doelgroepen (studenten en van een huis aan een niet-Hongaar, etc., moet een periode van 5
werknemers) kunnen een hoge en in de toeristische sector, heeft weinig maanden voor het geheel (let wel
constante verhuurbezettingsgraad kans. Mocht men zich op deze margi- op de winterstop) afdoende zijn.
garanderen. In de overstap naar de nale markt richten dan komt men al Een nieuwe wind gaat langzaam
grote stad is een te huren object gauw de kritische consument tegen waaien uit de hoek van ecobouw.
Hongarije in Zaken | 2009 ed.16 11
12. Wat beter kan, en wat toch ook
eindelijk eens zou moeten, zijn de
aanpassingen van de autoriteiten en
bijvoorbeeld de nutsvoorzieningen
richting de niet-Hongaarse taal
machtige klanten. Met landelijke
slogans als ‘Hongarije al meer dan
1100 jaar in het midden van Europa’
en ‘Nieuw Hongarije’ worden er
toch verwachtingen gewekt richting
ook het meertalig zijn op diverse
terreinen. Niets van dat alles, slechts
sporadisch komt men een autoriteit
vertegenwoordigend persoon tegen
die een andere taal machtig is; de
papieren en formulieren echter in het
geheel niet. Het IJzeren Taalgordijn
blijft intact.
foto: M. Daenen
Voorts is het een beetje
teleurstellend (valutaverlies bij
aankoop voor de niet-Hongaarse
Doelstelling nummer 1 hiervan is aandacht voor de volgende punten
koper, hoewel dat soms ook een
om vrijwel geheel onafhankelijk daaromtrent :
voordeel kan zijn) dat de introductie
van de nutsvoorzienende bedrijven
van de euro nog steeds niet heeft
te kunnen wonen en, sterker nog, • Het aanbod van te koopstaande
plaatsgevonden. Het wordt constant
misschien energie aan hen te kunnen huizen is enorm toegenomen.
uitgesteld en overtuigende redenen
verkopen. Samen met een snellere Duizenden mensen en gezinnen zijn
blijven eveneens achterwege. Ik zie
bouwtijd een veel goedkopere m²- door de (dreigende) werkloosheid,
u fronsen of de introductie van de
prijs zou een flink aantal lokale arbeidstijdverkorting en stijgende
euro nu wel zo’n goed idee is, maar
bouwondernemers nog weleens een hypotheeklasten in zwaar weer
het zou misschien een vorm van
nieuwe crisis kunnen zien opdoemen terecht gekomen.
stabiliteit in deze turbulente tijden
als men zich niet snel aanpast.
kunnen betekenen.
• Uit die nood geboren, staan de
Waardevast? Prijsstijgingen? En marktprijzen thans tijdelijk onder
In het algemeen, ik heb de
de crisis? druk.
wijsheid niet in pacht, liggen er
In het algemeen, zonder de splitsing
goede en goedkope kansen op de
tussen steden en achterland te • De halfingestorte en zwabberende
Hongaarse huizenmarkt (koop en
maken, kabbelen de prijzen hier Hongaarse forint ten opzicht van
huur), misschien momenteel wel
jaarlijks een x percentage omhoog. de euro is uw derde troef in deze
beter dan ooit. In de regel wordt
De crisis gooit misschien tijdelijk situatie.
u hartelijk ontvangen door de van
roet in het eten maar biedt (zie
nature gastvrije bevolking. Zoals er
hieronder) evengoed nieuwe kansen. Wat gaat goed en wat zou beter
dingen razendsnel gaan, zo gaan er
Wel blijven oppassen voor de juiste kunnen?
ook dingen traag en soms anders
locatie en een correcte huidige Opmerkelijk goed en bijzonder
dan u gewend bent. Doch alles is
marktprijs. Indien u hier omtrent snel gaat de afwikkeling van de
stabiel en rechtszeker en dat is een
slecht of matig geïnformeerd bent aankoop van onroerend goed hier
hele geruststelling ten opzichte
dan kunnen de waardevastheid en in Hongarije. Kort gezegd is het een
van andere landen. Met een beetje
de prijsstijgingen nog wel eens aan u kwestie van het aankoopcontract
aanpassen en geduld (een kameleon
voorbij gaan. tekenen, betalen en u heeft er een
met een olifantenhuid) zult u vast
bezit bij. Voor de totale procedure,
uw draai hier kunnen vinden. Veel
De mondiale crisis in den lande is in die naast deze zaken plaatsvindt,
woonplezier gewenst!
ieder geval als een bom ingeslagen zoals de werkzaamheden van de
en laat vrijwel overal haar sporen advocaat, de notaris, het kadaster
na zoals een stagnerende verkoop etc. verwijs ik u graag naar de Tekst: Anton Wetters
van onroerend goed, bouwstops, welhaast ontelbare websites over Foto’s: A. Wetters en M. Daenen
hogere hypotheeklasten etc. Toch deze materie. Wat dat betreft staat acwetters@hotmail.com
biedt de crisis u kansen richting de de Hongaarse wet achter u, daar
aanschaf van onroerend goed en zouden heel wat ‘moderne’ landen
een voorbeeld aan kunnen nemen.
12 Hongarije in Zaken | 2009 ed. 16
13. Karin Gabor
Correspondente
Michel Daenen
Correspondent Column
Tijd en geduld …
Dat we naar Nederland zouden gaan die toevallig in een eerder stadium door de aannemer en als ze die klus
voor de bevalling van ons tweede onze eigen badkamer heeft betegeld. af hebben, is het werk voor die dag
kindje was vanaf het begin duidelijk. Drie dagen later was het klaar. gedaan en mogen ze in principe
Dat we dan ook ons bouwproject een Wat bleek: de aannemer was er naar huis. Aangezien ze echter
aantal weken alleen moesten laten vanuit gegaan dat we 3 dagen later met z’n allen met één auto komen,
wisten we ook, het was een logische zouden komen. De les die wij hieruit moeten ze toch wachten tot iedereen
consequentie. Maar wel eentje waar trokken: als je je teleurstelling wilt klaar is, dus dan kan je best wat
we minder blij mee waren, gezien de beperken, kan je beter een dag later konijnenvoer verzamelen of het
ervaringen die we de afgelopen jaren terugkomen dan dat ze denken, tussendoor wat rustiger aan doen als
met bouwen, zowel in Nederland maar eerder moet je zeker niet je toch weet dat je het werk wel af
als in Hongarije, hebben opgedaan. komen. Qua planning komt het vaak krijgt die dag. Duidelijke opdrachten,
Je moet er immers persoonlijk bij op ‘last minute’ aan. Maar of dat het liefst in de vorm van een
aanwezig zijn, anders gebeurt er echt Hongaars is, is de vraag. Ook in probleem, werken bijzonder goed.
weinig of gaat het niet zoals je wilt. Nederland geldt dat er een hoop geld Als je ergens mee zit, gaan ze ter
We waren beiden dan ook behoorlijk bespaard zou kunnen worden als er plekke op zoek naar een oplossing
zenuwachtig toen we drie weken beter gepland zou worden en men en zijn daarin heel inventief en
na de bevalling (van een prachtige ook moeite zou doen om zich aan die creatief. Zo ook met hergebruik.
dochter) na twee dagen rijden onze planning te houden. Hoewel misschien dan uit noodzaak
straat in Tardona weer inreden. geboren, zijn de Hongaren qua
Michel had de bouw tijdens onze Wat wel echt anders is, is de hergebruik veel beter bezig dan de
afwezigheid zo goed mogelijk vanuit hoeveelheid mensen die soms op gemiddelde Nederlander. Bij de sloop
Nederland begeleid. Stilleggen was een klus wordt gezet. Wij denken werden alle dakpannen en stenen zo
helaas geen optie geweest, dus met dat het een overblijfsel is uit netjes van hun plaats gehaald dat er
goede afspraken vooraf, specifieke de communistische tijd, waarin gewoon weer opnieuw mee gebouwd
tekeningen, veel tussentijdse iedereen werk moest hebben. Dat kan worden. Als dat geen “cradle
communicatie over de mail, een wil niet zeggen dat ook iedereen to cradle” en duurzaam bouwen is!
zakenwaarneemster ter plekke en werkt. We maken het geregeld Nou ja, enige relativering is daarbij
veel foto’s hebben we het doorgezet. mee dat er één man iets aan het wel op zijn plaats, want toen we van
doen is (bijvoorbeeld beton van een de week in de bouwmarkt naar een
De laatste 2 weken voor terugkomst staander van een pergola afslaan) waterbesparende douchekop vroegen
hadden we echter geen foto’s meer en dat de rest er dan omheen staat kregen we als antwoord dat er
gekregen en er waren al wel enige te kijken. Het komt niet in ze op dat meerdere standen op een douchekop
budgetoverschrijdingen geweest. De ze die tijd die ze staan te wachten mogelijk zijn en dat er daar ook best
aannemer had ons echter verzekerd voordat ze nodig zijn (om de pergola een zuinige bij zit. Ach, ook dat komt
dat we heel blij zouden zijn met te verplaatsen) aan iets anders met de tijd, net als de eindstreep
het werk dat ze gedaan hadden nuttigs zouden kunnen besteden. van ons bouwproces, al kost het
en dat het allemaal klaar zou zijn Als opdrachtgever sta je wel eens dan wat meer tijd en geld dan waar
als we thuiskwamen. Helaas, de raar te kijken als er gras voor thuis we op gehoopt hadden, maar mooi
werkelijkheid bleek anders. Een voor de konijnen wordt verzameld wordt het zeker.
derde van de terrassen, dat echt af in plaats van dat er een muurtje
zou zijn, was nog niet betegeld en wordt gezet. Inmiddels weten we: ze
ook het paviljoen was bij lange na krijgen per dag een taak opgedragen Tekst en foto: Karin Gabor - Michel Daenen
www.movetobalance.nl
niet af. Enigszins teleurgesteld doken
we die avond in bed. De volgende
morgen werden we al vroeg gewekt.
Toen we de gordijnen open deden
telden we twaalf man die druk bezig
waren. De tegelzetters maakten
het terras af, de timmerlieden
waren balken aan het zagen en de
stukadoors en elektriciens waren
ook druk bezig aan het paviljoen.
Ieder op z’n eigen vakgebied,
want mensen leren hier nog echt
ambachtelijk werk. En ze verstaan
hun vak, op een enkele beunhaas na
Hongarije in Zaken | 2009 ed.16 13
14. advertorial
Denk eens aan stagiaires voor uw
Hongaarse activiteiten!
Hoe gaat AIESEC te werk?
AIESEC verzorgt de gehele
opvang en begeleiding van de
stagiair gedurende het hele
proces. De organisatie zorgt
namelijk voor alle formaliteiten,
zoals het regelen van de ver-
blijfsvergunning, tewerkstellings-
vergunning, het BSN-nummer en
opent voor de stagiair zelfs een
bankrekening.
Het bedrijf geeft aan welke
opdracht hij door de student wil
Steeds meer bedrijven kijken Hongaarse studenten zelf. Zij laten uitvoeren, welke periode
over de grenzen. Ze overwegen beheersen de taal en kennen de men de student het liefst wenst,
iets op te starten in het buiten- cultuur, wat u een groot voordeel selecteert zijn eigen kandidaat
land, bijvoorbeeld in Hongarije, op kan leveren. en AIESEC doet de rest.
maar willen zich uiteraard goed
voorbereiden. Dit kan door bij- Een belangrijk voordeel van het Vanuit Nederland voert de
voorbeeld eerst marktonderzoek stageprogramma is het feit dat student het onderzoek uit,
te doen of op vrijblijvende basis u de student zelf kunt selecteren in overleg is dit verder uit te
een project uit te laten voeren. aan de hand van verschillende werken in Hongarije zelf. Het
Dan zou de studentenorganisatie criteria, zoals universitaire aantrekken van een stagiair om
AIESEC een uitkomst kunnen achtergrond, specifieke compu- die kansen te grijpen die er voor
bieden. tervaardigheden, tijdsduur en uw bedrijf liggen in Hongarije
talenkennis. De studenten waar is zeker aan te raden. Jaarlijks
Deze internationale studentenor- AIESEC mee werkt zijn allen maken duizenden bedrijven we-
ganisatie is vertegenwoordigd op academisch opgeleid, spreken reldwijd gebruik van het netwerk
meer dan 1.100 universiteiten in naast de moedertaal uitstekend van AIESEC.
meer dan 108 landen. Via deze Engels en zijn uiteraard interna-
organisatie kunnen internationale tionaal georiënteerd. Bovendien In hoeverre is AIESEC al
academici op tijdelijke basis in zijn zij flexibel en snel inzetbaar. actief in Hongarije?
Nederland worden ingezet. Het merendeel van de studenten In Hongarije is deze studen-
bevinden zich in de eindfase van tenorganisatie al jaren actief.
Waarom zou een AIESEC- hun studie en zijn op zoek naar Op alle grote universiteiten is
stagiaire interessant zijn voor professionele ontwikkeling en een AIESEC vestiging actief,
het Nederlandse bedrijfs- uitdaging. Bovendien hebben waar bemiddeld kan worden
leven? zij de meest recente kennis tussen het bedrijfsleven en de
Het mooie van de AIESEC werk- op het gebied van organisatie- studenten.
wijze is dat u op flexibele en kunde, financiering, accounting,
voordelige wijze werkkrachten marketing en IT. U kunt zelf
Voor meer informatie verwijzen wij u naar
inhuurt. Via deze constructie de meest geschikte student de website: www.aiesec.nl.
kunt u bijvoorbeeld lokale uitkiezen aan de hand van het
marktkennis opdoen via gewenste profiel.
14 Hongarije in Zaken | 2009 ed. 16
15. Rondje
langs de velden
In de rubriek “Rondje langs de velden” wil Hongarije in Zaken aan twee verschillende bedrijven,
individuen of organisaties in elke editie de ruimte bieden om zich kort te presenteren door middel
van een aantal vragen. Ons blad wil hierbij juist de wat minder bekende en/of grote instellingen
benaderen die met Hongarije bezig zijn. Daarom zullen bijvoorbeeld ook individuen die iets noe-
menswaardig op touw zetten hier aan bod komen. De aftrap wordt gedaan door Euromunka en
Twynstra Gudde. Weet u nog spelers voor op dit veld, neemt u dan contact met de redactie op!
Wie Wie
Ellen van der Lei, werkzaam bij Twynstra Gudde Euromunka Kft, werving- en selectie te Hongarije;
Adviseurs en Managers. Twynstra Gudde is gerelateerd Boedapest en Siofok (Balatonmeer)
aan Highland Worldwide, een internationaal groeiende
groep van onafhankelijke adviesbureaus in de
Verenigde Staten, Frankrijk, Groot-Brittanië, Duitsland,
Hongarije en Italië.
Activiteiten Activiteiten
Twynstra Gudde bedient zowel de private als de Euromunka richt zich op het werven en selecteren
publieke sector. In Hongarije ligt de nadruk op public van vak- en productiekrachten voor de West-Europese
sector, health care, travel and transport, energy and markt. Euromunka is sterk vertegenwoordigd in onder
utilities. andere de bouw, metaal, techniek, productie, horeca,
logistiek en transport.
Zakendoen in Hongarije Zakendoen in Hongarije
Via Highland Worldwide zijn wij met de Hongaarse Euromunka werkt voornamelijk samen met Nederlandse
partner Horváth partners betrokken bij een aantal uitzendbureaus. Doordat we zeer intensief werven
studies naar vernieuwing in de gezondheidszorg. Dit en hoge eisen stellen aan de kandidaten én aan onze
betreft het samenvoegen van gezondheidsinstellingen. klanten, is Euromunka uitgegroeid tot een betrouwbare
Daarnaast wordt gekeken wat momenteel, maar ook partner in Hongarije en Nederland. Wij verwachten veel
op de lange termijn, de kansen zijn in Hongarije als van onze klanten (officiële contracten, goede salarissen,
adviesbureau. Korte termijn gezien kan het een lastige verzekering, nette huisvesting en goede begeleiding) en
periode worden, maar met name voor de publieke daar krijgen ze gemotiveerde hardwerkende Engels of
sector is een interessant, maar uitdagende klus Duits sprekende vakkrachten voor terug, die graag voor
weggelegd. een langere periode aan het uitzendbureau verbonden
willen blijven. Door onze uitgebreide werving, 24 uurs
begeleiding, snelle reactiesnelheid en correcte informa-
tievoorziening hebben we meer dan 4.000 beschikbare
kandidaten in onze database en hebben we al meer dan
600 man aan een baan kunnen helpen.
Doel Doel
In Hongarije staat veel te gebeuren als het gaat om Bij Euromunka ligt de nadruk op kwaliteit en service.
de ontwikkeling van de publieke sector. Als voorbeeld Momenteel zijn we daarom ook druk bezig met het
kan integrale gebiedsontwikkeling genoemd worden. organiseren van SCC opleidingen (VCA vergelijkbaar en
Het aangaan van bijvoorbeeld een publiek/publieke of geaccepteerd in Nederland), testlocaties en trainingen
publiek/private samenwerking om win-win situaties om nog beter aan de eisen van de klant te kunnen
te creëren, komt in Hongarije en andere landen in de voldoen. Team Euromunka is continue bezig om de
regio (nog) niet veel van de grond. Wij zien het als kwaliteit en service te kunnen blijven waarborgen.
een uitdaging om ook Hongarije mooier en sterker te
maken!
Contact Contact
Ellen van der Lei Euromunka Kft
elv@tg.nl Hille Horeman (NL)
+31 6 53 69 21 43 +36 70 398 3570
www.twynstragudde.com of Hille@euromunka.nl
www.highlandworldwide.com www.euromunka.nl
Hongarije in Zaken | 2009 ed.16 1
16. NIEUWS
uit de media
No growth before 2011 in the Hungarian Nederlandse architect voor Hongaars project
convergence plan update De gemeenteraad van Boedapest heeft woensdag ar-
The government does not expect any economic growth chitect Erick van Egeraat de opdracht gegeven voor de
before 2011, according to its updated convergence plan uitwerking van zijn plannen voor het nieuwe stadhuis
submitted to the European Commission. GDP is forecast complex in het centrum van de stad. Met zijn ontwerp
to shrink by 6.7% this year and 0.9% in 2010 before won hij vorig jaar een internationale architectenwed-
expanding by 3.6% in 2011. The National Bank (MNB) strijd. Het besluit betekent de belangrijkste stap voor
has the same forecast for growth in 2009 and 2010 but de realisatie van dit miljoenenproject.
sees only 3.4% growth in 2011. (N.B. In its previous ,,Dit is werkelijk goed nieuws voor alle betrokkenen, in
update last December, the government still foresaw the het bijzonder voor mijn team dat nu eindelijk het werk
economy shrinking by 0.9% this year, then growing by kan afmaken waaraan we vorig jaar zijn begonnen”,
1.6% in 2010 and 2.5% in 2011.) Concerning inflation, zegt Erick van Egeraat. ,,Een project van deze omvang
both the government and the MNB expect 4.5% this betekent werk voor veel mensen. In dit geval zowel in
year but the government sees 3.8% in 2010 and the Hongarije als in Nederland en dat is natuurlijk van groot
MNB 4.3%. The government projects budget deficits belang in deze economisch moeilijke tijden.”
of 3.9% of GDP this year, 3.8% next year, and 2.8%,
meeting the euro adoption criterion in 2011. The De aanstelling van Erick van Egeraat voor dit
December forecast predicted deficits of 2.6%, 2.5% ambitieuze project in Hongarije werd onderbroken
and 2.2% for 2009-11. The MNB expects deficits of 4% door de economische crisis. ,,Het faillissement van
next year and 4.3% in 2011. mijn kantoor was uiteindelijk onvermijdelijk en erg
vervelend. Niet alleen kostte het heel veel geld, het
kostte vele medewerkers hun baan.”
,,Na een voorzichtige start begin dit jaar ben ik mijn
nieuwe bedrijf nu rustig aan het opbouwen. Het feit dat
ik mijn bureau nu weer verder kan uitbreiden, is zeker
gezien het huidige investeringsklimaat uitzonderlijk te
noemen.“
Door krachtig optreden van het stadsbestuur en
ondersteuning van de Nederlandse Ambassade kon
de continuïteit van het project worden veilig gesteld.
Het nieuwe bedrijf Designed by Erick van Egeraat en
partner EMEM IOB verwachten dat deze opdracht de
komende 4 tot 5 jaar veel werk zal opleveren.
De bouwvergunning wordt nog vóór het eind van dit
jaar verwacht. Daarna beginnen de voorbereidingen
Source: Royal Netherlands
Embassy in Hungary
voor de bouw die naar alle verwachting in 2010
start. Het project behoort met zijn meer dan 100.000
vierkante meter en geschatte budget van rond de 150
miljoen euro tot de grootste in centraal Europa.
EUR 6.5bn available in EU funding to help
Hungarian construction industry Het ‘Heart of Budapest’-project is in Europa uniek in
Budapest, May 24 (MTI) - A total of 1,800 billion forints zijn soort. Het 18e eeuwse barokke stadhuis wordt in
(EUR 6.5bn) has been made available in European Erick van Egeraat’s plannen volledig hergebruikt en
Union funding to help stabilise Hungary’s construction direct verbonden met de twee belangrijkste metrolijnen
sector hit hard by the economic crisis, a Socialist party in de stad. Hiermee kan Boedapest één van de meest
MP told MTI on Sunday. duurzame stedelijke herontwikkelingsplannen in Europa
realiseren.
The funding available by application until June next
year can help prevent domestic small and medium size Naast de uitvoerige restauratie van het bestaande
enterprises from going out of business, Barath said. complex wordt op deze locatie die bijna 300 jaar braak
It is also expected to help skilled workers stay in the heeft gelegen een mix van functies gerealiseerd. Een
sector, he added. hotel, een cultureel forum, kantoren, winkels, horeca
en vier openbare pleinen zullen moeten garanderen dat
He noted that parliament two weeks ago unanimously het stadsdeel Buda gedurende 24 uur per dag bruist
supported a bill aimed at helping the crisis hit van activiteiten.
construction sector, adding that the government had
been working out further proposals aimed at boosting Bron: architectenweb.nl
investment in the sector.
Source: mti.hu
1 Hongarije in Zaken | 2009 ed. 16
17. NIEUWS uit de media
Druk bezocht real estate seminar IMF green-lights 3rd tranche of loan to Hungary
Vrijdag 8 mei 2009 - Het door de Nederlands- The International Monetary Fund (IMF) completed the
Hongaarse Kamer van Koophandel georganiseerde second review of Hungary’s economic performance
real estate seminar is druk bezocht door een grote under a programme supported by a 17-month Stand-
diversiteit van bedrijven en organisaties. By Arrangement (SBA). This enables the immediate
In zijn inleiding gaf dagvoorzitter Lóránt Varga al disbursement of the third, EUR 1.4bn tranche of the
aan dat we zeker niet heen komen om een stukje stand-by arrangement secured last autumn. This brings
negativiteit aan de orde te stellen als gevolg van de total disbursements under the program to SDR 7.58
economische crisis. We moeten ons echter realiseren billion (about EUR 8.4bn or USD 11.7bn).
dat de wereld en de economie, zij het getemperd,
gewoon doordraait. Geen enkele vergelijking met de The lender urged authorities to seek ways to
jaren ‘30 van de vorige eeuw gaat op en we gaan weer provide the financial supervisory agency (PSZÁF)
positief kijken naar de toekomst. with the necessary regulatory powers and also to
swiftly enhance remedial action and bank resolution
Achtereenvolgens werd door diverse organisaties frameworks. Hungary’s Finance Minister Péter Oszkó
gesproken. De heer Stuart Durrant ging in op het said that the IMF has approached Hungary with an offer
belang van waardebepalingen in het geheel en de to continue its financing deal with the country once the
juistheid daarvan in het bijzonder. Wat is een redelijke current package runs out but Hungary is not in talks to
waarde voor een kantoorpand? extend the financing deal. The SBA was approved on 6
Lukas Hochedinger van KPMG presenteerde het November 2008 for SDR 10.53bn (about EUR 11.7bn
recentelijk uitgevoerde onderzoek naar de kostprijs van or USD 16.2bn). The arrangement entails exceptional
de realisatie van hotels in Centraal en Oost-Europa. Aan access to IMF resources, amounting to 1,015% of
de hand van dit onderzoek zijn zij in staat benchmarks Hungary’s quota.
uit te voeren voor toekomstige hotel-ontwikkelingen.
De gevolgen van wetswijzigingen in de belastingen op
onroerend goed werd aan de orde gesteld door Gergely Source: Royal Netherlands Embassy in Hungary
Demetrovics van KPMG. Bij de nieuwe Hongaarse
regering wordt koud-water-vrees gesignaleerd ten
aanzien van het doorvoeren van nieuwe voorstellen.
Socialists call for donations for crisis management
Met het uitvoeren van omvangrijke maatregelen zou
fund
de onroerend goed markt in Hongarije grote schade
Budapest, June 12 (MTI) - Hungary’s governing
kunnen aanbrengen. Per 1 juli 2009 zal in ieder geval
Socialists are calling on the 100 richest people,
de fel bekritiseerde verhoging van het BTW tarief van
national and local politicians, banks and businesses to
20% naar 25% worden doorgevoerd. Voor eerste
make one-off donations as contribution to the crisis
levensbehoeften zal een verlaagd tarief van 18%
management fund, the party’s parliamentary group
worden geïntroduceerd.
director said on Friday.
Het laatste woord was aan Adam Dimitru van Tebodin.
“The 100 richest entrepreneurs in Hungary should
Tebodin heeft een groot pakket toepassingen voor de
personally contribute to filling up the fund, and
toepassing van groene technologie vastgoedprojecten.
all politicians, whether national or local council
Bron: Hongarije Vandaag representatives, should also contribute to it,” said
Jozsef Tobias. The same is expected from businesses,
financial institutions and banks that received state help
for their operation in recent years, he added.
Hard Rock Café bouwt grootste casino van Europa
Tobias said the Socialists would propose to the
Een Amerikaanse casino-uitbater, ook eigenaar van
government that banks should be asked to restrain
de keten Hard Rock Café, is van plan om in Hongarije
from forcefully evicting people who cannot pay the
het grootste casino van Europa te bouwen. De groep
increased installments of their home loans. A law to
Seminole Hard Rock Entertainment wil 5 miljard euro in
this effect is planned to be approved in the autumn, he
het project investeren.
added.
Het casinocomplex komt nabij de grens met Oostenrijk Source: mti.hu
en Slovakije. Er komen 316 hotelkamers, meer dan
1.500 gokautomaten, een honderdtal speeltafels en
tien pokerzalen. Tegen 2012 moet alles af zijn. Het
wordt het eerste casino van Hard Rock Entertainment
in Europa. De keten is sinds 2007 in handen van een
indianenstam, de seminole. (belga/gb)
Bron: demorgen.be
Hongarije in Zaken | 2009 ed.16 1
18. Karin Gabor Michel Daenen
Correspondente Correspondent
Waarom moeilijk doen als het
makkelijk kan?
Een beetje bizar is het wel: je woont
en werkt in Noordoost-Hongarije
en rijdt zo’n 2 à 2,5 uur enkele
reis om je collega-ondernemers
uit je eigen regio in Boedapest te
ontmoeten bij de Nederlandse Club
of de Nederlands-Hongaarse Kamer
van Koophandel (NHCC). Dat kan
beter dachten ondernemers Leo
Geesink en Michel Daenen begin dit
jaar en kort daarop werd de daad
bij het woord gevoegd. In februari
2009 vond de eerste bijeenkomst
plaats van de Nederlandse Club
Noordoost-Hongarije (wie een
betere naam weet mag hem
doorgeven). Plaats van handeling
was het dorpje Bekölce, waar Nico
en Anita van Rijn van Western Horse
Stable paarden houden en les- en
paardrijdarrangementen bieden in
western stijl. Het concept van het We zijn onlangs te gast geweest ontstaan over uitbreiding van de
regionale netwerk is simpel: om in Szakáci bij Elisabeth en Joris activiteiten van het netwerk, zoals
de 3 à 4 maanden stelt één van de van Aerde van Move2Hungary, gezamenlijke Nederlandse les voor
deelnemers zijn bedrijf of huis ter een ruraal vakantiedorp met een kinderen, samenwerkingsverbanden
beschikking om elkaar te ontmoeten. slowfoodrestaurant in wording. tussen ondernemers in de regio en
In september later dit jaar zijn gezamenlijke belangenbehartiging.
Om niet iedereen te verplichten we te gast bij Carlo Holshuijsen Moet je perse ondernemer zijn om
die taak een keer op zich te nemen van European Stone Trade en in deel te nemen? Nee, iedereen die
en om ook de gastheer/-vrouw november bij Karin Gabor en Michel wil komen en zich van te voren
niet op kosten te jagen, wordt er Daenen van Move to Balance. aanmeldt is van harte welkom.
per bijeenkomst een bescheiden Primair gaat het er om dat
bijdrage in de kosten gevraagd, ter De twee eerste bijeenkomsten Nederlanders in het Noordoosten
plekke af te rekenen. De gastheer/- hebben al uitgewezen dat het elkaar willen helpen om een goed
vrouw heeft de gelegenheid om wat nuttige en aangename heel goed bestaan op te bouwen in die regio,
meer over z’n bedrijf of zichzelf te te combineren zijn. Tips over het waar het leven en ondernemen toch
vertellen en iedereen stelt zich kort leven en/of werken in de regio net even anders is dan in Boedapest.
voor, waardoor je meteen weet met worden uitgewisseld (bij wie moet Aangezien er geen volledig bestand
wie je later nog eens wat door wilt je waarvoor zijn?) en daarnaast is is van Nederlanders in Hongarije,
praten. Inmiddels ligt de tweede het ook gewoon gezellig en wordt er laat staan in deze regio, vormt de
bijeenkomst al weer achter ons. lekker gegeten. Ook zijn er al ideeën groep zich door mond-tot-mond
reclame.
Mocht u geïnteresseerd zijn of
iemand kennen die in deze regio
woont en/of onderneemt en wellicht
van de partij wil zijn, dan kunt u
contact opnemen met Leo Geesink
(leo.geesink@egreal.eu) of Michel
Daenen (info@movetobalance.nl).
Tekst en foto’s: Karin Gabor en Michel Daenen
www.movetobalance.nl
18 Hongarije in Zaken | 2009 ed. 16