SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  40
Hongarije         inZaken.eu
                                                                                                Hongarije

                                                                         Zomer 2009
                                                                          Editie: 16 - € 6,95




 Hongarije: bouwend op een sterk fundament?




                                                            Hongaarse biotechbedrijven:
                                                               klein maar veelbelovend

                                                     Hongaars on(t)roerend goedkoop?

                                                                  Interview: ITD Hungary

                                                     Planned tax law changes for 2010


Aan de toekomst bouwen met het Hongaarse brein

SPECIAL: Techno Parks en Clusters Business Day

Nieuwe rubriek: Rondje langs de velden


          Uitgave ter bevordering van de internationale samenwerking met Hongarije
Bent u op zoek naar: hardwerkende,

    gemotiveerde, Engels of Duits sprekende

                  productie- en of vakkrachten?

    Euromunka is het Hongaarse werving- en selectiebureau dat zich voornamelijk richt op de
                                Nederlandse arbeidsmarkt.

   Met twee kantoren en meer dan 4.000 plaatsbare gemotiveerde productie- en vakkrachten in
     onder andere de bouw, logistiek, techniek, metaal, industrie, tuinbouw en transport kan
                   Euromunka op een snelle en grondige manier selecteren.

                       Wilt u weten wat Euromunka voor u kan betekenen?
                       Bezoek onze website of neem vrijblijvend contact op met
                            de heer Hille Horeman - hille@euromunka.eu.




                     www.euromunka.nl




                                        Contact
                                  Euromunka Kft
                             Hille Horeman (NL)
                             +36 70 398 3570             We hebben kantoren in:
                             Hille@euromunka.nl          Boedapest én Siófok.


Bouw | Metaal | Techniek | Logistiek en Transport | Agrarische sector | Productie | Horeca | Levensmiddelen | (IT)
In deze uitgave
Voorwoord                                                                    5                                                                                           6
Hongaarse biotechbedrijven:
Klein maar veelbelovend                                                      6-7

Aan de toekomst bouwen met
het Hongaarse brein                                                          9

Hongaars on(t)roerend goedkoop?                                              10-12

Column: tijd en geduld                                                       13

Rondje langs de Velden                                                       15
                                                                                                                                                                   20
Nieuws uit de media                                                          16-17

De Nederlandse Club Noordoost-Hongarije                                      18

Hongarije en de valuta                                                       19

ITD Hungary en Hongarije in Zaken:
een perfecte match om op door te bouwen                                      20-21

Planned tax law changes for 2010                                             22-25

SPECIAL: Techno Parks en                                                                                                                                          26
Clusters Business Day                                                        26-29

Evenementenkalender                                                          30-31

Hungariun Business Network:
Een woord van de voorzitter van de
evenementencommissie                                                         32-33

Centraal- en Oost-Europa Event                                               35-36

Colofon

Uitgeverij:                               Beëindigen abonnement:                   Copyright:                                       Bronnen:
inZaken.eu – PublisherPartners            Opzeggingen (uitsluitend schriftelijk)   PublisherPartners – inZaken.eu                   De uitgever heeft zo adequaat mogelijk
www.publisherpartners.com                 dienen 13 weken voor afloop van de       April 2009. Niets uit deze opgave mag zonder     bronnen laten vermelden bij het betreffende
                                          abonnementsperiode in bezit van Abon-    schriftelijke toestemming van de uitgever op     materiaal en/of in onderstaand overzicht.
Hoofdredacteur:                           nementenland te zijn.                    welke wijze dan ook worden verveelvoudigd of     Wanneer hier onduidelijkheden over
Peter Schouten                            Prijswijzigingen voorbehouden.           anderszins toegepast worden.                     ontstaan, neemt u dan direct contact met ons
hongarije@inzaken.eu                                                                                                                op.
                                          Correspondenten in deze uitgave:         Disclaimer:
Bladmanagement en realisatie:             Michel Daenen                            Hongarije in Zaken besteedt de grootste zorg     Overzicht: Hongaars verkeersbureau, EVD,
PublisherPartners                         Karin Gabor                              aan het samenstellen van het magazine,           ITDH, TourInform Hungary, Nederlandse
Opmaak door: Remco van Mensvoort          Ernst-Jan de Roest                       maar de auteurs (correspondenten) zijn           Ambassade in Hongarije, Hungarian Embassy in
                                          Elvira Loomans                           verantwoordelijk voor de inhoud van hun          Belgium, sxc.hu, Panoramio, I-stock.
Abonnementenbeheer:                       Anton Wetters                            artikelen en de adverteerders voor de inhoud     wikimedia.org en eigen materiaal.
Abonnementenland                          Peter Olsthoorn                          van hun bijdragen. Hongarije in Zaken kan op     Copyright© voorbehouden
Postbus 20                                Mária Ballendux-Bogyay                   geen enkele wijze verantwoordelijk gehouden      PublisherPartners – inZaken.eu
1910 AA Uitgeest                          Huub Nieman                              worden voor de gevolgen die kunnen ontstaan
Tel. 0900-226 52 63 (€0,10 per minuut)    Roelof de Wilde                          door interpretatie van de beschikbaar gestelde   Bezoek ons op:
Fax 0251-31 04 05                                                                  informatie.                                      www.hongarijeinzaken.nl
www.bladenbox.nl voor abonneren
www.aboland.nl voor adreswijzigingen en
opzeggingen
4                                                                                                                     garije                                                                                     in Zaken
                                                                                                                  Hon
                                                                                                                    x€.
                                                                                                                                                                                24,95
                                                                                                                                                                                                                                          *
                                                       vo                                                           or                                                                                                               excl. BTW



                                                                                                                                                                                   VO OR UZELF OF ALS
                                                                                                                                                                                                    R
                                                                                                                                                                                  AU VOOR EEN ANDE
                                                                            n
                                ije in Zak
                                           e
     Hongar
                                                                                                                                                                             CADE
                                                                                              ije
                                                                                        Hongar


                                                                              2008
                              .eu                                      Zomer - € 6,95
                      inZaken                                              12
                                                                        Editie:




                       sreis:
                handel
        tie- en
Oriënta
                                                                                                                                                                                                                                           he
                                                                                                                                                                                                                   betaling via automatisc
                  ekken
         ije ontd
Hongar
                                                                                                                                                                                                                 g bij
                                                                                     Hongarije                                                                                        * u ontvangt € 3,71 kortin                      rder
                                                                                                                                                                                                               abonneert maakt u ve
                                                                                                              inZaken.eu




                                                                                                                                                                                         so. Wanneer u zich
                                                                                                                                                                 Hongarije

                                                                                                                                          Winter 2009
                                                                                                                                           Editie: 14 - € 6,95




                                                                                                                                                                                   incas
                                                                                                                                                                                                                       van een advertentie.
                                                                                            ?
                                                   Hongarije: groots denken, klein handelen



                                                            verend
                                                                       e aans
                                                                              lag ho
                                                                                     udbaar
                                                                                ar Hong
                                                                                         arije
                                                                                                                                                                              direct kans   op een gratis plaatsing
                                                                                       ije
                                                     Conser emigratie na


                                                Hongar
                                                           bij
                                                                                                 ije
                                                                                    Hongar
                                                                           rs over
                                                                                                                                 ije
                                                                                                                           Hongar



                                                                 ndse Pe
                                                             rlaken.eu
                                                                                                r 2009
                                                                                      Voorjaa - € 6,95
                                                    De Nede inZa
                                                                                                15
                                                                                        Editie:
                                                                                                    n
                                                                                      t Ooste
                                                                               van he
                                                                     kansen
                                                           ziet de
                                                   Szikszó
                                                                                                                           iënten
                                                                                                e ingred
                                                                                        , nieuw
                                                         r recept
                                         ee        n ande
                  s met:         rije: rappa
                           n ga
                                   ó, Ge
        Interview steHonSziksz
                 ee r va                                                                                                               Hungarian Logistics Days
         Burgem
                              nten
                       sponde                                                                                                 Nederlandse logistiek in Hongarije
                                                                                                           rije
                   rre                                                                              t Honga
          Onze co
                                                                                          me
                                                                                   erking
                                                                      ale   samenw
                                                          internation
                                      orderin
                                               g van de                                                                Interview met Nijhof-Wassink Transport
                               ter bev
                     Uitgave
                                                                                                                           Nostalgie naar een Hongaarse tram


                                                                                                               igheden
                                                     Ondernemen onder de huidige marktomstand
                                                                                                                               ss
                                                                                                                     robusine
                                                     Hungarian Business Network:                            voor ag         aadje
                                                                                                  Kansen presenteerbl
                                                     professionalisering in 2009                 t op ee
                                                                                                          n
                                                                                     maar nie                           augurke
                                                                                                                                  n
                                                                                                                len en
                                                     Bijdragen van onze correspondenten föl, appetej
                                                                                        Mézes                                 apest
                                                                                                              samenwerking ed Hongarije
                                                                                                                        Bo met
                                                                Uitgave ter bevordering van de internationale   laar in
                                                                                                     : Brusse
                                                                                        Int erview                                  ie
                                                                                                                         itindustr
                                                                                                                  rse fru
                                                                                                        Hongaa

                                                                                                                                  EU
                                                                                                                           nen de
                                                                                                                  ning bin
                                                                                                      nstverle
                                                                                             de die
                                                                                chrijden
                                                                       nsovers
                                                                 or gre
                                                       kket vo
                                                btw-pa
                                         Nieuw                      twork:             ?
                                                            ess Ne te netwerken
                                                  an Busin        om
                                          Hungari le crisis, tijd
                                          Financië                          denten
                                                                                                                             ije
                                                                                                                       Hongar
                                                                    rrespon                             enwerk
                                                                                                               ing met
                                                           onze co                              ale sam
                                                   n van                                rnation
                                           Bijdrage
                                                                                de inte
                                                                          g van
                                                                             orderin
                                                                      ter bev
                                                            Uitgave




                      63
Tel. 0900-22652inuut)
         (€0,10 per m
                                            d
                            Abonnementenlan
                                   Postbus 20
                              1910 AA Uitgeest



                                                                         www.b ladenbox.nl
Peter Schouten
Hoofdredacteur                                                                           Voorwoord

         Twintig jaar geleden knipten de ministers van Buitenlandse Zaken van Hongarije en
         Oostenrijk symbolisch het IJzeren Gordijn door. Het Gordijn dat het Oosten en het
         Westen scheidde, het communisme van het kapitalisme.

         Hongarije richtte meteen haar blik (opnieuw) naar het Westen en was klaar voor de
         overgang van het eenpartijsysteem naar de parlementaire democratie. De regering-
         Antall begon een beleid van economische en monetaire liberalisering dat tot doel had
         het aandeel van de staat in de economie terug te brengen van 90 tot 30 procent. De
         Hongaarse export ging zich richten op de EU en andere West-Europese landen en
         westerse investeerders vonden gemakkelijk hun weg naar en in Hongarije. Op die
         manier werd het land van de Magyaren steeds meer een open economie.

         Twintig jaar later, anno 2009, zorgt de teruggang in de wereldhandel voor een
         toenemende kwetsbaarheid van Hongarije. Met als gevolg een krimpend Hongaars
         bruto binnenlands product. Ditzelfde geldt momenteel voor Nederland. Ons land is
         één van de meest open economieën ter wereld en van alle landen met meer dan
         10 miljoen inwoners hebben alleen Maleisië, België, Vietnam, Tsjechië en Hongarije
         meer internationale handel in vergelijking met hun BBP, aldus het CBS onlangs.

         Ofwel, Nederland en Hongarije, zo verweven in de internationale handel en dus ook
         met elkaar, zitten in hetzelfde schuitje. Aan ons de taak om u te berichten over hoe
         nu verder. Dat hebben wij dan ook gedaan in deze 16e editie van Hongarije in Zaken.
         Niet perse oplossingen op landelijk niveau, maar juist de inspanningen en ideeën van
         kleinere ondernemingen en individuen zouden wel eens voor een positieve wending
         kunnen zorgen.

         Hongarije: bouwend op een sterk fundament!? In de artikelen van dit nummer zult
         u weer een verrassende inkijk krijgen in de diversiteit van Hongarije. En dan verklap
         ik toch alvast de conclusie: het komt goed.

         Veel dank aan onze correspondenten voor het schrijven en meedenken. Jullie inbreng
         laat zien dat de relatie tussen Nederland en Hongarije springlevend is en toe wat in
         staat Hongaren allemaal zijn!


         Met vriendelijke groet,




         Peter Schouten
         Hoofdredacteur
                                                                 Cover foto:
         hongarije@inzaken.eu
                                                            Ontwikkeling van
                                                 appartementen in Boedapest
                                                   Op pagina 37 kunt u meer
                                                  informatie hierover vinden.




                                                                                Hongarije in Zaken | 2009 ed.16
Roelof de Wilde
Correspondent




Klein maar veelbelovend
Bij het thema ‘bouwend aan de toekomst op een sterk fundament?!’, denkt men al snel aan
grootse bouwprojecten en de aanleg van nieuwe snelwegen. Bouwen aan de toekomst kan
echter ook plaatsvinden op een kleiner, en zelfs moleculair, niveau. Onlangs sprak ik met de
leidinggevenden van twee veelbelovende Hongaarse biotechbedrijven over hun activiteiten en hun
kijk op de toekomst.

                                          waarbij kwartels een dieet rijk aan
                                          nanoparels kregen, resulteerden in
                                          de leg van significant meer eieren bij
                                          een behandelde groep in vergelijking
                                          met een onbehandelde groep”,
                                          aldus Dr. Prokisch. Gesteund door
                                          de positieve onderzoeksresultaten
                                          besloot hij om deze techniek verder
                                          te ontwikkelen voor de productie van
                                          nanoparels op industriële schaal.
                                                                                         Een vergroting van nanoparels (25.000x)
                                                                                         met behulp van een electronenmicroscoop
                                          Commercieel
                                          Gezien de brede mogelijkheden
                                          voor commercialisering besloot                 Dr. Prokisch verwacht echter dat
Startende onderneming                     Dr. Prokisch om de uitvinding                  dit geen problemen op zal leveren
In het moderne life-science centre        te beschermen door middel                      ondanks het huidige economische
van de Universiteit van Debrecen          van een patent. Momenteel is                   klimaat. Investeren in het bedrijf is
spreek ik met Dr. József Prokisch,        Bionanoferm hard op zoek naar de               namelijk aantrekkelijk omdat het
wetenschapper en ondernemer,              juiste handelscontacten voor het               bedrijf een subsidieaanvraag heeft
over het door hem opgerichte              exploiteren van de gepatenteerde               gewonnen. Deze is goed voor het
bedrijf Bionanoferm Ltd. Zijn bedrijf     innovatie in de VS en West-Europa.             dekken van 50% van de kosten tot
ontstond in 2008 als spin-off naar        Bionanoferm is verder van plan                 een maximumbedrag van 30 - 40
aanleiding van onderzoeksresultaten       om bestaande productideeën op                  miljoen forint (ca. 100.000 - 140.000
behaald aan de Universiteit van           haalbaarheid te testen door middel             euro).
Debrecen.                                 van research  development
                                          activiteiten. Voor dit doel dient alleen       Afsluiter
Uit het veelbelovende onderzoek           nog een investeerder gevonden te               Op mijn vraag of Hongarije een sterk
bleek dat bepaalde yoghurtbacteriën       worden.                                        fundament heeft voor het bouwen
in staat zijn om zogenaamde                                                              aan de toekomst antwoordt Dr.
nanoparels te produceren, rijk aan                                                       Prokisch als volgt: “Een absoluut
selenium. “Selenium”, zo legt Dr.                                                        pluspunt is dat Hongaren geweldige
Prokisch uit, “is een belangrijk spore-                                                  onderzoekers zijn. Het probleem
element in voeding. Het is een                                                           zit echter daarin dat de oude
antioxidant en draagt onder andere                                                       mentaliteit soms nog sterk aanwezig
bij aan het voorkomen van kanker                                                         is. Met die mentaliteit bedoel ik het
en verschillende hart- en vaatziekten                                                    gedrag waarbij bedrijven proberen
en is goed voor het immuunsysteem                                                        alles zelf op te lossen in plaats
van mensen in het algemeen.” Uit                                                         van zaken uit te besteden. Mede
het onderzoek bleek verder dat                                                           hierdoor zijn we zeer innovatief. Het
de opname van selenium in de                                                             ontbreekt ons echter soms aan de
vorm van nanoparels vele malen                                                           managementeigenschappen om die
beter gaat in vergelijking met de                                                        innovatie te vertalen in commerciële
bestaande vormen van selenium.                                                           successen.”

Toepassing van de nanoparels is niet
alleen interessant voor toepassing         Een geconcentreerde oplossing van selenium
in voeding voor mensen zoals blijkt        nanoparels verkregen via een uniek gepaten-
uit onderzoek. “Een onderzoek              teerd proces



     Hongarije in Zaken | 2009 ed. 16
Zakelijk



                                        Personalized medicine is een
                                        concept dat steeds belangrijker
                                        zal gaan worden in de toekom-
                                        stige gezondheidszorg. Medicatie
                                        zal verstrekt worden op basis van
                                        informatie over leefstijl, leeftijd,
                                        genetische informatie en, mede
                                        door het Hongaarse onderzoek,
                                        ook eiwitinformatie. Door deze
                                        nieuwe aanpak kunnen ziekten
                                        efficiënter bestreden worden,
                                        omdat iedere patiënt een behan-
Bio Systems International – een                                                 Samenwerken
                                        deling op maat krijgt.
gevestigde onderneming                                                          Samenwerking met de universiteit
Na dit zeer interessante gesprek                                                biedt voor beide partijen voordelen.
begeef ik mij een aantal dagen later                                            Hoog gewaardeerde wetenschappers,
naar een bedrijf van een heel ander    zogenaamde biomarkers, te meten          leden van de Hungarian Academy
kaliber. Ik spreek met Dr. Istvan      in het bloed. Deze nieuwe techniek       of Sciences, werken voor BSI en
Kurucz, het hoofd van de Hongaarse     stelt artsen in staat om snel en         bieden hun diensten daarnaast aan
tak van het Frans-Hongaarse            betrouwbaar vast te stellen of           als docent, terwijl de universitaire
BioSystems International (BSI kft).    iemand kanker onder de leden             onderzoeksgroepen meewerken met
                                       heeft of niet. “Op dit moment richten    bepaalde onderzoeken binnen het
Dr. Kurucz is een onderzoeker in       we ons met name op longkanker,           bedrijf.
hart en nieren wat meteen blijkt       maar in de komende jaren willen
als ik hem de vraag voorleg wat de     we ons ook gaan richten op andere        Naast de universitaire
hoofdactiviteiten van BSI kft zijn.    vormen als darm- en borstkanker”,        samenwerkingsverbanden besteedt
Hij begint driftig te vertellen over   aldus Dr. Kurucz. “Daarnaast”,           BSI ook werk uit aan verschillende
de activiteiten van BSI waarbij het    vervolgt hij, “ontwikkelen we, met       bedrijven. Het bedrijf is bijvoorbeeld
jargon door het kantoor vliegt. Kort   onze gepatenteerde technieken            de belangrijkste partner van
gezegd komt het er op neer dat BSI     een methode die bijdraagt aan het        een kleiner bedrijf, dat praktisch
zich met name richt op het bepalen     concept personalized medicine.” (zie     gefinancierd wordt door BSI.
van kanker in een zeer vroeg           kader)                                   Samenwerking leidde ook tot een
stadium door bepaalde eiwitten,                                                 grote kapitaalwerving, resulterende
                                       Met name over dit laatste onderzoek      in een transactie ter waarde van
                                       is Dr. Kurucz zeer positief: “Proteins   3,5 miljoen euro, onder andere
                                       are the best for this!”                  gefinancierd door de Hongaarse
                                                                                farmaceut Gedeon Richter.
                                       Frankrijk - Hongarije
                                       De samenwerking tussen Frankrijk         Hongarije heeft in de ogen van Dr.
                                       en Hongarije heeft volgens Dr.           Kurucz een goed fundament om
                                       Kurucz verschillende redenen: “Het       op verder te bouwen. In het geval
                                       bedrijf BSI is in Frankrijk opgericht    van innovaties zijn brains, time and
                                       door vier partners waaronder de          money nodig. In de eerste van de
                                       twee Hongaren Dr. L. Takacs en Dr.       drie is Hongarije goed voorzien,
                                       A. Guttman. Dit heeft ongetwijfeld       maar het kost uiteraard tijd en geld
                                       een belangrijke rol gespeeld in de       om dit tot uiting te laten komen.
                                       keuze. Wat ook een belangrijke rol       Het is met name de achterstand die
                                       heeft gespeeld is het feit dat de        Hongarije heeft ten opzichte van
                                       bestuurders van de Universiteit          West-Europa die ingehaald moet
                                       een enorme wil hebben om                 worden.
                                       biotechbedrijven aan te trekken.”
                                       Dr. Kurucz legt uit dat Debrecen
                                       daarnaast een perfecte plaats is voor                 Tekst en foto’s: Roelof de Wilde
                                       het bedrijf vanwege de kwaliteit van                       roelof.dewilde@gmail.com
                                       het wetenschappelijk onderzoek.



                                                                                  Hongarije in Zaken | 2009 ed.16
Advies in Communicatie
                                                                                                        | Grafische Producties | Uitgeverij |

                                                                            PublisherPartners is een grafisch productiebedrijf en uitgeverij. Wij helpen onze klanten met

GRATIS
                   SPECIALE ACTIE                    GRATIS                 het overbrengen van hun boodschap naar hun doelgroep. Elke gewenste uitgave op papier
                                                                                   of op internet verzorgen wij in eigen huis of met onze geselecteerde partners.


                                                               soeppakket


                             Bestel de HuNed Vuurplaats +
                           Bogrács (speciale pan) en krijg een                                                              Grafische Producties
                          soeppakket én traditionele houten lepel                                                     PublisherPartners kan adviseren of taken
                                 gratis bij de bestelling!                                                            overnemen binnen het gehele grafische pro-
                                                                                                                      ces. We kunnen ideeën vormgeven, een nette
                                                                                                                      opmaak verzorgen en dit vervolgens laten
                          Bij de bestelling kunt u aangeven dat u                                                     omzetten naar drukwerk en/of een website.
                              gebruik maakt van deze speciale                                                         We hebben ons gespecialiseerd in: magazines,
Bogràcs op open vuur
                                “Hongarije in Zaken Aktie”.                                                                    boekwerken én huisstijlen.




                             De HuNed Vuurplaats waar u een
                       Bogrács in kan plaatsen om traditioneel
                              te koken, zonder een open vuur.                                                                         Uitgeverij
                                                                                                                      PublisherPartners adviseert én ondersteunt
                                                                                                                      collega uitgevers. Hiernaast geven we het ne-
Bogràcs in de           Overal een lekkere pan Gulyásleves of                                                         derlandstalige magazine Hongarije in Zaken
HuNed Vuurplaats
                                      heerlijke Pörkölt maken!                                                            uit en we zijn uitgever van het internet
                                                                                                                                 portaal www.inZaken.eu.



         Meer informatie over de HuNed Vuurplaats
   is beschikbaar via onderstaande website met de                                           magazines
                        zoekopdracht “Vuurplaats”.



                www.huned.nl                          HuNed Vuurplaats
                                                                              | Luchthavenweg 81.139 | 5657 EA Eindhoven | t 040-2350250 | f 084-7189786 |
                                                                                                    | www.publisherpartners.com |




           Vakantieland
          Hongarije
www.HongarijeVakantieland.nl geeft internetgebruikers toegang tot
inmiddels meer dan 300 artikelen met relevante Hongarije informatie:
recepten, geschiedenis en tientallen plaatsbeschrijvingen.

Met ruim 90.000 paginabezoeken door 40.000 bezoekers per maand is
www.HongarijeVakantieland.nl de populairste website van
Nederland en Vlaanderen over Hongarije. Ook voor uw zakelijk aanbod
dé plaats om uw aanbod te tonen.

www.HongarijeVakantieland.nl toont de bezoeker op overzichtelijke
wijze informatie over o.a. Hongaarse steden en dorpen, musea, natuur
en recreatiegebieden, (water)sporten en (verblijfs)accommodaties in
Hongarije en het laatste nieuws.




   www.HongarijeVakantieland.nl
Mária Ballendux-Bogyay
Correspondente




Aan de toekomst bouwen
met het Hongaarse brein                                                                                  rubiccube.net



Een land als Hongarije dat vijfen-       Anderen vertrokken om politieke         is Lázló Bíró de uitvinder van de
veertig jaar lang door het gesloten      redenen in de jaren van het Interbel-   balpen. En de holografische spelle-
communistische systeem onderdrukt        lum. Veel getalenteerde Hongaren        tjes en kunst zijn door Dénes Gábor
is geweest en de geest van concur-       emigreerden direct na de Tweede         uitgevonden. En wie kent de Rubic
rentie helemaal niet heeft gekend,       Wereldoorlog of na 1949, toen de        Cube niet, die door de Hongaarse
heeft het niet gemakkelijk in de         communisten definitief de macht         architect Ernő Rubik is bedacht?
huidige globaliserende wereld. Van       grepen. Tijdens de revolutie in 1956
zo’n land mogen we niet verwachten       vluchtten circa tweehonderdduizend      Geen verkoopmentaliteit
dat het twintig jaar na de omwente-      Hongaren naar het buitenland.           Ook de huidige generatie Hongaren
ling al volledig opgewassen is tegen                                             blinkt op veel gebieden uit, zoals in
de uitdagingen van vandaag. Maar         Praktijkvoorbeelden                     softwareontwikkeling, biotechno-
de vraag is of er een fundament,         Als gevolg van deze massale exodus      logie, logistiek, muziek en sporten
een basis is waarop Hongarije zijn       behaalden de meeste grote Honga-        als schaken, waterpolo en zwem-
toekomst kan bouwen. Waar ligt           ren hun belangrijkste successen niet    men. Jammer genoeg verlaten ook
de hoop en wat zijn de beloften          in Hongarije, maar in het buitenland.   vandaag de dag veel getalenteerde,
van Hongarije? Ja, er is een basis,      Zo is er het fameuze Joods-Hongaar-     creatieve en fantasievolle mensen
namelijk de Hongaarse brains en in-      se kwartet – bestaande uit Ede Tel-     het land. Met name artsen, natuur-
ventiviteit. Die hebben tot nu toe 13    ler, John von Neumann, Leo Szilárd      kundigen en musici. In rijkere delen
Hongaarse Nobelprijswinnaars opge-       en Jenő Wigner – dat in Amerika         van de wereld wacht hun een betere
leverd. Die brains bieden een stabiel    een doorslaggevende rol speelde bij     toekomst. Het is bovendien jammer
en onvervreemdbaar fundament voor        onder andere de ontwikkeling van        dat voor vele recente Hongaarse uit-
de Hongaarse toekomst.                   kernwapens.                             vindingen de opbrengsten niet naar
                                                                                 Hongarije gaan. Waarom? Hongaren
De grote generatie                       Diezelfde Von Neuman stond ook aan      beschermen hun uitvindingen niet
Wie een beetje in de Hongaarse           de wieg van de computer. Ook de na-     goed genoeg. De verkoopmentaliteit
geschiedenis en cultuur thuis is, kent   men van Paul Erdős en John Harsányi     zit de Hongaren niet in het bloed.
zeker enkele beroemde Hongaarse          mogen niet onvermeld blijven. Erdős     Ze bedenken van alles en nog wat,
wetenschappers en kunstenaars uit        is een van de grootste en meest         maar ze hebben veel moeite om hun
de jaren rond de voorlaatste eeuw-       baanbrekende wiskundigen van de         ideeën te gelde te maken. Daarom
wisseling. De vruchtbare sfeer van       twintigste eeuw. Harsányi heeft de      kunnen contacten met Nederlanders,
grotere vrijheid in de Oostenrijks-      Nobelprijs voor Economie samen met      die geboren handelaars zijn, zo nut-
Hongaarse Dubbelmonarchie bood           John Nash (vooral bekend door de        tig voor Hongaren zijn.
vanaf de tweede helft van de negen-      film The Beautiful Mind) in 1994 ge-
tiende eeuw veel Hongaars talent de      wonnen. Deze wetenschappers wer-        Hongarije, yes you can!
kans om zich volledig te ontplooien.     den allemaal in Hongarije geboren en    Eén ding zouden de Hongaren abso-
Dankzij de toen al bestaande Hon-        hebben er gestudeerd, maar werkten      luut moeten leren om succesvol te
gaarse scholen en universiteiten         in het buitenland. Slechts enkelen      zijn: onderling samenwerken. Uitein-
kon Hongarije rond de eeuwwisse-         hebben hun wereldberoemde ont-          delijk zouden Hongaren hun be-
ling beschikken over een talentvolle     dekkingen in Hongarije gedaan. Dit      gaafdheid in het belang van het land
generatie, die vrijwel op alle terrei-   was het geval met Ignác Semmel-         moeten gebruiken in plaats van voor
nen van het leven haar stempel heeft     weis, ontdekker van de oorzaak van      de voor hen zo gebruikelijke onder-
gedrukt. De representanten van deze      de kraamvrouwenkoorts. Ook Albert       linge nutteloze ruzies. Dan zouden
grote generatie, zoals de historicus     Szent – Györgyi, ontdekker van          de Hongaren zonder meer kunnen
John Lukács ze noemt, hadden twee        vitamine C, leefde in Hongarije toen    zeggen: “Yes, we can!”
dingen gemeen: hun prestatieniveau       hij de Nobelprijs won. Later ging ook
en het tijdvak waarin ze leefden.        hij naar de Verenigde Staten. Meer
Hongarije is trots op deze generatie.    recent is er János Kornai, wereldbe-                  Tekst: Mária Ballendux–Bogyay
                                                                                      Trainster voor Hongaarse taal en cultuur
Wel is het een schoonheidsfout dat       roemd econometrist, die in Hongarije                                    www.alfold.nl
een aanzienlijk deel van deze talent-    bleef werken.
volle wetenschappers en kunstenaars
Hongarije heeft verlaten. Hun rede-      Op een ander niveau kunnen nog
nen hiertoe waren verschillend. Voor     de volgende beroemde Hongaarse
sommigen was Hongarije te klein.         ontdekkers worden genoemd. Zo



                                                                                   Hongarije in Zaken | 2009 ed.16
Anton Wetters
Correspondent




Hongaars on(t)roerend goedkoop?
Als we naar de bevolkingsverspreiding van de Hongaren kijken, althans wonend in dit land, dan
zouden geografen het land indelen in de categorie Ontwikkelingslanden. In de regel worden deze
gekenmerkt door de aanwezigheid van een paar grote steden (afhankelijk van de omvang van het
land, in dit geval 1), op relatieve afstand daarvan een aantal satellietsteden en vervolgens het
rurale achterland.

In combinatie met het verschijnsel       riante kantoorpanden zijn er reeds        Boedapest. Een overstap van het
van een krimpende bevolking (niet        gebouwd dan wel in aanbouw en             rurale naar het regionale is qua
alleen een demografisch maar tevens      duizenden nieuwbouwwoningen zijn          onroerend goed prijzen echter
een groot economisch probleem)           reeds gerealiseerd, vaak in separate      evengoed geen kleine stap voor veel
vindt er een trek naar de stad plaats,   wooncentra. Grote winkelcentra            mensen. Het wel of niet aanwezig
voor zover men over de middelen          zijn er in overvloed en nog een           zijn van werkgelegenheid is daar een
beschikt om die stap te wagen            aantal is in de planning en veelal        cruciaal onderdeel van en juist op
dan wel te volbrengen. Van een           zijn internationale consortia de          dat gebied woedt er een orkaan van
leegloop van het rurale achterland       eigenaren. Vorig jaar waren de            ontslagen en arbeidstijdverkorting
is echter nog geen sprake. Op een        Ieren, volgens de statistieken, de        door Hongarije.
lokale uitzondering na, omdat de         grootste investeerders in Boedapest.
‘oudjes’ gewoon achterblijven en                                                   De dorpjes
veel jongeren simpelweg het geld         Samen met een dagelijks bezoek van        Ver weg van Boedapest en in de
niet hebben, en niet over de hulp,       tegen de 600.000 auto’s, waar de          periferie van de satellietsteden
moed noch een adequate opleiding         stad nauwelijks tegen opgewassen          komen we terecht in de honderden
beschikken om de stap te maken.          en ook niet op gebouwd is, wordt de       kleine dorpjes met hun uitstraling
Is dat wel het geval dan is het vaak     turbulentie wel duidelijk. Echter, de     van rust, ruimte, gemoedelijkheid
snel wegwezen!                           monetaire crisis die hier ter lande       en de veelal lage woningprijzen.
                                         overal voel- en zichtbaar is, heeft tot   Slechts her en der doemt een dorpje
Wat betreft het voldoen aan het          een behoorlijke stagnatie in de bouw      op met hogere huis- en kavelprijzen
criterium ontwikkelingsland zou          en op de huizenverkoopmarkt geleid.       en meestal komt dat door de
hooguit de bevolkingskrimp een                                                     aanwezigheid van een termaal bad
uitzondering hierop betekenen. Op        Dat neemt niet weg dat de kosten          en / of een andere toeristische
terreinen als bureaucratie, corruptie    van levensonderhoud in Boedapest          attractie. Deze dorpjes zijn de
van hoog tot laag (van politie           ruim, schattingen liggen tussen           locaties waar veel Nederlanders hun
tot de ministers, burgemeesters,         de 30 en 50%, boven het rurale            bestemming vinden.
parlementariërs etc., de pers staat      gedeelte van Hongarije liggen. En         Hongarije lijkt (behalve het
er vol van en het volk mort als          dat geldt in nog grotere mate voor        ontbreken van de ’zee’ en een ’hoog
nooit tevoren), een zwabberende          de prijzen van woningen, flats en         gebergte’) veel op Frankrijk
munteenheid, lage salarissen, een        andere vormen van onroerend goed,         (of andersom?) dat voor veel
hoge werkloosheid, veel verscholen       in ieder geval ten opzichte van de        Nederlanders niet meer te betalen is.
armoede, vaak 2 tot 3 generaties         rest van Hongarije. Een nieuw begin
wonend in 1 huis, een enorm en           in de grote stad is voor veel jonge
toenemend contrast tussen arm en         mensen en gezinnen een droom
rijk en een dominante aanwezigheid       die zwaar gebukt gaat onder, op
van internationale bedrijven, (die       voorhand, financiële perikelen.
vrijwel alles voor elkaar krijgen)
scoort Hongarije een ruime
voldoende. Maar er is ook heel veel      De satellietsteden
goeds te melden!                         In satellietsteden als Györ,
                                         Székesfehérvár, Kecskemét, Szolnok
De huizenmarkt (koop)                    en Miskolc is de bovenstaande trend
Laten we beginnen met de metropool       ook aanwezig doch veel en veel            foto: A. Wetters
Boedapest. Deze fraaie stad is           minder. Deze steden blijven ver
constant aan verandering onderhevig      achter bij de prijsontwikkelingen
en niet alleen qua instroom van          in Boedapest en bieden slechts            Het is lastig en gewaagd om in
nieuwe bewoners en forensen.             een ‘regionale aura’ aan die niet te      algemene termen en prijzen te
Honderden nieuwe, grote en               vergelijken valt met het mondiale         spreken, maar een redelijk huis in


10    Hongarije in Zaken | 2009 ed. 16
foto: M. Daenen


deze dorpjes, al dan niet nog te        een vermindering van een hindernis        waardoor er eisen aan de inrichting
verbouwen, met vaak een grote tuin      gezien de eerder genoemde                 en aangeboden faciliteiten worden
moet verkrijgbaar zijn zo tussen de     problemen voor de meeste mensen.          gesteld. De vraag is of het incasse-
10 en 40 duizend euro. Websites         Neemt niet weg dat een juiste locatie     ren van een paar honderd euro per
voldoende om u te oriënteren            en aankoop- en verhuurbedrag als          jaar opweegt tegen het min of meer
waaronder die van mij. (www.            voorwaarde voor een succesvolle           afstaan van de gewenste persoonlij-
hungarianhousesandtourism.com)          investering gelden.                       ke woonatmosfeer. Nog afgezien van
                                                                                  de organisatie, geïnvesteerde tijd en
Het meest populaire type huis           In Boedapest geldt feitelijk hetzelfde    de advertentiekosten.
onder de buitenlandse kopers is het     al lijkt u dan vrijwel geen risico
parasztház (zeg maar boerderij, zie     te lopen, zeker niet qua vraag die        Nieuwbouw! En een nieuwe wind
de foto) die als het even kan ook een   alleen maar toeneemt. In deze stad,       Net zoals er veel huizen te
pilaren galerij moet hebben. Veelal     mits op de juiste locatie gekocht         koop staan, zijn er ook grote
zijn die opgetrokken uit leem (een      en voor een acceptabel bedrag, is         hoeveelheden (bouw)kavels te koop.
levend en ademend huis) en dat          een hoge bezettingsgraad vrijwel          Ook hier doen zich, soms al op een
materiaal komt het meeste voor op       gegarandeerd en samen met de              paar kilometer afstand, enorme
de Poesta, de grote laagvlakte, en in   stijgende onroerend goed prijzen          prijsverschillen voor. Dat kan
wat mindere mate in hoger gelegen       kunt u de plank, in de loop der jaren,    variëren van 40-50 eurocent per
gebieden. Dit soort type huis is        nauwelijks mis slaan.                     m² tot relatief schrikbarend hoge
eenvoudig te verbouwen alsmede uit                                                prijzen die nauwelijks voor West-
te bouwen.                              De dorpjes                                Europa onderdoen. Voor wat betreft
                                        Van oudsher is de markt voor huur-        dat laatste denkt u dan wederom
De huizenmarkt (huur)                   huizen in dorpjes van ondergeschikt       aan Boedapest en de toeristische
                                        belang te noemen, zeker in verge-         plaatsen. Neemt niet weg dat we
Boedapest en de satellietsteden         lijking met bijvoorbeeld Nederland.       voor nieuwbouw (afhankelijk van de
Indien u een object in de               De tweedeling in achtnemend (te           aannemer) grofweg een bedrag van
satellietsteden koopt, met als doel     verhuren woonobjecten in steden ten       tussen de 550 en 700 euro per m²
deze te verhuren, dan is een lokale     opzichte van de dorpjes) kunnen we        kunnen aanhouden. Voor dergelijke
studie naar de daar aanwezige           gerust constateren dat de markt voor      bedragen, zonder marmeren
markt noodzakelijk c.q. gewenst. De     huurhuizen in dorpjes vrijwel nihil is    vloeren en gouden kranen, moet
aanwezigheid van een universiteit,      en die in de steden een stijgende lijn    een solide en goed huis overal
industrie en/of fabrieken, kortom,      vertoont. In de dorpjes is het ver-       in Hongarije te bouwen zijn.
studie- en werkgelegenheid is hier      huren aan de lokale bevolking een         Inclusief het papierenwerk, tegen
een belangrijk aandachtspunt.           vrijwel kansloze zaak. Het verhuren       de 3 maanden voor vergunningen
Beide doelgroepen (studenten en         van een huis aan een niet-Hongaar,        etc., moet een periode van 5
werknemers) kunnen een hoge en          in de toeristische sector, heeft weinig   maanden voor het geheel (let wel
constante verhuurbezettingsgraad        kans. Mocht men zich op deze margi-       op de winterstop) afdoende zijn.
garanderen. In de overstap naar de      nale markt richten dan komt men al        Een nieuwe wind gaat langzaam
grote stad is een te huren object       gauw de kritische consument tegen         waaien uit de hoek van ecobouw.


                                                                                    Hongarije in Zaken | 2009 ed.16   11
Wat beter kan, en wat toch ook
                                                                               eindelijk eens zou moeten, zijn de
                                                                               aanpassingen van de autoriteiten en
                                                                               bijvoorbeeld de nutsvoorzieningen
                                                                               richting de niet-Hongaarse taal
                                                                               machtige klanten. Met landelijke
                                                                               slogans als ‘Hongarije al meer dan
                                                                               1100 jaar in het midden van Europa’
                                                                               en ‘Nieuw Hongarije’ worden er
                                                                               toch verwachtingen gewekt richting
                                                                               ook het meertalig zijn op diverse
                                                                               terreinen. Niets van dat alles, slechts
                                                                               sporadisch komt men een autoriteit
                                                                               vertegenwoordigend persoon tegen
                                                                               die een andere taal machtig is; de
                                                                               papieren en formulieren echter in het
                                                                               geheel niet. Het IJzeren Taalgordijn
                                                                               blijft intact.
 foto: M. Daenen
                                                                               Voorts is het een beetje
                                                                               teleurstellend (valutaverlies bij
                                                                               aankoop voor de niet-Hongaarse
Doelstelling nummer 1 hiervan is        aandacht voor de volgende punten
                                                                               koper, hoewel dat soms ook een
om vrijwel geheel onafhankelijk         daaromtrent :
                                                                               voordeel kan zijn) dat de introductie
van de nutsvoorzienende bedrijven
                                                                               van de euro nog steeds niet heeft
te kunnen wonen en, sterker nog,        • Het aanbod van te koopstaande
                                                                               plaatsgevonden. Het wordt constant
misschien energie aan hen te kunnen     huizen is enorm toegenomen.
                                                                               uitgesteld en overtuigende redenen
verkopen. Samen met een snellere        Duizenden mensen en gezinnen zijn
                                                                               blijven eveneens achterwege. Ik zie
bouwtijd een veel goedkopere m²-        door de (dreigende) werkloosheid,
                                                                               u fronsen of de introductie van de
prijs zou een flink aantal lokale       arbeidstijdverkorting en stijgende
                                                                               euro nu wel zo’n goed idee is, maar
bouwondernemers nog weleens een         hypotheeklasten in zwaar weer
                                                                               het zou misschien een vorm van
nieuwe crisis kunnen zien opdoemen      terecht gekomen.
                                                                               stabiliteit in deze turbulente tijden
als men zich niet snel aanpast.
                                                                               kunnen betekenen.
                                        • Uit die nood geboren, staan de
Waardevast? Prijsstijgingen? En         marktprijzen thans tijdelijk onder
                                                                               In het algemeen, ik heb de
de crisis?                              druk.
                                                                               wijsheid niet in pacht, liggen er
In het algemeen, zonder de splitsing
                                                                               goede en goedkope kansen op de
tussen steden en achterland te          • De halfingestorte en zwabberende
                                                                               Hongaarse huizenmarkt (koop en
maken, kabbelen de prijzen hier         Hongaarse forint ten opzicht van
                                                                               huur), misschien momenteel wel
jaarlijks een x percentage omhoog.      de euro is uw derde troef in deze
                                                                               beter dan ooit. In de regel wordt
De crisis gooit misschien tijdelijk     situatie.
                                                                               u hartelijk ontvangen door de van
roet in het eten maar biedt (zie
                                                                               nature gastvrije bevolking. Zoals er
hieronder) evengoed nieuwe kansen.      Wat gaat goed en wat zou beter
                                                                               dingen razendsnel gaan, zo gaan er
Wel blijven oppassen voor de juiste     kunnen?
                                                                               ook dingen traag en soms anders
locatie en een correcte huidige         Opmerkelijk goed en bijzonder
                                                                               dan u gewend bent. Doch alles is
marktprijs. Indien u hier omtrent       snel gaat de afwikkeling van de
                                                                               stabiel en rechtszeker en dat is een
slecht of matig geïnformeerd bent       aankoop van onroerend goed hier
                                                                               hele geruststelling ten opzichte
dan kunnen de waardevastheid en         in Hongarije. Kort gezegd is het een
                                                                               van andere landen. Met een beetje
de prijsstijgingen nog wel eens aan u   kwestie van het aankoopcontract
                                                                               aanpassen en geduld (een kameleon
voorbij gaan.                           tekenen, betalen en u heeft er een
                                                                               met een olifantenhuid) zult u vast
                                        bezit bij. Voor de totale procedure,
                                                                               uw draai hier kunnen vinden. Veel
De mondiale crisis in den lande is in   die naast deze zaken plaatsvindt,
                                                                               woonplezier gewenst!
ieder geval als een bom ingeslagen      zoals de werkzaamheden van de
en laat vrijwel overal haar sporen      advocaat, de notaris, het kadaster
na zoals een stagnerende verkoop        etc. verwijs ik u graag naar de                               Tekst: Anton Wetters
van onroerend goed, bouwstops,          welhaast ontelbare websites over                   Foto’s: A. Wetters en M. Daenen
hogere hypotheeklasten etc. Toch        deze materie. Wat dat betreft staat                         acwetters@hotmail.com
biedt de crisis u kansen richting de    de Hongaarse wet achter u, daar
aanschaf van onroerend goed en          zouden heel wat ‘moderne’ landen
                                        een voorbeeld aan kunnen nemen.


12   Hongarije in Zaken | 2009 ed. 16
Karin Gabor
Correspondente
                 Michel Daenen
                 Correspondent                                                                            Column

Tijd en geduld …
Dat we naar Nederland zouden gaan        die toevallig in een eerder stadium      door de aannemer en als ze die klus
voor de bevalling van ons tweede         onze eigen badkamer heeft betegeld.      af hebben, is het werk voor die dag
kindje was vanaf het begin duidelijk.    Drie dagen later was het klaar.          gedaan en mogen ze in principe
Dat we dan ook ons bouwproject een       Wat bleek: de aannemer was er            naar huis. Aangezien ze echter
aantal weken alleen moesten laten        vanuit gegaan dat we 3 dagen later       met z’n allen met één auto komen,
wisten we ook, het was een logische      zouden komen. De les die wij hieruit     moeten ze toch wachten tot iedereen
consequentie. Maar wel eentje waar       trokken: als je je teleurstelling wilt   klaar is, dus dan kan je best wat
we minder blij mee waren, gezien de      beperken, kan je beter een dag later     konijnenvoer verzamelen of het
ervaringen die we de afgelopen jaren     terugkomen dan dat ze denken,            tussendoor wat rustiger aan doen als
met bouwen, zowel in Nederland           maar eerder moet je zeker niet           je toch weet dat je het werk wel af
als in Hongarije, hebben opgedaan.       komen. Qua planning komt het vaak        krijgt die dag. Duidelijke opdrachten,
Je moet er immers persoonlijk bij        op ‘last minute’ aan. Maar of dat        het liefst in de vorm van een
aanwezig zijn, anders gebeurt er         echt Hongaars is, is de vraag. Ook in    probleem, werken bijzonder goed.
weinig of gaat het niet zoals je wilt.   Nederland geldt dat er een hoop geld     Als je ergens mee zit, gaan ze ter
We waren beiden dan ook behoorlijk       bespaard zou kunnen worden als er        plekke op zoek naar een oplossing
zenuwachtig toen we drie weken           beter gepland zou worden en men          en zijn daarin heel inventief en
na de bevalling (van een prachtige       ook moeite zou doen om zich aan die      creatief. Zo ook met hergebruik.
dochter) na twee dagen rijden onze       planning te houden.                      Hoewel misschien dan uit noodzaak
straat in Tardona weer inreden.                                                   geboren, zijn de Hongaren qua
Michel had de bouw tijdens onze          Wat wel echt anders is, is de            hergebruik veel beter bezig dan de
afwezigheid zo goed mogelijk vanuit      hoeveelheid mensen die soms op           gemiddelde Nederlander. Bij de sloop
Nederland begeleid. Stilleggen was       een klus wordt gezet. Wij denken         werden alle dakpannen en stenen zo
helaas geen optie geweest, dus met       dat het een overblijfsel is uit          netjes van hun plaats gehaald dat er
goede afspraken vooraf, specifieke       de communistische tijd, waarin           gewoon weer opnieuw mee gebouwd
tekeningen, veel tussentijdse            iedereen werk moest hebben. Dat          kan worden. Als dat geen “cradle
communicatie over de mail, een           wil niet zeggen dat ook iedereen         to cradle” en duurzaam bouwen is!
zakenwaarneemster ter plekke en          werkt. We maken het geregeld             Nou ja, enige relativering is daarbij
veel foto’s hebben we het doorgezet.     mee dat er één man iets aan het          wel op zijn plaats, want toen we van
                                         doen is (bijvoorbeeld beton van een      de week in de bouwmarkt naar een
De laatste 2 weken voor terugkomst       staander van een pergola afslaan)        waterbesparende douchekop vroegen
hadden we echter geen foto’s meer        en dat de rest er dan omheen staat       kregen we als antwoord dat er
gekregen en er waren al wel enige        te kijken. Het komt niet in ze op dat    meerdere standen op een douchekop
budgetoverschrijdingen geweest. De       ze die tijd die ze staan te wachten      mogelijk zijn en dat er daar ook best
aannemer had ons echter verzekerd        voordat ze nodig zijn (om de pergola     een zuinige bij zit. Ach, ook dat komt
dat we heel blij zouden zijn met         te verplaatsen) aan iets anders          met de tijd, net als de eindstreep
het werk dat ze gedaan hadden            nuttigs zouden kunnen besteden.          van ons bouwproces, al kost het
en dat het allemaal klaar zou zijn       Als opdrachtgever sta je wel eens        dan wat meer tijd en geld dan waar
als we thuiskwamen. Helaas, de           raar te kijken als er gras voor thuis    we op gehoopt hadden, maar mooi
werkelijkheid bleek anders. Een          voor de konijnen wordt verzameld         wordt het zeker.
derde van de terrassen, dat echt af      in plaats van dat er een muurtje
zou zijn, was nog niet betegeld en       wordt gezet. Inmiddels weten we: ze
ook het paviljoen was bij lange na       krijgen per dag een taak opgedragen         Tekst en foto: Karin Gabor - Michel Daenen
                                                                                                         www.movetobalance.nl
niet af. Enigszins teleurgesteld doken
we die avond in bed. De volgende
morgen werden we al vroeg gewekt.
Toen we de gordijnen open deden
telden we twaalf man die druk bezig
waren. De tegelzetters maakten
het terras af, de timmerlieden
waren balken aan het zagen en de
stukadoors en elektriciens waren
ook druk bezig aan het paviljoen.
Ieder op z’n eigen vakgebied,
want mensen leren hier nog echt
ambachtelijk werk. En ze verstaan
hun vak, op een enkele beunhaas na



                                                                                    Hongarije in Zaken | 2009 ed.16        13
advertorial



Denk eens aan stagiaires voor uw
Hongaarse activiteiten!
                                                                               Hoe gaat AIESEC te werk?
                                                                               AIESEC verzorgt de gehele
                                                                               opvang en begeleiding van de
                                                                               stagiair gedurende het hele
                                                                               proces. De organisatie zorgt
                                                                               namelijk voor alle formaliteiten,
                                                                               zoals het regelen van de ver-
                                                                               blijfsvergunning, tewerkstellings-
                                                                               vergunning, het BSN-nummer en
                                                                               opent voor de stagiair zelfs een
                                                                               bankrekening.

                                                                               Het bedrijf geeft aan welke
                                                                               opdracht hij door de student wil
Steeds meer bedrijven kijken            Hongaarse studenten zelf. Zij          laten uitvoeren, welke periode
over de grenzen. Ze overwegen           beheersen de taal en kennen de         men de student het liefst wenst,
iets op te starten in het buiten-       cultuur, wat u een groot voordeel      selecteert zijn eigen kandidaat
land, bijvoorbeeld in Hongarije,        op kan leveren.                        en AIESEC doet de rest.
maar willen zich uiteraard goed
voorbereiden. Dit kan door bij-         Een belangrijk voordeel van het        Vanuit Nederland voert de
voorbeeld eerst marktonderzoek          stageprogramma is het feit dat         student het onderzoek uit,
te doen of op vrijblijvende basis       u de student zelf kunt selecteren      in overleg is dit verder uit te
een project uit te laten voeren.        aan de hand van verschillende          werken in Hongarije zelf. Het
Dan zou de studentenorganisatie         criteria, zoals universitaire          aantrekken van een stagiair om
AIESEC een uitkomst kunnen              achtergrond, specifieke compu-         die kansen te grijpen die er voor
bieden.                                 tervaardigheden, tijdsduur en          uw bedrijf liggen in Hongarije
                                        talenkennis. De studenten waar         is zeker aan te raden. Jaarlijks
Deze internationale studentenor-        AIESEC mee werkt zijn allen            maken duizenden bedrijven we-
ganisatie is vertegenwoordigd op        academisch opgeleid, spreken           reldwijd gebruik van het netwerk
meer dan 1.100 universiteiten in        naast de moedertaal uitstekend         van AIESEC.
meer dan 108 landen. Via deze           Engels en zijn uiteraard interna-
organisatie kunnen internationale       tionaal georiënteerd. Bovendien        In hoeverre is AIESEC al
academici op tijdelijke basis in        zijn zij flexibel en snel inzetbaar.   actief in Hongarije?
Nederland worden ingezet.               Het merendeel van de studenten         In Hongarije is deze studen-
                                        bevinden zich in de eindfase van       tenorganisatie al jaren actief.
Waarom zou een AIESEC-                  hun studie en zijn op zoek naar        Op alle grote universiteiten is
stagiaire interessant zijn voor         professionele ontwikkeling en          een AIESEC vestiging actief,
het Nederlandse bedrijfs-               uitdaging. Bovendien hebben            waar bemiddeld kan worden
leven?                                  zij de meest recente kennis            tussen het bedrijfsleven en de
Het mooie van de AIESEC werk-           op het gebied van organisatie-         studenten.
wijze is dat u op flexibele en          kunde, financiering, accounting,
voordelige wijze werkkrachten           marketing en IT. U kunt zelf
                                                                                   Voor meer informatie verwijzen wij u naar
inhuurt. Via deze constructie           de meest geschikte student                               de website: www.aiesec.nl.
kunt u bijvoorbeeld lokale              uitkiezen aan de hand van het
marktkennis opdoen via                  gewenste profiel.




14   Hongarije in Zaken | 2009 ed. 16
Rondje
langs de velden


In de rubriek “Rondje langs de velden” wil Hongarije in Zaken aan twee verschillende bedrijven,
individuen of organisaties in elke editie de ruimte bieden om zich kort te presenteren door middel
van een aantal vragen. Ons blad wil hierbij juist de wat minder bekende en/of grote instellingen
benaderen die met Hongarije bezig zijn. Daarom zullen bijvoorbeeld ook individuen die iets noe-
menswaardig op touw zetten hier aan bod komen. De aftrap wordt gedaan door Euromunka en
Twynstra Gudde. Weet u nog spelers voor op dit veld, neemt u dan contact met de redactie op!


 Wie                                                        Wie
 Ellen van der Lei, werkzaam bij Twynstra Gudde             Euromunka Kft, werving- en selectie te Hongarije;
 Adviseurs en Managers. Twynstra Gudde is gerelateerd       Boedapest en Siofok (Balatonmeer)
 aan Highland Worldwide, een internationaal groeiende
 groep van onafhankelijke adviesbureaus in de
 Verenigde Staten, Frankrijk, Groot-Brittanië, Duitsland,
 Hongarije en Italië.

 Activiteiten                                               Activiteiten
 Twynstra Gudde bedient zowel de private als de             Euromunka richt zich op het werven en selecteren
 publieke sector. In Hongarije ligt de nadruk op public     van vak- en productiekrachten voor de West-Europese
 sector, health care, travel and transport, energy and      markt. Euromunka is sterk vertegenwoordigd in onder
 utilities.                                                 andere de bouw, metaal, techniek, productie, horeca,
                                                            logistiek en transport.

 Zakendoen in Hongarije                                     Zakendoen in Hongarije
 Via Highland Worldwide zijn wij met de Hongaarse           Euromunka werkt voornamelijk samen met Nederlandse
 partner Horváth  partners betrokken bij een aantal        uitzendbureaus. Doordat we zeer intensief werven
 studies naar vernieuwing in de gezondheidszorg. Dit        en hoge eisen stellen aan de kandidaten én aan onze
 betreft het samenvoegen van gezondheidsinstellingen.       klanten, is Euromunka uitgegroeid tot een betrouwbare
 Daarnaast wordt gekeken wat momenteel, maar ook            partner in Hongarije en Nederland. Wij verwachten veel
 op de lange termijn, de kansen zijn in Hongarije als       van onze klanten (officiële contracten, goede salarissen,
 adviesbureau. Korte termijn gezien kan het een lastige     verzekering, nette huisvesting en goede begeleiding) en
 periode worden, maar met name voor de publieke             daar krijgen ze gemotiveerde hardwerkende Engels of
 sector is een interessant, maar uitdagende klus            Duits sprekende vakkrachten voor terug, die graag voor
 weggelegd.                                                 een langere periode aan het uitzendbureau verbonden
                                                            willen blijven. Door onze uitgebreide werving, 24 uurs
                                                            begeleiding, snelle reactiesnelheid en correcte informa-
                                                            tievoorziening hebben we meer dan 4.000 beschikbare
                                                            kandidaten in onze database en hebben we al meer dan
                                                            600 man aan een baan kunnen helpen.

 Doel                                                       Doel
 In Hongarije staat veel te gebeuren als het gaat om        Bij Euromunka ligt de nadruk op kwaliteit en service.
 de ontwikkeling van de publieke sector. Als voorbeeld      Momenteel zijn we daarom ook druk bezig met het
 kan integrale gebiedsontwikkeling genoemd worden.          organiseren van SCC opleidingen (VCA vergelijkbaar en
 Het aangaan van bijvoorbeeld een publiek/publieke of       geaccepteerd in Nederland), testlocaties en trainingen
 publiek/private samenwerking om win-win situaties          om nog beter aan de eisen van de klant te kunnen
 te creëren, komt in Hongarije en andere landen in de       voldoen. Team Euromunka is continue bezig om de
 regio (nog) niet veel van de grond. Wij zien het als       kwaliteit en service te kunnen blijven waarborgen.
 een uitdaging om ook Hongarije mooier en sterker te
 maken!

 Contact                                                    Contact
 Ellen van der Lei                                          Euromunka Kft
 elv@tg.nl                                                  Hille Horeman (NL)
 +31 6 53 69 21 43                                          +36 70 398 3570
 www.twynstragudde.com of                                   Hille@euromunka.nl
 www.highlandworldwide.com                                  www.euromunka.nl



                                                                                   Hongarije in Zaken | 2009 ed.16   1
NIEUWS
uit de media


 No growth before 2011 in the Hungarian                             Nederlandse architect voor Hongaars project
 convergence plan update                                            De gemeenteraad van Boedapest heeft woensdag ar-
 The government does not expect any economic growth                 chitect Erick van Egeraat de opdracht gegeven voor de
 before 2011, according to its updated convergence plan             uitwerking van zijn plannen voor het nieuwe stadhuis
 submitted to the European Commission. GDP is forecast              complex in het centrum van de stad. Met zijn ontwerp
 to shrink by 6.7% this year and 0.9% in 2010 before                won hij vorig jaar een internationale architectenwed-
 expanding by 3.6% in 2011. The National Bank (MNB)                 strijd. Het besluit betekent de belangrijkste stap voor
 has the same forecast for growth in 2009 and 2010 but              de realisatie van dit miljoenenproject.
 sees only 3.4% growth in 2011. (N.B. In its previous               ,,Dit is werkelijk goed nieuws voor alle betrokkenen, in
 update last December, the government still foresaw the             het bijzonder voor mijn team dat nu eindelijk het werk
 economy shrinking by 0.9% this year, then growing by               kan afmaken waaraan we vorig jaar zijn begonnen”,
 1.6% in 2010 and 2.5% in 2011.) Concerning inflation,              zegt Erick van Egeraat. ,,Een project van deze omvang
 both the government and the MNB expect 4.5% this                   betekent werk voor veel mensen. In dit geval zowel in
 year but the government sees 3.8% in 2010 and the                  Hongarije als in Nederland en dat is natuurlijk van groot
 MNB 4.3%. The government projects budget deficits                  belang in deze economisch moeilijke tijden.”
 of 3.9% of GDP this year, 3.8% next year, and 2.8%,
 meeting the euro adoption criterion in 2011. The                   De aanstelling van Erick van Egeraat voor dit
 December forecast predicted deficits of 2.6%, 2.5%                 ambitieuze project in Hongarije werd onderbroken
 and 2.2% for 2009-11. The MNB expects deficits of 4%               door de economische crisis. ,,Het faillissement van
 next year and 4.3% in 2011.                                        mijn kantoor was uiteindelijk onvermijdelijk en erg
                                                                    vervelend. Niet alleen kostte het heel veel geld, het
                                                                    kostte vele medewerkers hun baan.”
                                                                    ,,Na een voorzichtige start begin dit jaar ben ik mijn
                                                                    nieuwe bedrijf nu rustig aan het opbouwen. Het feit dat
                                                                    ik mijn bureau nu weer verder kan uitbreiden, is zeker
                                                                    gezien het huidige investeringsklimaat uitzonderlijk te
                                                                    noemen.“

                                                                    Door krachtig optreden van het stadsbestuur en
                                                                    ondersteuning van de Nederlandse Ambassade kon
                                                                    de continuïteit van het project worden veilig gesteld.
                                                                    Het nieuwe bedrijf Designed by Erick van Egeraat en
                                                                    partner EMEM IOB verwachten dat deze opdracht de
                                                                    komende 4 tot 5 jaar veel werk zal opleveren.
                                                                    De bouwvergunning wordt nog vóór het eind van dit
                                                                    jaar verwacht. Daarna beginnen de voorbereidingen
                                        Source: Royal Netherlands
                                             Embassy in Hungary
                                                                    voor de bouw die naar alle verwachting in 2010
                                                                    start. Het project behoort met zijn meer dan 100.000
                                                                    vierkante meter en geschatte budget van rond de 150
                                                                    miljoen euro tot de grootste in centraal Europa.
 EUR 6.5bn available in EU funding to help
 Hungarian construction industry                                    Het ‘Heart of Budapest’-project is in Europa uniek in
 Budapest, May 24 (MTI) - A total of 1,800 billion forints          zijn soort. Het 18e eeuwse barokke stadhuis wordt in
 (EUR 6.5bn) has been made available in European                    Erick van Egeraat’s plannen volledig hergebruikt en
 Union funding to help stabilise Hungary’s construction             direct verbonden met de twee belangrijkste metrolijnen
 sector hit hard by the economic crisis, a Socialist party          in de stad. Hiermee kan Boedapest één van de meest
 MP told MTI on Sunday.                                             duurzame stedelijke herontwikkelingsplannen in Europa
                                                                    realiseren.
 The funding available by application until June next
 year can help prevent domestic small and medium size               Naast de uitvoerige restauratie van het bestaande
 enterprises from going out of business, Barath said.               complex wordt op deze locatie die bijna 300 jaar braak
 It is also expected to help skilled workers stay in the            heeft gelegen een mix van functies gerealiseerd. Een
 sector, he added.                                                  hotel, een cultureel forum, kantoren, winkels, horeca
                                                                    en vier openbare pleinen zullen moeten garanderen dat
 He noted that parliament two weeks ago unanimously                 het stadsdeel Buda gedurende 24 uur per dag bruist
 supported a bill aimed at helping the crisis hit                   van activiteiten.
 construction sector, adding that the government had
 been working out further proposals aimed at boosting                                                     Bron: architectenweb.nl
 investment in the sector.

                                                  Source: mti.hu



1   Hongarije in Zaken | 2009 ed. 16
NIEUWS                      uit de media


Druk bezocht real estate seminar                              IMF green-lights 3rd tranche of loan to Hungary
Vrijdag 8 mei 2009 - Het door de Nederlands-                  The International Monetary Fund (IMF) completed the
Hongaarse Kamer van Koophandel georganiseerde                 second review of Hungary’s economic performance
real estate seminar is druk bezocht door een grote            under a programme supported by a 17-month Stand-
diversiteit van bedrijven en organisaties.                    By Arrangement (SBA). This enables the immediate
In zijn inleiding gaf dagvoorzitter Lóránt Varga al           disbursement of the third, EUR 1.4bn tranche of the
aan dat we zeker niet heen komen om een stukje                stand-by arrangement secured last autumn. This brings
negativiteit aan de orde te stellen als gevolg van de         total disbursements under the program to SDR 7.58
economische crisis. We moeten ons echter realiseren           billion (about EUR 8.4bn or USD 11.7bn).
dat de wereld en de economie, zij het getemperd,
gewoon doordraait. Geen enkele vergelijking met de            The lender urged authorities to seek ways to
jaren ‘30 van de vorige eeuw gaat op en we gaan weer          provide the financial supervisory agency (PSZÁF)
positief kijken naar de toekomst.                             with the necessary regulatory powers and also to
                                                              swiftly enhance remedial action and bank resolution
Achtereenvolgens werd door diverse organisaties               frameworks. Hungary’s Finance Minister Péter Oszkó
gesproken. De heer Stuart Durrant ging in op het              said that the IMF has approached Hungary with an offer
belang van waardebepalingen in het geheel en de               to continue its financing deal with the country once the
juistheid daarvan in het bijzonder. Wat is een redelijke      current package runs out but Hungary is not in talks to
waarde voor een kantoorpand?                                  extend the financing deal. The SBA was approved on 6
Lukas Hochedinger van KPMG presenteerde het                   November 2008 for SDR 10.53bn (about EUR 11.7bn
recentelijk uitgevoerde onderzoek naar de kostprijs van       or USD 16.2bn). The arrangement entails exceptional
de realisatie van hotels in Centraal en Oost-Europa. Aan      access to IMF resources, amounting to 1,015% of
de hand van dit onderzoek zijn zij in staat benchmarks        Hungary’s quota.
uit te voeren voor toekomstige hotel-ontwikkelingen.
De gevolgen van wetswijzigingen in de belastingen op
onroerend goed werd aan de orde gesteld door Gergely                             Source: Royal Netherlands Embassy in Hungary
Demetrovics van KPMG. Bij de nieuwe Hongaarse
regering wordt koud-water-vrees gesignaleerd ten
aanzien van het doorvoeren van nieuwe voorstellen.
                                                              Socialists call for donations for crisis management
Met het uitvoeren van omvangrijke maatregelen zou
                                                              fund
de onroerend goed markt in Hongarije grote schade
                                                              Budapest, June 12 (MTI) - Hungary’s governing
kunnen aanbrengen. Per 1 juli 2009 zal in ieder geval
                                                              Socialists are calling on the 100 richest people,
de fel bekritiseerde verhoging van het BTW tarief van
                                                              national and local politicians, banks and businesses to
20% naar 25% worden doorgevoerd. Voor eerste
                                                              make one-off donations as contribution to the crisis
levensbehoeften zal een verlaagd tarief van 18%
                                                              management fund, the party’s parliamentary group
worden geïntroduceerd.
                                                              director said on Friday.
Het laatste woord was aan Adam Dimitru van Tebodin.
                                                              “The 100 richest entrepreneurs in Hungary should
Tebodin heeft een groot pakket toepassingen voor de
                                                              personally contribute to filling up the fund, and
toepassing van groene technologie vastgoedprojecten.
                                                              all politicians, whether national or local council
                                    Bron: Hongarije Vandaag   representatives, should also contribute to it,” said
                                                              Jozsef Tobias. The same is expected from businesses,
                                                              financial institutions and banks that received state help
                                                              for their operation in recent years, he added.
Hard Rock Café bouwt grootste casino van Europa
                                                              Tobias said the Socialists would propose to the
Een Amerikaanse casino-uitbater, ook eigenaar van
                                                              government that banks should be asked to restrain
de keten Hard Rock Café, is van plan om in Hongarije
                                                              from forcefully evicting people who cannot pay the
het grootste casino van Europa te bouwen. De groep
                                                              increased installments of their home loans. A law to
Seminole Hard Rock Entertainment wil 5 miljard euro in
                                                              this effect is planned to be approved in the autumn, he
het project investeren.
                                                              added.
Het casinocomplex komt nabij de grens met Oostenrijk                                                           Source: mti.hu
en Slovakije. Er komen 316 hotelkamers, meer dan
1.500 gokautomaten, een honderdtal speeltafels en
tien pokerzalen. Tegen 2012 moet alles af zijn. Het
wordt het eerste casino van Hard Rock Entertainment
in Europa. De keten is sinds 2007 in handen van een
indianenstam, de seminole. (belga/gb)

                                         Bron: demorgen.be



                                                                                     Hongarije in Zaken | 2009 ed.16       1
Karin Gabor      Michel Daenen
Correspondente   Correspondent




Waarom moeilijk doen als het
makkelijk kan?
Een beetje bizar is het wel: je woont
en werkt in Noordoost-Hongarije
en rijdt zo’n 2 à 2,5 uur enkele
reis om je collega-ondernemers
uit je eigen regio in Boedapest te
ontmoeten bij de Nederlandse Club
of de Nederlands-Hongaarse Kamer
van Koophandel (NHCC). Dat kan
beter dachten ondernemers Leo
Geesink en Michel Daenen begin dit
jaar en kort daarop werd de daad
bij het woord gevoegd. In februari
2009 vond de eerste bijeenkomst
plaats van de Nederlandse Club
Noordoost-Hongarije (wie een
betere naam weet mag hem
doorgeven). Plaats van handeling
was het dorpje Bekölce, waar Nico
en Anita van Rijn van Western Horse
Stable paarden houden en les- en
paardrijdarrangementen bieden in
western stijl. Het concept van het       We zijn onlangs te gast geweest         ontstaan over uitbreiding van de
regionale netwerk is simpel: om          in Szakáci bij Elisabeth en Joris       activiteiten van het netwerk, zoals
de 3 à 4 maanden stelt één van de        van Aerde van Move2Hungary,             gezamenlijke Nederlandse les voor
deelnemers zijn bedrijf of huis ter      een ruraal vakantiedorp met een         kinderen, samenwerkingsverbanden
beschikking om elkaar te ontmoeten.      slowfoodrestaurant in wording.          tussen ondernemers in de regio en
                                         In september later dit jaar zijn        gezamenlijke belangenbehartiging.
Om niet iedereen te verplichten          we te gast bij Carlo Holshuijsen        Moet je perse ondernemer zijn om
die taak een keer op zich te nemen       van European Stone Trade en in          deel te nemen? Nee, iedereen die
en om ook de gastheer/-vrouw             november bij Karin Gabor en Michel      wil komen en zich van te voren
niet op kosten te jagen, wordt er        Daenen van Move to Balance.             aanmeldt is van harte welkom.
per bijeenkomst een bescheiden                                                   Primair gaat het er om dat
bijdrage in de kosten gevraagd, ter      De twee eerste bijeenkomsten            Nederlanders in het Noordoosten
plekke af te rekenen. De gastheer/-      hebben al uitgewezen dat het            elkaar willen helpen om een goed
vrouw heeft de gelegenheid om wat        nuttige en aangename heel goed          bestaan op te bouwen in die regio,
meer over z’n bedrijf of zichzelf te     te combineren zijn. Tips over het       waar het leven en ondernemen toch
vertellen en iedereen stelt zich kort    leven en/of werken in de regio          net even anders is dan in Boedapest.
voor, waardoor je meteen weet met        worden uitgewisseld (bij wie moet       Aangezien er geen volledig bestand
wie je later nog eens wat door wilt      je waarvoor zijn?) en daarnaast is      is van Nederlanders in Hongarije,
praten. Inmiddels ligt de tweede         het ook gewoon gezellig en wordt er     laat staan in deze regio, vormt de
bijeenkomst al weer achter ons.          lekker gegeten. Ook zijn er al ideeën   groep zich door mond-tot-mond
                                                                                 reclame.

                                                                                 Mocht u geïnteresseerd zijn of
                                                                                 iemand kennen die in deze regio
                                                                                 woont en/of onderneemt en wellicht
                                                                                 van de partij wil zijn, dan kunt u
                                                                                 contact opnemen met Leo Geesink
                                                                                 (leo.geesink@egreal.eu) of Michel
                                                                                 Daenen (info@movetobalance.nl).

                                                                                  Tekst en foto’s: Karin Gabor en Michel Daenen
                                                                                                          www.movetobalance.nl




18    Hongarije in Zaken | 2009 ed. 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16
Hongarije in Zaken editie 16

Contenu connexe

En vedette

En vedette (15)

Cornelius Residence
Cornelius ResidenceCornelius Residence
Cornelius Residence
 
jessica szhor
jessica szhorjessica szhor
jessica szhor
 
Plan lector lombricultura
Plan  lector   lombriculturaPlan  lector   lombricultura
Plan lector lombricultura
 
Useful expressions1°sec
Useful expressions1°secUseful expressions1°sec
Useful expressions1°sec
 
Hongarije in Zaken ed.18
Hongarije in Zaken ed.18Hongarije in Zaken ed.18
Hongarije in Zaken ed.18
 
In – on – under (1)
In – on – under (1)In – on – under (1)
In – on – under (1)
 
Pronouns and tobe past negative
Pronouns and tobe past  negativePronouns and tobe past  negative
Pronouns and tobe past negative
 
ACH 216 Lecture 10 (Materials Mgmt & Quality Assurance)
ACH 216 Lecture 10 (Materials Mgmt & Quality Assurance)ACH 216 Lecture 10 (Materials Mgmt & Quality Assurance)
ACH 216 Lecture 10 (Materials Mgmt & Quality Assurance)
 
M I C R O C U R R I C U L O 2009[1]
M I C R O C U R R I C U L O 2009[1]M I C R O C U R R I C U L O 2009[1]
M I C R O C U R R I C U L O 2009[1]
 
Evolution of an Assessment Program
Evolution of an Assessment ProgramEvolution of an Assessment Program
Evolution of an Assessment Program
 
Teach Learn: EnglishCentral
Teach Learn: EnglishCentralTeach Learn: EnglishCentral
Teach Learn: EnglishCentral
 
Citilux 2016
Citilux 2016Citilux 2016
Citilux 2016
 
12 ways a non-disclosure agreement is misused
12 ways a non-disclosure agreement is misused12 ways a non-disclosure agreement is misused
12 ways a non-disclosure agreement is misused
 
Guía de èteres
Guía de èteresGuía de èteres
Guía de èteres
 
Guía de repaso m.r.u.
Guía  de  repaso   m.r.u.Guía  de  repaso   m.r.u.
Guía de repaso m.r.u.
 

Dernier

Introduction to BNS Datalogistics Presentatie
Introduction to BNS Datalogistics PresentatieIntroduction to BNS Datalogistics Presentatie
Introduction to BNS Datalogistics PresentatieArnoud Hersbach
 
BCE24 | Elvea (de lekkerste tomaten in blik) & njam! (hét culinaire platform)...
BCE24 | Elvea (de lekkerste tomaten in blik) & njam! (hét culinaire platform)...BCE24 | Elvea (de lekkerste tomaten in blik) & njam! (hét culinaire platform)...
BCE24 | Elvea (de lekkerste tomaten in blik) & njam! (hét culinaire platform)...BBPMedia1
 
BCE 24 | Hoe zien we de merken het liefste terug in een podcast? - Mandy van ...
BCE 24 | Hoe zien we de merken het liefste terug in een podcast? - Mandy van ...BCE 24 | Hoe zien we de merken het liefste terug in een podcast? - Mandy van ...
BCE 24 | Hoe zien we de merken het liefste terug in een podcast? - Mandy van ...BBPMedia1
 
BCE24 | Hoe Vodafone het merk vernieuwend op de kaart zet met videocontent, M...
BCE24 | Hoe Vodafone het merk vernieuwend op de kaart zet met videocontent, M...BCE24 | Hoe Vodafone het merk vernieuwend op de kaart zet met videocontent, M...
BCE24 | Hoe Vodafone het merk vernieuwend op de kaart zet met videocontent, M...BBPMedia1
 
BCE24 | When digital becomes human - Steven Van Belleghem
BCE24 | When digital becomes human - Steven Van BelleghemBCE24 | When digital becomes human - Steven Van Belleghem
BCE24 | When digital becomes human - Steven Van BelleghemBBPMedia1
 
BCE24 | Zo unlockt HEMA het complete potentieel van video-SEO, Emma-Sophie J...
BCE24 | Zo unlockt HEMA het complete potentieel van video-SEO,  Emma-Sophie J...BCE24 | Zo unlockt HEMA het complete potentieel van video-SEO,  Emma-Sophie J...
BCE24 | Zo unlockt HEMA het complete potentieel van video-SEO, Emma-Sophie J...BBPMedia1
 
BCE24 | Make it till you Fake it - Annemieke Mol & Milan van Vugt | Initiativ...
BCE24 | Make it till you Fake it - Annemieke Mol & Milan van Vugt | Initiativ...BCE24 | Make it till you Fake it - Annemieke Mol & Milan van Vugt | Initiativ...
BCE24 | Make it till you Fake it - Annemieke Mol & Milan van Vugt | Initiativ...BBPMedia1
 

Dernier (7)

Introduction to BNS Datalogistics Presentatie
Introduction to BNS Datalogistics PresentatieIntroduction to BNS Datalogistics Presentatie
Introduction to BNS Datalogistics Presentatie
 
BCE24 | Elvea (de lekkerste tomaten in blik) & njam! (hét culinaire platform)...
BCE24 | Elvea (de lekkerste tomaten in blik) & njam! (hét culinaire platform)...BCE24 | Elvea (de lekkerste tomaten in blik) & njam! (hét culinaire platform)...
BCE24 | Elvea (de lekkerste tomaten in blik) & njam! (hét culinaire platform)...
 
BCE 24 | Hoe zien we de merken het liefste terug in een podcast? - Mandy van ...
BCE 24 | Hoe zien we de merken het liefste terug in een podcast? - Mandy van ...BCE 24 | Hoe zien we de merken het liefste terug in een podcast? - Mandy van ...
BCE 24 | Hoe zien we de merken het liefste terug in een podcast? - Mandy van ...
 
BCE24 | Hoe Vodafone het merk vernieuwend op de kaart zet met videocontent, M...
BCE24 | Hoe Vodafone het merk vernieuwend op de kaart zet met videocontent, M...BCE24 | Hoe Vodafone het merk vernieuwend op de kaart zet met videocontent, M...
BCE24 | Hoe Vodafone het merk vernieuwend op de kaart zet met videocontent, M...
 
BCE24 | When digital becomes human - Steven Van Belleghem
BCE24 | When digital becomes human - Steven Van BelleghemBCE24 | When digital becomes human - Steven Van Belleghem
BCE24 | When digital becomes human - Steven Van Belleghem
 
BCE24 | Zo unlockt HEMA het complete potentieel van video-SEO, Emma-Sophie J...
BCE24 | Zo unlockt HEMA het complete potentieel van video-SEO,  Emma-Sophie J...BCE24 | Zo unlockt HEMA het complete potentieel van video-SEO,  Emma-Sophie J...
BCE24 | Zo unlockt HEMA het complete potentieel van video-SEO, Emma-Sophie J...
 
BCE24 | Make it till you Fake it - Annemieke Mol & Milan van Vugt | Initiativ...
BCE24 | Make it till you Fake it - Annemieke Mol & Milan van Vugt | Initiativ...BCE24 | Make it till you Fake it - Annemieke Mol & Milan van Vugt | Initiativ...
BCE24 | Make it till you Fake it - Annemieke Mol & Milan van Vugt | Initiativ...
 

Hongarije in Zaken editie 16

  • 1. Hongarije inZaken.eu Hongarije Zomer 2009 Editie: 16 - € 6,95 Hongarije: bouwend op een sterk fundament? Hongaarse biotechbedrijven: klein maar veelbelovend Hongaars on(t)roerend goedkoop? Interview: ITD Hungary Planned tax law changes for 2010 Aan de toekomst bouwen met het Hongaarse brein SPECIAL: Techno Parks en Clusters Business Day Nieuwe rubriek: Rondje langs de velden Uitgave ter bevordering van de internationale samenwerking met Hongarije
  • 2. Bent u op zoek naar: hardwerkende, gemotiveerde, Engels of Duits sprekende productie- en of vakkrachten? Euromunka is het Hongaarse werving- en selectiebureau dat zich voornamelijk richt op de Nederlandse arbeidsmarkt. Met twee kantoren en meer dan 4.000 plaatsbare gemotiveerde productie- en vakkrachten in onder andere de bouw, logistiek, techniek, metaal, industrie, tuinbouw en transport kan Euromunka op een snelle en grondige manier selecteren. Wilt u weten wat Euromunka voor u kan betekenen? Bezoek onze website of neem vrijblijvend contact op met de heer Hille Horeman - hille@euromunka.eu. www.euromunka.nl Contact Euromunka Kft Hille Horeman (NL) +36 70 398 3570 We hebben kantoren in: Hille@euromunka.nl Boedapest én Siófok. Bouw | Metaal | Techniek | Logistiek en Transport | Agrarische sector | Productie | Horeca | Levensmiddelen | (IT)
  • 3. In deze uitgave Voorwoord 5 6 Hongaarse biotechbedrijven: Klein maar veelbelovend 6-7 Aan de toekomst bouwen met het Hongaarse brein 9 Hongaars on(t)roerend goedkoop? 10-12 Column: tijd en geduld 13 Rondje langs de Velden 15 20 Nieuws uit de media 16-17 De Nederlandse Club Noordoost-Hongarije 18 Hongarije en de valuta 19 ITD Hungary en Hongarije in Zaken: een perfecte match om op door te bouwen 20-21 Planned tax law changes for 2010 22-25 SPECIAL: Techno Parks en 26 Clusters Business Day 26-29 Evenementenkalender 30-31 Hungariun Business Network: Een woord van de voorzitter van de evenementencommissie 32-33 Centraal- en Oost-Europa Event 35-36 Colofon Uitgeverij: Beëindigen abonnement: Copyright: Bronnen: inZaken.eu – PublisherPartners Opzeggingen (uitsluitend schriftelijk) PublisherPartners – inZaken.eu De uitgever heeft zo adequaat mogelijk www.publisherpartners.com dienen 13 weken voor afloop van de April 2009. Niets uit deze opgave mag zonder bronnen laten vermelden bij het betreffende abonnementsperiode in bezit van Abon- schriftelijke toestemming van de uitgever op materiaal en/of in onderstaand overzicht. Hoofdredacteur: nementenland te zijn. welke wijze dan ook worden verveelvoudigd of Wanneer hier onduidelijkheden over Peter Schouten Prijswijzigingen voorbehouden. anderszins toegepast worden. ontstaan, neemt u dan direct contact met ons hongarije@inzaken.eu op. Correspondenten in deze uitgave: Disclaimer: Bladmanagement en realisatie: Michel Daenen Hongarije in Zaken besteedt de grootste zorg Overzicht: Hongaars verkeersbureau, EVD, PublisherPartners Karin Gabor aan het samenstellen van het magazine, ITDH, TourInform Hungary, Nederlandse Opmaak door: Remco van Mensvoort Ernst-Jan de Roest maar de auteurs (correspondenten) zijn Ambassade in Hongarije, Hungarian Embassy in Elvira Loomans verantwoordelijk voor de inhoud van hun Belgium, sxc.hu, Panoramio, I-stock. Abonnementenbeheer: Anton Wetters artikelen en de adverteerders voor de inhoud wikimedia.org en eigen materiaal. Abonnementenland Peter Olsthoorn van hun bijdragen. Hongarije in Zaken kan op Copyright© voorbehouden Postbus 20 Mária Ballendux-Bogyay geen enkele wijze verantwoordelijk gehouden PublisherPartners – inZaken.eu 1910 AA Uitgeest Huub Nieman worden voor de gevolgen die kunnen ontstaan Tel. 0900-226 52 63 (€0,10 per minuut) Roelof de Wilde door interpretatie van de beschikbaar gestelde Bezoek ons op: Fax 0251-31 04 05 informatie. www.hongarijeinzaken.nl www.bladenbox.nl voor abonneren www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen
  • 4. 4 garije in Zaken Hon x€. 24,95 * vo or excl. BTW VO OR UZELF OF ALS R AU VOOR EEN ANDE n ije in Zak e Hongar CADE ije Hongar 2008 .eu Zomer - € 6,95 inZaken 12 Editie: sreis: handel tie- en Oriënta he betaling via automatisc ekken ije ontd Hongar g bij Hongarije * u ontvangt € 3,71 kortin rder abonneert maakt u ve inZaken.eu so. Wanneer u zich Hongarije Winter 2009 Editie: 14 - € 6,95 incas van een advertentie. ? Hongarije: groots denken, klein handelen verend e aans lag ho udbaar ar Hong arije direct kans op een gratis plaatsing ije Conser emigratie na Hongar bij ije Hongar rs over ije Hongar ndse Pe rlaken.eu r 2009 Voorjaa - € 6,95 De Nede inZa 15 Editie: n t Ooste van he kansen ziet de Szikszó iënten e ingred , nieuw r recept ee n ande s met: rije: rappa n ga ó, Ge Interview steHonSziksz ee r va Hungarian Logistics Days Burgem nten sponde Nederlandse logistiek in Hongarije rije rre t Honga Onze co me erking ale samenw internation orderin g van de Interview met Nijhof-Wassink Transport ter bev Uitgave Nostalgie naar een Hongaarse tram igheden Ondernemen onder de huidige marktomstand ss robusine Hungarian Business Network: voor ag aadje Kansen presenteerbl professionalisering in 2009 t op ee n maar nie augurke n len en Bijdragen van onze correspondenten föl, appetej Mézes apest samenwerking ed Hongarije Bo met Uitgave ter bevordering van de internationale laar in : Brusse Int erview ie itindustr rse fru Hongaa EU nen de ning bin nstverle de die chrijden nsovers or gre kket vo btw-pa Nieuw twork: ? ess Ne te netwerken an Busin om Hungari le crisis, tijd Financië denten ije Hongar rrespon enwerk ing met onze co ale sam n van rnation Bijdrage de inte g van orderin ter bev Uitgave 63 Tel. 0900-22652inuut) (€0,10 per m d Abonnementenlan Postbus 20 1910 AA Uitgeest www.b ladenbox.nl
  • 5. Peter Schouten Hoofdredacteur Voorwoord Twintig jaar geleden knipten de ministers van Buitenlandse Zaken van Hongarije en Oostenrijk symbolisch het IJzeren Gordijn door. Het Gordijn dat het Oosten en het Westen scheidde, het communisme van het kapitalisme. Hongarije richtte meteen haar blik (opnieuw) naar het Westen en was klaar voor de overgang van het eenpartijsysteem naar de parlementaire democratie. De regering- Antall begon een beleid van economische en monetaire liberalisering dat tot doel had het aandeel van de staat in de economie terug te brengen van 90 tot 30 procent. De Hongaarse export ging zich richten op de EU en andere West-Europese landen en westerse investeerders vonden gemakkelijk hun weg naar en in Hongarije. Op die manier werd het land van de Magyaren steeds meer een open economie. Twintig jaar later, anno 2009, zorgt de teruggang in de wereldhandel voor een toenemende kwetsbaarheid van Hongarije. Met als gevolg een krimpend Hongaars bruto binnenlands product. Ditzelfde geldt momenteel voor Nederland. Ons land is één van de meest open economieën ter wereld en van alle landen met meer dan 10 miljoen inwoners hebben alleen Maleisië, België, Vietnam, Tsjechië en Hongarije meer internationale handel in vergelijking met hun BBP, aldus het CBS onlangs. Ofwel, Nederland en Hongarije, zo verweven in de internationale handel en dus ook met elkaar, zitten in hetzelfde schuitje. Aan ons de taak om u te berichten over hoe nu verder. Dat hebben wij dan ook gedaan in deze 16e editie van Hongarije in Zaken. Niet perse oplossingen op landelijk niveau, maar juist de inspanningen en ideeën van kleinere ondernemingen en individuen zouden wel eens voor een positieve wending kunnen zorgen. Hongarije: bouwend op een sterk fundament!? In de artikelen van dit nummer zult u weer een verrassende inkijk krijgen in de diversiteit van Hongarije. En dan verklap ik toch alvast de conclusie: het komt goed. Veel dank aan onze correspondenten voor het schrijven en meedenken. Jullie inbreng laat zien dat de relatie tussen Nederland en Hongarije springlevend is en toe wat in staat Hongaren allemaal zijn! Met vriendelijke groet, Peter Schouten Hoofdredacteur Cover foto: hongarije@inzaken.eu Ontwikkeling van appartementen in Boedapest Op pagina 37 kunt u meer informatie hierover vinden. Hongarije in Zaken | 2009 ed.16
  • 6. Roelof de Wilde Correspondent Klein maar veelbelovend Bij het thema ‘bouwend aan de toekomst op een sterk fundament?!’, denkt men al snel aan grootse bouwprojecten en de aanleg van nieuwe snelwegen. Bouwen aan de toekomst kan echter ook plaatsvinden op een kleiner, en zelfs moleculair, niveau. Onlangs sprak ik met de leidinggevenden van twee veelbelovende Hongaarse biotechbedrijven over hun activiteiten en hun kijk op de toekomst. waarbij kwartels een dieet rijk aan nanoparels kregen, resulteerden in de leg van significant meer eieren bij een behandelde groep in vergelijking met een onbehandelde groep”, aldus Dr. Prokisch. Gesteund door de positieve onderzoeksresultaten besloot hij om deze techniek verder te ontwikkelen voor de productie van nanoparels op industriële schaal. Een vergroting van nanoparels (25.000x) met behulp van een electronenmicroscoop Commercieel Gezien de brede mogelijkheden voor commercialisering besloot Dr. Prokisch verwacht echter dat Startende onderneming Dr. Prokisch om de uitvinding dit geen problemen op zal leveren In het moderne life-science centre te beschermen door middel ondanks het huidige economische van de Universiteit van Debrecen van een patent. Momenteel is klimaat. Investeren in het bedrijf is spreek ik met Dr. József Prokisch, Bionanoferm hard op zoek naar de namelijk aantrekkelijk omdat het wetenschapper en ondernemer, juiste handelscontacten voor het bedrijf een subsidieaanvraag heeft over het door hem opgerichte exploiteren van de gepatenteerde gewonnen. Deze is goed voor het bedrijf Bionanoferm Ltd. Zijn bedrijf innovatie in de VS en West-Europa. dekken van 50% van de kosten tot ontstond in 2008 als spin-off naar Bionanoferm is verder van plan een maximumbedrag van 30 - 40 aanleiding van onderzoeksresultaten om bestaande productideeën op miljoen forint (ca. 100.000 - 140.000 behaald aan de Universiteit van haalbaarheid te testen door middel euro). Debrecen. van research development activiteiten. Voor dit doel dient alleen Afsluiter Uit het veelbelovende onderzoek nog een investeerder gevonden te Op mijn vraag of Hongarije een sterk bleek dat bepaalde yoghurtbacteriën worden. fundament heeft voor het bouwen in staat zijn om zogenaamde aan de toekomst antwoordt Dr. nanoparels te produceren, rijk aan Prokisch als volgt: “Een absoluut selenium. “Selenium”, zo legt Dr. pluspunt is dat Hongaren geweldige Prokisch uit, “is een belangrijk spore- onderzoekers zijn. Het probleem element in voeding. Het is een zit echter daarin dat de oude antioxidant en draagt onder andere mentaliteit soms nog sterk aanwezig bij aan het voorkomen van kanker is. Met die mentaliteit bedoel ik het en verschillende hart- en vaatziekten gedrag waarbij bedrijven proberen en is goed voor het immuunsysteem alles zelf op te lossen in plaats van mensen in het algemeen.” Uit van zaken uit te besteden. Mede het onderzoek bleek verder dat hierdoor zijn we zeer innovatief. Het de opname van selenium in de ontbreekt ons echter soms aan de vorm van nanoparels vele malen managementeigenschappen om die beter gaat in vergelijking met de innovatie te vertalen in commerciële bestaande vormen van selenium. successen.” Toepassing van de nanoparels is niet alleen interessant voor toepassing Een geconcentreerde oplossing van selenium in voeding voor mensen zoals blijkt nanoparels verkregen via een uniek gepaten- uit onderzoek. “Een onderzoek teerd proces Hongarije in Zaken | 2009 ed. 16
  • 7. Zakelijk Personalized medicine is een concept dat steeds belangrijker zal gaan worden in de toekom- stige gezondheidszorg. Medicatie zal verstrekt worden op basis van informatie over leefstijl, leeftijd, genetische informatie en, mede door het Hongaarse onderzoek, ook eiwitinformatie. Door deze nieuwe aanpak kunnen ziekten efficiënter bestreden worden, omdat iedere patiënt een behan- Bio Systems International – een Samenwerken deling op maat krijgt. gevestigde onderneming Samenwerking met de universiteit Na dit zeer interessante gesprek biedt voor beide partijen voordelen. begeef ik mij een aantal dagen later Hoog gewaardeerde wetenschappers, naar een bedrijf van een heel ander zogenaamde biomarkers, te meten leden van de Hungarian Academy kaliber. Ik spreek met Dr. Istvan in het bloed. Deze nieuwe techniek of Sciences, werken voor BSI en Kurucz, het hoofd van de Hongaarse stelt artsen in staat om snel en bieden hun diensten daarnaast aan tak van het Frans-Hongaarse betrouwbaar vast te stellen of als docent, terwijl de universitaire BioSystems International (BSI kft). iemand kanker onder de leden onderzoeksgroepen meewerken met heeft of niet. “Op dit moment richten bepaalde onderzoeken binnen het Dr. Kurucz is een onderzoeker in we ons met name op longkanker, bedrijf. hart en nieren wat meteen blijkt maar in de komende jaren willen als ik hem de vraag voorleg wat de we ons ook gaan richten op andere Naast de universitaire hoofdactiviteiten van BSI kft zijn. vormen als darm- en borstkanker”, samenwerkingsverbanden besteedt Hij begint driftig te vertellen over aldus Dr. Kurucz. “Daarnaast”, BSI ook werk uit aan verschillende de activiteiten van BSI waarbij het vervolgt hij, “ontwikkelen we, met bedrijven. Het bedrijf is bijvoorbeeld jargon door het kantoor vliegt. Kort onze gepatenteerde technieken de belangrijkste partner van gezegd komt het er op neer dat BSI een methode die bijdraagt aan het een kleiner bedrijf, dat praktisch zich met name richt op het bepalen concept personalized medicine.” (zie gefinancierd wordt door BSI. van kanker in een zeer vroeg kader) Samenwerking leidde ook tot een stadium door bepaalde eiwitten, grote kapitaalwerving, resulterende Met name over dit laatste onderzoek in een transactie ter waarde van is Dr. Kurucz zeer positief: “Proteins 3,5 miljoen euro, onder andere are the best for this!” gefinancierd door de Hongaarse farmaceut Gedeon Richter. Frankrijk - Hongarije De samenwerking tussen Frankrijk Hongarije heeft in de ogen van Dr. en Hongarije heeft volgens Dr. Kurucz een goed fundament om Kurucz verschillende redenen: “Het op verder te bouwen. In het geval bedrijf BSI is in Frankrijk opgericht van innovaties zijn brains, time and door vier partners waaronder de money nodig. In de eerste van de twee Hongaren Dr. L. Takacs en Dr. drie is Hongarije goed voorzien, A. Guttman. Dit heeft ongetwijfeld maar het kost uiteraard tijd en geld een belangrijke rol gespeeld in de om dit tot uiting te laten komen. keuze. Wat ook een belangrijke rol Het is met name de achterstand die heeft gespeeld is het feit dat de Hongarije heeft ten opzichte van bestuurders van de Universiteit West-Europa die ingehaald moet een enorme wil hebben om worden. biotechbedrijven aan te trekken.” Dr. Kurucz legt uit dat Debrecen daarnaast een perfecte plaats is voor Tekst en foto’s: Roelof de Wilde het bedrijf vanwege de kwaliteit van roelof.dewilde@gmail.com het wetenschappelijk onderzoek. Hongarije in Zaken | 2009 ed.16
  • 8. Advies in Communicatie | Grafische Producties | Uitgeverij | PublisherPartners is een grafisch productiebedrijf en uitgeverij. Wij helpen onze klanten met GRATIS SPECIALE ACTIE GRATIS het overbrengen van hun boodschap naar hun doelgroep. Elke gewenste uitgave op papier of op internet verzorgen wij in eigen huis of met onze geselecteerde partners. soeppakket Bestel de HuNed Vuurplaats + Bogrács (speciale pan) en krijg een Grafische Producties soeppakket én traditionele houten lepel PublisherPartners kan adviseren of taken gratis bij de bestelling! overnemen binnen het gehele grafische pro- ces. We kunnen ideeën vormgeven, een nette opmaak verzorgen en dit vervolgens laten Bij de bestelling kunt u aangeven dat u omzetten naar drukwerk en/of een website. gebruik maakt van deze speciale We hebben ons gespecialiseerd in: magazines, Bogràcs op open vuur “Hongarije in Zaken Aktie”. boekwerken én huisstijlen. De HuNed Vuurplaats waar u een Bogrács in kan plaatsen om traditioneel te koken, zonder een open vuur. Uitgeverij PublisherPartners adviseert én ondersteunt collega uitgevers. Hiernaast geven we het ne- Bogràcs in de Overal een lekkere pan Gulyásleves of derlandstalige magazine Hongarije in Zaken HuNed Vuurplaats heerlijke Pörkölt maken! uit en we zijn uitgever van het internet portaal www.inZaken.eu. Meer informatie over de HuNed Vuurplaats is beschikbaar via onderstaande website met de magazines zoekopdracht “Vuurplaats”. www.huned.nl HuNed Vuurplaats | Luchthavenweg 81.139 | 5657 EA Eindhoven | t 040-2350250 | f 084-7189786 | | www.publisherpartners.com | Vakantieland Hongarije www.HongarijeVakantieland.nl geeft internetgebruikers toegang tot inmiddels meer dan 300 artikelen met relevante Hongarije informatie: recepten, geschiedenis en tientallen plaatsbeschrijvingen. Met ruim 90.000 paginabezoeken door 40.000 bezoekers per maand is www.HongarijeVakantieland.nl de populairste website van Nederland en Vlaanderen over Hongarije. Ook voor uw zakelijk aanbod dé plaats om uw aanbod te tonen. www.HongarijeVakantieland.nl toont de bezoeker op overzichtelijke wijze informatie over o.a. Hongaarse steden en dorpen, musea, natuur en recreatiegebieden, (water)sporten en (verblijfs)accommodaties in Hongarije en het laatste nieuws. www.HongarijeVakantieland.nl
  • 9. Mária Ballendux-Bogyay Correspondente Aan de toekomst bouwen met het Hongaarse brein rubiccube.net Een land als Hongarije dat vijfen- Anderen vertrokken om politieke is Lázló Bíró de uitvinder van de veertig jaar lang door het gesloten redenen in de jaren van het Interbel- balpen. En de holografische spelle- communistische systeem onderdrukt lum. Veel getalenteerde Hongaren tjes en kunst zijn door Dénes Gábor is geweest en de geest van concur- emigreerden direct na de Tweede uitgevonden. En wie kent de Rubic rentie helemaal niet heeft gekend, Wereldoorlog of na 1949, toen de Cube niet, die door de Hongaarse heeft het niet gemakkelijk in de communisten definitief de macht architect Ernő Rubik is bedacht? huidige globaliserende wereld. Van grepen. Tijdens de revolutie in 1956 zo’n land mogen we niet verwachten vluchtten circa tweehonderdduizend Geen verkoopmentaliteit dat het twintig jaar na de omwente- Hongaren naar het buitenland. Ook de huidige generatie Hongaren ling al volledig opgewassen is tegen blinkt op veel gebieden uit, zoals in de uitdagingen van vandaag. Maar Praktijkvoorbeelden softwareontwikkeling, biotechno- de vraag is of er een fundament, Als gevolg van deze massale exodus logie, logistiek, muziek en sporten een basis is waarop Hongarije zijn behaalden de meeste grote Honga- als schaken, waterpolo en zwem- toekomst kan bouwen. Waar ligt ren hun belangrijkste successen niet men. Jammer genoeg verlaten ook de hoop en wat zijn de beloften in Hongarije, maar in het buitenland. vandaag de dag veel getalenteerde, van Hongarije? Ja, er is een basis, Zo is er het fameuze Joods-Hongaar- creatieve en fantasievolle mensen namelijk de Hongaarse brains en in- se kwartet – bestaande uit Ede Tel- het land. Met name artsen, natuur- ventiviteit. Die hebben tot nu toe 13 ler, John von Neumann, Leo Szilárd kundigen en musici. In rijkere delen Hongaarse Nobelprijswinnaars opge- en Jenő Wigner – dat in Amerika van de wereld wacht hun een betere leverd. Die brains bieden een stabiel een doorslaggevende rol speelde bij toekomst. Het is bovendien jammer en onvervreemdbaar fundament voor onder andere de ontwikkeling van dat voor vele recente Hongaarse uit- de Hongaarse toekomst. kernwapens. vindingen de opbrengsten niet naar Hongarije gaan. Waarom? Hongaren De grote generatie Diezelfde Von Neuman stond ook aan beschermen hun uitvindingen niet Wie een beetje in de Hongaarse de wieg van de computer. Ook de na- goed genoeg. De verkoopmentaliteit geschiedenis en cultuur thuis is, kent men van Paul Erdős en John Harsányi zit de Hongaren niet in het bloed. zeker enkele beroemde Hongaarse mogen niet onvermeld blijven. Erdős Ze bedenken van alles en nog wat, wetenschappers en kunstenaars uit is een van de grootste en meest maar ze hebben veel moeite om hun de jaren rond de voorlaatste eeuw- baanbrekende wiskundigen van de ideeën te gelde te maken. Daarom wisseling. De vruchtbare sfeer van twintigste eeuw. Harsányi heeft de kunnen contacten met Nederlanders, grotere vrijheid in de Oostenrijks- Nobelprijs voor Economie samen met die geboren handelaars zijn, zo nut- Hongaarse Dubbelmonarchie bood John Nash (vooral bekend door de tig voor Hongaren zijn. vanaf de tweede helft van de negen- film The Beautiful Mind) in 1994 ge- tiende eeuw veel Hongaars talent de wonnen. Deze wetenschappers wer- Hongarije, yes you can! kans om zich volledig te ontplooien. den allemaal in Hongarije geboren en Eén ding zouden de Hongaren abso- Dankzij de toen al bestaande Hon- hebben er gestudeerd, maar werkten luut moeten leren om succesvol te gaarse scholen en universiteiten in het buitenland. Slechts enkelen zijn: onderling samenwerken. Uitein- kon Hongarije rond de eeuwwisse- hebben hun wereldberoemde ont- delijk zouden Hongaren hun be- ling beschikken over een talentvolle dekkingen in Hongarije gedaan. Dit gaafdheid in het belang van het land generatie, die vrijwel op alle terrei- was het geval met Ignác Semmel- moeten gebruiken in plaats van voor nen van het leven haar stempel heeft weis, ontdekker van de oorzaak van de voor hen zo gebruikelijke onder- gedrukt. De representanten van deze de kraamvrouwenkoorts. Ook Albert linge nutteloze ruzies. Dan zouden grote generatie, zoals de historicus Szent – Györgyi, ontdekker van de Hongaren zonder meer kunnen John Lukács ze noemt, hadden twee vitamine C, leefde in Hongarije toen zeggen: “Yes, we can!” dingen gemeen: hun prestatieniveau hij de Nobelprijs won. Later ging ook en het tijdvak waarin ze leefden. hij naar de Verenigde Staten. Meer Hongarije is trots op deze generatie. recent is er János Kornai, wereldbe- Tekst: Mária Ballendux–Bogyay Trainster voor Hongaarse taal en cultuur Wel is het een schoonheidsfout dat roemd econometrist, die in Hongarije www.alfold.nl een aanzienlijk deel van deze talent- bleef werken. volle wetenschappers en kunstenaars Hongarije heeft verlaten. Hun rede- Op een ander niveau kunnen nog nen hiertoe waren verschillend. Voor de volgende beroemde Hongaarse sommigen was Hongarije te klein. ontdekkers worden genoemd. Zo Hongarije in Zaken | 2009 ed.16
  • 10. Anton Wetters Correspondent Hongaars on(t)roerend goedkoop? Als we naar de bevolkingsverspreiding van de Hongaren kijken, althans wonend in dit land, dan zouden geografen het land indelen in de categorie Ontwikkelingslanden. In de regel worden deze gekenmerkt door de aanwezigheid van een paar grote steden (afhankelijk van de omvang van het land, in dit geval 1), op relatieve afstand daarvan een aantal satellietsteden en vervolgens het rurale achterland. In combinatie met het verschijnsel riante kantoorpanden zijn er reeds Boedapest. Een overstap van het van een krimpende bevolking (niet gebouwd dan wel in aanbouw en rurale naar het regionale is qua alleen een demografisch maar tevens duizenden nieuwbouwwoningen zijn onroerend goed prijzen echter een groot economisch probleem) reeds gerealiseerd, vaak in separate evengoed geen kleine stap voor veel vindt er een trek naar de stad plaats, wooncentra. Grote winkelcentra mensen. Het wel of niet aanwezig voor zover men over de middelen zijn er in overvloed en nog een zijn van werkgelegenheid is daar een beschikt om die stap te wagen aantal is in de planning en veelal cruciaal onderdeel van en juist op dan wel te volbrengen. Van een zijn internationale consortia de dat gebied woedt er een orkaan van leegloop van het rurale achterland eigenaren. Vorig jaar waren de ontslagen en arbeidstijdverkorting is echter nog geen sprake. Op een Ieren, volgens de statistieken, de door Hongarije. lokale uitzondering na, omdat de grootste investeerders in Boedapest. ‘oudjes’ gewoon achterblijven en De dorpjes veel jongeren simpelweg het geld Samen met een dagelijks bezoek van Ver weg van Boedapest en in de niet hebben, en niet over de hulp, tegen de 600.000 auto’s, waar de periferie van de satellietsteden moed noch een adequate opleiding stad nauwelijks tegen opgewassen komen we terecht in de honderden beschikken om de stap te maken. en ook niet op gebouwd is, wordt de kleine dorpjes met hun uitstraling Is dat wel het geval dan is het vaak turbulentie wel duidelijk. Echter, de van rust, ruimte, gemoedelijkheid snel wegwezen! monetaire crisis die hier ter lande en de veelal lage woningprijzen. overal voel- en zichtbaar is, heeft tot Slechts her en der doemt een dorpje Wat betreft het voldoen aan het een behoorlijke stagnatie in de bouw op met hogere huis- en kavelprijzen criterium ontwikkelingsland zou en op de huizenverkoopmarkt geleid. en meestal komt dat door de hooguit de bevolkingskrimp een aanwezigheid van een termaal bad uitzondering hierop betekenen. Op Dat neemt niet weg dat de kosten en / of een andere toeristische terreinen als bureaucratie, corruptie van levensonderhoud in Boedapest attractie. Deze dorpjes zijn de van hoog tot laag (van politie ruim, schattingen liggen tussen locaties waar veel Nederlanders hun tot de ministers, burgemeesters, de 30 en 50%, boven het rurale bestemming vinden. parlementariërs etc., de pers staat gedeelte van Hongarije liggen. En Hongarije lijkt (behalve het er vol van en het volk mort als dat geldt in nog grotere mate voor ontbreken van de ’zee’ en een ’hoog nooit tevoren), een zwabberende de prijzen van woningen, flats en gebergte’) veel op Frankrijk munteenheid, lage salarissen, een andere vormen van onroerend goed, (of andersom?) dat voor veel hoge werkloosheid, veel verscholen in ieder geval ten opzichte van de Nederlanders niet meer te betalen is. armoede, vaak 2 tot 3 generaties rest van Hongarije. Een nieuw begin wonend in 1 huis, een enorm en in de grote stad is voor veel jonge toenemend contrast tussen arm en mensen en gezinnen een droom rijk en een dominante aanwezigheid die zwaar gebukt gaat onder, op van internationale bedrijven, (die voorhand, financiële perikelen. vrijwel alles voor elkaar krijgen) scoort Hongarije een ruime voldoende. Maar er is ook heel veel De satellietsteden goeds te melden! In satellietsteden als Györ, Székesfehérvár, Kecskemét, Szolnok De huizenmarkt (koop) en Miskolc is de bovenstaande trend Laten we beginnen met de metropool ook aanwezig doch veel en veel foto: A. Wetters Boedapest. Deze fraaie stad is minder. Deze steden blijven ver constant aan verandering onderhevig achter bij de prijsontwikkelingen en niet alleen qua instroom van in Boedapest en bieden slechts Het is lastig en gewaagd om in nieuwe bewoners en forensen. een ‘regionale aura’ aan die niet te algemene termen en prijzen te Honderden nieuwe, grote en vergelijken valt met het mondiale spreken, maar een redelijk huis in 10 Hongarije in Zaken | 2009 ed. 16
  • 11. foto: M. Daenen deze dorpjes, al dan niet nog te een vermindering van een hindernis waardoor er eisen aan de inrichting verbouwen, met vaak een grote tuin gezien de eerder genoemde en aangeboden faciliteiten worden moet verkrijgbaar zijn zo tussen de problemen voor de meeste mensen. gesteld. De vraag is of het incasse- 10 en 40 duizend euro. Websites Neemt niet weg dat een juiste locatie ren van een paar honderd euro per voldoende om u te oriënteren en aankoop- en verhuurbedrag als jaar opweegt tegen het min of meer waaronder die van mij. (www. voorwaarde voor een succesvolle afstaan van de gewenste persoonlij- hungarianhousesandtourism.com) investering gelden. ke woonatmosfeer. Nog afgezien van de organisatie, geïnvesteerde tijd en Het meest populaire type huis In Boedapest geldt feitelijk hetzelfde de advertentiekosten. onder de buitenlandse kopers is het al lijkt u dan vrijwel geen risico parasztház (zeg maar boerderij, zie te lopen, zeker niet qua vraag die Nieuwbouw! En een nieuwe wind de foto) die als het even kan ook een alleen maar toeneemt. In deze stad, Net zoals er veel huizen te pilaren galerij moet hebben. Veelal mits op de juiste locatie gekocht koop staan, zijn er ook grote zijn die opgetrokken uit leem (een en voor een acceptabel bedrag, is hoeveelheden (bouw)kavels te koop. levend en ademend huis) en dat een hoge bezettingsgraad vrijwel Ook hier doen zich, soms al op een materiaal komt het meeste voor op gegarandeerd en samen met de paar kilometer afstand, enorme de Poesta, de grote laagvlakte, en in stijgende onroerend goed prijzen prijsverschillen voor. Dat kan wat mindere mate in hoger gelegen kunt u de plank, in de loop der jaren, variëren van 40-50 eurocent per gebieden. Dit soort type huis is nauwelijks mis slaan. m² tot relatief schrikbarend hoge eenvoudig te verbouwen alsmede uit prijzen die nauwelijks voor West- te bouwen. De dorpjes Europa onderdoen. Voor wat betreft Van oudsher is de markt voor huur- dat laatste denkt u dan wederom De huizenmarkt (huur) huizen in dorpjes van ondergeschikt aan Boedapest en de toeristische belang te noemen, zeker in verge- plaatsen. Neemt niet weg dat we Boedapest en de satellietsteden lijking met bijvoorbeeld Nederland. voor nieuwbouw (afhankelijk van de Indien u een object in de De tweedeling in achtnemend (te aannemer) grofweg een bedrag van satellietsteden koopt, met als doel verhuren woonobjecten in steden ten tussen de 550 en 700 euro per m² deze te verhuren, dan is een lokale opzichte van de dorpjes) kunnen we kunnen aanhouden. Voor dergelijke studie naar de daar aanwezige gerust constateren dat de markt voor bedragen, zonder marmeren markt noodzakelijk c.q. gewenst. De huurhuizen in dorpjes vrijwel nihil is vloeren en gouden kranen, moet aanwezigheid van een universiteit, en die in de steden een stijgende lijn een solide en goed huis overal industrie en/of fabrieken, kortom, vertoont. In de dorpjes is het ver- in Hongarije te bouwen zijn. studie- en werkgelegenheid is hier huren aan de lokale bevolking een Inclusief het papierenwerk, tegen een belangrijk aandachtspunt. vrijwel kansloze zaak. Het verhuren de 3 maanden voor vergunningen Beide doelgroepen (studenten en van een huis aan een niet-Hongaar, etc., moet een periode van 5 werknemers) kunnen een hoge en in de toeristische sector, heeft weinig maanden voor het geheel (let wel constante verhuurbezettingsgraad kans. Mocht men zich op deze margi- op de winterstop) afdoende zijn. garanderen. In de overstap naar de nale markt richten dan komt men al Een nieuwe wind gaat langzaam grote stad is een te huren object gauw de kritische consument tegen waaien uit de hoek van ecobouw. Hongarije in Zaken | 2009 ed.16 11
  • 12. Wat beter kan, en wat toch ook eindelijk eens zou moeten, zijn de aanpassingen van de autoriteiten en bijvoorbeeld de nutsvoorzieningen richting de niet-Hongaarse taal machtige klanten. Met landelijke slogans als ‘Hongarije al meer dan 1100 jaar in het midden van Europa’ en ‘Nieuw Hongarije’ worden er toch verwachtingen gewekt richting ook het meertalig zijn op diverse terreinen. Niets van dat alles, slechts sporadisch komt men een autoriteit vertegenwoordigend persoon tegen die een andere taal machtig is; de papieren en formulieren echter in het geheel niet. Het IJzeren Taalgordijn blijft intact. foto: M. Daenen Voorts is het een beetje teleurstellend (valutaverlies bij aankoop voor de niet-Hongaarse Doelstelling nummer 1 hiervan is aandacht voor de volgende punten koper, hoewel dat soms ook een om vrijwel geheel onafhankelijk daaromtrent : voordeel kan zijn) dat de introductie van de nutsvoorzienende bedrijven van de euro nog steeds niet heeft te kunnen wonen en, sterker nog, • Het aanbod van te koopstaande plaatsgevonden. Het wordt constant misschien energie aan hen te kunnen huizen is enorm toegenomen. uitgesteld en overtuigende redenen verkopen. Samen met een snellere Duizenden mensen en gezinnen zijn blijven eveneens achterwege. Ik zie bouwtijd een veel goedkopere m²- door de (dreigende) werkloosheid, u fronsen of de introductie van de prijs zou een flink aantal lokale arbeidstijdverkorting en stijgende euro nu wel zo’n goed idee is, maar bouwondernemers nog weleens een hypotheeklasten in zwaar weer het zou misschien een vorm van nieuwe crisis kunnen zien opdoemen terecht gekomen. stabiliteit in deze turbulente tijden als men zich niet snel aanpast. kunnen betekenen. • Uit die nood geboren, staan de Waardevast? Prijsstijgingen? En marktprijzen thans tijdelijk onder In het algemeen, ik heb de de crisis? druk. wijsheid niet in pacht, liggen er In het algemeen, zonder de splitsing goede en goedkope kansen op de tussen steden en achterland te • De halfingestorte en zwabberende Hongaarse huizenmarkt (koop en maken, kabbelen de prijzen hier Hongaarse forint ten opzicht van huur), misschien momenteel wel jaarlijks een x percentage omhoog. de euro is uw derde troef in deze beter dan ooit. In de regel wordt De crisis gooit misschien tijdelijk situatie. u hartelijk ontvangen door de van roet in het eten maar biedt (zie nature gastvrije bevolking. Zoals er hieronder) evengoed nieuwe kansen. Wat gaat goed en wat zou beter dingen razendsnel gaan, zo gaan er Wel blijven oppassen voor de juiste kunnen? ook dingen traag en soms anders locatie en een correcte huidige Opmerkelijk goed en bijzonder dan u gewend bent. Doch alles is marktprijs. Indien u hier omtrent snel gaat de afwikkeling van de stabiel en rechtszeker en dat is een slecht of matig geïnformeerd bent aankoop van onroerend goed hier hele geruststelling ten opzichte dan kunnen de waardevastheid en in Hongarije. Kort gezegd is het een van andere landen. Met een beetje de prijsstijgingen nog wel eens aan u kwestie van het aankoopcontract aanpassen en geduld (een kameleon voorbij gaan. tekenen, betalen en u heeft er een met een olifantenhuid) zult u vast bezit bij. Voor de totale procedure, uw draai hier kunnen vinden. Veel De mondiale crisis in den lande is in die naast deze zaken plaatsvindt, woonplezier gewenst! ieder geval als een bom ingeslagen zoals de werkzaamheden van de en laat vrijwel overal haar sporen advocaat, de notaris, het kadaster na zoals een stagnerende verkoop etc. verwijs ik u graag naar de Tekst: Anton Wetters van onroerend goed, bouwstops, welhaast ontelbare websites over Foto’s: A. Wetters en M. Daenen hogere hypotheeklasten etc. Toch deze materie. Wat dat betreft staat acwetters@hotmail.com biedt de crisis u kansen richting de de Hongaarse wet achter u, daar aanschaf van onroerend goed en zouden heel wat ‘moderne’ landen een voorbeeld aan kunnen nemen. 12 Hongarije in Zaken | 2009 ed. 16
  • 13. Karin Gabor Correspondente Michel Daenen Correspondent Column Tijd en geduld … Dat we naar Nederland zouden gaan die toevallig in een eerder stadium door de aannemer en als ze die klus voor de bevalling van ons tweede onze eigen badkamer heeft betegeld. af hebben, is het werk voor die dag kindje was vanaf het begin duidelijk. Drie dagen later was het klaar. gedaan en mogen ze in principe Dat we dan ook ons bouwproject een Wat bleek: de aannemer was er naar huis. Aangezien ze echter aantal weken alleen moesten laten vanuit gegaan dat we 3 dagen later met z’n allen met één auto komen, wisten we ook, het was een logische zouden komen. De les die wij hieruit moeten ze toch wachten tot iedereen consequentie. Maar wel eentje waar trokken: als je je teleurstelling wilt klaar is, dus dan kan je best wat we minder blij mee waren, gezien de beperken, kan je beter een dag later konijnenvoer verzamelen of het ervaringen die we de afgelopen jaren terugkomen dan dat ze denken, tussendoor wat rustiger aan doen als met bouwen, zowel in Nederland maar eerder moet je zeker niet je toch weet dat je het werk wel af als in Hongarije, hebben opgedaan. komen. Qua planning komt het vaak krijgt die dag. Duidelijke opdrachten, Je moet er immers persoonlijk bij op ‘last minute’ aan. Maar of dat het liefst in de vorm van een aanwezig zijn, anders gebeurt er echt Hongaars is, is de vraag. Ook in probleem, werken bijzonder goed. weinig of gaat het niet zoals je wilt. Nederland geldt dat er een hoop geld Als je ergens mee zit, gaan ze ter We waren beiden dan ook behoorlijk bespaard zou kunnen worden als er plekke op zoek naar een oplossing zenuwachtig toen we drie weken beter gepland zou worden en men en zijn daarin heel inventief en na de bevalling (van een prachtige ook moeite zou doen om zich aan die creatief. Zo ook met hergebruik. dochter) na twee dagen rijden onze planning te houden. Hoewel misschien dan uit noodzaak straat in Tardona weer inreden. geboren, zijn de Hongaren qua Michel had de bouw tijdens onze Wat wel echt anders is, is de hergebruik veel beter bezig dan de afwezigheid zo goed mogelijk vanuit hoeveelheid mensen die soms op gemiddelde Nederlander. Bij de sloop Nederland begeleid. Stilleggen was een klus wordt gezet. Wij denken werden alle dakpannen en stenen zo helaas geen optie geweest, dus met dat het een overblijfsel is uit netjes van hun plaats gehaald dat er goede afspraken vooraf, specifieke de communistische tijd, waarin gewoon weer opnieuw mee gebouwd tekeningen, veel tussentijdse iedereen werk moest hebben. Dat kan worden. Als dat geen “cradle communicatie over de mail, een wil niet zeggen dat ook iedereen to cradle” en duurzaam bouwen is! zakenwaarneemster ter plekke en werkt. We maken het geregeld Nou ja, enige relativering is daarbij veel foto’s hebben we het doorgezet. mee dat er één man iets aan het wel op zijn plaats, want toen we van doen is (bijvoorbeeld beton van een de week in de bouwmarkt naar een De laatste 2 weken voor terugkomst staander van een pergola afslaan) waterbesparende douchekop vroegen hadden we echter geen foto’s meer en dat de rest er dan omheen staat kregen we als antwoord dat er gekregen en er waren al wel enige te kijken. Het komt niet in ze op dat meerdere standen op een douchekop budgetoverschrijdingen geweest. De ze die tijd die ze staan te wachten mogelijk zijn en dat er daar ook best aannemer had ons echter verzekerd voordat ze nodig zijn (om de pergola een zuinige bij zit. Ach, ook dat komt dat we heel blij zouden zijn met te verplaatsen) aan iets anders met de tijd, net als de eindstreep het werk dat ze gedaan hadden nuttigs zouden kunnen besteden. van ons bouwproces, al kost het en dat het allemaal klaar zou zijn Als opdrachtgever sta je wel eens dan wat meer tijd en geld dan waar als we thuiskwamen. Helaas, de raar te kijken als er gras voor thuis we op gehoopt hadden, maar mooi werkelijkheid bleek anders. Een voor de konijnen wordt verzameld wordt het zeker. derde van de terrassen, dat echt af in plaats van dat er een muurtje zou zijn, was nog niet betegeld en wordt gezet. Inmiddels weten we: ze ook het paviljoen was bij lange na krijgen per dag een taak opgedragen Tekst en foto: Karin Gabor - Michel Daenen www.movetobalance.nl niet af. Enigszins teleurgesteld doken we die avond in bed. De volgende morgen werden we al vroeg gewekt. Toen we de gordijnen open deden telden we twaalf man die druk bezig waren. De tegelzetters maakten het terras af, de timmerlieden waren balken aan het zagen en de stukadoors en elektriciens waren ook druk bezig aan het paviljoen. Ieder op z’n eigen vakgebied, want mensen leren hier nog echt ambachtelijk werk. En ze verstaan hun vak, op een enkele beunhaas na Hongarije in Zaken | 2009 ed.16 13
  • 14. advertorial Denk eens aan stagiaires voor uw Hongaarse activiteiten! Hoe gaat AIESEC te werk? AIESEC verzorgt de gehele opvang en begeleiding van de stagiair gedurende het hele proces. De organisatie zorgt namelijk voor alle formaliteiten, zoals het regelen van de ver- blijfsvergunning, tewerkstellings- vergunning, het BSN-nummer en opent voor de stagiair zelfs een bankrekening. Het bedrijf geeft aan welke opdracht hij door de student wil Steeds meer bedrijven kijken Hongaarse studenten zelf. Zij laten uitvoeren, welke periode over de grenzen. Ze overwegen beheersen de taal en kennen de men de student het liefst wenst, iets op te starten in het buiten- cultuur, wat u een groot voordeel selecteert zijn eigen kandidaat land, bijvoorbeeld in Hongarije, op kan leveren. en AIESEC doet de rest. maar willen zich uiteraard goed voorbereiden. Dit kan door bij- Een belangrijk voordeel van het Vanuit Nederland voert de voorbeeld eerst marktonderzoek stageprogramma is het feit dat student het onderzoek uit, te doen of op vrijblijvende basis u de student zelf kunt selecteren in overleg is dit verder uit te een project uit te laten voeren. aan de hand van verschillende werken in Hongarije zelf. Het Dan zou de studentenorganisatie criteria, zoals universitaire aantrekken van een stagiair om AIESEC een uitkomst kunnen achtergrond, specifieke compu- die kansen te grijpen die er voor bieden. tervaardigheden, tijdsduur en uw bedrijf liggen in Hongarije talenkennis. De studenten waar is zeker aan te raden. Jaarlijks Deze internationale studentenor- AIESEC mee werkt zijn allen maken duizenden bedrijven we- ganisatie is vertegenwoordigd op academisch opgeleid, spreken reldwijd gebruik van het netwerk meer dan 1.100 universiteiten in naast de moedertaal uitstekend van AIESEC. meer dan 108 landen. Via deze Engels en zijn uiteraard interna- organisatie kunnen internationale tionaal georiënteerd. Bovendien In hoeverre is AIESEC al academici op tijdelijke basis in zijn zij flexibel en snel inzetbaar. actief in Hongarije? Nederland worden ingezet. Het merendeel van de studenten In Hongarije is deze studen- bevinden zich in de eindfase van tenorganisatie al jaren actief. Waarom zou een AIESEC- hun studie en zijn op zoek naar Op alle grote universiteiten is stagiaire interessant zijn voor professionele ontwikkeling en een AIESEC vestiging actief, het Nederlandse bedrijfs- uitdaging. Bovendien hebben waar bemiddeld kan worden leven? zij de meest recente kennis tussen het bedrijfsleven en de Het mooie van de AIESEC werk- op het gebied van organisatie- studenten. wijze is dat u op flexibele en kunde, financiering, accounting, voordelige wijze werkkrachten marketing en IT. U kunt zelf Voor meer informatie verwijzen wij u naar inhuurt. Via deze constructie de meest geschikte student de website: www.aiesec.nl. kunt u bijvoorbeeld lokale uitkiezen aan de hand van het marktkennis opdoen via gewenste profiel. 14 Hongarije in Zaken | 2009 ed. 16
  • 15. Rondje langs de velden In de rubriek “Rondje langs de velden” wil Hongarije in Zaken aan twee verschillende bedrijven, individuen of organisaties in elke editie de ruimte bieden om zich kort te presenteren door middel van een aantal vragen. Ons blad wil hierbij juist de wat minder bekende en/of grote instellingen benaderen die met Hongarije bezig zijn. Daarom zullen bijvoorbeeld ook individuen die iets noe- menswaardig op touw zetten hier aan bod komen. De aftrap wordt gedaan door Euromunka en Twynstra Gudde. Weet u nog spelers voor op dit veld, neemt u dan contact met de redactie op! Wie Wie Ellen van der Lei, werkzaam bij Twynstra Gudde Euromunka Kft, werving- en selectie te Hongarije; Adviseurs en Managers. Twynstra Gudde is gerelateerd Boedapest en Siofok (Balatonmeer) aan Highland Worldwide, een internationaal groeiende groep van onafhankelijke adviesbureaus in de Verenigde Staten, Frankrijk, Groot-Brittanië, Duitsland, Hongarije en Italië. Activiteiten Activiteiten Twynstra Gudde bedient zowel de private als de Euromunka richt zich op het werven en selecteren publieke sector. In Hongarije ligt de nadruk op public van vak- en productiekrachten voor de West-Europese sector, health care, travel and transport, energy and markt. Euromunka is sterk vertegenwoordigd in onder utilities. andere de bouw, metaal, techniek, productie, horeca, logistiek en transport. Zakendoen in Hongarije Zakendoen in Hongarije Via Highland Worldwide zijn wij met de Hongaarse Euromunka werkt voornamelijk samen met Nederlandse partner Horváth partners betrokken bij een aantal uitzendbureaus. Doordat we zeer intensief werven studies naar vernieuwing in de gezondheidszorg. Dit en hoge eisen stellen aan de kandidaten én aan onze betreft het samenvoegen van gezondheidsinstellingen. klanten, is Euromunka uitgegroeid tot een betrouwbare Daarnaast wordt gekeken wat momenteel, maar ook partner in Hongarije en Nederland. Wij verwachten veel op de lange termijn, de kansen zijn in Hongarije als van onze klanten (officiële contracten, goede salarissen, adviesbureau. Korte termijn gezien kan het een lastige verzekering, nette huisvesting en goede begeleiding) en periode worden, maar met name voor de publieke daar krijgen ze gemotiveerde hardwerkende Engels of sector is een interessant, maar uitdagende klus Duits sprekende vakkrachten voor terug, die graag voor weggelegd. een langere periode aan het uitzendbureau verbonden willen blijven. Door onze uitgebreide werving, 24 uurs begeleiding, snelle reactiesnelheid en correcte informa- tievoorziening hebben we meer dan 4.000 beschikbare kandidaten in onze database en hebben we al meer dan 600 man aan een baan kunnen helpen. Doel Doel In Hongarije staat veel te gebeuren als het gaat om Bij Euromunka ligt de nadruk op kwaliteit en service. de ontwikkeling van de publieke sector. Als voorbeeld Momenteel zijn we daarom ook druk bezig met het kan integrale gebiedsontwikkeling genoemd worden. organiseren van SCC opleidingen (VCA vergelijkbaar en Het aangaan van bijvoorbeeld een publiek/publieke of geaccepteerd in Nederland), testlocaties en trainingen publiek/private samenwerking om win-win situaties om nog beter aan de eisen van de klant te kunnen te creëren, komt in Hongarije en andere landen in de voldoen. Team Euromunka is continue bezig om de regio (nog) niet veel van de grond. Wij zien het als kwaliteit en service te kunnen blijven waarborgen. een uitdaging om ook Hongarije mooier en sterker te maken! Contact Contact Ellen van der Lei Euromunka Kft elv@tg.nl Hille Horeman (NL) +31 6 53 69 21 43 +36 70 398 3570 www.twynstragudde.com of Hille@euromunka.nl www.highlandworldwide.com www.euromunka.nl Hongarije in Zaken | 2009 ed.16 1
  • 16. NIEUWS uit de media No growth before 2011 in the Hungarian Nederlandse architect voor Hongaars project convergence plan update De gemeenteraad van Boedapest heeft woensdag ar- The government does not expect any economic growth chitect Erick van Egeraat de opdracht gegeven voor de before 2011, according to its updated convergence plan uitwerking van zijn plannen voor het nieuwe stadhuis submitted to the European Commission. GDP is forecast complex in het centrum van de stad. Met zijn ontwerp to shrink by 6.7% this year and 0.9% in 2010 before won hij vorig jaar een internationale architectenwed- expanding by 3.6% in 2011. The National Bank (MNB) strijd. Het besluit betekent de belangrijkste stap voor has the same forecast for growth in 2009 and 2010 but de realisatie van dit miljoenenproject. sees only 3.4% growth in 2011. (N.B. In its previous ,,Dit is werkelijk goed nieuws voor alle betrokkenen, in update last December, the government still foresaw the het bijzonder voor mijn team dat nu eindelijk het werk economy shrinking by 0.9% this year, then growing by kan afmaken waaraan we vorig jaar zijn begonnen”, 1.6% in 2010 and 2.5% in 2011.) Concerning inflation, zegt Erick van Egeraat. ,,Een project van deze omvang both the government and the MNB expect 4.5% this betekent werk voor veel mensen. In dit geval zowel in year but the government sees 3.8% in 2010 and the Hongarije als in Nederland en dat is natuurlijk van groot MNB 4.3%. The government projects budget deficits belang in deze economisch moeilijke tijden.” of 3.9% of GDP this year, 3.8% next year, and 2.8%, meeting the euro adoption criterion in 2011. The De aanstelling van Erick van Egeraat voor dit December forecast predicted deficits of 2.6%, 2.5% ambitieuze project in Hongarije werd onderbroken and 2.2% for 2009-11. The MNB expects deficits of 4% door de economische crisis. ,,Het faillissement van next year and 4.3% in 2011. mijn kantoor was uiteindelijk onvermijdelijk en erg vervelend. Niet alleen kostte het heel veel geld, het kostte vele medewerkers hun baan.” ,,Na een voorzichtige start begin dit jaar ben ik mijn nieuwe bedrijf nu rustig aan het opbouwen. Het feit dat ik mijn bureau nu weer verder kan uitbreiden, is zeker gezien het huidige investeringsklimaat uitzonderlijk te noemen.“ Door krachtig optreden van het stadsbestuur en ondersteuning van de Nederlandse Ambassade kon de continuïteit van het project worden veilig gesteld. Het nieuwe bedrijf Designed by Erick van Egeraat en partner EMEM IOB verwachten dat deze opdracht de komende 4 tot 5 jaar veel werk zal opleveren. De bouwvergunning wordt nog vóór het eind van dit jaar verwacht. Daarna beginnen de voorbereidingen Source: Royal Netherlands Embassy in Hungary voor de bouw die naar alle verwachting in 2010 start. Het project behoort met zijn meer dan 100.000 vierkante meter en geschatte budget van rond de 150 miljoen euro tot de grootste in centraal Europa. EUR 6.5bn available in EU funding to help Hungarian construction industry Het ‘Heart of Budapest’-project is in Europa uniek in Budapest, May 24 (MTI) - A total of 1,800 billion forints zijn soort. Het 18e eeuwse barokke stadhuis wordt in (EUR 6.5bn) has been made available in European Erick van Egeraat’s plannen volledig hergebruikt en Union funding to help stabilise Hungary’s construction direct verbonden met de twee belangrijkste metrolijnen sector hit hard by the economic crisis, a Socialist party in de stad. Hiermee kan Boedapest één van de meest MP told MTI on Sunday. duurzame stedelijke herontwikkelingsplannen in Europa realiseren. The funding available by application until June next year can help prevent domestic small and medium size Naast de uitvoerige restauratie van het bestaande enterprises from going out of business, Barath said. complex wordt op deze locatie die bijna 300 jaar braak It is also expected to help skilled workers stay in the heeft gelegen een mix van functies gerealiseerd. Een sector, he added. hotel, een cultureel forum, kantoren, winkels, horeca en vier openbare pleinen zullen moeten garanderen dat He noted that parliament two weeks ago unanimously het stadsdeel Buda gedurende 24 uur per dag bruist supported a bill aimed at helping the crisis hit van activiteiten. construction sector, adding that the government had been working out further proposals aimed at boosting Bron: architectenweb.nl investment in the sector. Source: mti.hu 1 Hongarije in Zaken | 2009 ed. 16
  • 17. NIEUWS uit de media Druk bezocht real estate seminar IMF green-lights 3rd tranche of loan to Hungary Vrijdag 8 mei 2009 - Het door de Nederlands- The International Monetary Fund (IMF) completed the Hongaarse Kamer van Koophandel georganiseerde second review of Hungary’s economic performance real estate seminar is druk bezocht door een grote under a programme supported by a 17-month Stand- diversiteit van bedrijven en organisaties. By Arrangement (SBA). This enables the immediate In zijn inleiding gaf dagvoorzitter Lóránt Varga al disbursement of the third, EUR 1.4bn tranche of the aan dat we zeker niet heen komen om een stukje stand-by arrangement secured last autumn. This brings negativiteit aan de orde te stellen als gevolg van de total disbursements under the program to SDR 7.58 economische crisis. We moeten ons echter realiseren billion (about EUR 8.4bn or USD 11.7bn). dat de wereld en de economie, zij het getemperd, gewoon doordraait. Geen enkele vergelijking met de The lender urged authorities to seek ways to jaren ‘30 van de vorige eeuw gaat op en we gaan weer provide the financial supervisory agency (PSZÁF) positief kijken naar de toekomst. with the necessary regulatory powers and also to swiftly enhance remedial action and bank resolution Achtereenvolgens werd door diverse organisaties frameworks. Hungary’s Finance Minister Péter Oszkó gesproken. De heer Stuart Durrant ging in op het said that the IMF has approached Hungary with an offer belang van waardebepalingen in het geheel en de to continue its financing deal with the country once the juistheid daarvan in het bijzonder. Wat is een redelijke current package runs out but Hungary is not in talks to waarde voor een kantoorpand? extend the financing deal. The SBA was approved on 6 Lukas Hochedinger van KPMG presenteerde het November 2008 for SDR 10.53bn (about EUR 11.7bn recentelijk uitgevoerde onderzoek naar de kostprijs van or USD 16.2bn). The arrangement entails exceptional de realisatie van hotels in Centraal en Oost-Europa. Aan access to IMF resources, amounting to 1,015% of de hand van dit onderzoek zijn zij in staat benchmarks Hungary’s quota. uit te voeren voor toekomstige hotel-ontwikkelingen. De gevolgen van wetswijzigingen in de belastingen op onroerend goed werd aan de orde gesteld door Gergely Source: Royal Netherlands Embassy in Hungary Demetrovics van KPMG. Bij de nieuwe Hongaarse regering wordt koud-water-vrees gesignaleerd ten aanzien van het doorvoeren van nieuwe voorstellen. Socialists call for donations for crisis management Met het uitvoeren van omvangrijke maatregelen zou fund de onroerend goed markt in Hongarije grote schade Budapest, June 12 (MTI) - Hungary’s governing kunnen aanbrengen. Per 1 juli 2009 zal in ieder geval Socialists are calling on the 100 richest people, de fel bekritiseerde verhoging van het BTW tarief van national and local politicians, banks and businesses to 20% naar 25% worden doorgevoerd. Voor eerste make one-off donations as contribution to the crisis levensbehoeften zal een verlaagd tarief van 18% management fund, the party’s parliamentary group worden geïntroduceerd. director said on Friday. Het laatste woord was aan Adam Dimitru van Tebodin. “The 100 richest entrepreneurs in Hungary should Tebodin heeft een groot pakket toepassingen voor de personally contribute to filling up the fund, and toepassing van groene technologie vastgoedprojecten. all politicians, whether national or local council Bron: Hongarije Vandaag representatives, should also contribute to it,” said Jozsef Tobias. The same is expected from businesses, financial institutions and banks that received state help for their operation in recent years, he added. Hard Rock Café bouwt grootste casino van Europa Tobias said the Socialists would propose to the Een Amerikaanse casino-uitbater, ook eigenaar van government that banks should be asked to restrain de keten Hard Rock Café, is van plan om in Hongarije from forcefully evicting people who cannot pay the het grootste casino van Europa te bouwen. De groep increased installments of their home loans. A law to Seminole Hard Rock Entertainment wil 5 miljard euro in this effect is planned to be approved in the autumn, he het project investeren. added. Het casinocomplex komt nabij de grens met Oostenrijk Source: mti.hu en Slovakije. Er komen 316 hotelkamers, meer dan 1.500 gokautomaten, een honderdtal speeltafels en tien pokerzalen. Tegen 2012 moet alles af zijn. Het wordt het eerste casino van Hard Rock Entertainment in Europa. De keten is sinds 2007 in handen van een indianenstam, de seminole. (belga/gb) Bron: demorgen.be Hongarije in Zaken | 2009 ed.16 1
  • 18. Karin Gabor Michel Daenen Correspondente Correspondent Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? Een beetje bizar is het wel: je woont en werkt in Noordoost-Hongarije en rijdt zo’n 2 à 2,5 uur enkele reis om je collega-ondernemers uit je eigen regio in Boedapest te ontmoeten bij de Nederlandse Club of de Nederlands-Hongaarse Kamer van Koophandel (NHCC). Dat kan beter dachten ondernemers Leo Geesink en Michel Daenen begin dit jaar en kort daarop werd de daad bij het woord gevoegd. In februari 2009 vond de eerste bijeenkomst plaats van de Nederlandse Club Noordoost-Hongarije (wie een betere naam weet mag hem doorgeven). Plaats van handeling was het dorpje Bekölce, waar Nico en Anita van Rijn van Western Horse Stable paarden houden en les- en paardrijdarrangementen bieden in western stijl. Het concept van het We zijn onlangs te gast geweest ontstaan over uitbreiding van de regionale netwerk is simpel: om in Szakáci bij Elisabeth en Joris activiteiten van het netwerk, zoals de 3 à 4 maanden stelt één van de van Aerde van Move2Hungary, gezamenlijke Nederlandse les voor deelnemers zijn bedrijf of huis ter een ruraal vakantiedorp met een kinderen, samenwerkingsverbanden beschikking om elkaar te ontmoeten. slowfoodrestaurant in wording. tussen ondernemers in de regio en In september later dit jaar zijn gezamenlijke belangenbehartiging. Om niet iedereen te verplichten we te gast bij Carlo Holshuijsen Moet je perse ondernemer zijn om die taak een keer op zich te nemen van European Stone Trade en in deel te nemen? Nee, iedereen die en om ook de gastheer/-vrouw november bij Karin Gabor en Michel wil komen en zich van te voren niet op kosten te jagen, wordt er Daenen van Move to Balance. aanmeldt is van harte welkom. per bijeenkomst een bescheiden Primair gaat het er om dat bijdrage in de kosten gevraagd, ter De twee eerste bijeenkomsten Nederlanders in het Noordoosten plekke af te rekenen. De gastheer/- hebben al uitgewezen dat het elkaar willen helpen om een goed vrouw heeft de gelegenheid om wat nuttige en aangename heel goed bestaan op te bouwen in die regio, meer over z’n bedrijf of zichzelf te te combineren zijn. Tips over het waar het leven en ondernemen toch vertellen en iedereen stelt zich kort leven en/of werken in de regio net even anders is dan in Boedapest. voor, waardoor je meteen weet met worden uitgewisseld (bij wie moet Aangezien er geen volledig bestand wie je later nog eens wat door wilt je waarvoor zijn?) en daarnaast is is van Nederlanders in Hongarije, praten. Inmiddels ligt de tweede het ook gewoon gezellig en wordt er laat staan in deze regio, vormt de bijeenkomst al weer achter ons. lekker gegeten. Ook zijn er al ideeën groep zich door mond-tot-mond reclame. Mocht u geïnteresseerd zijn of iemand kennen die in deze regio woont en/of onderneemt en wellicht van de partij wil zijn, dan kunt u contact opnemen met Leo Geesink (leo.geesink@egreal.eu) of Michel Daenen (info@movetobalance.nl). Tekst en foto’s: Karin Gabor en Michel Daenen www.movetobalance.nl 18 Hongarije in Zaken | 2009 ed. 16